ANALIZA FINANSOWA JAKO METODA OCENY KONDYCJI FINANSOWEJ WSPÓŁCZESNEGO PRZEDSIĘBIORSTWA

ANALIZA FINANSOWA JAKO METODA OCENY KONDYCJI FINANSOWEJ WSPÓŁCZESNEGO

PRZEDSIĘBIORSTWA

Streszczenie: Tradycyjna analiza wskaźnikowa jest uważana za niezbędną w gospodarce ryn- kowej i ma bardzo szerokie zastosowanie. Jest wykorzystywana nie tylko na własny użytek przez przedsiębiorstwa, ale również przez banki przy udzielaniu kredytów, czy też przez potencjal- nych inwestorów. Niniejszy artykuł prezentuje problematykę związaną z praktycznym wyko- rzystaniem analizy wskaźnikowej. W pierwszej kolejności omówiono główne pojęcia dotyczą- ce kondycji finansowej. Następnie na przykładzie Przedsiębiorstwa Oczyszczania Spółka z o.o.

w Morągu dokonano wstępnej analizy sprawozdań finansowych oraz przeprowadzono analizę wskaźnikową. Przeprowadzone badania pozwoliły potwierdzić główną tezę artykułu, że analiza wskaźnikowa jest jedną z najprostszych i najbardziej syntetycznych metod służących ocenie kon- dycji finansowej podmiotu gospodarczego.

Kluczowe słowa: analiza finansowa, przedsiębiorstwo, kondycja finansowa, wskaźniki.

Wstęp

Podstawowym problemem w gospodarce rynkowej jest racjonalność i efektyw- ność zarządzania przedsiębiorstwem. Jednym z głównych narzędzi wykorzystywa- nym w celu eliminowania błędów decyzyjnych jest ocena finansowa, opierająca się na pewnych standardach gospodarki rynkowej. Dokonanie analizy finansowej nie tylko weryfikuje podjęte wcześniej decyzje, ale również daje możliwości ostrzega- nia i reagowania na różne sytuacje. Przy ocenie kondycji finansowej najważniejszy jest właściwy dobór narzędzi oraz umiejętność porównania i poprawnej interpreta- cji otrzymanych wyników. Jedną z najbardziej syntetycznych metod oceny przed- siębiorstwa jest analiza wskaźnikowa, która pozwala uzyskać ogólny obraz jego sytuacji majątkowo-finansowej.

Szczególnie użyteczna (po analizie krytycznej literatury przedmiotu) w oce- nie kondycji finansowej przedsiębiorstw (także przedsiębiorstw komunalnych) jest ocena bieżącej działalności przedsiębiorstwa, a także jego działalności rozwojowej.

Ocena bieżącej działalności przedsiębiorstwa obejmuje takie zagadnienia, jak

istota i wstępna analiza sprawozdań finansowych, kondycja finansowa przedsię-

biorstwa ze szczególnym uwzględnieniem jego płynności finansowej, stopnia za-

dłużenia, sprawności działania, zyskowności oraz oceny rynkowej; wartość akcji

i kapitału. Istotne jest też badanie czynników kształtujących wyniki finansowe przedsiębiorstwa, dochody ze sprzedaży oraz koszty własne.

Podstawą podejmowania decyzji, przy wykorzystaniu kosztów stałych i zmien- nych oraz cech, jest próg rentowności oraz dźwignia operacyjna. O funkcjonowa- niu przedsiębiorstwa na rynku w dłuższym okresie przesądzają decyzje rozwojowe.

Decyzje w tej sferze powinny być podejmowane z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym oraz muszą być oparte na rachunku ekonomicznym.

Celem artykułu jest przedstawienie ogólnych zagadnień dotyczących oceny kondycji finansowej, ze szczególnym wskazaniem na źródła pochodzenia danych wykorzystywanych w analizie wskaźnikowej. Celem pracy jest też pokazanie prak- tycznego zastosowania wstępnej analizy sprawozdań finansowych i wykorzystania podstawowych wskaźników finansowych na wybranym przykładzie Przedsiębior- stwa Oczyszczania Spółka z o.o. w Morągu oraz potwierdzenie tezy, że analiza wskaźnikowa jest najprostszą i najbardziej syntetyczną metodą służącą ocenie kon- dycji finansowej przedsiębiorstwa.

Podmioty gospodarki komunalnej są bardzo ważnym elementem polskiej rzeczy- wistości z uwagi na branże, w których działają. Powoływane przez jednostki samorzą- du terytorialnego, realizują działania mające na celu zaspokajanie zbiorowych potrzeb społeczności lokalnej. Nie ulega wątpliwości, że waga powierzanych im obowiązków jest swego rodzaju fundamentem prawidłowego funkcjonowania oraz gwarantem nie- ustannego i zrównoważonego rozwoju wspólnot zamieszkujących tereny samorządo- we. Z powodu odpowiedzialności na nich spoczywającej ważne jest, by działały one efektywnie, były dobrze zarządzane i świadczyły usługi najwyższej jakości.

W artykule omówiono szczegółowo metody badań wykorzystane w części empirycznej. Przedstawiono podstawowe grupy wskaźników, za pomocą których można ocenić płynność finansową, rentowność, rotację oraz zadłużenie badanego przedsiębiorstwa. Następnie przedstawione zostały obliczenia wskaźników, które zostały też zinterpretowane.

Pojęcie kondycji finansowej przedsiębiorstwa

Każde przedsiębiorstwo, które działa na rynku, różni się od innych pod wieloma względami, jednak każde z nich dąży do osiągnięcia jak najlepszej kondycji finan- sowej, a następnie do jej utrzymania. Od tego, jaką kondycję ma dana firma, zależą podejmowane przez zarządzających zarówno decyzje krótkoterminowe, jak i te o cha- rakterze strategicznym, a co za tym idzie, jej sukces gospodarczy. Sytuacja finansowa danej jednostki wpływa również na losy jej kontrahentów. Często można zaobserwo- wać, jak wraz z upadkiem jakiejś firmy, upadają również jej ekonomiczni partnerzy.

Termin „kondycja” pochodzi od łacińskiego słowa condicio, ma dwa znacze-

nia: oznacza sprawność fizyczną, zdrowie, oraz stan, położenie, w jakim aktualnie

znajduje się dana osoba lub dany podmiot. Zatem, pojęcie „kondycja finansowa”

można rozumieć jako sytuację finansową przedsiębiorstwa w określonym czasie

, lub też „sprawność” przynoszenia zysków, zachowania wypłacalności

.

Podstawowymi sprawozdaniami finansowymi, które wykorzystuje się do bada- nia kondycji finansowej są:

– bilans,

– rachunek zysków i strat,

– sprawozdanie z przepływów pieniężnych.

Kondycja finansowa, z jednej strony, może być skutkiem procesów zarządza- nia finansami przedsiębiorstwa, które sprowadzają się do podejmowania decyzji finansowych związanych z gromadzeniem kapitału, oraz decyzji inwestycyjnych polegających na jego wykorzystaniu. Z drugiej strony, sytuacja finansowa, jak już wcześniej wspomniano, wpływa na procesy zarządcze, jest determinantą podejmo- wanych decyzji

.

Chociaż kondycja finansowa oraz zarządzanie finansami są ściśle ze sobą po- wiązane, różnią się od siebie tym, iż kondycja finansowa dotyczy stanu osiągniętych rezultatów w określonym momencie (przeszłym, teraźniejszym czy przewidywa- nym w przyszłości), zarządzanie finansami jest natomiast procesem dynamicznym, obejmującym planowanie, organizowanie, motywowanie oraz kontrolowanie, co ma na celu jak najlepsze wykorzystanie i alokację określonych zasobów

.

Czynniki wpływające na sytuację finansową przedsiębiorstwa

Aby dobrze ocenić kondycję finansową przedsiębiorstwa, należy wziąć pod uwagę wiele czynników, które na nią wpływają. Bardzo ważne jest, aby uwzględnić otoczenie, w którym dana firma funkcjonuje. Właśnie ze względu na pochodzenie źródeł informacji, czynniki kształtujące sytuację finansową dzielimy na:

– czynniki zewnętrzne (związane z otoczeniem), – czynniki wewnętrzne (dotyczące samej jednostki).

1. Czynniki zewnętrzne

Otoczenie przedsiębiorstwa, według Jamesa Stonera, „to wszystkie elementy znajdujące się poza organizacją, mające związek z jej funkcjonowaniem [...] za- wiera elementy zarówno o bezpośrednim jak i pośrednim oddziaływaniu”

. Autor

1 E. Siemińska, Finansowa kondycja firmy – metody pomiaru i oceny, Warszawa 2003, s. 11.

2 R. Kowalak, Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, Gdańsk 2003, s. 11.

3 J. Czekaj, Z. Dresler, Podstawy zarządzania finansami firmy, Warszawa 1996, s. 12-13

4 E. Siemińska, Finansowa kondycja firmy…, dz. cyt., s. 12.

5 J. Stoner, D. Freeman, Kierowanie, Warszawa 2001, s. 79.

słusznie zauważa, że każde przedsiębiorstwo jest zależne od swojego otoczenia, nie może być od niego odizolowane.

Biorąc pod uwagę, że otoczenie dzieli się na dalsze (pośrednie) oddziaływanie i bliższe (bezpośrednie) oddziaływanie, czynniki zewnętrzne dzielimy na makro- otoczenie i mikrootoczenie (rysunek 1).

Rtsunek nr 1. Podział czynników zewnętrznych.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie E. Siemińska, Finansowa kondycja firmy…, dz.

cyt., s. 20 – 22.

Makrootoczenie to uwarunkowania funkcjonowania przedsiębiorstwa, któ- re wynikają z tego, w jakim kraju i regionie prowadzi swoją działalność, w jakim układzie politycznym, jaki obowiązuje go system prawny itp.

. Mikrootoczenie ma charakter „akcentujący grupy tzw. aktorów mikrootoczenia – właścicieli, konkuren- tów, klientów, dostawców, związki zawodowe, sojuszników strategicznych”

, zatem jest to otoczenie składające się z organizacji o powiązaniach kooperacyjnych i kon- kurencyjnych. Należy zauważyć, że między jednostką a jej bliższym otoczeniem występuje sprzężenie zwrotne, co oznacza, że nie tylko podmioty z tego otoczenia mogą na nią wpływać, również dana jednostka może aktywnie reagować na bodźce.

Inaczej wyglądają relacje z makrootoczeniem, tutaj można zauważyć jedynie od- działywanie dośrodkowe, czyli tak naprawdę przedsiębiorstwo nie ma możliwości aktywnego reagowania na bodźce, nie jest w stanie zmienić warunków, jakie okre- śla jego dalsze otoczenie. Dlatego bardzo ważne jest, aby znać źródła pochodzenia wpływających na firmę czynników i odpowiednio na nie reagować, tak, więc, o ile przedsiębiorstwo ma wpływ na czynniki z otoczenia bliższego i może je w jakiś spo-

6 G. Gierszewska, M. Romanowska, Analiza strategiczna firmy, Warszawa 2003, s. 34.

7 E. Siemińska, Finansowa kondycja firmy…, dz. cyt., s. 18.

sób kształtować, tak, jeśli chodzi o czynniki niezależne od niego, musi je dokładnie badać i nauczyć się je przewidywać

. Ukazany na rysunku nr 1 podział czynników zewnętrznych można bardziej szczegółowo omówić i wymienić:

Czynniki makrootoczenia

:

1. Polityka rządu ma duży wpływ na to, jak się rozwijają i jak funkcjonują przedsiębiorstwa. Poprzez kształtowanie poziomu koniunktury znacznie wpływa na ich kondycję finansową. Państwo ustala pewne zasady, które, z jednej strony stymulują lub ograniczają przedsiębiorczość, a z drugiej strony, mają charakter regulujący lub instrumentalny.

2. System finansowy tworzą różne instytucje takie jak banki, fundusze inwe- stycyjne, rynki finansowe, które pośredniczą w lokowaniu wolnych środ- ków finansowych. Poprzez udostępnianie potrzebnego kapitału i regulację stóp procentowych, system finansowy kształtuje sytuację finansową podle- gających mu organizacji.

3. System podatkowy jest narzędziem służącym do zasilania budżetu państwa poprzez ustalanie wysokości stawek oraz systemu ulg, czy też zwolnień od podatku, wpływa na to, ile przedsiębiorstwo zatrzyma z nadwyżki finanso- wej, a ile trafi do skarbu państwa.

4. Standardy rachunkowości są zbiorem zasad, które poprzez tworzenie prze- pisów o tym, jak wyceniać wykorzystywane zasoby, determinuje wielkość braną pod uwagę podczas oceny kondycji finansowej.

5. Ważną rzeczą przy ustalaniu stanu finansowego podmiotu gospodarcze- go jest uwzględnienie właściwego poziomu inflacji. Ponieważ nie zawsze mamy informacje o poziomie inflacji danych towarów czy usług, korzysta się ze wskaźnika ogłaszanego przez Główny Urząd Statystyczny.

6. System prawny, czyli obowiązujące i przestrzegane normy prawne przez instytucje krajowe i zagraniczne dotyczące podatków, zatrudnienia, ogólnie organizacji przedsiębiorstwa, mają wpływ na stan finansowy przedsiębior- stwa.

Elementy mikrootoczenia

.

1. Specyfika branży – trzeba zwrócić uwagę na istotny wpływ występowania sezonowości w przedsiębiorstwie, gdyż jak najbardziej wpływa to na finan- se firmy, szczególnie, gdy ich stan rozpatrywany jest w poszczególnych mie- siącach.

8 G. Gierszewska, M. Romanowska, Analiza strategiczna…, dz. cyt., s. 35.

9 E. Siemińska, Finansowa kondycja firmy…, dz. cyt., s. 21-22.

10 Tamże.

2. Poziom konkurencji składa się z pięciu najważniejszych czynników:

a) siła przetargowa dostawców, b) siła przetargowa nabywców,

c) zagrożenie pojawienia się nowych produktów, d) zagrożenie pojawienia się substytutów, e) konkurencja firm tego samego sektora.

Zależności pomiędzy powyższymi czynnikami, według Michaela Portera, przedstawia rysunek nr 2. Oprócz nich ważnymi czynnikami mogą być: pojawienie się nowych technologii, ryzyko wejścia na rynek dużych kontrahentów, zmiana po- trzeb i upodobań klientów.

Rtsunek nr 2. Czynniki kształtujące poziom konkurencji

Źródło: Opracowanie własne na podstawie G. Gierszewska i M. Romanowska, Analiza stra- tegiczna…, dz. cyt., s. 99.

Tendencje globalizacyjne wpływają na sukcesy gospodarcze firm międzynaro-

dowych, a także ich zaplecza produkcyjnego, poprzez swobodny przepływ kapita-

łu ponad granicami kraju. Produkowanie towarów w krajach biedniejszych, gdzie

koszty produkcji i siła robocza są tańsze, a sprzedaż w krajach bogatszych, gdzie

jest większe zapotrzebowanie na dane dobro, sprzyja poprawie sytuacji gospodar-

czo-społecznej obu stron.

2. Czynniki wewnętrzne

Następną grupą czynników wpływających na kondycję finansową przedsię- biorstw są czynniki wewnętrzne, które w całości zależą od przedsiębiorstwa. Często określane są jako czynniki skali makrogospodarczej

.

Rtsunek nr 3. Podział czynników wewnętrznych

Źródło: Opracowanie własne na podstawie E. Siemińska, Finansowa kondycja firmy…, dz.

cyt., s. 23.

Chodź zdawałoby się, że największy wpływ na sytuację finansową mają czyn- niki mierzalne, czyli ilościowe, takie jak zasoby materialne, ludzkie i finansowe, to w praktyce można zauważyć, że większą rolę odgrywają czynniki jakościowe, które określają kulturę organizacji. Do tych czynników należą

:

– jakość zarządzania przedsiębiorstwem i umiejętność realizacji strategii, – jakość i odpowiednie kompetencje kadry zarówno kierowniczej jak i na in-

nych szczeblach zarządzania,

– zachowania wierzycieli i właścicieli przedsiębiorstwa, – jakość informacji finansowo-księgowych,

– kontrola podmiotu przez jego właścicieli, – jakość długoterminowych aktywów, – pozycja przedsiębiorstwa na rynku, – kultura organizacyjna.

Wszystkie te czynniki w mniejszym lub większym stopniu kształtują sytuację finansową firmy, ale w odróżnieniu od czynników ilościowych nie można ich kupić czy pożyczyć, dlatego są takie wyjątkowe. Nie mają swojego odbicia w sprawoz- daniach finansowych. Są to cenne atrybuty, na które dany podmiot musi długo pracować, tak jak np. na zaufanie klientów.

Czynniki ilościowe to wymierne zasoby przedsiębiorstwa, które mają swoje odzwierciedlenie w sprawozdaniach finansowych. Do tych czynników należą:

– elementy rachunku zysków i strat – przychody i koszty, – aktywa,

– kapitały.

11 R. Kowalak, Ocena kondycji finansowej…, dz. cyt., s. 40.

12 E. Siemińska, Finansowa kondycja firmy…, dz. cyt., s. 23.

Poziom sprzedaży towarów i usług jest zależny od wielkości i struktury działal- ności oraz od jednostkowej ceny sprzedaży. Przychody z tej sprzedaży oraz koszty działalności operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej mają bezpośredni wpływ na wynik finansowy, który jest najlepszym miernikiem efektywności

. Najczęściej wy- korzystywanymi, przy ocenie sytuacji finansowej, pozycjami z rachunku wyników są przychody ze sprzedaży netto, zysk brutto oraz zysk netto

.

Bilans, czyli aktywa i źródła jego finansowania – kapitały „odzwierciedla w syntetycznej formie skutki decyzji zdarzeń gospodarczych zaistniałych do dnia jego sporządzenia. Daje on zatem obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa”

.

W aktywach – ważne jest określenie struktury majątku firmy, im większy udział mają aktywa trwałe, tym przedsiębiorstwo ma mniejsze możliwości wypra- cowania przychodów

.

Kapitał badany jest głównie pod kątem jego zwrotności. Tutaj również ważna jest jego struktura, poszukuje się optymalnej struktury kapitału, czyli wartość fir- my sytuuje się na maksymalnym poziomie przy jak najniższym koszcie kapitału.

W praktyce jednak nie zawsze zarządzający firmą wybiera najtańsze źródło zasila- nia, ponieważ nie zawsze jest ono dostępne w danej chwili, co bardzo wpływa na płynność finansową firmy

.

3. Wstępna analiza rachunku przepływów pieniężnych

Rachunek przepływów pieniężnych, jak już wcześniej wspomniano, dzieli się na działalność operacyjną, inwestycyjną i finansową, Dla każdej działalności wyka- zywane są wpływy i wydatki gotówkowe oraz przepływy pieniężne netto.

Salda przepływów pieniężnych netto w obszarze działalności operacyjnej po- winny być dodatnie, gdyż dobrze prosperujące przedsiębiorstwo z podstawowej działalności operacyjnej powinno generować nadwyżkę, która mogłaby pokryć ewentualne ujemne salda pozostałych obszarów działalności. Oceniając tę nadwyż- kę należy ją odnieść do przepływów pieniężnych działalności inwestycyjnej i dzia- łalności finansowej.

W działalności inwestycyjnej saldo przepływów pieniężnych netto zazwyczaj jest ujemne, zwłaszcza gdy dotyczy przedsiębiorstwa rozwijającego się, które inwe- stuje w zasoby aktywów trwałych.

13 Tamże, s. 24

14 R. Kowalak, Ocena kondycji finansowej…, dz. cyt., s. 18.

15 M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa wg standardów światowych, Warszawa 2003, s. 51.

16 H. Bloch, Controlling, rachunkowość zarządcza, Warszawa 1992, s. 37.

17 E. Siemińska, Finansowa kondycja firmy…, dz. cyt., s. 25.

Z kolei przepływy środków pieniężnych w działalności finansowej mogą wy- kazywać w różnych okresach saldo dodatnie, a innym razem saldo ujemne. Gdy przedsiębiorstwo korzysta z zewnętrznych źródeł finansowania – saldo ma wynik dodatni, z kolei w następnym okresie, gdy musi spłacać zobowiązania z nimi zwią- zane – saldo może wykazywać wartości ujemne

.

4. Analiza wskaźnikowa oraz podstawowe wskaźniki finansowe

Analiza wskaźnikowa jest uzupełnieniem wstępnej analizy sprawozdań finan- sowych, uważana jest za najbardziej skuteczną metodę analizy finansowej. Metoda ta opiera się na wyliczaniu różnego rodzaju wskaźników finansowych, które dają możliwość kontrolowania sytuacji finansowej. Wskaźniki finansowe są używane nie tylko do oceny bieżącej, ale także do przewidywania przyszłej pozycji finansowej przedsiębiorstwa.

Wskaźnik finansowy „wyraża kształtowanie się określonego zjawiska finan- sowego na tle innego zjawiska finansowego merytorycznie z nim powiązanego”

. Wskaźniki pokazują relację jednej wartości jakiegoś zjawiska finansowego do dru- giej wartości, zazwyczaj są to odpowiednio dobrane elementy sprawozdań finanso- wych. Ponieważ sprawozdania zawierają dużą ilość różnych zjawisk finansowych, można na ich podstawie tworzyć wiele wskaźników finansowych o odmiennej treści ekonomicznej, różnej pojemności informacyjnej i znaczeniu analitycznym

.

Tworzenie coraz to nowych wskaźników często utrudniało ocenę badanych zjawisk, zamiast ją ułatwiać. Trzeba było zatem dokonać odpowiedniego pogru- powania i uszeregowania wskaźników finansowych, oraz ograniczyć ich ilość przy przeprowadzaniu badań. Chodzi głównie o to, aby ułatwić formułowanie jedno- znacznych wniosków i uniknąć konfliktu wskazań, który prowadzi do rozbieżności ocen.

Wskaźniki finansowe klasyfikuje się według różnych kryteriów

. Podział ten przedstawia rysunek nr 4.

18 E. Nowak, Analiza sprawozdań finansowych, Warszawa 2008, s. 101–102

19 Tamże, s. 54

20 Tamże

21 Tamże, s. 55

Rtsunek nr 4. Kryteria podziału i rodzaje wskaźników finansowych.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie E. Nowak, Analiza sprawozdań finansowych, War- szawa 2008, s. 55 – 58.

Podział wskaźników według ich treści ekonomicznej jest najczęściej używanym kryterium, grupuje się w nim wskaźniki według określonych obszarów kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Dobór klasyfikacji wskaźników finansowych nie jest uregulowany prawnie, więc nie ma narzuconego jednolitego systemu grupowania tych wskaźników, wybór należy do jednostek zainteresowanych sytuacją finansową jednostki gospodarczej. W literaturze z zakresu analizy finansowej istnieje jednak zgodność co do podstawowych grup wskaźników finansowych. Jak wynika z rysun- ku nr 4 są to wskaźniki rentowności, płynności finansowej, rotacji i zadłużenia

. To właśnie te grupy wskaźników będą omawiane w dalszej części pracy i będą wyko- rzystywane w celu zbadania kondycji finansowej przedsiębiorstwa PO Spółka z o.o.

Przedsiębiorstwo Oczyszczania Spółka z o.o.

Przedsiębiorstwo Oczyszczania Spółka z o.o. w Morągu powołane zostało ak- tem założycielskim w dniu 1 marca 2000 r., przez Urząd Miejski w Morągu.

Przedmiotem działalności przedsiębiorstwa jest:

• Zbieranie odpadów.

22 Tamże, s. 55 – 56.

• Naprawa i konserwacja metalowych wyrobów gotowych maszyn i urządzeń.

• Przetwarzanie i unieszkodliwianie odpadów.

• Odzysk surowców.

• Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa zwią- zana z gospodarką odpadami.

• Odśnieżanie i usuwanie gołoledzi.

• Działalność usługowa związana z zagospodarowaniem terenów zielonych.

• Sprzątanie i czyszczenie obiektów.

Kapitał założycielski spółki na koniec okresu sprawozdawczego 2015 r. wyno- sił 1 532 000,00 zł. Kapitał zapasowy spółki na koniec okresu sprawozdawczego wynosił 37 730,32 zł, zaś kapitał rezerwowy wynosił 75 943,31 zł.

Informacje szczegółowe zawarte są w załącznikach: Rachunku Zysków i Strat, Bilansie oraz informacjach dodatkowych.

Tabela nr 1. Rachunek zysków i strat sporządzony za okres 1. 01. 2015 r. – 31. 12. 2015 r.

Wiersz Wyszczególnienie Dane za rok (zł)

2014 2015

A Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z

nimi, w tym: 2 752 548,72 2 661 998,17

– od jednostek powiązanych 0,00 0,00

I Przychody netto ze sprzedaży produktów 2 729 882,28 2 640 681,21 II Zmiana stanu produktów (zwiększenie -

wartość dodatnia,

zmniejszenie - wartość ujemna) 0,00 0,00

III Koszt wytworzenia produktów na własne

potrzeby jednostki 0,00 0,00

IV Przychody netto ze sprzedaży towarów i

materiałów 22 666,44 21 316,96

B Koszty działalności operacyjnej 2 936 528,16 2 703 547,98

I Amortyzacja 250 336,72 235 241,45

II Zużycie materiałów i energii 462 583,65 412 141,93

III Usługi obce 420 628,89 337 764,86

IV Podatki i opłaty, w tym: 71 712,00 70 301,07

– podatek akcyzowy 0,00 0,00

V Wynagrodzenia 1 376 132,32 1 319 292,81

VI Ubezpieczenia społeczne i inne świadcze-

nia, w tym: 332 160,93 306 190,86

- emerytalne 121 491,01 118 364,88

Wiersz Wyszczególnienie Dane za rok (zł)

2014 2015

VII Pozostałe koszty rodzajowe 7 621,10 7 975,00

VIII Wartość sprzedanych towarów i materia-

łów 15 352,55 14 640,00

C Zysk (strata) ze sprzedaży (A - B) –183 979,44 – 41 549,81

D Pozostałe przychody operacyjne 86 404,37 79 864,03

I Zysk z tytułu rozchodu niefinansowych ak-

tywów trwałych 17 193,67 10 036,00

II Dotacje 59 537,95 42 025,92

III Aktualizacja wartości aktywów niefinan-

sowych 2 456,27 1 495,24

IV Inne przychody operacyjne 7 216,48 26 306,87

E Pozostałe koszty operacyjne 18 564,21 21 086,84

I Strata z tytułu rozchodu niefinansowych

aktywów trwałych 0,00 0,00

II Aktualizacja wartości aktywów niefinan-

sowych 0,00 12 056,58

III Inne koszty operacyjne 18 564,21 9 030,26

F Zysk (strata) z działalności operacyjnej

(C + D - E) –116 139,28 17 227,38

G Przychody finansowe 2 288,28 2 350,84

I Dywidendy i udziały w zyskach, w tym: 0,00 0,00

a) od jednostek powiązanych, w tym: 0,00 0,00

– w których jednostka posiada zaangażo-

wanie w kapitale 0,00 0,00

b) od jednostek pozostałych, w tym: 0,00 0,00

– w których jednostka posiada zaangażo-

wanie w kapitale 0,00 0,00

II Odsetki, w tym: 2 288,28 2 155,53

– od jednostek powiązanych 0,00 0,00

III Zysk z tytułu rozchodu aktywów finanso-

wych, w tym: 0,00 0,00

– w jednostkach powiązanych 0,00 0,00

IV Aktualizacja wartości aktywów finanso-

wych 0,00 0,00

Wiersz Wyszczególnienie Dane za rok (zł)

2014 2015

V Inne 0,00 195,31

H Koszty finansowe 7 988,85 5 268,26

I Odsetki, w tym: 7 988,85 5 119,27

- dla jednostek powiązanych 0,00 0,00

II Strata z tytułu rozchodu aktywów finanso-

wych, w tym: 0,00 0,00

– w jednostkach powiązanych 0,00 0,00

III Aktualizacja wartości aktywów finanso-

wych 0,00 0,00

IV Inne 0,00 148,99

I Zysk (strata) brutto (F + G - H) –121 839,85 14 309,96

J Podatek dochodowy 0,00 0,00

K Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zy-

sku (zwiększenia straty) 0,00 0,00

L Zysk (strata) netto (I - J - K) -121 839,85 14 309,96 Źródło: Zestawienie własne na podstawie danych finansowych Przedsiębiorstwa Oczyszcza- nia Spółka z o.o. w Morągu.

Tabela nr 2. Podstawowe wskaźniki charakteryzujące działalność i sytuację jednostki za rok 2015.

Lp. Wskaźniki Kwota zł

1 Suma bilansowa 2 123 552,21

2 Przychód netto ze sprzedaży produktów, towarów i mate- riałów 2 661 998,17 3 Wynik finansowy netto (zysk, strata –) 14 309,96

I. Wskaźniki rentowności 4 Rentowność aktywów (ROA) (%)

wynik finansowy netto 14 309,96 średnioroczny stan aktywów 2 186 784,19 0,65

5 Rentowność kapitałów własnych (ROE) (%)

wynik finansowy netto 14 309,96 średnioroczny stan kapitału wła- 0,87

snego (zł ) 1 652 828,61

Lp. Wskaźniki Kwota zł

6 Zyskowność netto sprzedaży (%)

wynik finansowy netto 14 309,96 przychody ze sprzedaży produk- 0,54

tów towarów i matenałów 2 661 998,17 7 Zyskowność brutto sprzedaży (%)

wynik finansowy brutto (zł ) 14 309.96 przychody ze sprzedaży produk- 0,54

tów towarów i matenałów 2 661 998,17 II. Wskaźniki płynności finansowej

8 Płynność bieżąca I majątek obrotowy ogółem 744 549,73 zobowiązania krótkoterminowe 278 977,48 2,67

9 Płynność bieżąca II

majątek obrotowy ogółem - za-

pasy 721 630,43

2,59 zobowiązania krótkoterminowe 278 977,48

10 Płynność bieżąca III inwestycje krótkoterminowe 359 505,68 zobowiązania krótkoterminowe 278 977,48 1.29

11 Szybkość obrotu należ- nościami w dniach

średnioroczny stan należności z tytułu

dostaw towarów i usług x 365 94 368 153,03

35,45 przychody ze sprzedaży produk-

tów, towarów i matenałów 2 661 998,17

12 Szybkość spłaty zobo- wiązań w dniach

średnioroczny stan zobowiązań z tytułu dostaw towarów i usług

x 365 7 005 382,95

wartość sprzedanych towarów i 2,59 matenałów + koszt wytworzenia

sprzedanych produktów 2 703 547,98 III. Wskaźniki zdolności do obsługi zadłużenia

13

Pokrycie majątku trwałego kapitałem własnym

(%)

kapitał własny + rezerwy długo-

terminowe 1 659 983,59

120,38

aktywa trwałe 1 379 002,48

14 Trwałość struktury fiansowania (%)

kapitał własny + rezerwy długo- terminowe + zobowiązania długo-

terminowe 1 659 983,59 78,17

majątek ogółem (aktywa) 2 123 552.21 15 Obciążenie majątku zobowiązaniami (%)

zobowiązania ogółem 278 977,48

13,14

majątek ogółem (aktywa) 2 123 552,21

Lp. Wskaźniki Kwota zł

16 Samofinansowanie

majątku obrotowego (%)

zobowiązania krótkoterminowe 278 977,48

37,47

majątek obrotowy 744 549.,3

17 Relacja zobowiązań do kapitałów własnych (%)

zobowiązania ogółem 278 977,48

16,81

kapitał własny 1 659 983,59

Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych finansowych Przedsiębiorstwa Oczyszcza- nia Spółka z o.o. w Morągu.

1. Ocena sprawozdania finansowego

Z rachunku zysków i strat spółki wynika, że w 2015 roku przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i usług, pozostałe przychody operacyjne oraz przychody finansowe wyniosły 2 744 213 zł, co stanowi spadek do roku ubiegłego o 3,4%.

Koszty działalności operacyjnej, pozostałe koszty operacyjne oraz koszty fi- nansowe wyniosły w 2015 roku 2 729 903 zł i zmniejszyły się w stosunku do 2014 roku o 7,9%. Ukształtowanie się korzystnych relacji (przychody wyższe od ponie- sionych kosztów) spowodowało, że działalność spółki zamknęła się w 2015 roku zyskiem w wysokości 14 310 zł, co należy ocenić pozytywnie.

Warto podkreślić, że wynik finansowy za 2015 rok uległ znaczącej poprawie w stosunku do roku ubiegłego (w 2014 roku spółka odnotowała stratę w wysokości 121 840 zł).

Należy także dodać, że nadwyżka finansowa (zysk netto plus amortyzacja) wyniosła w badanym okresie 249 551 zł.

Wnioskowanie o kondycji finansowej przedsiębiorstwa wymaga zastosowania zestawu wskaźników finansowych wyrażających w formie liczbowej poszczególne dziedziny działalności. Najczęściej są to zestawy wskaźników mające zastosowanie w ocenie:

– płynności finansowej, – produktywności majątku, – rentowności,

– wypłacalności i zdolności do obsługi zadłużenia.

Pierwszą grupą wskaźników zastosowanych w ocenie kondycji finansowej spół-

ki są wskaźniki płynności, ukazujące zdolność do terminowego regulowania zobo-

wiązań bieżących, tj. płatnych w okresie do jednego roku. Zdolność ta warunkuje

możliwość dalszej bezpiecznej egzystencji przedsiębiorstwa.

Wskaźnik bieżącej płynności (krotność)

Podstawowym wskaźnikiem oceniającym płynność finansową, dostarczającym informacji o możliwościach uregulowania zobowiązań bieżących w oparciu o stan środków obrotowych, jest wskaźnik bieżącej płynności. Wielkość optymalna dla wielu branż oscyluje od 1,2 do 2,0, (według niektórych autorów od 1,5 do 2,0).

Konstrukcja wskaźnika:

  aktywa bieżące zobowiązania bieżące

Rok 2014 1,86 Rok 2015 2,28

Wskaźnik bieżącej płynności na koniec 2014 roku wynosił 1,86, zaś na koniec 2015 roku 2,28, czyli ukształtował się powyżej przedziału optymalnego. Świadczy to o zdolności spółki do terminowego regulowania zobowiązań bieżących.

Wskaźnik szybkiej płynności (krotność)

Wskaźnik ten pokazuje stopień pokrycia zobowiązań bieżących aktywami o dużym stopniu płynności (należnościami i inwestycjami krótkoterminowymi).

Wartość optymalna wskaźnika wynosi 1 (według niektórych autorów od 0,9 do 1,2).

Konstrukcja wskaźnika:

    aktywa płynne zobowiązania bieżące

Rok 2014 1,75 Rok 2015 2,16

Wskaźnik szybkiej płynności na koniec poprzedniego okresu wynosił 1,75, zaś na koniec bieżącego okresu 2,16, czyli jest znacznie wyższy od wartości wzorcowej, wynoszącej 1,0. Oznacza to, że spółka z rezerwą pokrywa zobowiązania bieżące posiadanymi aktywami płynnymi.

Wskaźnik wypłacalności gotówkowej (płynności gotówkowej) (krotność)

Wskaźnik umożliwia ocenę wypłacalności firmy w danym momencie, przy wykorzystaniu do tego celu gotówki w kasie, pieniędzy na rachunkach bankowych oraz innych środków pieniężnych. Przyjmuje się, że wzorcowa wielkość wskaźnika wypłacalności gotówkowej wynosi 0,2 do 0,4, czyli 20 – 40% zobowiązań bieżących firma powinna być w stanie spłacić natychmiast.

Konstrukcja wskaźnika:

środki pieniężne i inne aktywa pieniężne

      zobowiązania bieżące

Rok 2014 0,80 Rok 2015 1,12

W latach 2014 – 2015 wskaźniki wypłacalności gotówkowej kształtowały się po- wyżej przedziału optymalnego, co potwierdza dobrą płynność finansową spółki.

Wysoki wskaźnik wypłacalności gotówkowej był podyktowany tym, że organy spółki starały się zgromadzić środki na przyszłe zakupy inwestycyjne.

Utrzymaniu właściwej płynności finansowej spółki sprzyja także dodatni i re- latywnie wysoki poziom kapitału obrotowego netto (różnica pomiędzy kapitałem stałym a aktywami stałymi) w wysokości 412 067 zł.

Badanie pozycji finansowej w oparciu o wskaźniki płynności wymaga uzupeł- nienia analizy o ocenę gospodarki majątkiem firmy. Wskaźniki z tej grupy określa- ne są wskaźnikami produktywności lub wskaźnikami efektywności wykorzystania ma- jątku. Najbardziej syntetycznym wskaźnikiem oceny efektywności gospodarowania majątkiem firmy jest wskaźnik produktywności aktywów ogółem.

Wskaźnik produktywności aktywów (krotność) Konstrukcja wskaźnika:

przychody ze sprzedaży (produktów, towarów, usług)       przeciętny stan aktywów

Rok 2014 1,2 Rok 2015 1,2

W obydwu badanych okresach na każdą złotówkę zaangażowanego majątku przypadało 1,2 zł przychodu ze sprzedaży. Należy zaznaczyć, że produktywność aktywów spółki kształtuje się na relatywnie niskim poziomie.

Wskaźnik produktywności aktywów obrotowych (krotność) Konstrukcja wskaźnika:

przychody ze sprzedaży (produktów, towarów, usług)        przeciętny stan aktywów obrotowych

Rok 2014 4,1 Rok 2015 3,8

W 2014 roku na każdą złotówkę przeciętnego stanu środków obrotowych przy-

padało 4,1 zł przychodu ze sprzedaży. W 2015 roku z każdej zaangażowanej zło-

tówki majątku obrotowego uzyskiwano 3,8 zł przychodu ze sprzedaży. Oznacza to

niewielkie zmniejszenie produktywności aktywów obrotowych, a więc pogorszenie

ich wykorzystania.

Wskaźnik produktywności aktywów trwałych (krotność) Konstrukcja wskaźnika:

przychody ze sprzedaży (produktów, towarów, usług)        przeciętny stan aktywów trwałych

Rok 2014 1,6 Rok 2015 1,8

W latach 2014 – 2015 na każdą złotówkę zaangażowanych aktywów trwałych przypadało od 1,6 do 1,8 zł przychodu ze sprzedaży. Jest to produktywność na relatywnie niskim poziomie.

Wskaźnik cyklu należności z tytułu dostaw i usług (w dniach obrotu) Konstrukcja wskaźnika:

    przeciętny stan należności z tytułu dostaw i usług x 365 przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów

Rok 2014 44,9 dnia Rok 2015 34,7 dnia

W latach 2014 – 201,5 średni okres inkasa należności z tytułu dostaw i usług kształtował się na poziomie wystarczającym. Uważa się, że poziom dobry wynosi do 15 dni, zadowalający 16 – 30 dni, wystarczający 31 – 60 dni, niewłaściwy powyżej 60 dni. Na pozytywną ocenę zasługuje to, że w porównywanych okresach nastą- piło skrócenie cyklu o 10,2 dnia. Oznacza to zmniejszenie kredytowania odbior- ców i może się przyczynić do polepszenia sytuacji płatniczej spółki, co też miało miejsce.

Wskaźnik czasu trwania jednego obrotu zapasów (w dniach obrotu) Konstrukcja wskaźnika:

      przeciętny stan zapasów x 365

przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów Rok 2014 2,2 dnia

Rok 2015 2,6 dnia

W obydwu badanych okresach średni czas trwania jednego obrotu zapasów

kształtował się na poziomie dobrym.

Wskaźnik cyklu zobowiązań wobec dostawców (w dniach obrotu) Konstrukcja wskaźnika:

        przeciętny stan zobowiązań wobec dostawców x 365 przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów

Rok 2014 3,6 dnia Rok 2015 2,6 dnia

W porównywanym okresie wskaźnik szybkości spłaty zobowiązań wobec do- stawców uległ niewielkiemu skróceniu (o 1 dzień). Oznacza to większe potrzeby spółki w zakresie kapitału obrotowego.

Warto również zwrócić uwagę, że w badanym okresie nastąpiło skrócenie cy- klu konwersji gotówki (cykl obrotu należnościami + cykl obrotu zapasami – cykl obrotu zobowiązaniami) z 43,5 dnia w 2014 roku do 34,7 dnia w 2015 roku. W kon- sekwencji gotówka zainwestowana w aktywa bieżące wraca do spółki w znacznie krótszym okresie i może być odpowiednio szybko wykorzystana.

Następną grupą wskaźników są wskaźniki rentowności. Wskaźniki rentowno- ści należą do ważniejszych mierników oceny efektywności zarządzania przedsię- biorstwem. Według Krajowej Rady Biegłych Rewidentów poziom bezpieczny tych wskaźników to: ROS 3 – 8%, ROA 5 – 8%, ROE 15 – 25%.

Wskaźnik rentowności netto sprzedaży (ROS) (procent)

Wskaźnik ten informuje, jaka kwota wyniku netto przypada na jedną złotówkę całości przychodów osiągniętych przez jednostkę gospodarczą. Jest to najbardziej syntetyczny wskaźnik rentowności sprzedaży. Obejmuje swoim zakresem rezultaty całokształtu działalności przedsiębiorstwa, wyrażone wynikiem netto oraz przycho- dami całkowitymi.

Konstrukcja wskaźnika:

      zysk netto

przychody ze sprzedaży produkcji, towarów, usług + pozostałe przychody operacyjne + przychody finansowe + zyski nadzwyczajne

Rok 2014 –4,29%

Rok 2015 0,52%

W 2014 roku na 1 zł sprzedaży uzyskiwano 4,29 grosza straty netto. W 2015

roku na 1 zł przychodów otrzymywano 0,52 grosza zysku netto.

Wskaźnik rentowności netto aktywów (ROA) (procent)

Wskaźnik rentowności aktywów to stosunek zysku netto Spółki do wartości jej aktywów. Informuje o zdolności Spółki do wypracowania zysków i efektywności gospodarowania jej majątkiem.

Konstrukcja wskaźnika:

       zysk netto      x 100%

przeciętny stan aktywów ogółem

Rok 2014 –5,10%

Rok 2015 0,65%

W 2014 roku na 1 zł przeciętnego stanu aktywów uzyskiwano 5,10 grosza stra- ty netto, natomiast w 2015 roku 0,65 grosza zysku netto.

Wskaźnik rentowności netto kapitału własnego (ROE) (procent)

Wskaźnik ten informuje o stopie zwrotu z kapitału własnego lub rentowności kapitału własnego. Wskaźnik rentowności kapitału własnego oznacza, jak wiele zy- sku udało się wygospodarować Spółce z wniesionych kapitałów własnych.

Konstrukcja wskaźnika:

      zysk netto      x 100%

przeciętny stan kapitału własnego

Rok 2014 –7,14%

Rok 2015 0,87%

W 2014 roku na 1 zł przeciętnego stanu kapitału własnego uzyskiwano 7,14 grosza straty netto. W 2015 roku na 1 zł kapitału własnego otrzymywano 0,87 gro- sza zysku netto.

Podsumowując ocenę rentowności należy zauważyć, że w 2015 roku (w przeci- wieństwie do 2014 roku) analizowane wskaźniki przyjęły wartości dodatnie. Ozna- cza to, że badana spółka była rentowna, czyli posiadała zdolność do generowania zysku. Każda jednostka (sprzedaży, majątku, kapitału własnego) wygenerowała nie- wielki zysk. Zjawisko to zasługuje na pozytywną ocenę.

Wskaźniki oceniające zadłużenie i wiarygodność kredytową przedsiębiorstwa

Analiza stopnia zadłużenia pozwala ocenić politykę finansową przedsiębior-

stwa w kwestii struktury kapitału i zakresu korzystania z dźwigni finansowej. Za-

dłużanie przedsiębiorstwa ponad bezpieczne granice uniemożliwia jego rozwój i z

reguły prowadzi do niewypłacalności, a następnie do bankructwa.

Wskaźniki służące do oceny zadłużenia przedsiębiorstwa można ująć w dwie zasadnicze grupy:

– wskaźniki obrazujące poziom zadłużenia przedsiębiorstwa,

– wskaźniki informujące o zdolności przedsiębiorstwa do obsługi długu.

Wskaźniki obrazujące poziom zadłużenia przedsiębiorstwa

W ocenie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa w długim okresie istotne zna- czenie ma struktura kapitału (struktura źródeł finansowania), określająca, w jakim stopniu aktywa firmy są finansowane ze własnych źródeł, a w jakim są zasilane ze źródeł obcych.

W literaturze ekonomicznej zaleca się dotrzymywanie złotej reguły finansowa- nia, według

       kapitał własny      ≥ 1(krotność).

zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

Oznacza to, że kapitał własny powinien finansować około 50% aktywów przed- siębiorstwa. Taka struktura źródeł finansowania pozwala utrzymać długotermino- wą płynność finansową (wypłacalność).

W przypadku analizowanej spółki wskaźnik ten wynosił:

Rok 2014 2,7 Rok 2015 3,6

Z badań wynika, że w latach 2014 – 2015 złota reguła finansowania była prze- strzegana.

Wskaźnik ogólnego zadłużenia (procent)

Stanowiący stosunek kapitałów obcych do całości jego aktywów.

Konstrukcja wskaźnika:

zobowiązania i rezerwy na zobowiązania  aktywa ogółem        x 100%

Rok 2014 26,9%

Rok 2015 21,8%

Na początku roku majątek spółki był finansowany kapitałami obcymi w 26,9%,

na koniec roku udział ten się zmniejszył do 21,8%. Należy zauważyć, że stopień

zadłużenia spółki jest relatywnie niski i nie stwarza ryzyka finansowego (według

standardów zachodnich poziom optymalny, bezpieczny tego wskaźnika wynosi

57 – 67% i poniżej).

Wskaźnik udziału kapitałów własnych w finansowaniu aktywów (procent) Jest uzupełnieniem wskaźnika ogólnego zadłużenia.

Konstrukcja wskaźnika:

kapitał własny    x 100%

aktywa ogółem

Rok 2014 73,1%

Rok 2015 78,2%

W 2015 roku nastąpił nieznaczny wzrost udziału kapitałów własnych w finan- sowaniu majątku. Stopień tego finansowania jest relatywnie wysoki, co należy oce- nić pozytywnie.

Wskaźnik informujący o finansowaniu aktywów trwałych (procent)

Jest rozwinięciem wskaźnika udziału kapitałów własnych w finansowaniu ak- tywów.

Pokrycie majątku trwałego stanowi ważny element oceny długoterminowej wypłacalności firmy. Pożądane jest, aby kapitały własne były co najmniej równe aktywom trwałym (złota reguła bilansowa), czyli

kapitał własny   ≥ 100%

aktywa trwałe

Rok 2014 102,9%

Rok 2015 119,4%

W obydwu analizowanych okresach rygorystyczna złota reguła bilansowa, wy- magająca pokrycia całości majątku trwałego kapitałem własnym, była spełniona, co należy ocenić pozytywnie. Sprzyja to utrzymaniu równowagi finansowej spółki.

Wskaźnik zadłużenia długoterminowego (krotność) Konstrukcja wskaźnika:

zobowiązania długoterminowe        kapitał własny

Rok 2014 0,096 Rok 2015 0,053

W 2015 roku zadłużenie długoterminowe spółki uległo niewielkiemu zmniej-

szeniu. Należy przy tym zaznaczyć, że w obydwu analizowanych okresach wskaź-

nik zadłużenia długoterminowego kształtował się na poziomie bezpiecznym – (we-

dług standardów wynosi 0,5 i poniżej).

Wskaźnik trwałości struktury finansowania (procent)

Jest to miara zadłużenia i niezależności finansowej przedsiębiorstwa. Wskaź- nik informuje o trwałości źródeł finansowania aktywów, pokazuje, jaki jest udział kapitałów stałych (długoterminowych) w finansowaniu majątku przedsiębiorstwa.

Konstrukcja wskaźnika:

   kapitał stały   x 100%

aktywa ogółem 

Rok 2014 84%

Rok 2015 85%

Wskaźnik zmienił się w analizowanym okresie w niewielkim stopniu. Udział kapitału stałego w finansowaniu majątku jest nadal relatywnie wysoki, co oznacza bezpieczeństwo finansowe spółki i odpowiednio niskie ryzyko finansowe.

Wskaźniki informujące o zdolności przedsiębiorstwa do obsługi długu

W ocenie zdolności spółki do obsługi zadłużenia wykorzystano dwa wskaźni- ki: wskaźnik pokrycia obsługi długu z nadwyżki finansowej oraz wskaźnik pokrycia ogółu zobowiązań nadwyżką finansową. Obydwa wskaźniki uwzględniają w swojej konstrukcji nadwyżkę finansową (zysk netto plus amortyzacja). Należy przy tym zwrócić uwagę, że w 2015 roku kwota rocznej amortyzacji wyniosła 235 241 zł i stanowiła istotne źródło generowania gotówki operacyjnej.

Wskaźnik pokrycia obsługi długu z nadwyżki finansowej (krotność)

Ten iloraz uważa się za najbardziej praktyczny i istotny wyznacznik wiarygod- ności kredytowej przedsiębiorstwa. Za wartość normatywną dla tego wskaźnika przyjmuje się 1,52, co oznacza, że suma zysku netto i amortyzacji powinna być co najmniej o 50% wyższa niż roczna rata kredytu wraz z odsetkami. Niższy poziom tego wskaźnika jest dopuszczalny, ale inwestycję, która będzie finansowana kredy- tem, uznaje się za przedsięwzięcie o podwyższonym ryzyku.

Konstrukcja wskaźnika:

zysk netto + amortyzacja raty kapitałowe + odsetki

Rok 2014 1,6 Rok 2015 3,3

W latach 2014 – 2015 wskaźnik pokrycia obsługi długu kształtował się powyżej

poziomu normatywnego. Oznacza to, że nadwyżka finansowa wystarczała w pełni

na obsługę kredytów.

Uzupełnieniem powyższego wskaźnika jest wskaźnik pokrycia ogółu zobowią- zań nadwyżką finansową (procent). Wskaźnik ten informuje o zdolności przedsię- biorstwa do spłaty zobowiązań ogółem za pomocą wygospodarowanych środków.

W praktyce często wykorzystuje się odwrotność tej relacji. Informuje ona, ile lat przedsiębiorstwo potrzebuje na spłatę tych zobowiązań, w sytuacji gdyby przezna- czyło na ten cel całość nadwyżki finansowej (i naturalnie gdyby jej poziom w kolej- nych latach był taki sam). Jeśli nadwyżka wzrośnie, okres spłaty zobowiązań skróci się. Relacja ta wyznacza więc minimalny okres spłaty zobowiązań ogółem.

Konstrukcja wskaźnika:

      zysk netto + amortyzacja      x 100%

średni stan zobowiązań ogółem

Rok 2014 19,0%

Rok 2015 47,0%

W 2014 roku strata netto powiększona o amortyzację mogła sfinansować 19%

występującego w firmie zadłużenia. W tym wypadku potrzebna byłaby nadwyżka z 5,2 lat, aby spłacić obciążenia ciążące na spółce.

Wielowymiarowa analiza dyskryminacyjna.

Ostatnim etapem analizy wskaźnikowej btła ocena sytuacji finansowej spółki na podstawie syntetycznych mierników, tzw. wielowymiarowych systemów wczesnego ostrzegania. Są to modele ekonomiczne, na podstawie których można przewidzieć ewentualne problemy finansowe i określić zagrożenie związane z upadłością firmy (w perspektywie jednego roku). W analizie wykorzystano cztery modele z-score o najwyższych zdolnościach dyskryminacyjnych dla przedsiębiorstw usługowych (Model B. Prusaka Z

98,08%, Model E. Mączyńskiej Z

97,92%, Model E. Mączyńskiej Z

97,92%, Model O. J. Jacobsa Z

97,83%).

Tabela nr 3

Rodzaj modelu

Interpretacja wskaźników „Z” Wartość „Z” spółki Zagrożone upadłością

w perspektywie roku

Niezagrożone upadło- ścią w perspektywie

roku

2015 rok Model ZBP1

B. Prusak <(-0,13) >0,65 1,63

Model Z7 INE PAN

E. Mączyńska ≤0 ≥0 3,70

Model Z6 INE PAN

E. Mączyńska ≤0 ≥0 3,90

Rodzaj modelu

Interpretacja wskaźników „Z” Wartość „Z” spółki Zagrożone upadłością

w perspektywie roku

Niezagrożone upadło- ścią w perspektywie

roku

2015 rok Model ZM

O. J. Jacobs ≤0 ≥0 1,39

Źródło: Zestawienie własne na podstawie danych finansowych Przedsiębiorstwa Oczyszcza- nia Spółka z o.o. w Morągu.

Interpretując rezultaty wielowymiarowej analizy dyskryminacyjnej można stwier- dzić, że badana spółka nie jest zagrożona upadłością w perspektywie jednego roku.

Podsumowanie

Zasadniczą trudnością przy ocenie kondycji finansowej przedsiębiorstwa z wy- korzystaniem analizy wskaźnikowej jest właściwy dobór wskaźników oraz ich od- powiednia interpretacja. Dobierając wskaźniki w powyższym artykule kierowano się możliwością uzyskania ogólnego poglądu na sytuację finansową Przedsiębior- stwa Oczyszczania Spółka z o.o. w Morągu. Przedstawione w części empirycznej artykułu wyniki oraz końcowe wnioski pozwalają potwierdzić postawioną we wstę- pie tezę, że analiza wskaźnikowa jest najprostszym i najbardziej syntetycznym na- rzędziem służącym ocenie kondycji finansowej podmiotu gospodarczego.

Wyniki badań zadłużenia i wiarygodności kredytowej upoważniają do stwier- dzenia, że analizowana spółka jest wypłacalna i ma zdolność do obsługi długu, czyli terminowego regulowania zobowiązań odsetkowych i spłaty rat kredytu.

Reasumując, na podstawie przeprowadzonej oceny bilansu, rachunku wyni- ków oraz kluczowych wskaźników finansowych można sformułować wniosek, że w 2015 roku sytuacja ekonomiczno-finansowa spółki była zadowalająca.

W następnych okresach rozliczeniowych konieczne jest kontynuowanie dzia- łań zarządczych mających na celu utrzymanie rentowności spółki.

Odnosząc się na koniec do kondycji finansowej innych podobnych przedsię- biorstw (np. komunalnych i prywatnych) oraz odwołań do specyfiki usługowych przedsiębiorstw komunalnych wyniki badań przedstawione w raporcie 2014 „Kon- dycja finansowa spółek komunalnych w Polsce” wskazują na następujące wnioski:

Podmioty gospodarki komunalnej w Polsce charakteryzuje bardzo duże zróż- nicowanie pod względem osiąganych wyników. Różnice dostrzega się zarówno po- między sektorami jak i spółkami działającymi w tej samej branży.

Kierując się kryterium rentowności w rankingu spółek komunalnych najwyż-

sze miejsce zajęły spółki branży utylizacji odpadów komunalnych (badana Spółka

należy do tej branży).

Niezależne od branży spółki charakteryzują się nadpłynnością środków finan- sowych i świadczy to o nieefektywnym gospodarowaniu środkami pieniężnymi lub o nadmiernym ich akumulowaniu. Zbadane wskaźniki potwierdziły to w odniesie- niu do badanej spółki.

Szczególnie duże zainteresowanie wzbudza kwestia zadłużenia spółek komu- nalnych. Największy poziom zadłużenia charakteryzuje spółki branży transporto- wej, co jednocześnie przedkłada się na najniższy poziom bezpieczeństwa finanso- wego tych spółek.

Literatura

Bloch H., 1992, Controlling, rachunkowość zarządcza, CIM, Warszawa 1992.

Czekaj J., 1996, Dresler Z, Podstawy zarządzania finansami firmy, PWN, Warszawa 1996.

Dokumentacja finansowo – księgowa Przedsiębiorstwa Oczyszczania Spółka z o.o. w Morągu.

Gierszewska G., Romanowska M., Analiza strategiczna firmy, PWE, Warszawa 2003.

Kowalak R., Ocena kondycji finansowej przedsiębiorstwa, ODDK, Gdańsk 2003.

Leszczyński Z., Skowronek-Mielczarek A., 2001, Analiza  ekonomiczno-finansowa  firmy,  Difin, Warszawa 2001.

Międzynarodowe Standardy Rachunkowości 1999, International Accounting Standarts Commitee, 1999.

Nowak E., Analiza sprawozdań finansowych, PWE, Warszawa 2008.

Siemińska E., Finansowa kondycja firmy – metody pomiaru i oceny, Poltex, Warszawa 2003.

Sierpińska M., Jachna T., Ocena przedsiębiorstwa wg standardów światowych, PWN, Warszawa 2003.

Stoner J., Freeman D., Kierowanie, PWE, Warszawa 2001.

Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. ze zm. (tekst jednolity Dz.U. 2002 r. nr 76,  poz. 694)

FINANCIAL ANALYSIS AS A METHOD TO ASSESS THE FINANCIAL CONDITION OF A MODERN BUSINESS

ENTERPRISE

Summary: The traditional and reliable ratio analysis is regarded as an indispensable tool in the free market economy and finds a wide range of application. Its use is not restricted to business enterprises, but it is a indispensible means applied by financial institutes to allow credits as well as an assesment tool for potential investors. This article presents various issues of the applica- tion of ratio analysis in business practice. Firstly, the author discusses the general concepts determining and describing financial condition. Consecutively he conducts an initial analysis of the company report of the Morąg Municipal Sewage Plant ltd. followed by its ratio analysis.

The carried out investigations are proof of the initial hypothesis that ratio analaysis constitutes one of the basic and most conclusive methods to assess the financial condition of an economic operator.

Key words: financial analysis, business enterprise, financial condition, indicators