Początki państwa polskiego
1. Źródła do wczesnych dziejów Polski.
2. Plemiona na ziemiach polskich.
3. Państwo plemienne Polan.
4. Utworzenie państwa polskiego.
5. Polityka zagraniczna Mieszka I.
6. Chrystianizacja Polski.
1. Źródła do wczesnych dziejów Polski.
► Widukind z Korbei (ok. 925 - ?) Dzieje saskie
► Thietmar z Merseburga (975 – 1018) Kronika
► Roczniki Hildesheimskie (XI – XII w.)
► Roczniki Kwedlinburskie (1008 – 1030)
► Gerard Żywot biskupa augsburskiego Udalryka
► Ibrahim ibn Jakub (ok. 912 – po 966) Relacja z
podróży do Europy Środkowej (X w.)
► Saga o jomskich wikingach (pocz. XIII w.)
Widukind Thietmar Ibrahim ibn Jakub
Podróż Ibrahima ibn Jakuba
1. Źródła do wczesnych dziejów Polski.
► Kosmas (ok. 1045 – 1125) Kronika Czechów
► Nestor (1056 – 1114) – Powieść minionych lat
► Dagome iudex – dokument Mieszka I z ok. 990 r.
► Gall Anonim Kronika polska (1113 – 1116)
► Bł. Wincenty Kadłubek (zm. 1223) Kronika polska
(1218 – 1223)
► Rocznik dawny (XII w.)
►? Godzisław Baszko Kronika Wielkopolska
Kosmas z Pragi Nestor Wincenty Kadłubek
2. Plemiona na ziemiach polskich.
► Przed powstaniem Polski, jej tereny
zamieszkiwały plemiona należące do Słowian
Zachodnich:
* Pomorzanie (nad Bałtykiem),
* Polanie (w Wielkopolsce),
* Goplanie (na Kujawach),
* Lubuszanie (na Ziemi Lubuskiej),
2. Plemiona na ziemiach polskich.
* Ślężanie, Bobrzanie, Dziadoszanie, Golęszyce
i Opolanie (na Śląsku),
* Wiślanie (w Małopolsce),
* Lędzianie/Lędzice (na Lubelszczyźnie),
* Mazowszanie (na Mazowszu).
Plemiona polskie
3. Państwo plemienne Polan.
► Osiedlenie się Polan w północnej Wielkopolsce.
► Główne grody (warowne osady):
* Gniezno,
* Poznań,
* Ostrów Lednicki,
* Giecz,
* Bnin,
* Moraczewo i Ląd.
Gniezno –
rekonstrukcja grodu
Ostrów Lednicki
rekonstrukcja grodu
3. Państwo plemienne Polan.
► Panowanie książąt z dynastii Piastów:
* Siemowit (ur. ok. 850 – zm. ok. 900),
* Lestek (ur. ok. 870 – zm. ok. 940),
* Siemomysł (ur. ok. 900 – zm. ok. 960) ,
* Mieszko I (ur. ok. 935 – zm. 992).
Piast – legendarny protoplasta dynastii
3. Państwo plemienne Polan.
► Podboje Piastów w drugiej połowie X wieku:
* opanowanie południowej Wielkopolski,
* zajęcie Ziemi Kaliskiej i Kujaw,
* zdobycie Chełmna, Sandomierza i Gdańska.
► Budowę państwa polskiego dokończył Mieszko I, który panował od ok. 960 do 992 roku.
4. Utworzenie państwa polskiego.
► Terytorium Polski Mieszka I obejmowało:
* Pomorze,
* Wielkopolskę,
* Kujawy,
* Mazowsze,
* Małopolskę,
* Śląsk (prawdopodobnie).
4. Utworzenie państwa polskiego.
► Obszar państwa szacuje się na ok. 250 000 km/2.
► Liczba ludności wynosiła ok. 1 000 000.
► Mieszkańcy dzielili się na: kmieci (wolnych chłopów) , wojów (żołnierzy), możnych (ludzi
bogatych z otoczenia władcy) i niewolników (jeńców wojennych).
4. Utworzenie państwa polskiego.
► Polska dzieliła się na okręgi grodowe.
► Okręgiem grodowym zarządzał komes – urzędnik pełniący funkcje policyjne i sądowe, dowodzący
lokalnym wojskiem i egzekwujący powinności
poddanych na rzecz władcy.
4. Utworzenie państwa polskiego.
► Mieszko I posiadał drużynę wojów:
* tarczowników (pieszych),
* pancernych (konnych).
► Część wojów tworzyła drużynę przyboczną księcia, a część stacjonowała w grodach.
Tarczownik i pancerny
Drużyna Mieszka I
5. Polityka zagraniczna Mieszka I.
► Walka z Wieletami wspieranymi przez
niemieckiego grafa Wichmana:
* klęska wojsk Mieszka i śmierć jego brata (963),
* zwycięstwo Mieszka i śmierć Wichmana (967).
► Utrzymywanie dobrych relacji z cesarzem
Ottonem I Wielkim i płacenie mu trybutu.
5. Polityka zagraniczna Mieszka I.
► Zwycięstwo Czcibora (brata Mieszka) na margrabią niemieckiej Marchii Wschodniej
Hodonem w bitwie pod Cedynią (972).
► Utrata Grodów Czerwieńskich, które odebrał Polsce książę Rusi Kijowskiej Włodzimierz Wielki
(981).
► Wojna z Czechami o Śląsk (990).
5. Polityka zagraniczna Mieszka I.
► Oddanie Polski
pod opieką papieża dokumentem
Dagome iudex (ok. 990).
6. Chrystianizacja Polski.
► Mieszko I zawarł w 965 r. sojusz przeciwko
Wieletom z księciem Czech Bolesławem I Srogim
i poślubił jego córkę Dobrawę. Warunkiem sojuszu i małżeństwa było przyjęcie chrześcijaństwa.
Bolesław I Dobrawa Mieszko I
Dobrawa i Mieszko I
6. Chrystianizacja Polski.
► Mieszko I przyjął wraz z dworem chrzest 14 IV
966 roku prawdopodobnie na Ostrowie Lednickim i rozpoczął chrystianizację poddanych.
Ostrów Lednicki – domniemane miejsce chrztu
Mieszka I
Ruiny palatium i kaplicy na Ostrowie Lednickim
6. Chrystianizacja Polski.
► W roku 968 zostało utworzone biskupstwo misyjne w Poznaniu, podlegające bezpośrednio papieżowi. Pierwszym biskupem został Jordan
(pochodzący prawdopodobnie z Italii), a jego
następcą Unger (Niemiec).
Biskup Jordan
6. Chrystianizacja Polski.
► ZNACZENIE CHRZTU POLSKI
* Wprowadzenie Polski do zachodnioeuropejskiego
kręgu cywilizacyjnego.
* Przybycie wykształconych duchownych, którzy
pomagali księciu administrowaniu krajem i rozwijali polską kulturę.
6. Chrystianizacja Polski.
* Wzmocnienie władzy księcia w kraju i jego prestiżu za granicą.
* Zabezpieczenie Polski przed przymusową chrystianizacją przez Niemców i utratą
niepodległości.
