Joachim Bar
Jubileusz ks. Prof. Dra. Mariana
Myrchy
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 11/1-2, 315-319
[3] S p ra w o z d an ia 315 O dnośnie u d zielan ia i p rz y im o w a n ia sa k ra m e n tó w św. L e ise n trit w ytw orzył sw oją p ra k ty k ę , k tó ra , aczkolw iek w zorow ana n a O rdines, n a S a k ra m e n ta rz a c h itd., n ie u zy sk ała pow szechnego aplauzu. N iekiedy z iro n ią i sa rk a zm e m odzyw ano się o „leisen trito w sk ic h in n o w a c ja c h ”. D zisiejsza Collectio r itu u m m a liczne p o d o b ień stw a do p ra k ty k i L eisen - t r ita .
W ielki w y n ik osiągnęły w pro w ad zo n e w B udziszynie i innych m ia sta c h m sze re c y to w a n e w ra z z o b jaśn ien iam i. O b jaśn ien ia te sk ie ro w y w a ły m y śl k u E u ch a ry stii, k u cerem oniom , k u m odlitw ie, zależnej od części ro k u kościelnego itd.
D odać należy, że L e is te n trit nie doczekał się s a k ry b isk u p iej z ró ż nych pow odów , przeżył w iele w la ta c h 1559—1586 ch w il p rz y k ry c h i ja k o n iedoceniony in fu ła t ad in s ta r p a rtic ip a n tiu m zm arł w B udzi szynie. T am też został pochow any je sie n ią 1586 ro k u . Do sześćdziesiątki b rak ło pół roku.
P e r ju b ila e u m a n n i 1968 rev iv isc it m e m o ria eius.
W rocław , 1967 Ks. F eliks K o k o szk a
JU B IL E U S Z K S. PRO F. M A R IA N A M YRCHY
W g ro n ie p rac o w n ik ó w n a u k i W ydziału P ra w a K anonicznego ATK w W arszaw ie obchodził d n ia 27. VI. 1967 r. ks. prof. M a ria n A lfons M yrcha, d ziekan W ydziału, 20-tą rocznicę sam odzielnej p rac y n a u k o w ej i 60-tą rocznicę sw ych urodzin. Rów nocześnie obecni złożyli ks. D ziekanow i g ra tu la c je z r a c ji św ieżej n o m in a cji n a p ro fe so ra zw y czajnego.
I. R y s biograficzny
U rodził się ks. M. M y rch a w S iedlcach (dzielnica S taraw ie ś) w p o l skiej i k a to lic k ie j ro dzinie d n ia 8. IX. 1907 r. ja k o syn A dolfa i B ro n isław y z d. L itw iń sk iej. Do szkoły p o d staw o w ej i śre d n ie j uczęszczał
w S iedlcach i B rześciu n ad Bugiem . W 1926 złożył egzam in d o jrz a łości. P ra g n ą c pośw ięcić się stan o w i duch o w n em u w stą p ił do W yższego S em in a riu m D uchow nego diecezji podlaskiej w Ja n o w ie P odlaskim . Po pięciu la ta c h stu d ió w filozoficzno-teologicznych został w yśw ięcony na k a p ła n a dnia 28. VI 1931 r, w Ja n o w ie Podl.
Z araz po św ięceniach został sk ie ro w a n y do zajęć d u sz p aste rsk ich P rzez ro k (1931/1932) p ra c o w a ł ja k o w ik ariu sz, n a jp ie rw w Łosicach, potem w S toczku Łuk., w reszcie w Ł askarzew ie. C zując je d n a k w ielki zapał do n au k i, u p ro sił sw e W ładze d iecezjalne o zw olnienie z d u sz p a s te rstw a i sk ie ro w a n ie n a dalsze stu d ia. D zięki te m u m ógł w la tac h 1932/1935 ukończyć W ydział P ra w a K anonicznego KUL.
L ic e n c ja t z p ra w a kanonicznego zdobył ks. M yrcha w 1934 r., a do k to ra t d n ia 12. X II. 1935 r. Do d o k to ra tu p rz e d sta w ił g ru n to w n ie p rz y gotow aną ro z p ra w ę „D ow ód ze św iadków w procesie k an o n icz n y m ” , ogłoszoną d ru k ie m w n a stę p n y m roku.
Z achęcony przez p ro feso ró w KUL, zw łaszcza ks. J a n a R otha, nie porzucił dalszego d o sk o n alen ia się w p ra w ie k anonicznym , ale iakn a sy sten t w o lu n ta riu sz n a W ydziale P ra w a K anon. K U L w la ta c h 1936—
1939 ,dalej p o głębiał sw e stu d ia i zaczął przygotowyw ać ro zp raw ę do h ab ilita cji.
N ie m ógł je d n a k całkow icie uw olnić się od p racy w sw ej diecezji, dlatego w r. szk. 1935/36 uczył relig ii w szkole podstawowej w S ied l cach, w r. szk. 1936/37 w g im n a zju m w Ł ukow ie, od r. szk. 1937/38 w g im n a zju m w Siedlcach. R ów nocześnie od r. szk. 1937/38 o b ją ł p rac ę w Sądzie B iskupim w S iedlcach.
W la ta c h o k u p ac ji n ie zry w ał z k siążk ą naukow ą, m usiał je d n a k w ięcej oddać się d u sz p a ste rstw u p rz y k a te d rz e w Siedlcach (1939—1943). Skoro w 1943 r. zn alazł się w W arszaw ie, za b rał się do stu d iu m p ra w a cyw ilnego n a ta jn y m U n iw ersy tecie W arszaw skim . P ragnął bow iem sw e przyg o to w an ie do p rac y nau k o w ej w dziedzinie kanonistyki u zu p ełnić głębszą znajom ością p ra w a polskiego. S tu d ia prawa cyw ilnego, rozpoczęte i k o n ty n u o w a n e w sp e cja ln ie tru d n y c h w arunkach, m ógł ukończyć dopiero w 1946 r., zy sk u jąc 18. VII. 1946 r. dyplom m a g istra p raw . D o k to rat z p ra w a cyw ilnego zdobył dnia 31. III. 1951 r. n a W y dziale P ra w a i N au k Społ. KUL.
II. D ziałalność n a u ko w a i pedagogiczna
Z achęcony do p ra c y n au k o w e j, p rzygotow yw ał ks. M yrcha p rac ę h a b ilita c y jn ą jeszcze p rze d w o jn ą, pt. „S ądow nictw o polubowne w p r a w ie k an o n icz n y m ”. H a b ilita c ja doszła do sk u tk u dnia 16. VI. 1947 r. n a W ydziale Teologii K ato lick iej U niw . W arszawskiego.
Z ajęcia n au k o w e i dyd ak ty czn e n a W ydziale Teologii K ato lick iej U niw . W arsz. p o d ją ł ks. M y rch a od r. akad. 1946./47 jako asy sten t, od r. akad. 1947/48 ja k o sta rsz y a sy sten t, a od k w ie tn ia 1950 r., po śm ierci ks. prof. Ign. G rabow skiego, do 31. V III. 1951 jako zastępca p ro feso ra. Od 1. IX. 1951 r. do 31. V III. 1954 r. p ra c u je ks. Myrcha ja k o k o n tr a k to w y p ro fe so r n adzw yczajny. D nia 19. X I. 1954 r. otrzymał ty tu ł n a u kow y p ro fe so ra nadzw yczajnego.
R ów nocześnie z zajęciam i n a W ydziale Teologii Katol. U niw . W arsz. był ks. M yrcha czynny jako w yk ład o w ca n a W ydziale P ra w a K anon. K U L w la ta c h 1947—1954. Z byt liczne zajęcia dydaktyczne n a dw u uczelniach nie sp rz y ja ły osobistym b ad an io m naukowym i p rac y p i s a rsk ie j, ale b y ł to okres, w k tó ry m szczególnie odczuwało się b ra k k a d ry n aukow ej uszczuplonej w czasie w ojny.
P o w ydzielen iu W ydziału Teologii K ato lick iej z U niw ersytetu W a r szaw skiego i zorganizow aniu A kadem ii Teologii Katolickiej, p o d ją ł ks. M yrcha w y k ła d y z z a k resu p ra w a kanonicznego karnego n a W ydziale P ra w a K anonicznego, ja k o p ro fe so r nadzw yczajny. Należy p o d k reślić znaczny udział ks. M yrchy w p rac y W ydziału zwłaszcza od r. ak ad . 1960/61, n a sta n o w isk u dziek an a W ydziału. P rz e z szereg la t m ia ł zle cone kie ro w n ic tw o k o m órki w ydaw niczej ATK, od 1955 r. red a g o w a ł k w a rta ln ik „P olonia s a c ra ”, od 1958 r. k w a rta ln ik „Prawo k an o n iczn e” . Jeszcze znalazł czas n a w y k ład y zlecone n a Wydziale P ra w a K an. K U L w la ta c h 1954/55—1961/62, dojeżdżając z Warszawy do L u b lin a , póki sta n zdrow ia n a to pozw olił.
W w y k ład a ch sw oich s ta ra się ks. M yrcha dać studentom głębsze p oznanie p ra w a kanonicznego, w sk a z u je łączność między poszczegól n y m i p rzepisam i, p obudza stu d e n tó w do samodzielnego m yślenia, po d ają c różne ro zw ią zan ia n asu w a ją cy ch się tru d n o ści w in te rp re ta c ji.
[5] S p ra w o z d an ia 317 W y k ład y ks. M yrchy nie są ła tw e dla stu d en tó w , ale za to głęboko w p ro w a d z a ją ich w zrozum ienie ogólnych n o rm p ra w a kanonicznego i w sk a z u ją drogę do zrozum ienia s tr u k tu r y tego p ra w a .
P ra c e n au k o w e ogłoszone d ru k iem sk o n c en tro w ał ks. M yrcha p o czątkow o n a p ra w ie k an o n iczn y m procesow ym a n a stę p n ie n a p ra w ie kano n iczn y m k a rn y m i tu doszedł do św ie tn y ch w yników . P ra c e te o d p o w iad a ją w szy stk im w ym ogom m etodycznym , pod n ie k tó ry m i w zględam i p rze w y ż sza ją n a w e t m o n o g rafie o p u b lik o w a n e w różnych ję zy k a ch z kościelnego p ra w a karn eg o , sta w ia ją c A u to ra w szeregu ta k ich znaw ców p ra w a k arn e g o , ja k k ard . F. R o b e rti czy o. G. M i chiels.
S to su je ks. M yrcha m etodę pozytyw n o -eg zeg ety czn o -h isto ry czn ą. P ra g n ie d o k ła d n ie p rze d staw ić obecnie o b ow iązujące kano n iczn e p r a w o k a rn e , ale uw aża, iż bez p o k az an ia rozw oju historycznego p ra w a k arn eg o , a w ięc jego ew olucji w ciągu w ieków , nie m oże być an i g łę b ie j zro zu m ian e an i p raw id ło w o aplikow ane. S to su ją c ścisłe ro zu m o w an ie , m etodę filo zo ficzn o -d ed u k ty w n ą, o p ie ra jąc się n a ogólnych n o rm ac h p raw n y ch , p a trz ą c d o k ład n ie na te k s t i k o n te k st, szuka o p a r cia dla sw ych w yw odów w h isto rii. D zięki ta k ie m u szerokiem u sp o j rze n iu n a k o n k re tn e p rzepisy, m oże w p ro w ad zić czy teln ik a w głębsze p oznanie p ra w a , uzasadnić stan o w isk o U staw odaw cy, w skazać b ra k i a zarazem drogę do u d o sk o n a len ia p ra w a kanonicznego.
D zięki sp e cja ln ie odby ty ch stu d ió w p ra w a cyw ilnego m a w ielkie zrozum ienie dla u jm o w a n ia zagadnień p ra w a kan. n a szerokiej p ła sz czyźnie różnych sy stem ó w k a rn y c h państw o w y ch , w szczególności p r a w o d aw stw a polskiego.
N aukow a ścisłość, o b jektyw izm , g łęboka w nikliw ość, zap ew n ią ro z p raw o m n au k o w y m ks. M yrchy dłu g ą trw ało ść. W łasne pom ysły ro z w iąz an ia k w e stii sp o rn y ch i w y su n ię te d e z y d eraty odnośnie p rzyszłych zm ian w K odeksie p ra w a k anon., m ogą być w y k o rz y sta n e w op raco w y w a n iu w niosków dla re w iz ji tegoż K odeksu.
K oledzy i p rzy ja cie le ks. prof. M yrchy w y ra ż a ją życzenie, aby ta k znakom ity-'znaw ca p ra w a kanonicznego w zbogacił naszą lite r a tu r ę z k a nonicznego p ra w a k a rn e g o jeszcze now ym i p racam i.
III. P race ogłoszone d ru k iem : 1936
1. Dow ód ze św iad k ó w w procesie kanonicznym . L u b lin 1936 Tow. N auk. K U L ss. V III, 163. R ozpraw y dokt., m agist. i se m in a ry jn e II W ydział P ra w a K an. R ozpraw y dokt. t. 3.
Rec.: R ejow icz Wł. ks., P rzegl. powsz. 215 (1937) 148. 1937
la . Sp. ksiąd z E d w ard K u cie rzy ń sk i, W iadom . diec. p o d la sk ie 1937 s. 438—440.
1947
2. S ądow nictw o polubow ne w p ra w ie kano n iczn y m w Polsce, W iadom . duszpast. 3 (1947) 61—65.
3. Z dolność do działań p ra w n y c h w p raw ie polskim , A ten e u m kapł. 46 (1947) 182—187.
4. U bezw łasn o w o ln ien ie w p ra w ie polskim , A ten e u m kapl. 46 (1947) 477—480.
1948
5. K ościelne sądow nictw o polubow ne, A ten eu m kapl. 48 (1948) 173— 178, 261—269.
6. Sądy polubow ne w p ra w ie kanonicznym . S tudium p ra w n o -p o ró w - naw cze. L u b lin 1948 Tow. N auk. K U L ss. 303, 7 nlb. R ozpraw y W ydz. T eolog.-K anon. 3.
Rec.: K rzem ieniecki J. ks., A ten e u m kap ł. 50 (1949) 191—193; W ilanow ski B., P ań stw o i P ra w o 3 (1948) zesz. 9— 10 s. 114— 116.
7. Rec.: P e tra n i A. ks., Z asad a w iększości w praw ie k anonicznym , L u b lin 1947. — A ten e u m kapł. 51 (1949) 102—104.
8. Z biorow a odpow iedzialność w k a rn y m ustaw odaw stw ie k an o n icz nym , polsk im i m iędzynarodow vm , R oczniki teol.-kan. 1 (1949) 133—181.
1950
9. Rec.: B isk u p sk i S. ks., K rzysztof Ż ó raw sk i p o lski kanonista z X V III stulecia. — A ten eu m kapł. 53 (1950) 77—79.
1952
10. S k u tk i nieznajom ości p ra w a w k a rn y m ustaw odaw stw ie k a n o n icz nym' i polskim , C ollect, theol. 23 (1952) 115—163.
1955
11. Z ag ad n ien ie p ra w n e A kadem ii Teologii K atolickiej, P olonia sa c ra 7 (1955) 68—77.
12. Sp. K siądz P io tr B ober, P olo n ia sa cra 7 (1955) 233—239.
13. N ieśw iadom ość b ezpraw ności a w in a w k a rn y m ustaw odaw stw ie kan o n iczn y m i polskim , P olo n ia sa c ra 7 (1955) 276—374, 8 (1956) 29— 124. Odb. ss. 195.
Rec.: M ichiels G. o., P olo n ia sa c ra 9 (1957) nr 1 s. 351—352; P ap ie rk o w sk i Z., tam że n r 2—3 s. 395—402.
1956
14. A d m in istra c y jn y w y m ia r k a r w K ościele, Polonia sacra 8 (1956) 125—149.
15. W pływ b o jaźn i n a w y m ia r k a r „lata e s e n te n tia e ” w p ra w ie k a n o nicznym , P o lo n ia sa c ra 8 (1956) 349—380.
1957
16. Z w aln ian ie z cen zu r w św ietle przepisów p ra w a kanonicznego, P o lonia sa cra 9 (1957) n r 1 s. 87—210.
17. Ś ro d k i p ra w n e przeciw k o sądow em u i adm inistracyjnem u w y m ia ro w i k ar, P olo n ia sa c ra 9 (1957) n r 2—3 s. 205—232.
18. E k sk o m u n ik a , P o lo n ia sa c ra 9 (1957) n r 4 s. 185—214, 10 (1958) n r 1 s. 81—176, n r 2 s. 15—81, P ra w o kanon. 1 (1958) n r 1—2 s. 29—182.
Rec.: B a r JR . о., P ra w o kanon. 3 (1960) n r 3—i s. 396—397; K arło w sk i K. ks., tam że s. 397—399.
1959
19. In te rd y k t, P ra w o kanon. 2 (1959) n r 1—2 s. 73—300. Rec.: ja k do poz. 18.
[7] S p ra w o z d an ia 319 20. D epozycja i d eg ra d acja, P ra w o kanon. 2 (1959) n r 3—4 s. 125—232.
Rec.: ja k do poz. 18.
1960
21. S tałe lu b czasow e p ozbaw ienie p ra w a noszenia szat duchow nych, P ra w o kanon. 3 (1960) n r 1—2 s. 289—297.
22. P ra w o k a rn e , k o m e n ta rz do p ią te j księgi K odeksu p ra w a k a n o nicznego. Tom I I K a ra cz. I p rze p isy ogólne. W arszaw a 1960 A k a dem ia Teologii K atol. ss. 1031, 1 nlb. P ra c e W ydziału P ra w a K anon. A TK t. 2.
Rec.: M ichiels G. o., P ra w o kanon. 5 (1962) n r 1—2 s. 308—310; W ójcik W. bp, ta m że n r 3—4 s. 295—302; P a p ie rk o w sk i Z., tam że n r 3—4 s. 303—307.
1962
23. T e ry to ria ln y zasięg k a ry , P ra w o kan o n . 5 (1962) n r 1—2 s. 189—196.
1963 24. Sp. Ks. D r B e rn a rd F ilip iu k , P ra w o kanon. 6 (1963) 573—581. 1965 25. P ro b le m w in y w k a rn y m u sta w o d aw stw ie kanonicznym , P ra w o kanon. 8 (1965) n r 2 s. 3—34. 1966
26. Sp. O .G om m arus a B ooischot M ichiels d o k to r p ra w a kanonicznego. P ra w o kan o n . 9 (1966) n r 3—4.
27. S uspensa, P ra w o kan o n . 9 (1966) n r 3—4, 10 (1967) n r 1—2, 10 (1967) n r 3—4.
1967
28. Rec.: ß a r J. R. о., P ra w o sta n ó w doskonałości K ościoła k a to lic k ie go. — P ra w o kanon. 10 (1967) n r 1—2.
O. Joachim R. Bar
JESZCZE O EG ZE M PC JI D IECEZJI W R O C ŁA W SK IEJ
S p ra w a łączności i zależności p ra w n e j oraz fak ty c zn e j b isk u p stw a w rocław skiego od m e tro p o lii g n ieźn ień sk iej b u d ziła zaciekaw ienie h isto ry k ó w i p ra w n ik ó w nie ty lk o daw niejszych, ale in te re s u je ona rów nież badaczy w spółczesnych. N a tle ty c h z a in te re so w ań p o ja w ia ją się n ie ste ty w ypow iedzi, b ard z o dalek ie czasam i od o b iektyw izm u naukow ego i szczerej m e to d y b adaw czej b
1 W pożytecznym o rg an ie n au k o w y m zasłużonym dla b ad a ń w za k re sie h isto rii K ościoła, „A rchiv fü r schlesische K irch e n g esc h ich te”, red a g o w a n y m przez księdza P r a ła ta K u rta E n g e l b e r t e , d aw n iej w e W rocław iu, obecnie w H ildesheim , zam ieszczono n a te m a t m oich uw ag w sp ra w ie zależności W rocław ia od G niezna n a p a stliw e w ypow iedzi. „U rb an m a c h t au s dieser re in k irc h lic h e n V e rb in d u n g zw ischen G n e- sen u n d B reslau eine hochpolitische u n d n a tio n alp o ln isc h e A
