SCENARIUSZ ZAJĘĆ „G

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „GLICEROL” CHEMIA, III ETAP EDUKACYJNY

Temat: Glicerol.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (9.3) [uczeń] zapisuje wzór sumaryczny i strukturalny glicerolu; bada i opisuje właściwości glicerolu; wymienia jego zastosowania.

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ zapisuje wzór sumaryczny,

strukturalny i grupowy glicerolu;

zapisuje wzory alkoholi wielowodorotlenowych

na podstawie nazw i odwrotnie;

potrafi zbadać i określić właściwości fizyczne

glicerolu;

omawia właściwości chemiczne glicerolu;

zapisuje równania reakcji

charakterystycznych dla glicerolu;

wymienia zastosowania glicerolu w życiu

codziennym.

Nabywane umiejętności

UCZEŃ

poznaje budowę cząsteczek alkoholi wielowodorotlenowyc

h;

zapoznaje się z podziałem systematycznym

alkoholi;

umie stosować zasady nazewnictwa

systematycznego alkoholi;

poznaje glicerynę jako przedstawiciela

alkoholi

wielowodorotlenowyc h;

wyciąga wnioski na podstawie własnych

obserwacji.

Kompetencje kluczowe

 porozumiewanie się w języku ojczystym

 umiejętność uczenia się

 podstawowe kompetencje naukowo-techniczne

Etapy lekcji 1) Wstęp:

Przypomnienie wiadomości na temat budowy i właściwości

Krótka pogadanka wprowadzająca do tematu alkoholi polihydroksylowych - zdefiniowanie pojęcia alkohole wielowodorotlenowe, podanie zasad tworzenia nazw alkoholi wielowodorotlenowych na wybranych przykładach.

2) Przebieg zajęć:

Nauczyciel omawia budowę glicerolu jako przedstawiciela trioli. Podaje wzory sumaryczny i strukturalny:

Wzór sumaryczny: C3H8O3

Wzory grupowe: C3H5(OH)3; CH2(OH)–CH(OH)–CH2(OH)

Wzór strukturalny:

Uczniowie zapoznają się z budową cząsteczki glicerolu na podstawie ilustracji interaktywnej.

Nauczyciel w formie pokazu demonstruje palność gliceryny, uczniowie określają właściwości fizyczne:

Instrukcja przeprowadzenia pokazu:

1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Glicerol jest bezbarwną, bezwonną, tłustą w dotyku cieczą, dobrze palną, dobrze rozpuszczalną w wodzie.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem doświadczenia jest obserwacja i określenie właściwości fizycznych gliceryny oraz demonstracja palności.

3. Sposób przygotowania ćwiczenia (czas, miejsce itd.):

Pokaz prowadzony jest podczas zajęć lekcyjnych przez nauczyciela. Uczniowie dokonują obserwacji, wyciągając wnioski. Potrzebne sprzęty – glicerol, probówka, bagietka szklana, łyżeczka do spalań, palnik, zapałki, papierek lakmusowy, zlewka, woda destylowana.

4. Sposób przeprowadzenia ćwiczenia: Nauczyciel wlewa do probówki niewielką ilość gliceryny. Uczniowie określają stan skupienia, barwę, zapach, odczyn za pomocą uniwersalnego papierka wskaźnikowego. Nauczyciel przelewa powoli glicerynę do zlewki z wodą, miesza zawartość bagietką. Następnie umieszcza łyżeczkę do spalań z gliceryną w płomieniu palnika. Uczniowie dokonują obserwacji.

5.Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Uczniowie notują obserwacje w formie tabeli.

WŁAŚCIWOŚCI GLICERYNY OBSERWACJE Stan skupienia

Barwa Zapach Odczyn

Rozpuszczalność w wodzie Gęstość względem wody Palność

W dyskusji kierowanej nauczyciel omawia z uczniami właściwości fizyczne i chemiczne glicerolu:

- bezbarwna, bezwonna, tłusta w dotyku ciecz, dobrze palna, dobrze rozpuszczalna w wodzie.

- charakterystyczne reakcje: zapisanie równania, omówienie produktu

- reakcja spalania:

spalanie całkowite: 2C₃H₅(OH)₃+7O₂ -> 6CO₂+8H₂O spalanie niecałkowite: 2C₃H₅(OH)₃+O₂ -> 6C+8H₂O - powstawanie alkoholanów - reakcja glicerolu z

metalami aktywnymi:

- estryfikacja - reakcja glicerolu z kwasem azotowym (V):

W kolejnej części

nauczyciel, wykorzystując prezentację multimedialną, omawia zastosowania glicerolu w życiu codziennym.

3) Podsumowanie:

Uczniowie wymieniają podobieństwa i różnice we właściwościach alkoholi monohydroksylowych i polihydroksylowych.

Zadanie domowe

Zapisz sumarycznie i strukturalnie równania reakcji chemicznych przedstawionych na schemacie:

glicerol + ……. ----> produkty spalania całkowitego glicerol + potas ---> ……..

glicerol + ……. ---> glicerynian sodu glicerol + ……. ---> C+H2O

Środki dydaktyczne

 ilustracja interaktywna „Budowa glicerolu”

 prezentacja multimedialna „Zastosowania glicerolu”

 komputery połączone z Internetem

 podręcznik, encyklopedia

 glicerol, probówka, bagietka szklana, łyżeczka do spalań, palnik, zapałki, papierek lakmusowy, zlewka, woda destylowana.

Metody nauczania

 pogadanka

 rozmowa kierowana

 pokaz

Formy pracy

 praca zbiorowa

 praca indywidualna

Zadanie dla chętnych

Napisz wzory izomerycznych trioli o 6 atomach węgla w cząsteczce.