ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA • LUBLIN POLSKA • nOBbUJA • POLAND
VOL. XXX, 20 SECTIO C 1975
Instytut Biologii UMCS Zakład Zoologii
Zdzisław CMOLUCH, Jacek ŁĘTOWSKI, Alicja MINDA
Ryjkowce (Curculionidae, Coleoptera) Gór Pieprzowych koło Sandomierza
flonroHOCMKM (Curculionidae, Coleoptera) rienwoBt>ix rop okojio CanaoMeMła Weevils (Curculionidae, Coleoptera) of the Pieprzowe Mountains near Sandomierz
Badania nad fauną ryjkowców prowadzono w roślinnych zespołach ksero- termicznych porastających południowe i południowo-wschodnie, strome zbocza Gór Pieprzowych w okolicy Sandomierza (ryc. 1).
Entomofauna zbiorowisk roślinnych Gór Pieprzowych nie była, jak dotych
czas, przedmiotem dokładnych badań, zaś stosunkowo krótkie wzmianki o nie
których gatunkach ryjkowców tego terenu miały charakter faunistyczno-zoo- geograficzny (15, 17, 18, 19).
Pod względem florystycznym obszar ten został opracowany przez D z i u- bałtowskiego (4, 5, 6), Głazka (7), Kostrakiewicza i Popka (8) oraz Popka (9). Z wyżej cytowanych prac na szczególną uwagę zasługuje praca Głazka (7), która w całości omawia skład gatunkowy i zespoły ro
ślinne porastające zbocza lessowe.
Opublikowany tu materiał da je podstawę do poznania składu gatunkowego ryjkowców roślinnych zbiorowisk Gór Pieprzowych oraz pozwala na względną ocenę stosunków ilościowych zarówno poszczególnych gatunków, jak i całości badanej fauny, a także ustalenia zmian sezonowych na przykładzie gatunków . dominujących i subdominantów w czasie całego sezonu wegetacyjnego.
W wyniku systematycznie prowadzonych połowów w ciągu jednego okresu wegetacyjnego (od 5 V do 29IX 1972 r.) pobrano 20 prób zoocenologicznych.
Tak zebrany materiał był podstawą do analizy populacji poszczególnych gatun
ków w zakresie dynamiki liczebności i zmian sezonowych wśród gatunków występujących najliczniej.
Nadto włączono do niniejszego opracowania, jako dane uzupełniające, bez uwzględniania ich w rozważaniach populacyjnych, materiały zebrane przez Cmolucha pocjczas dwukrotnego pobytu (w lipcu 1958 r.) w Górach Pieprzo
wych. W owym czasie stwierdzono 90 gatunków ryjkowców. Liczba ta świad
czy o bogactwie fauny zasiedlającej różnorodne siedliska badanego terenu.
Zarówno w pierwszym, jak i w drugim przypadku, połowów dokonywano w roślinnych zbiorowiskach zielnych porastających zbocza lessowe oraz zbioro
wiskach typu zaroślowego, występujących niekiedy dość zwarcie na zboczach utworzonych z łupków kambryjskich.
13 Annales, sectio C, t. XXX
SANDOMIERZ
Ryc. 1. Plan sytuacyjny Gór Pieprzowych: 1 — badany obszar A situational plan of the Pieprzowe mountains: 1 — inyestigated area
Materiały zestawiono w tab. 1. Na ich podstawie sporządzono diagramy (ryc. 2 i 3) i wykres (ryc. 4), według danych metodycznych zawartych w pra
cy Cmolucha (2).
DYNAMICZNA WARTOŚĆ GATUNKÓW
Rola poszczególnych gatunków ryjkowców w roślinnych zespołach Gór Pie
przowych jest dość dobrze wyrażona w dynamice liczebności i w sukcesji nie
których gatunków w ciągu całego sezonu wegetacyjnego. W owym okresie (od 5 maja do 29 września) stwierdzono w różnych roślinnych zespołach 160 gatun
ków ryjkowców wyróżnionych ze zbioru 2373 osobników. Wśród nich wyodręb
niono następujące klasy liczebności: dominanty, subdominanty i recedenty.
Czynnikiem niezbędnym dla całości zespołu fauny ryjkowców zamieszkują
cych badane tereny są przede wszystkim gatunki występujące najliczniej (do
minanty). Do tej klasy liczebności zaliczono 4 gatunki, których udział w zasie
dleniu badanych zespołów jest wyższy niż 5%, natomiast ich gęstość względna wynosiła 6—8 osobników na poszczególne próby zoocenologiczne, zaś stopień stałości wahał się w granicach 35—90% (ryc. 3, poz. 1—4). Do grupy tej należa
ły: Apion aestimatum Fst., Eusomus ovulum Germ., Sitona sulctfrons T h u n b g, Tychius medicaginis B r i s.
Do drugiej klasy liczebności (subdominanty) zaliczono 23 gatunki, których udział procentowy wynosił 1—4,9%, zaś gęstość kształtowała się w granicach 1,2—4,5, a częstotliwość pojawu: 15—75% (ryc. 3, poz. 5—26). Są to: Apion viola- ceum K i r b y, A. elongatum Germ., A. seniculus Kir by, A. ononiphagum S c h a t z m., A. tenue K i r b y, A. ononis K i r b y, A. filirostre K i r b y, A.
apricans H b s t., Peritelus leucogrammus G e r m., Polydrusus inustus G e r m., Brachysomus setiger Gyll., Foucartia sąuamulata Hbst., Sitona lineatus L., S. suturalis Steph., S. puncticollis Steph., S. waterhousei Walt., S. his- pidulus F., S. humeralis Steph., Thylacites pilosus F., Tychius aureolus fe- moralis B r i s., Hypera uariabilis H b s t., Ceuthorhynchidius troglodytes F.
Ostatnia, najliczniejsza grupa (recedentów) obejmuje 133 gatunki o następu
jących parametrach ekologicznych: 0,1—0,9%, gęstość względna: 0,05—1,15. Zna
czenie ekologiczne niektórych gatunków w tej grupie liczebności jest dość
Ryjkowce (Curculionidae, Coleoptera) Gór Pieprzowych... 195 istotne, bowiem ich wartość dynamiczna, wyrażająca się w stałości występo
wania, jest również wysoka i wynosi 5—50% (tab. 1, ryc. 3, poz. 27—73). Są to więc gatunki o niskiej gęstości względnej, ale dość wysokiej częstotliwości po- jawu w ciągu całego sezonu wegetacyjnego.
Analizując strukturę jakościową gatunków (ryc. 2) stwierdzono, że na ga
tunki dominujące przypada 2,5%, na subdominanty 14,3%, zaś na recedenty aż 133 gatunki, co stanowi 83,2% wszystkich zebranych. Ta ogromna przewaga recedentów, być może, uwarunkowana jest różnorodnością florystyczną Gór Pieprzowych.
Wiadomo bowiem, iż skład gatunkowy roślin żywicielskich i ich struktura dominacji warunkuje określoną dynamikę liczebności u gatunków roślinożer
nych, a ryjkowce do takich należą.
Ryc. 2. Struktura gatunkowa ryjkowców: 1 — dominanty, 2 — subdominanty, 3 — recedenty The species structure of weevils: 1 — dominant, 2 — subdominant, 3 — recedent
Analizując krzywą populacyjną wszystkich gatunków ryjkowców zasiedla
jących Góry Pieprzowe, stwierdzono dwa wyraźne maksima. Pierwsze z. nich charakterystyczne jest dla okresu wiosennego i początku lata, drugie — dla okresu późnego lata i jesieni. Na miesiąc lipiec i pierwszą połowę sierpnia przy- padł wyraźny spadek liczebności ryjkowców. W miesiącach letnich zdecydo
wana ich większość znajduje się w stadium rozwoju larwalnego lub poczwar- kowego. Duży spadek liczebności związany był także z niekorzystnymi warun
kami atmosferycznymi, jakie panowały w tym okresie. Wysokie temperatury i brak opadów wpłynęły na zahamowanie rozwoju roślin żywicielskich ryjkow
ców. W przebiegu sukcesji tych owadów istotnym elementem są właśnie zmia
ny zachodzące wśród roślin żywicielskich.
Fenologia niektórych gatunków ryjkowców, poławianych w ciągu całego okresu wegetacyjnego, ma przebieg następujący: w okresie wiosennym gatun
kami dominującymi były przede wszystkim Apion pavidum G e r m., A. aesti- matum F s t., Myclacus rotundatus F., Phyllobius breuis G y 11., P. oblongus L., Polydrusus inustus Germ., Eusomus ouulum Germ., Brachysomus setiger Gyll. (tab. 1); w letnim licznie pojawiły się Apion apricans H b s t., A. elon- gatum Germ., Sitona lineatus L., S. longulus Gyll., S. flauescens M r s h., Tychius junceus Reich., T. aureolus femoralis B r i s., T. medicaginis B r i s., natomiast w jesiennym Apion uirens H b s t., Sitona hispidulus F., S. sulcifrons T h u n b g.
Wśród wymienionych są gatunki występujące w ciągu całego sezonu wege
tacyjnego (tab. 1), z tym że ich maksimum pojawu przypada zwykle na jeden
z dwu okresów wzrostu krzywej populacyjnej. Zachodzi tu zjawisko wymiany gatunków dominujących i subdominantów w okresie całego badanego sezonu wegetacyjnego. Wynika to z różnego rozwoju populacji, właściwego dla każde
go gatunku.
W zbiorowiskach roślinnych Gór Pieprzowych stwierdzono wiele gatunków ryjkowców wykazujących duży stopień wierności w stosunku do badanego te
renu. Są to gatunki stenotopowe wskaźnikowe (zooindykatory) dla roślinnych zespołów kserotermicznych: Apion elongatum Germ., A. reflexum Gyll., Otiorhynchus uelutinus G e r m., Peritelus leucogrammus G e r m., Trachyphlo- eus alternans Gyll., T. parallelus S e i d 1., T. spinimanus G e r m., Mylacus ro- tundatus F., Phyllobius brevis Gyll., Polydrusus inustus G e r m., Eusomus ovulum Germ., Brachysomus setiger Gyll., Foucartia sąuamulata Hbst., Sitona longulus Gyll., S. inops Gyll., Thylacites pilosus F., Smicronyx reichi Gyll., Tychius flauicollis Steph., T. aureolus femoralis B r i s., T. medicagi- nis B r i s., Sibinia subelliptica Desbr., S. uittata Germ., S. tibialis Gyll., Ceuthorhynchidius barneuillei Greń., Ceutorhynchus magnini Hoffm., C.
austriacus B r i s., C. nanus Gyll., Rhynchaenus ermischi Dieckm. Wyżej wymienione gatunki kserotermofilne stanowią około 16% wszystkich stwierdzo
nych.
Na uwagę zasługuje również fakt występowania gatunków dendrofilnych, które żyją w świetlistych zaroślach kserotermicznych Gór Pieprzowych lub w zaroślach łęgowych bezpośrednio graniczących z badanym środowiskiem. Są to: Apion minimum Hbst., Phyllobius oblongus L., P. sinuatus F., P. argen- tatus L., Polydrusus corruscus Germ., Dorytomus afjinis Payk., D. tremulae Payk., Anthonomus pomorum L., A. rubi Hbst., Curculio crux F., C. salici- vorus Payk., Lepyrus palustris Scop., L. capucinus S c h a 11., Rhynchaenus stigma Germ.
Tak przedstawiona wartość dynamiczna ryjkowców w niniejszej pracy w zakresie stałości występowania gatunków, gęstości względnej, aktualnej struk
tury populacyjnej całego zespołu ryjkowców (ryc. 3), sukcesji sezonowej i ich wierności środowiskowej stanowi materiał do opracowania w określonej grupie systematycznej takich zagadnień, jak typologia i regionalizacja fauny Polski, klasyfikacja areograficzno-ekologiczna badania struktur zoocenotycznych. Ma
teriał ten może dać podstawę do zbadania metod przestrzennego i funkcjonal
nego oddziaływania człowieka na świat zwierzęcy. Chodzi mianowicie o relację zwrotną typu interakcji „człowiek a zoosfera”, badanej niekiedy w wąskim zakresie.
PRZEGLĄD GATUNKÓW
W tej części pracy omawiamy gatunki występujące najliczniej (dominanty) oraz formy interesujące pod względem faunistycznym, ekologicznym i zoogeo- graficznym, zarówno dla badanego terenu Gór Pieprzowych, jak i dla całego obszaru Polski. Pozostałe gatunki wraz z ich danymi liczbowymi, uzyska
nymi w ciągu całego sezonu wegetacyjnego, zestawiono w tab. 1.
Apion elongatum Germ.
Gatunek charakterystyczny dla zbiorowisk kserotermicznych. Subdominant.
Poławiano go tylko w okresie letnim (lipiec—sierpień). Żeruje na roślinach
100
Gęstość względna — relabye density
Ryc. 3. Diagram stopnia stałości i gęstości względnej ryjkowców Gór Pieprzowych (za jednostkę gęstości względnej przyjęto 2 mm):
A diagram of the freąuency and relative density of the Pieprzowe mountains weevils (2 mm were accepted as the relative density unit):
1 — Apion aestimatum Fst., 2 — Tychius medicaginis B r i s., 3 — sitona sulcifrons Thunbg, 4 — Eusomus ovulum Germ., 5 — Ty
chius aureolus femoralis B r i s., 6 — Sitona hispidulus F., 7 — Pol ydrusus inustus G e r m., 8 — Apion apricans Hbst., 9 — Thylaci.es pilosus F., 10 — Apion seniculus Kir b y, 11 — Peritelus leucoyramm us G e r m., 12 — Apion elongatum G e r m., 13 — Apion ononiphagum S c h a t z m., 14 — Sitona humeralis Steph., 15 — Apion ulolaceu m K ir b y, 16 — Apion tenue K i r b y, 17 — Sitona suturalis Steph., 18 — Apion ononis Kirby, 19 — Brachysomus setiger G y 11., 20 — Sitona longulus Gyll., 21 — Foucartia sąuamulata H b s t., 22 — Apion filirostre K i r b y, 23 — Hypera variabilis Hbst., Ceuthorhynchidius troglodytes F., 24 — Sitona lineatus L., 25 — Sitona waterhousei Walt., 26 — Sitona puncticollis Steph., 27 — Apion loti Kirby, 28 — Ceutorhynchus floralis P a y k., 29 — Apion uirens Hbst., 30 — Apion cruentatum Walt., 31 — Sitona ambigua Gyll., 32 — Phyllobius oblongus L., 33 — Apion aestiuum Germ., 34 — Sitona inops Gyll., 35 — Tychius junceus Reich., 36 — Ceutorhynchus sulclcollls P a y k., 37 — Apion flauipes Payk., 38 — Dorytomus melajiophthalmus P a y k., 39 — Apion onopordi Kirby, 40 — Ceutorhynchus assimil is P a y k., 41 — Sibinia uittata G e r m., 42 — Ceutorhynchus erysimi F., 43 — Apion pavidum Germ., 44 — Mylacus rotundatus F., 45 — Phyllobius breuls Gyll., 46 — Sitona crinitus Hbst., 47 — Polydrusus corruscus Germ., 48 — Gymnaetron labile Hbst., 49 — Sitona fla vescens M r s h., 50 — Apion hookeri Kirby, 51 — Hypera pedestris Payk., 52 — Cidnorrhlnus ąuadrimaculatus L., 53 — Apion viciae Payk., 54 — Rhinoncus inconspectus Hbst., 55 — Apion minimum Hbst., 56 — Trachyphloeus bifoveolatus Beck., 57 — Trachyphloeus alternans Gyll., 58 — Apion penetrans Germ., 59 — Sibinia peliucens S c o p., Curcullo crux F., Hypera zoila S c o p., 60 — Apion brevlrostre Hbst., Otiorhynchus ovatus L., Ceutorhynchus puncti- ger Mrsh., Sciaphilus asperatus Bonsd., 61 — Mecinus pyraster H b s t., 62 — Apion columbinum Germ., A. pisi F., Phyllobius viri- deaeris Le i c h., Ceutorhynchus picltarsis Gyll., 63 — Tychius haematopus Gyll., 64 — Apion stolidum G e r m., Ceuthorhynchidius barneuillei Greń., 65 — Smicronyz reichi Gyll., Hypera nigrirostris F., 66 — Apion sedi Germ., Otiorhynchus raucus F., Sibinia su- belllptica D e s b r., 67 — Apion curtirostre Germ., A. elongatulum D e s b r., Trachyphloeus spinimanus Germ., Tychius qulnque- punctatus L., 68 — Ceutorhynchus nanus Gyll., 69 — Coryssomerus capucinus Beck., Ceutorhynchus nigrinus Mrsh., 70 — Apion ra- diolus Kirby, A. alliariae Hbst., A. meliloti Kirby, Trachyphloeus aristatus Gyll., Phyllobius piri L., Brachysomus echinatus B on s d., Strophosoma faber Hbst., Miccotrogus piclrostris F., 71 — Deporaus betulae L., Apion urticarium Hbst., A. carduorum Kirby, A. assimile Kirby, Chlorophanus uiridis L., Tychius flauicollis Steph., Curcullo salicivorus Payk., Lepyrus palustris S c o p., Hypera arator L., Ceutorhynchus triangulum B o h., C. ple urostigma Mrsh., C. gallorhenanus S o 1 a r i., C. quadridens P a nz., Gymnaetron tetrum., F., 72 — Apion atomarium Kirby, A. refie xum Gyll., Otiorhynchus tristis S c o p., Phyllobius argentatus L., Ceutorhynchus napi Gyll., 73 —Rhinomacer attelaboides F., Rhynchites aequatus L., R. cupreus L., Apion ebeninum Kirtjy, A. simłle Kirby, A. platalea G e r m., A. aethiops Hbst., A. craccae L., A. uaripes G e r m., Otiorhynchus ligustici L., O. uelutinus G e r m., Tra
chyphloeus parallelus S e i d 1., Phyllobius sinuatus F., P. scutellaris R e d t., P. urticae D e g., Liophloeus tessulatus M U 11., Larinus pla- nus F., Lixus subtilis S t u r m., Bagous lutulentus Gyll., Tanysphyrus lemnae Payk., Dorytomus affinis Payk., D. tremule Payk., .Sibinia tibialis Gyll., S. potentillae Germ., Anthonomus rubi Hb s t., A. pomorum L., Lepyrus palustris S c h a 11., Hypera adspersa F., H. viciae Gyll., Zacladus affinis Payk., Ceutorhynchus magnini H o f f m., C. austriacus B r i s., C. rugulosus Hbst., C. cochlearie Gyll., Rhinoncus pericarpius L., Phytobius waltoni Boh., Amalus haemorrhous Hbst., Orobitis cyaneus L.. Gymnaetron pascuorum Gyll., Miarus graminls Gyll., Rhynchaenus ermischi D i e c k m., R. stigma Germ.
Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska, sectio C, vol. XXX, 26. Zdzisław Cmoluch, Jacek Łętowski, Alicja Minda
i__ •7__i___i..:
Ryjkowce (Curculionidae, Coleoptera) Gór Pieprzowych... 197 zielnych z rodzaju Salvia L. Znany głównie z południowej części Polski, gdzie żyje na zboczach nasłonecznionych (2).
Apion ononiphagum S c h a t z m.
Gatunek ten łowiony był w ciągu całego okresu wegetacyjnego. Pojawił się 21 maja i występował do końca września, z maksimum liczebności przypada
jącym na czerwiec i pierwszą dekadę lipca (ryc. 3, poz. 17, tab. 1). Charakte
ryzuje go wysoka częstotliwość (70%) przy niskiej liczebności. W badanych ze
społach żyje na Ononis spinosa L. W Polsce, jak dotychczas, znany z południo
wej części kraju (1, 2, 15, 16).
Apion reflexum Gyll.
Łowiony 6 IX (2 osobniki). Należy w naszej faunie do form kserotermofil- nych. Rośliną żywicielską tego gatunku jest Onobrychis niciaefolia S c o p.
Na tej też uprawie został stwierdzony na Lubelszczyźnie (2). Spotykany w po
łudniowej i południowo-wschodniej Polsce.
Apion platalea Germ.
Łowiony 8 VII (5 osobników). Gatunek rzadki. Żyje na Vicia cracca L. i V. uillosa R o t h. Występuje lokalnie w całej Polsce.
Apion aestimatum F s t.
Gatunek dominujący, poławiany w ciągu całego okresu wegetacyjnego. W okresie wiosennym występował bardzo licznie, z maksimum pojawu przypa
dającym na maj i pierwszą dekadę czerwca (ryc. 4). Od połowy czerwca na
stępuje wyraźny spadek ilościowy populacji tego gatunku, utrzymujący się do końca sezonu; w lipcu, sierpniu i wrześniu łowiono tylko pojedyncze okazy. Jest on charakterystyczny wyłącznie dla okresu wiosennego. Prawdopodobnie po
spolity w całym kraju.
Apion apricans H b s t.
Subdominant. Charakteryzował się wysoką stałością występowania C = 75%
przy niskiej liczebności D=3,50. Liczniejszy pojaw tego gatunku obserwowano w okresie późnego lata i jesieni.
Otiorhynchus uelutinus Germ.
Zebrany 23 VII (1 okaz). Gatunek wskaźnikowy dla roślinnych zespołów kserotermicznych. Żyje na suchych, trawiastych zboczach. Z obszaru Polski znany jest tylko z kilku stanowisk kserotermicznych z Wyżyny Małopolskiej i z Wyżyny Lubelskiej (2, 15, 18).
Peritelus leucogrammus Germ.
Gatunek charakterystyczny dla fauny zespołów kserotermicznych. Subdo
minant o gęstości względnej 2,7, zaś stopniu stałości 35%. Z Polski znany ze stanowisk o charakterze kserotermicznym na Wyżynie Lubelskiej, Małopolskiej oraz na Śląsku (1, 2, 15, 17, 18).
Miejsce — months
Ryc. 4. Dynamika liczebności niektórych gatunków ryjkowców:
The numerical dynamics of some weevils species:
1 — Apion aestimatum Fs t., 2 — Tychius aureolus femoralis B r i s., 3 — Sitona sulcifrons Thunbg, 4 — Polydrusus inustus Germ., 5 — Sitona longulus Gyll., 6 — Sitona hispi-
dulus F.
Trachyphloeus parallelus S e i d 1.
Złowiony 13 V (1 okaz). Gatunek rzadki i wyłączny dla środowisk kseroter
micznych. Zamieszkuje Polskę południową (2, 10, 13).
Mylacus rotundatus F.
Gatunek wskaźnikowy dla terenów kserotermicznych. Poławiany był tylko w okresie wiosennym (maj). Najwyższą liczebność osiągnął w pierwszej deka
dzie maja, później występował pojedynczo. Zyje na różnych roślinach ziel
nych, spotykany także na plantacjach drzew owocowych. Znany z południowej części kraju.
Phyllobius sinuatus F.
Złowiony 6 VII (1 okaz). Gatunek rzadki. Żeruje na różnych gatunkach z rodzaju Rubus L. Zamieszkuje południową i środkową Polskę.
Ryjkowce (Curculionidae, Coleoptera) Gór Pieprzowych... 199 Phyllobius breuis Gyll.
Gatunek wyłącznie charakterystyczny dla okresu wiosennego — poławiany w maju i pierwszych dniach czerwca. W Górach Pieprzowych gatunek ten związany był z zespołem Prunetum fruticosae. Element pontyjski. Pospolity w Polsce południowo-wschodniej (15).
Phyllobius scutellaris R e d t.
Zebrano 27 V (1 okaz). Gatunek bardzo rzadki. Żeruje na różnych roślinach zielnych. W Polsce występuje tylko w okolicach Cieszyna, Warszawy i nad dolnym Sanem. Poza Polską zasiedla południowo-wschodnią część środkowej Europy.
Polydrusus inustus Germ.
Gatunek ten stanowi charakterystyczny składnik fauny kserotermofilnej.
Subdominant. Pojawił się 5 maja i występował do końca lipca (ryc. 4). W dru
giej dekadzie maja obserwowano wzrost liczebności, trwający przez cały czer
wiec, w lipcu zaś nastąpił wyraźny spadek ilościowy. Forma polifagiczna. Licz
ny w zaroślach kserotermicznych.
Eusomus ouulum Germ.
Gatunek kserotermofilny, charakterystyczny wyłącznie dla okresu wiosen
nego. Forma dominująca. Pojawił się w drugiej dekadzie maja i występował do końca lipca. Maksimum liczebności przypadło na drugą połowę maja i czerwiec (tab. 1). Poławiano go w dużych ilościach w zbiorowiskach suchych muraw Gór Pieprzowych. Również liczny w zbiorowiskach o charakterze mu- rawowym południowo-wschodniej części Polski (2).
Foucartia sąuamulata H b s t.
Gatunek ten pojawił się tylko w kilku próbach w okresie wiosny i lata.
Łącznie zebrano 36 osobników. Element kserotermiczny. Żyje na nasłonecz
nionych zboczach, miedzach, rowach przydrożnych. W Polsce spotykany głów
nie w południowej części kraju (1, 2).
Sitona sulcifrons T h u n b g
Gatunek pospolity, stały komponent fauny ryjkowców zasiedlających zespo
ły kserotermiczne Gór Pieprzowych. Forma dominująca. Charakteryzował się wysoką częstotliwością pojawu (90%) przy gęstości względnej 6,4. W okresie wiosny i wczesnego lata liczebność tego gatunku była niewielka. Dość duży wzrost przypada na drugą połowę lipca i utrzymuje się przez cały sierpień, we wrześniu zaś obserwowano wyraźny spadek populacji tego gatunku (ryc. 4).
Sitona longulus Gyll.
Gatunek kserotermofilny. Subdominant o gęstości względnej 1,80, zaś stop
niu stałości 40%. W badanych zespołach roślinnych pojawia się w drugiej dekadzie czerwca i występuje do końca września. Maksimum występowania
tego gatunku przypada na lipiec (ryc. 4). Żyje na Medicago palcata L. Za
mieszkuje południową Polskę (2).
Sitona inops G y 11.
Gatunek wskaźnikowy dla zbiorowisk kserotermicznych. Charakteryzował się on dość wysoką stałością występowania (C=40°/o) przy stosunkowo małej liczebności (D=l). Maksimum pojawu tego gatunku przypadło na maj, w po
zostałych miesiącach w próbach zoocenologicznych stwierdzono tylko pojedyn
cze osobniki. Żyje na Medicago falcata L. Stwierdzony w zbiorowiskach ksero
termicznych w południowej części Polski (2, 21, 22).
Thylacites pilosus F.
Gatunek kserotermofilny. Subdominant, notowany w ciągu całego sezonu wegetacyjnego w zbiorowiskach kserotermicznych Gór Pieprzowych. Z tego terenu wykazany przez Szymczakowskiego (19). Podawany też z Wy
żyny Lubelskiej, gdzie obserwowano jego żer na Salvia nemorosa L. (1).
Smicronyx reichi G y 11.
Gatunek bardzo rzadki i charakterystyczny dla zbiorowisk kserotermicz
nych. W badanych zespołach roślinnych odławiany pojedynczo w maju, czerw
cu, lipcu i sierpniu. Zamieszkuje południową Polskę (2, 12, 14).
Tychius flauicollis S t e p h.
Łowiony 3 V i 27 VI (2 okazy). Gatunek kserotermofilny, rzadki. Żyje na roślinach zielnych z rodzaju Melilotus H i 11. em. A d. i Lotus L. Znany z po
łudnia Polski z kilku stanowisk kserotermicznych (2, 15, 16).
Tychius aureolus femoralis B r i s.
Kserotermofil. W badanych zespołach roślinnych stanowił formę subdomi- nującą. Gatunek ten charakteryzował się dosyć wysoką stałością występo
wania (60%). W próbach pojawił się 13 maja i występował jako stały składnik fauny ryjkowców do połowy sierpnia, najliczniejszy był w lipcu (ryc. 4). Za
mieszkuje południową Polskę.
Tychius medicaginis B r i s.
Gatunek dominujący i wskaźnikowy w zespołach kserotermicznych. Wystę
pował tylko w czerwcu i lipcu, z maksimum liczebności przypadającym na drugą dekadę lipca (tab. 1). Jest on reprezentowany przez najwyższą liczbę osobników spośród gatunków z rodzaju Tychius SchSnh. Potwierdzają to wcześniejsze obserwacje (2).
Sibinia subelliptica D e s b r.
Gatunek kserotermofilny, poławiany tylko w czerwcu i lipcu (tab. 1). Żyje na Dianthus carthusianorum L. W Polsce znany z nielicznych stanowisk kse-
Ryjkowce (Curculionidae, Coleoptera) Gór Pieprzowych... 201 rotermicznych. Poza Polską zamieszkuje Hiszpanię, Francję, Niemcy środko
we i obszary stepowe zachodniej Ukrainy.
Sibinia vittata Germ.
Gatunek kserotermofilny, również charakterystyczny dla zbiorowisk kse
rotermicznych Gór Pieprzowych. Notowany tylko w okresie letnim (tab. 1).
Zyje na Dianthus carthusianorum L., D. superbus L. W ostatnich latach ga
tunek ten obserwowano jedynie w Górach Pieprzowych i okolicy Mielnika nad Bugiem (15, 17, 18). Poza Polską zamieszkuje południową Francję, pół
nocne Włochy, południowo-wschodnią część środkowej Europy i południowo- -wschodnią Europę.
Sibinia tibialis Gyll.
Zebrany 23 VII (1 okaz). Forma przewodnia dla terenów kserotermicz
nych. W Polsce występuje lokalnie (1, 2, 11, 15). Gatunek subpontyjski.
Ceuthorhynchidius barnevillei Greń.
Gatunek przewodni dla zespołów kserotermicznych. W Górach Pieprzo
wych wystąpił nielicznie (sierpień). Znany także ze zbiorowisk kserotermicz
nych Lubelszczyzny (1, 2>.
Ceutorhynchus magnini Hoffm.
Złowiony 16 VI (1 okaz). Gatunek kserotermofilny i rzadki. Wykazany z południa Polski z kilku stanowisk z okolic Krakowa, Tarnowa, Przemyśla oraz z Wyżyny Lubelskiej (2, 12, 14).
Ceutorhynchus austriacus B r i s.
Zebrany 21 V (1 okaz). Gatunek kserotermofilny, rzadki. Po raz pierwszy z wyżej wymienionych zbiorowisk wykazał go Szymczakowski (17). Znany poza tym z Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej i Wyżyny Lubelskiej (2, 10, 11). Element pontyjski, zamieszkujący południowo-wschodnią Europę.
Ceutorhynchus nanus Gyll.
Łowiony 29 VII (4 osobniki). Kserotermofil. Znany z kilku stanowisk na południu Polski (2, 20).
Rhynchaenus ermischi Dieckm.
Zebrany 8 VI (1 okaz). Gatunek kserotermofilny. Zyje na Centaurea sca- biosa L. Znany z licznych stanowisk na południu Polski (2). Gatunek o roz
mieszczeniu południowym (3).
POSTULAT OCHRONY PRZYRODY
Znany jest powszechnie fakt, iż na skutek ingerencji człowieka pierwotne środowiska ulegają większym lub mniejszym zmianom. Dlatego też gruntow
ne zbadanie naturalnych zespołów kserotermicznych, a do takich niewątpliwie
należy roślinność i fauna bezkręgowców Gór Pieprzowych, przyczyni się do poznania fauny krajowej, jej historii i pochodzenia.
Spośród naturalnych ostoi kserotermicznych w Polsce Góry Pieprzowe sta
nowią pierwszorzędny obiekt do prowadzenia badań naukowych i dydaktycz
nych. Obecnie w Górach Pieprzowych pozostałości pierwotnej przyrody zacho
wały się tylko w miejscach trudno dostępnych (strome zbocza). Roślinność Gór Pieprzowych wraz z ich charakterystyką fitosocjologiczną została dość szcze
gółowo przebadana (patrz wstęp). Na szczególną uwagę zasługuje fakt wystę
powania 15 gatunków róż, co stanowi 50% flory róż Polski. Jest to więc naj
większe w Polsce naturalne rosarium, porastające przede wszystkim strome zbocza utworzone z łupków kambryjskich.
Góry Pieprzowe to obiekt również interesujący ze względów faunistycz
nych, bowiem są one ostoją bardzo rzadkich w Polsce gatunków owadów. Po
wyższy fakt potwierdzają wstępne uwagi i systematycznie przeprowadzone badania tylko na przykładzie ryjkowców (15, 17, 18, 19). Duże bogactwo ga
tunków (tab. 1) w obrębie tej rodziny oraz form wskaźnikowych (zooindyka- torów) dla siedlisk kserotermicznych świadczy o specyfice tego obszaru. Sło
wem, dane zawarte w niniejszej pracy są dalszym przyczynkiem do poznania badanej fauny, jak również dają możliwość dalszych badań ekologicznych w zakresie dynamiki i sukcesji gatunków owadów. Poza ryjkowcami fauna Gór Pieprzowych nie była dotychczas szczegółowo badana. Można się z całą pewnością spodziewać, iż opracowanie innych grup zwierząt przyniesie rów
nież interesujące wyniki.
Za ochroną tego terenu, obok motywów florystycznych i faunistycznych oraz niepowtarzalnego piękna krajobrazu przemawiają również względy na
tury geologicznej. Góry Pieprzowe stanowią klasyczne odsłonięcie utworów kambryjskich wschodniej części Gór Świętokrzyskich. Jest to zatem obszar pod wieloma względami unikalny, a także mający duże znaczenie naukowo- -dydaktyczne; w pełni więc zasługuje na ochronę, a z jego najbardziej intere
sujących fragmentów winny być utworzone rezerwaty przyrody (ryc. 1).
PIŚMIENNICTWO
1. Cmoluch Z.: Badania nad fauną ryjkowców (Coleoptera, Curculionidae) roślinnych zespołów kserotermicznych południowo-wschodnie] części Wyżyny Lubelskiej. Ann. Unw, Mariae Curie-Skłodowska sectio C 17, 1—75 (1963).
2. Cmoluch Z.: Studien iiber RUsselkafer (Coleoptera, Curculionidae) xerothermer Pflan- zenassoziationen der Lubliner Hochebene. Acta Zool. Cracov. 18, 29—216 (1971).
3. Dieckmann L.: Die mitteleuropaischen Arten der Untergattung Pseudorchestes. Bed.
aus Gattung Rhynchaenus Clairv. Ent. BIStter fUr Biologie und Systematik der Kafer.
Krefeld. 54, 5—25 (1958).
4. Dziubałtowski S.:O zbiorowiskach roślinnych godnych ochrony w Sandomierskiem i Opatowskiem. Kosmos 47, 30—38 (1922).
5. Dziubałtowski S.: La distribution et 1’ćcologie des associations steppiąues sur le plateau de la Petite Pologne. Acta Soc. Bot. Pol. 1, 185—200 (1923).
6. Dziubałtowski S.: Les associations steppiąues sur le plateau de la Petite Pologne et leurs successions. Acta Soc. Bot. Pol. 2, 164—195 (1925).
7. Głazek T.: Roślinność kserotermlczna Wyżyny Sandomierskiej i Przedgórza Iłżeckiego, Monographiae Botanicae 25, 1—127 (1968).
8. Kostrakiewicz K. i Popek R.: Góry Pieprzowe jako przyszły rezerwat przyrody.
Chrońmy przyrodę ojczystą 28, 11—18 (1972).
9. Popek R.: Róże Gór Pieprzowych koło Sandomierza. Fragm. Flor, et Geobot. 13, 459—475 (1967).
10. Smreczyński S.: Kilka uwag o krajowych ryjkowcach. Pol. Pismo Entom. 7, 75—81 (1929).
Ryjkowce (Curculionldae, Coleoptera) Gór Pieprzowych... 203
11. Smreczyński S.: Uwagi o krajowych ryjkowcach. II. Pol. Pismo Entom. 12, 50—61 (1933).
12. Smreczyński S.: Uwagi o ryjkowcach (Curculionldae, Coleoptera) Polski i krain sąsiednich. Pol. Pismo Entom. 19, 149—173 (1949).
13. Smreczyński S.: Fauna ryjkowców (Col., Curculionldae) okolic Przemyśla na prze
strzeni 50 lat. Pol. Pismo Entom. 23, 53—70 (1953).
14. Smreczyński S.: Uwagi o zbiorze ryjkowców (Col. Curculionldae) T. Trelli. Pol.
Pismo Entom. 23, 83—92 (1953).
15. S m r e c z y ń s k i S.: Uwagi o krajowych ryjkowcach III. (Coleoptera, Curculionldae).
Pol. Pismo Entom. 25, 9—31 (1955).
16. Smreczyński S.: Uwagi o krajowych ryjkowcach IV. (Coleoptera, Curculionldae).
Acta Zool. Cracov. 5, 45—86 (1960).
17. Szymczakowski W.: Materiały do poznania kserotermofilnej fauny chrząszczy Wy
żyny Małopolskiej. Pol. Pismo Entom. 30, 173—242 (1960).
18. Szymczakowski W.: Materiały do poznania chrząszczy (Coleoptera) siedlisk ksero
termicznych Polski. Pol. Pismo Entom. 35, 225—257 (1965).
19. Szymczakowski W.: Owady Gór Pieprzowych. Chrońmy przyrodę ojczystą 28, 19—25 (1972).
20. Tenenbaum S.: Dodatek do spisu chrząszczy z Ordynacji Zamojskiej. Pam. Fizjograf.
25, 1—35 (1918).
21. Tenenbaum S.: Nowe dla Polski gatunki i odmiany chrząszczy oraz nowe stanowiska gatunków dawniej podawanych. Fragm. Faun. Mus. Zool. Pol. 1, 329—359 (1932).
22. Trella T.: Wykaz chrząszczy okolic Przemyśla, Ryjkowce — Curculionldae. Pol. Pismo Entom. 12, 6—16 (1934).
PE3IOME
B pa6oTe onwcaHa cf>ayHa flonroHocHKOB, HańfleHHbix b KcepoTepMMoecKnx coo6u(e- CTsax rienujOBbix rop okono CaHfloMeMta (puc. 1). B TeneHMe oflHoro BereTai(MOHHoro ce- 3OHa 6bino coSpaHO 2372 oco6m, npeACTaBneHHbie 160 bmabmm.
PacCMOTpeH KaąeCTBeHHbiń cociaB flonroHOCMKOB (puc. 2) u BbifleneHbi flOMMHaHTbi.
cyóflOMMHaHTbi w peiąeAeHTbi (puc. 3), a TaKwe npoaefleH aHann3 nonynjinMM Bcex bhaob flonroHOCMKOB b TeHeHHe Bcero BereTaiąHOHHoro ce3OHa. KpoMe Toro, oópameno bhhms- Hne Ha (jieHonornio HenoTopbix bhaob (puc. 4). K KcepotpMjibHbiM BMflaM oTHeceHo 28 tfiopM, m oÓHapyłkeHO MHoro AeHApotpHJtbHbix bhaob.
OriMcaHbi AOMMHaHTbi h MHTepecHbie co CTopoHbi 4>ayHbi, 3KonorMM m 3ooreorpa<ł)MM 'popMbi, BbiCTynatoutHe He Tonbko Ha nccneAOBaHHon mccthocth, a h b rionbiue.
OcTanbHbie bmabi c hx KOhMMecTBeHHbiMH A^HHbiMn npeACTaBneHbi a Tafin. 1.
SUMMARY
The paper contains a list of weevil fauna ascertained in the Pieprzowe mountains xerothermic communities in the vicinity of Sandomierz (Fig. 1). During one vegeta- tion season 160 species which were singled out from a crop of 2373 specimens were collected. From among these the following numerical classes were isolated: domi
nant, subdominant and recedent (Fig. 3).
The qualitative structure of the weevil species is described (Fig. 2) and a popu- lation analysis of all the weevil species during whole vegetation season was carried out. Moreover, the phenology of some weevil species was examined (Fig. 4). 28 forms were determined as xerothermophilous species. A numerous occurrence of dendroph- ilous species was also ascertained.
In reviewing the species only the dominant and interesting forms in the fauni- stical ecological and zoogeographical respect in the investigated area of the Pie
przowe mountains as well as the whole of Poland were described.
The remaining species together with their numerical data obtained during the whole of the yegetation season are presented in Table 1.
G
oco
£o G3
O s 0)
£o
NM a<u
£ X!0)
W3 OJ
G 3
O J3 o-s
°’E a §
3 5.3 £
°2 ftc
2-2“
•> a> g rj 43-3:5 ? 2«
S- O S
*-» fi-*-> QJ o o b
>* n-2 co
> o co
> cOX! w
sS-S-S
•§ °»s.
e j^-§ w .2 -a 'S « 33 n 5 3 3 ta .2 o
O G -»-4 S; > f* 43
•O £•m Al? S£
ggo o 3|S.S S&M *
Ś U *>.5 o"?m2 43 O O *•
.«N C 33 oOT
.2 'C c 2
•S Sco 8
4->
OT —<
£ N 43 S S
GO r—1'O O r-4 «J JDCO H
G<V O
erjo co4_»
‘O o
X
3
•X % 3 oG.£
-M <D cO o, OW
A«ó
CM IO
i IO L'- CO CM r-< ,
CM CM
CO CM r-l
-If CO > H N rH W O) IO r-< CO ’
IO Ol
CO CO CM -r •-<
CM 05 O U0
»—4 rH CM t—1 t—<
l CM —i CM r-t
x; x;
o o £ Fi 4S xi?»
OŚ a:
•AJ iJ -w OT £ O £ 3 XS 3 w O
|| ||.§
8aaSS Q
i- fc £ -2 ° fe 2 *• I- s S g^.S^
3 S « 5 B OT O P, O O i>
e s e
•2.2.2 o. a a
'C
iCMCO^IOCOt^OOOO^HCMCO-^mCOO
«-< -H Ol CM CM CM CM CM CM CM CM CM CO
Ryjkowce (Curculionidae, Coleoptera) Gór Pieprzowych... 205
co »-< CO CO CM CO cm
05 Tt«
—< O —<
r- Cl CM CM CO
»—I CO r—<
~ e Ul X M O 0 u >.
S w w CU
u.
aH ">S 3^ o c CU o a .5
»* a. o «o
£ a a a a
•2 .2 .2 o o a. a a a K
«/} o
<0 «i e o-Ki
•fc 5 S a a a o o 'H.a
o
fc'j=
-Sg fX 2.C3
.2 -2 e s aa X ia . i eoj
a u o o
•~ ti JS tl t* O <U l- O tl a a
ao C 3“ s 8 s .fc cu
a o.
a'a
i 3 a o Cj ■*-*
o*g§
CU £ o
8 «»'fi 2 s
8 n g 2 2
•~ •«>».£ x: xi I— S- co CJ CJ a a % £ c o £ o ;» a
£ s s ■£ ■£ .2 .2 -2 o o , a a a S S
a o w- 3«
, -2 £ co -*3 • «•*
P S2 3 «o 3 a a cu iS S P
«0 CO CO
a a a
£££#
o o o . a e a g a a> a> . x! xi xi »-
h h h OJ
•2 -2.2O ooo
a
i
So fia oG aoa coa cuo .
aa 1« a aco coa
CUo a
>»
O
fcO a oj co rr ló CO r-^ oó 05 o «-5 C-1 CÓ Tt« »O CO r-‘ 00 05 O r-l <
^cococococococjco-rTf^^-^T^-r-r^^ioioi
cuo
$o
eo3 CUO j 3i » -4 JS c J8 . . 5 ax a-o a c a*
S a r—I Si ti ls r5 O
11 ■§ <U o O « ' gOgOTgOgffl Es Es Es Es I
O
* aj
; ►* co»
•2 §
! CU •£PT3
; *- -t
» -o p I «O co
i a a
> -o £ l O o
» OCE ■ s~
cni e o a o
CO CO co
a a a 2 S S o o o 6 a> a> a a a : ,e x?
, a a o, a a 00 05 O —< CM CÓ -1’ I lO CO CO CO CO CO CO <
r-< <—* CM »—< ■ < to 03 Cl
I co COCONOCOt^^tPHinCOOJIMOOlCMr-rHr-IHrHH CO rf CM 00 CO CMCM’l*CMCMCOr-<CM’—<C—iOCMC0 rH
1 r-H o o T—< T—I CM O r-ł
Ol co T-H CM CO CM CM CO 05
CM
»-H CM CO CO
CO CM CM
CM^M^lOT-łCOCOCOljra^C^COCM O ’ co »—1 ł—1 r—< CM r—' CO
CM CM rT CO 05 05 CO
CM H CO CO CO t-h
O t~- ł—< r-< CM »—<
CM r-H r
»-< CO CO CM CO »-< TT T co cm -r rH »-< cm
T3 ty ty . .ty tó ^0
ty
•BQg CJ o Z3 ty 05 Ti 3 3
6S*,
* £ O 05 O 05 •« U 3 rh 3 3
£ 3
OT 05
3 3
■s 6/5
£ ty
•*■* -ł-i OT 3
£ 4S o a Ł, 0_ Cl. rO rO
O o 3 § 3
■b2 s 3> O, O 0-2 3 O, k4 Ł4 OT
c >—■’
O >>
CQ0
•w 05 3 «
?3 ty w ty 05 ty p, 05 OT 05
O 3 3 ot £ £ 3 0 0
— 05 05
•2 35 35 CL2* ty ty
■Sao
ty 3 ty
GQ CQ CQ 305 s3
* LS o
XI -M
2 W 2 g3 ty 3 -O 2 a
>>
o
§‘
>•
■ a -•
•c « „ * •«
CX 3 -ł-» r-i H ^<5
30.
A a a>
aj
>> * ,
; h o
“ k,™
h4 *•
M X3
• CZ3 ot : OT
&S-2“
■a w £ •§ o«.g 8 g .5
°8p§
Ł, CQ 0Q tZ,
|§|3g Ti 05 3 ’8 g g» 2 3 ? ~ °
•r» £>
ty Frl OT JJ 3
•E22 *
w ~ Pa ;g
« ’S r • 3 -fe fe
C0t>C005Or-»CMC0rt<
COCOCOCOt>C*t>t*t*
L 2 r—' 3 o e wty
ty o g CM g
M 2 3 3 § 2 £ e I O ZJ ty •»>» ty rr*
3 Z3 H-. ty ty ty u C
~ OT 3 -W 3
>U»3 3v 05 05 05
3 35 3 3 3
~^g 3 S 3 a 5 5 o c3 OT -Ki 4-i
O 3 35 3)3 O) 3 3ty ty 3 3 0 0 0 CQhQQQ
•«* D 60
►3 ty T2 ty 3 O
* Ś?
5° S trC.
3 05 05 OT. Ls .2 g .ty X? r3 3 £ ty ty p 3 35 35 2 OT >>
2fc»ft g » .3 § 2
.e .3 .g
s p«w
=&§§*
e o „ 3 2 e.-2 Sft»§
ty O 3 3 ty g* OT
•3,2 •£ g
•r- -T- • -T- -«w -«- r3 -3 3 -5 3 3 £ o ,
05 05 O,-~S «•
a o e o o
§ 3 3 3 3 O O O O -♦-i ■♦-* 4-i +-} +-»
3fc 3 3 3 3 O O
§§
o o
t?- r- t> c- l5 O T-i CM CO l
■ co co co co co t ic to > coęę l Ó5 05 05 05 35 05 O '
Ryjkowce (Curcullonldac, Coleoptera) Gór Pieprzowych... 207
CM rH r-1 CO
in CM
00 l H CM H ,
CO r—4
CO CO ' CM »—I CO CM CM
CO rl ' 03
102.Tychiusaureolusfemoralis »H XI
M W*
«°-2qS cocoho H
S o -te ’4S O
. S« 0,3 (/] c/j
r-JJ -,o Eh Eh < GQ 0Q
CO tT io co CO Ol
© CP <=> O © ĆP oO ’ CM CO tT i/O CD CO © © •—< CM CO
t—4 »—« »-H •—4 »—4 »—4 r—1 ł—4 r—4 CM CM CM CM CM S5 8 3 $3
CM t-I CO CM CM tO CM -H CM CO IO H oj r-< H r-t CO »-1 r-H CM r-H
T3
d 137.Ceutorhynchustriangulum CO ag —<♦ 33 3
3 w r*» CO 3
•-o O co
O oS
xe 3
c&
CU K
ł-3
b
P, if
3 o
&
ocx co co co co
3 3 0 3 co
-3 .3 r3 42 -3 eo
O o CO £ 3 3 2 a 3 3 cr
.2 3
O e
• »-
g e 43
^S-^S ci s®3 tu o O O
3
3) xi O O»J (ti ~
§ 3 3 A 3
<< CU CU Cj oo o
CO CO 3 3 -3 .3
3) 3>
xi .3
r3 3 o
co -3
O ł-4 -4-4
r/5 3 r*j 3 3
'J2 CU tu Cu O oo
•2
P.
to3 xi 9o i1 >3 C k »- co 2 >>2 CL 3 0 3 tw tu O O
►—< co
3 co 3
•B 3 £
? £ a
« o «
co *J* O ° s
3 t 2 g R.S
3 co co 1 4/ ? 2
to ♦— ■
- 3 3
3 O O
■
? 3 3
8 co s
JQ
O 0Q §
— °
3^ o fc
£ o 3 tu . co «
* 3
».?£
cu 'C
-■42
«M S 43 * 3
.: K «
►J «3 .. *» -»o Cu 3^-g 3 3 co ,2 o.
3 0a i- 3 3 3^0 0 Cj p> 3 to co tu tu __;
3 a a .^ 3 3 3 ^
o & £ E«
£ u »ao o§uo
l 'T mtp
> IO IO IO
157.GymnaetrontetrumF. 158.MiarusgraminisGy11. 159.Rhynchaenusermischi Dieckm.* 160.RhynchaenusstigmaGerm.
