34
TIJDSCHRIFT VOOR DE VOLKSHUISVESTING N U M M ^ ^
OPGAVE: IN 3 JAAR TIJD
3.500 WONINGEN
ENERGETISCH VERBETEREN
Bij het stimuleten van energiebesparing denkan we nog vaak als eerste aan de overheid als
stimulerende partij. Maar kunnen marktpartijen dat niet gewoon doen, en misschien nog wel beter?
Dat idee was aanleiding om in Amersfoort een oonsortium van aannemers en adviseurs op te nebten
met als doel eigenaar-bewoners te stimuleren tot het nemen van energiebesparende maatregelen.
DOOR PETER BUDDE, O N D E R Z O E K E R H O G E S C H O O L R O T T E R D A M K E N N I S C E N T R U M S U S T A I N A B L E S O L U T I O N S , VINCENT GRUIS, H O O G L E R A A R H O U S I N G M A N A G E M E N T A A N D E T U DELFT E N LECTOR V E R N I E U W E N D V A S T G O E D B E H E E R A A N DE H O G E S C H O O L U T R E C H T
et stimuleren van energiebesparende maatregelen door eigenaar-bewoners is v a n g r o o t b e l a n g o m milieudoelstel-Hngen te bereiken. Tot v r i j recent n a m de overheid h i e r i n het voortouw. De rijksoverheid stelde
stimuleringsregelin-M gen, provincies r i c h t t e n garantiefondsen en subsidiepro-gramma's op en gemeenten openden loketten o m v o o r l i c h t i n g te geven. De overheid heeft echter steeds m i n d e r financiële m i d d e l e n ter beschik-Idng en het is de vraag o f de trekkende rol v a n de overheid w e l effectief is i n het t o t stand brengen v a n duurzame veranderingen. Zo brengt d i t het risico m e t z i c h mee dat maatregelen aUeen en zo l a n g w o r d e n uitge-voerd als de overheid haar regelingen i n stand h o u d t .
Ook is de benadering v a n de overheid soms bureaucratisch, w a a r b i j algemene regelingen z i c h b i j v o o r b e e l d niet a l t i j d m a l d c e l i j k l a t e n verta-len naar individuele, lokale situaties. Verder z i j n veel regeUngen passief. Eigenaar-bewoners moeten naar loketten toe en zelf inspanmngen ver-r i c h t e n o m de benodigde i n f o ver-r m a t i e te vever-rzamelen. Voover-r veel eigenaaver-r- eigenaar-bewoners, die vaak n o g n i e t eens nadenken over o f ze ü b e r h a u p t w e l aan energiebesparing w i l l e n doen, is d i t uiteraard n i e t erg stimulerend. Ten slotte is het de vraag o f de overheid wel de p r i m a h e belanghebbende is. Uiteraard is de maatschappij er op lange t e r m i j n b i j gebaat dat eigenaar-bewoners h u n belasting v a n h e t m i h e u omlaag brengen, maar het meest
dhecte, kortetermijnbelang l i g t b i j marlrtpartijen. Zij l o i n n e n geld ver-dienen m e t het werk dat verricht moet w o r d e n voor de energiebesparen-de maatregelen.
I n A m e r s f o o r t heeft de gemeente daarom een groep v a n lokale aanne-mers en adviseurs gestimuleerd zich te verenigen i n een c o n s o r t i u m , o m v a n daaruit actief acquisitie te gaan plegen onder eigenaar-bewo-ners E i n d november 2011 heeft d i t c o n s o r t i u m onder de noemer 033Energie H e r t o e ook een Blok-voor-Blok subsidie verlcregen v a n Agentschap NL. Hiervoor moet ossEnergie i n d r i e j a a r t i j d 3.500 w o n i n -gen energetisch verbeteren. oasEnergie h e e f t hiertoe een w i j k - v o o r - w i j k aanpak o n t w i k k e l d , w a a r i n zij per w i j k tracht eigenaarbewoners te v i n -den en te verlei-den t o t het nemen v a n energiebesparende maatregelen.
OmkennisuitwisseUng tussen verschiUende initiatieven b i n n e n e n b u i -ten het Blok-voor-Blok p r o g r a m m a te bevorderen, is het z i n v o l strate-g i e ë n en eerste ervarinstrate-gen zo snel m o strate-g e l i j k te delen. osaEnerstrate-gie heeft daarom het lectoraat Vernieuwend Vastgoedbeheer v a n de Hogeschool Utrecht i n het c o n s o r t i u m b e t r o k k e n voor de evaluatie 'tijdens de r i t ' en de kemiisoverdracht naar derden. Daarnaast participeren hogeschool-studenten i n de o n t w i k k e l i n g v a n de aanpak v a n oasEnergie door deel-name i n een ü m o v a t i e t e a m , w a a r b i n n e n zij afstuderen op door het con-s o r t i u m geformuleerde vragen. D i t a r t i k e l b e con-s c h r i j f t de door oaaEnergie ontwikkelde w i j k - v o o r - w i j k aanpak, de ervaringen m e t de eerste w i j k waar deze is toegepast en de lessen die h i e r u i t getrokken l o m n e n
wor-den voor het vervolg. Het artikel start m e t een t o e l i c h t m g op het ontstaan en de s t r u c t u u r v a n ossEnergie als relevante a c h t e r g r o n d i n f o r m a -tie. Daarna w o r d t de strategie van het c o n s o r t i u m beschreven.
TIJDSCHRIFT VOOR DE VOLKSHUISVESTIWG NUMMER 2 APRIL2013
A C H T E R G R
033Energie moet in driejaartijd3.5oo woningen energetisch verbeteren
Vervolgens gaat het artikel i n op de ervaringen van de toepassing v a n deze strategie i n de eerste w i j k . H e t artikel eindigt m e t een v o o r u i t b l i k op de vervolgstappen v a n het consortium.
033ENERGIE
033Energie is i n een aantal opzichten bijzonder t e n opzichte van andere consortia die deelnemen i n het Blok-voor-Blok p r o g r a m m a . Anders dan veel consortia is het netwerk niet gevormd naar aanleiding van de subsi-die, maar bestond het netwerk al en had het ook al actief samengewerkt en successen geboeid;. Zo z i j n i n de voorafgaande periode onder de noe-mer "Energiebesparing i n de W i j k " 3.000 maatwerkadviezen gegeven, i n 650 w o n i n g e n maatregelen g e t r o f f e n en v i j f m o d e l w o n i n g e n t o t stand gebracht. Ook kenmerkend voor d i t c o n s o r t i u m is dat marlrtpartijen het v o o r t o u w nemen b i j het u i t r o l l e n v a n initiatieven. De gemeente heeft wel een samenwerkingsovereenkomst getekend en ondersteunt het con-s o r t i u m waar m o g e l i j k het procecon-s, maar de con-s t i c h t i n g die de activiteiten u i t v o e r t bestaat geheel u i t private partijen. Corporaties z i j n ook n i e t ver-tegenwoordigd i n de s t i c h t i n g 033Energie, maar er is w e l een afspraak gemaald dat zij 600 w o n i n g e n i n d r i e j a a r naar energielabel B brengen. Kern v a n 033Energie is het streven naar een breed gedragen, integrale, marlctgestuurde aanpak.
Deze integraliteit is vertaald i n een é é n - l o k e t aanpak v a n het c o n s o r t i u m en het streven een verdienmodel te ontwikkelen o m na het b e ë i n d i g e n van de Blok-voor-Blok subsidie verder te l o m n e n gaan m e t het verduur-zamen van de woningvoorraad. De historie die het netwerk reeds had en het f e i t dat de benadering sterk gestoeld is op initiatieven v a n marldpar-t i j e n en n i e marldpar-t van (semi)publieke p a r marldpar-t i j e n waren belangrijke
overwegin-gen o m de Blok-voor-Blok subsidie toe te kennen. I m m e r s , met afne-mende m i d d e l e n i n het publieke veld, maar ook vanwege de reeds genoemde vragen b i j de effectiviteit van door de overheid ontwikkelde benaderingen, is het interessant te zien w a t 'de m a r l d ' kan.
Het c o n s o r t i u m osaEnergie bestaat u i t aannemers, adviseurs, installa-teurs, een marketingbureau, een hogeschool en een bank. De partners hebben, naast participatie i n de s t i c h t i n g 033Energie, een samenwer-Idngsovereenkomst gesloten w a a r b i j zij zich wederzijds verplichten t o t het leveren v a n een bijdrage aan het samenwerkingsproject. De deelna-me is overigens n i e t exclusief; de m o g e l i j k h e i d voor het later aanhaken van nieuwe p a r t i j e n is open gehouden. De samenwerldngsovereenlcomst d u u r t t o t einde 2014, zonder dat de p a r t i j e n de m o g e h j k h e i d hebben v o o r t i j d i g u i t te treden. Vanuit de s t i c h t i n g is een p r o j e c ü e i d e r benoemd die verantwoordelijk is voor de onderhnge c o m m u n i c a t i e en c o ö r d i n a -tie. H e t bestuur v a n de s t i c h t i n g is gevormd u i t vertegenwoordigers van betrokken p a r t i j e n en is verantwoordeHjk voor de verdeling van de sub-sidie aan activiteiten ter bevordering v a n energiebesparende maatrege-len.
Het c o n s o r t i u m onderneemt p r i m a i r activiteiten gericht op het s t i m u -leren v a n energiebesparende maatregelen door eigenaar-bewoners. Voor de verlorijging v a n de Blok-voor-Blok subsidie is als doel gesteld 3.500 w o n i n g e n energetisch te verbeteren op zodanige manier dat er twee energielabelstappen w o r d e n gemaakt o f de w o n i n g e n naar label B w o r -den gebracht. Hiertoe w o r d e n onder meer voorlichtingscampagnes georganiseerd, individuele bewoners benaderd, gepraat met besturen
36
Tl.insr.HRIFTVOORDEVOLKSHUISVESTIHG I NUMMER 2 APRIL 2013
van Verenigingen v a n Eigenaren en adviezen verstrelrt. Eigenaar-bewoners Icunnen naar aanleiding h i e r v a n offertes aanvragen. Z i j m o g e n dat ook doen b i j p a r t i j e n die n i e t aan het c o n s o r t i u m z i j n ver-bonden, w a t het c o n s o r t i u m ook benadrulct i n z i j n commumcatie. De p a r t i j e n die verenigd z i j n i n het c o n s o r t i u m h o p e n uiteraard wel dat zij ook zelf w e r k genereren via het c o n s o r t i u m . Bij het uitvoeren v a n het w e r k behouden de MKB-bedrijven h u n zelfstandigheid en aansprakeUjlc-h e i d voor de door aansprakeUjlc-h e n gereaaansprakeUjlc-hseerde projecten. Wel is er b i n n e n 033Energie een monitoringssysteem opgericht op basis waarvan Machten over deelnemende b e d r i j v e n Icunnen w o r d e n gesignaleerd en b e d r i j -ven Icunnen w o r d e n aangesproken o m de doelsteUingen v a n het consor-t i u m consor-te waarborgen.
De werlcwijze van de i n 033Energie participerende bedrijven w o r d t gekenmerlct door Icetensamenwerldng. De b e d r i j v e n k o p e n en o n t w i k k e -len samen nieuwe p r o d u c t e n die n o d i g z i j n voor de acquisitie v a n pro-jecten en stemmen hier h u n eigen activiteiten op a£ Zo w o r d e n de woningopnames en adviezen die adviseurs geven aan bewoners,
afge-stemd op de i n f o r m a t i e die aannemers n o d i g hebben o m een goede offerte te maken. Hiermee w o r d e n ook verrassingen richting bewoners voorkomen; vroeger Icwam het n o g w e l eens voor dat de b e g r o t i n g v a n de adviseurs n i e t aansloot b i j de o f f e r t e v a n de aannemer. Naar b u i t e n toe presenteert het c o n s o r t i u m zich als é é n organisatie m e t een gedeel-de visie over het ontzorgen v a n gedeel-de consument als belangrijkste
voor-waarde voor een succesvoUe aanpak. Verder zet ossEnergie m op door-ontwiklceUng en vermarlcting v a n diensten en p r o d u c t e n m t het project 'Energiebesparing i n de W i j k ' , bestaande u i t benaderingen voor Verenigingen v a n Eigenaren, reaUsatie v a n m o d e l w o n i n g e n , inzet v a n straatambassadeurs en lokale energieopweklcingsconcepten. O m het c o n s o r t i u m ook na de regeling Blok-voor-Blok te Icunnen continueren, w o r d e n ontwildcelkosten en risico's gedeeld. Ook dragen de partners een
overeengekomen percentage v a n de gereahseerde projecten af aan de s t i c h t i n g als compensatie voor de gemaalcte marketingkosten.
: ' . l i . ' , , ^ . , .
Het eerste h a l f j a a r sinds de toekenning v a n de Blok-voor-Blok subsidie heeft de n a d r u k gelegen op het ontwildcelen en u i t v o e r e n v a n een p i l o t i n het leader v a n de zogenaamde w i j k v o o r w i j k aanpak. Deze w i j k a a n -pak s l u i t aan b i j eerdere ervaringen b i j het project Energiebesparing i n de W i j k . Hier bleken strategische partners b i n n e n de w i j k , zoals wijkbe-heerteams enbewonersgroepen, b e l a n g r i j k voor het leggen v a n contac-ten m e t de koplopers i n de w i j k . H e t is de bedoehng o m vraag en aanbod
op vdjlcniveau zo d i c h t m o g e l i j k b i j elkaar te brengen waardoor bewo-ners zowel i n d i v i d u e e l als op blok-, straat- en wijlcniveau eigen keuzes Icunnen malcen. Kern is dat 033Energie achtereenvolgens i n verschiUen-de w i j k e n i n A m e r s f o o r t verschiUen-de activiteiten voor acquisitie concentreert, m e t als doel bewoners en bewonersgroepen i n de w i j k te interesseren voor v e r d u u r z a m i n g v a n h u n w o n i n g e n . Voor de i n v o e r i n g v a n de W i j k
Ondersteuning hij hewoners thuis
TIJDSCHRIFT VOOR DE VOLKSHUISVESTING NUMMER 2 APRIL 2013
A C H T E R G R O N D
voor W i j k aanpak is een aantal i n s t r u m e n t e n (verder) uitgewerlct, dat hieronder nader w o r d e n toegelicht:
- o p b o u w v a n een woningdossier;
- het m a k e n van een menukaart voor referentiewoningen; - werven en opleiden van straatambassadeurs;
- het houden v a n een wijlcavond;
- het i r a i c h t e n v a n een wijlcwerlcplaats (Energie Experience Center).
Om de potentie voor energiebesparing vast te stellen is software o n t w i k -keld waarmee per postcodegebied de w i j k geanalyseerd k a n w o r d e n op de energieprestaties v a n de w o n i n g e n . Hiervoor is een aantal databe-standen gekoppeld waardoor v a n iedere w o n i n g bouwjaar, typologie en eventueel afgegeven energielabel bekend is. Voor die w o n i n g e n waar-voor geen label is afgegeven, z i j n de bouwtechnische gegevens en de gangbare instaUaties u i t het bouwjaar als referentie aangenomen. Deze w o n i n g e n hebben onder meer op basis v a n kadastergegevens een i n d i -catief label gelaegen. Door d i t i n s t r u m e n t is per w i j k de mogelijke ener-gieconversie te bepalen.
Het woningdossier is ook toeganlcelijk voor externen. Zo k a n iedere bewoner v a n A m e r s f o o r t via de website v a n 033Energie door het invoe-ren v a n de postcode het eigen woningdossier i n z i e n m e t aUe kenmerken die i n het systeem bekend z i j n (zie afbeelding i ) . Na een korte i n l o g p r o -cedure k a n de bewoner zelf de ontbrekende o f genomen besparings-maatregelen, zoals dubbelglas o f een HR+-I- Icetel, invoeren en z i j n geac-tuahseerde label laten berekenen. Bovendien k a n de bewoner hier ook te nemen maatregelen invoeren en daarbij de investering en besparing v a n deze maatregelen zien. Vervolgens kan ook een offerte w o r d e n aange-vraagd bij 033Energie. H e t c o n s o r t i u m beoogt zo ook via het i n d i v i d u bij het b l o k te k o m e n door te vragen o f ze m e t b u r e n wiUen samenwer-ken.
I n het n i e t openbare deel v a n het woningdossier w o r d t de opvolging van de aanvraag en Icwaliteitsbewaldng van de uitgevoerde werkzaam-heden geregistreerd, waarmee de deehiemende partners ook i n z i c h t hebben i n de voortgang v a n eikaars projecten. Na het uitvoeren van de aangevraagde werkzaamheden w o r d t het dossier bijgewerlct en het n i e u -we label berekend. D i t systeem w o r d t ook gebruilct voor de verantwoor-d i n g naar Agentschap N L op basis v a n verantwoor-de overeengekomen prestatieaf-spraak en het is g e b r u i k t voor de n u l m e t i n g bij de start v a n het project.
Naar aanleiding van de u i t k o m s t e n v a n de w i j k s c a n w o r d e n m een expertmeeting per w i j k een v i j f t a l w o n i n g e n geselecteerd, die elk gelden als referentiewoning voor een veelvoorkomend type w o n i n g i n de w i j k . Van deze referentiewoningen w o r d t het huidige energielabel en m o g e l i j -ke verbeteringsmaatregelen m e t indicatieve kosten en besparingen bepaald. D i t w o r d t vertaald i n een menukaart met vier pakketten die m e t een k o r t en duideHjk aanbod aan de eigenaren v a n de w o n i n g e n w o r d t aangeboden. H i e r b i j w o r d t niet aUeen gefocust op de twee labelstappen, maar er is ook een doehetzelf pakket en een pakket dat r i c h -t i n g he-t A label gaa-t opgenomen. E é n van de doelen die he-t c o n s o r -t i u m met de referentiewoningen heeft, is o m bewoners i n een b l o k o f straat te stimuleren als coUectief te gaan investeren. O m de bewoners hier w a r m voor te m a k e n w o r d e n onder meer straatambassadeurs geworven en ingezet. U i t onderzoek dat i n opdracht van Agentschap NL is uitgevoerd naar de doelgroepen en h u n motivatie o m energiemaatregelen te nemen, bhjlct een grote groep mensen gevoehger te z i j n voor i n f o r m a t i e van h u n b u r e n dan voor die v a n gemeente o f aannemers.' Dit s t r o o k met eerdere ervaringen b i n n e n A m e r s f o o r t waar succesvol gewerlct is met straatambassadeurs. D i t z i j n bewoners die v r i j w i U i g andere
bewo-Afbeelding i : het openbare woningdossier van 033Energie
ners i n de straat of b l o k er b i j betrekken o m gezamenhjk energiebespa-rende maatregelen te nemen. Door coUectiviteit te c r e ë r e n geeft het de aannemers de kans een gericht aanbod te doen w a a r b i j de consumenten ook prijsvoordeel hebben door een groter projectomvang. De straatam-bassadeurs Icrijgen een korte opleiding en begeleiding door ossEnergie b i j het organiseren van de straatbijeenkomst.
De wijlcavond is de start van de campagne waarbij aUe bewoners i n een w i j k w o r d e n u i t g e n o d i g d voor een voorKchtingsbijeenlcomst die zich r i c h t op het herkennen van het probleem, u i t i e g van de projectaanpak en de mogelijkheden voor participatie v a n eigenaren bij het p r o j e c t Straatambassadeurs o f de lokale energieopwekldnginitiatieven. Huiseigenaren w o r d e n na deze voorlichtingsbijeenlcomst u i t g e n o d i g d i n de 'wijlcwerlcplaats', een speciaal voor d i t doel omgebouwde zeecon-tainer voorzien v a n een bioscoop waar v o o r l i c h t i n g w o r d t gegeven over de mogeHjkheden, kosten en besparingen en vraag en aanbod w o r d e n samengebracht.
EERSTE ERVARINGEN EN BIJSTELLING
Eind a p r ü waren alle p r o d u c t e n en m a r k e t i n g i n s t r u m e n t e n zover ont-w i k k e l d dat de eerste ont-wijlcavond i n het Leusderlcont-wartier georganiseerd kon w o r d e n . H e t Leusderlcwartier vormde daarmee de p ü o t v a n de door ossEnergie ontwikkelde w i j k - v o o r - w i j k aanpak en heeft vanwege het beperlde succes t o t bijsteUingen geleid. Hieronder volgen de eerste ervaringen en de w i j z i g i n g e n die z i j n doorgevoerd.
Ondanlcs aUe inspanningen en inzet van de 'wijlcwerlcplaats' als bhlcvan-ger i n de w i j k , flyeren, de v e r i o t i n g van een E-scooter en de a f t r a p door de wethouder v i e l de opkomst en oogst van de wijlcavond tegen. De stands m e t voorHchtingsmateriaal over besparende maatregelen en zon-nepanelen werden d r u k bezocht, maar concrete contacten of vervolgaf-spraken w a r e n spaarzaam. Ook de verwachte aanmeldingen v a n enthou-siaste bewoners o m de rol v a n straatambassadeur te w o r d e n bleven ach-terwege. Achteraf is de i n s c h a t t i n g dat vooral de t o c h al actieve bewo-ners bij het verduurzamen v a n h u n w o n i n g gereageerd hebben. H e t
ver-38
TIJDSCHRIFT VOOR DE VOLKSHUISVESTING | NUMMER 2 APRIL 2013
wachte effect v a n de maatwerkadviezen voor de v i j f referentiewoningen i n de v o r m v a n straalsgewijze aanmelding voor een coUectieve offerteaanvraag is uitgebleven. D i t ondanlcs de vele menulcaarten die u i t g e -deeld z i j n en de m o g e l i j k h e i d o m b i j de bewoners v a n de referentiewo-n i referentiewo-n g e referentiewo-n extra i referentiewo-n f o r m a t i e te Icrijgereferentiewo-n.
Voor de consortiumpartners was de tegenvallende o p k o m s t en enthou-siasme i n eerste instantie opvallend, omdat het wijlcniveau j u i s t als goed a a n g r i j p i n g s p u n t naar v o r e n Icwam i n eerdere ervaringen b i n n e n Energiebesparing i n de W i j k . Bij nadere beschouwing is de wijlcavond als 'Big Bang' o m de campagne te starten i n zekere z i n echter tegenge-steld aan de w i j z e waarop het voorafgaande p r o j e c t Energiebesparing i n de W i j k startte. D a a r i n w e r d j u i s t vooraf intensief contact gezocht m e t voorlopers, wijkorganisaties en actieve groepen o m de voorhchtings-campagne te starten. Ook werden huiseigenaren toen op n a a m aange-schreven, m e t ondertekening v a n de wethouder, er werden isolatiepalc-ketten ter waarde v a n € lo.ooo verloot (de kans o m een p r i j s te w i n n e n was n o g n o o i t zo groot) en er was t o e n n o g subsidie op maatwerkadviezen en u i t v o e r i n g v a n maatregelen v a n u h Meer M e t M i n d e r en de p r o -vincie Utrecht. I n het vervolg w o r d t daarom teruggegrepen op deze eer-dere ervaring en zal de w i j k a v o n d eerder het karalcter hebben v a n een i n f o r m e l e bijeenlcomst waar extra i n f o r m a t i e gehaald k a n w o r d e n . Ook w o r d t de w i j k a v o n d gekoppeld aan een andere activiteit i n de w i j k en n i e t als een zelfstandig evenement georganiseerd, o m meer mensen te Icunnen bereUcen.
Ook de aanpak voor het s t i m u l e r e n v a n collectieve aanvragen i n bloldcen en straten is aangepast. I n de wijlcanalyse v a n de tweede w i j k is door.de partners een aantal b l o k k e n geselecteerd waar n u geen kostbaar EPA-advies voor opgesteld is, maar waar de bewoners de gelegenheid Icrijgen dat gratis te ontvangen m i t s zij z i c h m e t m i n i m a a l vier bewoners u i t de straat aanmelden. H i e r b i j neemt de voorinvestermg af en de kans op het coUectief Icunnen aanbieden v a n besparende maatregelen neemt toe.
O m meer i n z i c h t te Icrijgen i n hoe straatambassadeurs Icunnen w o r d e n geworven, is door een student m a r k e t i n g v a n de Hogeschool U t r e c h t een analyse gemaald van de straatambassadeurs u i t het Soesterlcwartier waar deze inzet i n het verleden succesvol geweest is.^ Door deze analyse te koppelen aan de p r o f i e l e n v a n verschfllende doelgroepen u i t het eer-der genoemde oneer-derzoek v a n Agenschap N L m o e t de e f f e c t i v i t e i t v a n de w e r v i n g v a n straatambassadeurs verbeteren. U i t het onderzoek b l i j k e n de straatambassadeurs onder vier v a n de zes verschUlende doelgroepen te vaUen (door The Choice gelabeld als ' M i j n w o n i n g is m i j n (t)rots', ' M i j n w o n i n g is de zoete inval', ' M i j n w o n i n g is m i j n uitvalsbasis', ' M i j n w o n i n g geeft me v r i j h e i d ' ) . AUeen b i n n e n de doelgroepen 'Geen polo-naise aan m i j n w o n i n g ' en ' I k k o m nauweUjks aan w o n e n toe' z i j n geen vertegenwoordigers gevonden. W a t er echt u i t s p r i n g t onder de straat-ambassadeurs z i j n de beweegreden o m v a n u i t mUieu-overwegingen te starten m e t een energiebesparingsproject en daarom deel te nemen aan het straatambassadeursproject. Zo is een beter beeld ontstaan weUce doelgroep hiervoor enthousiast te malcen is. Deze kennis w o r d t n u g e b r u i l d b i j het werven v a n de nieuwe groep ambassadeurs. Daarnaast w o r d e n , i n aanvulling op de v o o r ü c h t i n g s a v o n d e n die de straatambas-sadeurs t o t n u toe georganiseerd hebben, thema-avonden voorbereid voor bewoners wiens w o n i n g e n specUieke overeenkomstige k e n m e r k e n hebben, zoals bijvoorbeeld steens kopgevels o f platte daken die geschüct z i j n voor zonnepanelen. Hiermee w o r d t beoogd ook op een andere m a n i e r bewoners te s t i m u l e r e n t o t coUectieve investeringen.
I n A m e r s f o o r t hebben m a r l d p a r t i j e n i n ossEnergie i n m i d d e l s een voor-treldcersrol b i j het s t i m u l e r e n v a n energiebesparing door eigenaarbewoners. U i t een eerste vergeHjldng m e t andere consortia die p a r t i c i -peren i n de Blok-voor-Blok aanpak k o m t ossEnerge als voorloper u i t de bus. Als enige c o n s o r t i u m z i j n de organisatie, visie, het p l a n , de marke-t i n g en c o m m u n i c a marke-t i e , maamarke-twerlcpakkemarke-tmarke-ten en m o n i marke-t o r i n g onmarke-twildceld en i n u i t v o e r i n g , dan w e l Idaar o m g e ï m p l e m e n t e e r d te worden.3 U i t de eerste ervaringen die i n d i t artikel beschreven z i j n , b l i j l d evenwel dat het s t i m u l e r e n v a n eigenaarbewoners ook voor een c o n s o r t i u m v a n m a r l d -p a r t i j e n geen sinecure is. De belangrijkste les die u i t de eerste ervarin-gen getrokken k a n w o r d e n , is dat nog intensiever contact m e t bewoners nodig is voor meer succes. Er m o e t een b a n d w o r d e n opgebouwd en u i t gebouwd, waarbij wijkbijeenlcomsten eerder een m o m e n t v a n c u h m n a -tie m o e t e n w o r d e n , dan een startbijeenkomst. I n die z i n m o e t terugge-grepen w o r d e n op de persoonlijke aanpak u i t de ervaringen v a n het con-s o r t i u m voorafgaand aan de Blok-voor-Blok con-subcon-sidie. De w i j k a a n p a k w o r d t naar aanleiding v a n de ervaringen i n de eerste ronde bijgesteld en na toepassing i n een volgende w i j k o n g e t w i j f e l d weer aangepast. H e t p r o j e c t laat zo zien dat samenwerldng i n een dergeUjk c o n s o r t i u m b i j kan dragen aan het realiseren v a n een leercurve. Juist het c o m m e r c i ë l e belang v a n de p a r t i j e n is h i e r b i j een belangrijke aanjager. Succes is n i e t aUeen gewenst, maar ook n o d i g voor het b r o o d op de plank.
N u het i n s t r u m e n t a r i u m voor de wijkaanpak, de organisatie r o n d o m de o p r i c h t i n g v a n de s t i c h t i n g en de m a r k e t i n g op h o o f d l i j n e n Idaar is, is er voor het c o n s o r t i u m r u i m t e o m te w e r k e n aan twee andere pijlers van de strategie: het opstarten v a n een p r o j e c t t e a m voor Verenigingen v a n Eigenaren en het verder ontwUdcelen en v e r m a r l d e n v a n concepten voor lokale energie-opweldcing. De partners hebben een aanpak geschreven o m m e t woningcorporaties i n de komende periode 45 VvE'en te gaan verduurzamen. De betroldcenheid v a n een banlc i n het c o n s o r t i u m is h i e r b i j v a n groot belang, mede omdat deze m o g e l i j k h e d e n ontwilclcek o m l e n i n g e n d h e c t aan de VvE'en te verstrekken zonder garantsteUing door de overheid. A l s start v a n d i t traject w o r d t de campagne " W i e bespaart l a i j g t taart" georganiseerd o m de b e w u s t w o r d i n g over kosten en gebruik v a n energie b i n n e n VvE'en te stimuleren. Daarnaast is ossEnergie bezig m e t het u i t w e r k e n en v e r m a r l d e n v a n concepten voor lokale energie-opwelddng. Zo l o o p t er op d i t m o m e n t een onderzoek naar het o n t w i k k e l e n v a n ESCo's (Energie Service Companies) b i j het renoveren v a n scholen en bedrijfsgebouwen, waarmee een deel v a n de investering naar de exploitatie w o r d t verschoven, waardoor budget v r i j -k o m t voor investeringen i n b o u w l d i n d i g e onderhoud en energetische verbetering v a n het o m o e r e n d goed. Deze aanpak k a n ook b i j het ver-d u u r z a m e n v a n w o n i n g e n ver-door VvE'en een opening biever-den voor ver-de f m a n c i e r m g . V a n u i t het lectoraat Vernieuwend Vastgoedbeheer zuUen w i j ook de nieuwe ontwikkeUngen m e t belangsteUing v o l g e n en waar m o g e l i j k m e t studenteninzet ondersteunen, r i
Noten
1 Veltman, M. en Van Welzeii, A. (2012) Doelgroepsegmentatie energiebesparingspro-jecten, The Choice (i.o.v. AgentscbapNL).
2 Boonstoppel, B., 28 augustus 2012, Segmentatie straatambassadeurs
3 Agentschap ML (2012) Blok voor blok; stand van zaken over de periode januari-juni 2012, Utrecht, Agentschap N L
