Uwagi o mikroflorze wyższych pokładów libiąskich

Aleksander JACHOWICZ

Uwagi omikrołlorze wyższych pokładów libiqskich

WSTEP

Publikowane dotychczas wiadomości o mikroflorze pokładów węgla najwyższego ogniwa górnośląskiego karbonu produktywnego ograniczone

były do tej ^części warstw libiąskich, łttórej profil ^dostępny jest w kopalni

"J anina" w Libiążll.

Według nomenklatury S. Doktorowicza'-Hrebnickiego i T. BOCheńskiego (1945), w obszarze tym ^występują (oprócz pokładów niższych) pokłady węgla, należące do wspomnianych W8lI'Stw libiąskich. W nomenklaturze

pokładów górnośląskich, gdzie najwyższy poklad wszystkich warstw nosi numer kolejnej setki założono już z góry możliwość istnienia dalszych,

wyższych siratygrnf.iCZiIllie pokładów libiąskich, dla których 'ZJarezerw~

WalIlO numery n.ili!ze.

Zarówno megasporowe prace J. Zerndta (1930, 1931, 1938) jak i mikro- sporowe opracowania S. Dybovej i A. Jachowicza (1956, 1957) dotyczyły między innymi odcinka od pokładu Aleksy (nr 201) do pokładu "na 100 m"

(nr 113) ^1. Brak: ^było natomiast jakiejkolwiek charakterystyki sporologicz- nej pokładów wyższych.

Nowe prace wiertnicze prowadzone w ostatnich latach w południowo­

wschodniej części Zagłębia Górnośląskiego udostępniły dla badań straty- graficznych wyższy odcinek warstw libiąskich, będący zarazem najwyż­

szym ogniwem górnośląskiego karbonu produktywnego.

W przedstawionej notatce podaję· charakterystykę mikroflory występu­

jącej w czterech pokładach węgla nawierconych w otworze Zagórze 201, a reprezentujących niebadany dotąd wyższy odcinek warstw libiąskich.

Badane próbki węgla otrzymano z Biura Dokumentacji Geologicznej P. W. w Katowicach, które opracowywało dokumentację południowo­

wschodnich obszarów ^Zagłębia.

l POkład Aleksy jako pierwszy pokład warstw łazisk1ch jest obecnie na pOdstawie badań

m1krosporowYch S. Dybavej 1 A. Jachowicza (1957) uwUany przez tych lLut0r6W jeezcze ze.

pOkłlLd Ub1ąskl. Analogiczny poBląd wYP~lLdają na podstawie studiów geologicznych, flory- stycznych 1 sporawYch Z. Bednarz. Z. Dembowskl t A. Obtułowicz (1959}.

24 AleksandE!1" JachoWicz

WYKAZ GATUNKOW ZNALEZIONYCH MEGASPOR, MIKROSPOR

, l PYLKOW '

Maceracji poddano próbki z wkładek węglowych występujących na

głębokości: 50,6, 104,8, 170,1 i 211,3 m. Poziomy te oznaczam w dalszej

części tekstu literami: A, B, C iD.

W analizowanych próbkach stwierdzono występowanie następujących

gatunków mikrospor:

, ! .

Sporonites unionus (H o r s t) D Y b. et J a c h. Punctatisporites cf. orbicularis K o s a n k e Calamospora liquida K o s a n k e

Calamospora pedata K o s a n k e Calamospora breviradiata K o s a n k e Granisporites ovalis D y b. et J a c h, , Granisporites minor D y b. et J a c h.' ,I '

Laevigatisporites sp. sp.

Cyclogranisporites sp. sp., ,

, o.i

~: .. ^' \

Apiculatisporites apiculatus (I b r.) D y b. et J a c h.

R.ais~rickia q.culeata K Q S a n k e , '

rubeT;~lati,si?0rites, cf·r.€gularls, i;> y b,

e,t

^{'oI~, c h. ,}

Leiotriletes pelluc.id,us (K o s a,n:ke)D,y b. et lach. "

Granitriletes gro:ilifer (l b r.) D 'yb:'

et

J'a

ch.' ' : ,':

h,'"

.:.~.. 'd." ..

. ..: , .,

rriqui~r~~es sirnplex

P

^y b. et J, a ,c

14. , '

^{! ', '}

r~quitritE!spuli(i,natus ' Ę: o s a n k,;ę,',' ,

Triqu~~rites ornat'lfs

I>

^y b. 'e~ J a c h.' ( , LYP9spora granulata: ' K ^0$ a n k, e,

Lycospora, Ptf:nctata'K o s a ll'IFe,

. . . . .. j.

" \;/ " LiJcospor.a brevijttga '. K o s.anke ,,"

Anulatisporites anitlatus (L o o s e) P6

t.

~t K 1:. "

,Densp~porites

<;t.

gran.~la,tus (L o o s e) D )"b: 'et J a ch,' Densosp01:ites cf. fattrtus ^{~ b,r. " , ,i, I ;}

\::' '.', :) CiTTatriradi,te,S .. satur,7ii··(I.b r.)- S~W.B. . .J .;'

" :,,~', )1' , " Cirratriraa#es sp. sp., '. " '

. '.\.:).;.'" .' ~ ;'. ·Laevigatisporites vulgaris I br.

Latosporites latus (K o s

a

^{n k e) P o} t. et'ltr.

",.:, " Granulatosporites altus By b. et J a c h.

, Granulatosporites granulat'lts (l' b r.) D y b> et J a ch.

"Varruco8osporites obscurus (K o s a n k e),P ot: et:K r .

.• ' ", " l

TorisporasecurisB a l m e ' " ' . ,

i Torispota, r.ecta D y b, et'! J a c h. " " , "

. Torisp,or.a undulata;: D y b, et J a c h; , ^J

"" ,'Tor,ispora,speciosa

p

yb. etJ a ch. '

.::'- : !.

,.f :

, , ,

", '"

--', ' ..

, ) " "' " ,' " .. , , ' o , 'c' !, 'o, " ,'. '/ " .

L

', ':, Z

PYłk.ć?'f o ~niejszyc4.ro~ara~h ^W b?danych -prÓbka,ch:Wyst~P\l4ą:,'1 , Florinites cf. antiquus S c h o p f

Florinites ovatus D y b. et J a c h.

Florinites sp. sp.

'. , Ęn,ąosp'~i'#~s for.m()~s \K o

s

^{a II k} ę "

"Wilsonia vesicatus, Ę: o s a n k e, '

Wilsoniasp. sp;' .

Uwagi o mikroflorze wyższych pdkładów libiąskich

i. i Z~spÓł spor.owcrPyłkąwy uzupełniają następujące, gatunki megaspor:

L.

C~lam9spoTa sp. (typ. 2 Z e r n d t)

Laevigatisporit~sglabratus . (Z e r n d t) P o t. et K r.

Triletisporites tuberculatus (Z e r n d t) P o t. et K r.

Zonalesporitesb,rasserti (Stach et Z e r n d t) Pot. etK'l'.

Triangulatispofites: triangulatus (Z e r n d t) P o t. et K r.

25

Valvisisporites' aur:itus (Z e:r n d t) P Q t. et K 'r.

'-"'!/:.>(:ł'

We frakcji megasport;>wej stwierdzono również występowanie pyłków' o większych rozmiarąch, ą m~anowicie gatunku Dolerotheca fertilis (typ 31 Z

e

r n d t) = Whittleseyinae H

a

11 e.

: Ogółem stwierdzono: występowanie 47 fonnga.WnkowylCh megaspor, mikrospor i pyłków. " . . .

Calamariaceae reprezentowane są przez 4 formy gatunkowe, Spheno- phyllales przez 2 formy. Zą.rodniki roślin paprociolistnych występują bar- dzo licznie, należy tutaj bowiem 12 form gatunkowych .

. Licznie reprezentowane. są również Sigillariaceae (4 formy) oraz zarod- piki grupy Lycopsida (6 form). Pyłki roślin wyższych występują w 7 for- mach gatunkowych~ Pozostałe żarodniki należą do Lepidodendracei i S'ela-

ginellites~ c;zęść nie ma blizej oznaczonej przynależności botanicznej.

Na taobe1ą.c;h 1 i 2 przedstawicinowystępowanie ilościowe najliczniej-

!)zych rodzajów i grup ząr~ów oraz pyłków w studiowanych pozicr

mach A, B,C i D. .

WNIOSKI STRATYGRAFICZNE I PORÓWNANIE Z OBSZAREM

LIBIĄZA

Cały zespół mikrof1orystyczIlY obejmu)ącyzarodniki i pyłki należy roz-

patrzyć przede wszystltim w nawiązaniu do poznanego, już wcześniej ze-:-

społu'z niższych pokładów libiąskiCh w obszarze Libiąża. W obydwuobsza- rach występują bardzo-'zbliżone zespoły' sporowcrpyłkoWe, 'a ich zasad- niczy trzon stanowią następujące gatunki: Crranisporites ova~ię,Laevigati­

spori,tes glabratus, Triletisp,orites' tuberculatus, Granulcitosporites altus,

rr

errq,cososporites obscurus, To:rispora secur~, Torispora. recta, Torispora uf!,dulata, Torispora speciosa i Wilsonia vesicatus.

. '. Podobne występowanie wykazują również formy gatunkowe. towarz.y~

szące, jflk: Triangulatisporites triangulatus, Zonalesporites brasserti, Valvi-

si~pQrites,. au.ritus,· Triquitrites simplex, pyłki Dolerotheca oralZ Wilsonia

i inrie ... ' . .

. W wyższych pokładach libiąski~h z obszaru Zagórza zwraca uwagę brak,

~egaspory Superblsporites >dentatus (Z e r n d t) P o t. et· I( r, oraz mega- spor nasienriych rodzaju Cys~osporites S c h o p f, które występują licznie VI pQkła,dach niższych z obszanI Libiąża. . . . .. ' Występowanie ilościowe jest u rozmaitych fo~ga~~owych .. różJlę

(porównaj, tablice 1 i 2).' Og~aniczę się do omówienia n.ajw.ażniejszych. : . Mikroopory Granisporitęs. t;)valis występujące licznie. i bardzo licZ1I1lię w niższych pokładach libiąskich (do 350f0) pojawiają się w pokładach wyż-

szych, w mJJ.i~jszychilościach (do 1&%). .

Mikrospory Granulatospor.ites altusutrzymują swoją wysoką liczeb-

ność (35 a Jiawet 600/0): zarówno w pokładaćh niższych, jak i wyższych. ;

26 Aleksalllder Jachow:icz

---

Mikrospory rodzaju Torispora, które w niższych pokładach libiąskich stanowią do 15% wszystkich mikrospor i pyłków, znane są również i z po-

kładów wyższych, gdzie występują jednakże w mniejszych ilościach, rzad- ko przekraczając 50f0. .

. Pyłki z rodzajów: Florinites, Wilsonici i Dolerotheca występują w mniej.

więcej. stałym stosunku ilościowym (przeciętnie 5%), z 1ym że pyłków

Dolerotheca nie stwierdzono w

Pokłady

warstw libiqskich

Tabela 1

A

• • •••••

,~ B • • • • • • • •

0\ t---C--+-.--t-=.'--ł-:.=+-.-+-.-+-.--t-.-+-.-l

~t---+--~~~--+--+-=+--+--l

••••

0=113 • •

• •

116 • • • • • • • •

.~~1-17

^__

~·~-·~-·4-· .~-·4·~~·_4~·~

:.§ 118 • • • • • • • •

~ t---+~+-~~--+_-+-~~+_-i

119

• ^• • ^{• •} • ^{• •}

• nieliczne • liczne • b.liczne

Występowanie ilościowe najważniejszych

gatunków i rodzajów miikrospor· w pokla- dach libiąskich

Quantitative occurxence of the most im- pOll'ltants species 8!Ild genem ol JIlictrospores

in the Libią~ beds

dwóch najwyższych pokładach.

Megaspory Laevigatisporites glabratus występują licznie i bar- dzo licznie zarówno w pokładach

laziskich niższych, jak i w wyż­

szych pokł:adach libiąskich. Podob- nie przedstaWia się występowanie

megaspor Triangulatisporites trian- gulatus oraz mndej licznych mega- spor Triletisporites tuberculatus.

Cały zespół sporowy wyższych pokładów libiąskich z obszaru Za- górza jest ubo~szy w formy gatun- kowe, 00 może być zresztą spowo- dowane mniejszą ilością zbadanych próbek, pochodzących wyłącznie

z wiereeuia. Nie można go jednak

uznać za zespól odmienny od ze-

społu niższych pokładów libią­

skich, gdyż pomimo braku niektó- rych spor znanych z obszaru 1.i-

biąża, nie zawiera on wcale nowYch form, a ^zwłaszcza form występu­

jących obficie w osadach stefań­

skich.

Do takich należą zwłaszcza pył­

ki z rodzaju Illinites K o s a ^ill k e stwierdz!one w osadach stefańskich

wielu zagłębi euroamerykańskich.

Dlatego też pomimo braku w po-

kładach· zagórzańskich ta.kich spor, jak: Valvisisporitesappendiculatus (M aś 1 a n k i e w i c z o w a) P o t.

et K r., Superbisporites superbus (Z e r n'd t) P o t. et K r., Superbi- sporites dentatus (Z e r n d t) P o t. et K r., Tuberculatisporites ~ gr.

mammiliarius B a r t l e n,kończących swój zasięg w nIiższychpoikł'adach libiąslkich z obszaru Libiąża, należy pokłady te. tmktować jako odpowied- nik wyższej części warstw libiąskich, s1la!nowiących sporowy odpow.iednik westfalu D.

Należy jeszcze zwrócić uwagę na występowanie ilościowe dwóch pod- stawowych rodzajów mikrospor, a mianowicie rodzajów: Densosporites i Lycospora. Występowani~ ilościowe tych. spor w najwyższych ogniwach

UWa@ o mik!roflarze wyższych pokładów l!ibiąskich

karbonu ma ogólne znacze'nie stratygraficzne dla wielu zagłębi węglowych.

W Zagłębiu Górnośląskim mikrospory rodzaju Densosporites, występujące

licznie, a nawet bardzo licznie w osadach całego namuru i dolnego west- falu, osiągają swoje ostal1m.ie maksimum w pokładach laziskich (do 70% ),

a w dolnych pokładach libiąskich z obszaru Libiąża występują podrzędnie,' wykazując wyraźne cechy zanikania. ilościowego. Zjawisko to utrzymuje

się nadal jeszcze wyraźniej w wyż-

szych pokładach libiąskich z obsza- , ru Zagórza. Dwa najwyższe pokła­

dy (A i B) chaTakteryzują się na- wet zupełnym brnki.em mikrospor tego rodzaju. Wydaje się bardzo prawdopodobne, że granice gÓl"IlJe- go zasięgu i strefa zupełnego za-

niknięcia mikrospbTrodzaju Den- 8osporites w karbonie górnoślą­

skim przypadają !Ila wyższą część

warstw li:biąskich.

Nieco odmiennie przedstawia

się występowanie. ilościowe mikr0- spor rodzaju Lycospora. Występują

one najbardziej obficie w osadach dolnego namuru i dolnego west- falu, w górnym namurze i górnym westfalu występują podrzędnie.

Już w większości pokładów łazi­

skich mikrospory rodzaju Lycospo-

Ta występują w bardro małych ilo-

ściach i stan ten utrzymuje się tak-

że w dolnych pokładach libiąskich.

W badanych pokładach zagórzań­

skich, a zwłaszcza w. pokładach C

j' B, ilość tych mikrospor jest znacz- nie więks·za (do 20%) i świadczy

o tym, że rodzaj ten nie zanika w najwyższym ogniwie górnoślą­

skiego kalr-bonu produktywnego, ale przeciW1l1.ie niż rodzaj Denso- sporites wykazuje tendencję do {)bfitszego występowama w górnej

części warstw libiąskich. Fakt ten

Pokłady

warstw

libiąskich

Tabela 2

A

~r-~-r~--~+--r-+---~+-~-4

'~r-~B

__

r·-+_·~·-+_·~·-+~·~-+~~

• • •

• •

~ C • • • • • • •

I\j r-:---t--t~t--+_-t--+~I:_-+_-I--I

0=113 • • • • • • • • •

116

•••••••••

... 117 • • • • • • • • • '~r-~-r-+--~+-~-+--h;~~~

~ 118 • • • • • • • • •

~r----r-+--~+-~-+~~~~~

119

• • ^• • • ^• • • ^•

• nieliczne • liczne • b.liczne

Występowanie ilościowe najważniejszych

gatunków li rodmjów megaspor w pokła~

dach libiąsklcb

Quantitative occurrence of the most, im- porf;aa:tts species ^l!IIIld genera ^of megaspores in the Libiąż beds

stanowi potwierdzenie dość obfi'beglo i licznego występowama . mikrospor Lycospora w osadach górnego westf.alu D oraz stefanu, jakie stwierdzono w niektórych zagłębiach euroamerykańskich.

, Analizy sporowe wyższych pokładów libiąskich z obszaru Zagórza po-

zwalają również na wysunięcie pewnych wniosków dotyczących udziału

mikroflory karbońskiej w budowie górnowestfalskich pokładów węgla. Po- zwala to równocześnie na ogólne odtworzenie stosunków roślinnych panu-

jących w obrębie i sąsiedztwie pratorfowisk karbońskich rozwijających się

w okresie sedymentacji warstw libiąskich.

28 "," ,,;.

:' . Ręko~st~cję;tegol todzą.ju przeprowadzić można (choć w sposób bar..;

d;zo" ogólny) napo~j;aw:ie, ilościpwego udzia,1i1;l .. zarpdników i pyłków po:- szczególnych .grup ,roślinnych'. Dotyczy to pr:ze(;le wszystkim tych spor lub pyjk4w;; k;tórych>,pr:zyna,leżność botaniczna została stwierdzona lub określo-:­

pa

z'. duj;yIXl prawdopodobieIJ,stwem. ' :

". Heterosporower;ośliny kopalne typą SeJ,aginellales reprezentpwane'są

w warstwach libiąskich przez megaspory rodzaju Triartgulatisporites imb

kr~POry rodzaju CiTTatri'radites. Występują one licznie we wszystkich pu~

kładacl1~' naj obficiej w pokładzie Zygmunt (nr 116). Z drzewiastych rOślin widłakowatych naj liczniejsze są zarodn~i heterosporowych Sigillarii; do których należą megaspóry Laeviga*isporite$ oraz Valvisisporites i. mikro.:.

spory Laevigatisporites, jak równie~ niektóre Apiculatisporites. Najobficiej zarodniki te występują w pokładach Zygmunt (nr 116) i "na 100,~'f

(nr 113). ' :. '

Heterosporowe widłaki z grupy tepidodendracei notowane'są

W

bardzQ nieznacznych ilościach, przede wszystkim jako mikrospory rodzaju LycQ-:-;

spora z jednym optimum w pokładzie "B" z obszaru Zagórza. ·.

W pokładach libiąskich nie stwierdzono występowania zaI'odn:ików:t:'ęc prezentujący heterosporową grupę Bothrodendracei. Megaspory !nale-

żące do tej grupy są znane z pokładów niższych warstw. . . , Grupa Lepidospermae, czyli ,grupa w'idł/uców nasiennych, stanowiąca przejście do roślin nagoriasiennych znaną jest przede wszystkim z megaSp.oi' rodzaju Cystosj:iorites. Megaspory te występują w nieznacznych stOSUr,lkir wo ilościach w 'niższych pokładach llbiąskich z rejonu Libiąża, wwyższycIi

pokładach z obszaru Zagórza nieibyły stwierdzone. .. ' , .... , , Zarodniki innych, bliżej· nieókreślonych roślin widłakowatychrepre~

tentowane są licznie megas'por~i Jł,ależącymi do rodzajów: Triletispórites~

Zonalesporites i Superbisporites braz mikrosporami rodzaju Densosporites~:

Zar,odniki tej grl;lpy (zwłaszcza ,m~gaspory) są bardzo liczne w niższych.

pokładach libiąskich, w pokładachy.ryższych ogólna iCh ilość maleje. ' .. ' : ; Obecność mikroozczątków megaplanktonowych Sphenophyllaleszazna~

cza się przede wszystkim obecnością mikroopo!' w ,<rodzaju . La~vigati:".

sporites, występujących dość licznie, zwłaszcza w wyższych pokładac~

libiąskich. . . , .

Heterosporowe Calamariaceae' zaznaczają się występowaniem megaspo*

i mikrospor rodzaju Calamospora.Występowanie to jest dość stałe, z' cha~

rakterystycznym optimum ilościowym w pok1lad:zie B ż obszaru Zagórza ~ ..

Mikrospory paproci pekopterydycznych (w mniejszej mierze alloio~'

pterydycznych) reprezentowane są bardzo licznie przez rodzaje Grarti7.

. sporites, Granulatosporites i inne, a ich ilość jest bardzo znaczna zarpwilO:

w niższych, jak. i wyższych pokładach libiąskich. Należy zaznaczyć,że w tej' grupie ujęto również mikrospory (pyłki) należące do grupy CyC(:id,ojilices;

Przeprowadżeme, rozróżnienia pomiędzy zarodnikami i pyłkat'n,ipaprąq właściwych i paproci nasiennych jest w obecnej chwili bardzo' utrudni~ri~~

ze względu na brak wielu danych dotyczących zaszeregowania' rbśliu" pa:'

~rdciolli;triych ~~r,b.on~,· ~ó ~,~?ch wspomnianych grup botanicznych (S!~

;

.' ' '2 :MlkroSpo~ tYpu Cąlamospora; Z';'Wlera6 mogą oprócz zarodników reprezentujących ^Caia.:.

marfaceae t~ zaróctil1ki'heieroaporoWych' rośuń Noeggerathła~ jak to wykazały studlaiiwocówatl Noeggerathła /olWsG,'prZeprciwadZone przez ~. Nemejca (1928) ... Typ .1foeggerathła, 1zo10W1i'~t 1 znany jedynie z karbonu, bywa za.liczaą .1>.ądź. do pap~, l>ądt ~o roślin cykasowYch.

Uwagi o mikrOflorze wyższychpdkła!d6w libiąskich 29

stematyka roślin pa:procioliStriych według Brogriiartif 'jest 'k1asyflkacją

sżtuczną). ',1 ' .

Pyłki roślin wyższych (przeważnie Cordaitales) reprezentowane przez rodzaje: Dolerotheca, Flo'rinites, Wi'lsonia i AlatispoTiJes :oraz'\EndospoTites

występują we wszystkich pokładach "liIJiEisldclr, jakkolwiek ilość ich jest stoSunkowo nieznaczna

w

^{porownaniu' z} ilóścią; zarodtiikóW·rbśliri.' widłakdJ

watyr.h. ,: " '" , " '

l.: I . ' ; '.1 \-', "; ,: !

UWAGI KOŃCOWE

Analiza sporowo-pyikowa Wyższyphpp~ladów libiąskich, nawiercoIlych w obszarze Zagórza wykąząłaznaczne podobietWtw:9niikl::oflory występu­

jącej w niższych i wyższych pokładach libi~ląęh.,; ~oflQra ta jest cha- rakterystyczna dla westfalu D i nję zawf~ra,talci.eJilośąinowychfo~m ;ga,., tunkowych, która pozwoliłaby dosZJUkiwać się.:w n1ej ,typowych ce'ch ste-

fańskich. ^{, I' •} i : .' , ' I ,, '

Analiza ilościowa zarodnik~w, :i \,py~ów:: vvy,stępująGych w : pokładach libiąskich, przeprowadzona pod względem iCłl,stwierdzo:ą.ej lub prawd(};

podobnej przynależności botanicznej, wykazala,iże';wpokładach tych naj- liczniej reprezentowane są zarodniki roślin widłakowatych oraz zarodniki

ipylktroślin paprociolistnych"przymniej ,#c:;znym ,uQziale zarodn~ów

kalamitów j sfenofyllów oraz pyłków roślin wy?;szych (kordaitów). Godnym

podkreślenia ,jest ,fakt wyraźnego , domjnoWl:Ulia' ,zarodnikqw sigillarii

zwłaszcza w pokładach nr 118 i 113. Zjawisko to powtarza,:się konsek:- wentnie

W

próbkach z rozmą.itych, aIlalizowanych punktów."

Ogólny botaniczny skład mikroflory pokładów libiąskich jest w zasa-

'cizie zbliżony do, składu niżej występujących ppIUadów laziskich" ztą rp:?;,

nicą, że w pokładach łaziskich występuj!,!' z/god:rlW Bothrodendr.acei, noto- wane w pokładach Ubiąskich rzadko,lub

nie '

not9wane ,zupełńie. W po~ła:-, dach łaziskich zmp.i!,!jsza~się rÓwnież:ilo~Giowy:u9.,~i4\tz,arQdników i pyłków roślin paprocioUstnych;na ],corzyś.ć iJośc~r :z;a~od,nikó.'W roślin widłakowatych.:

Ilość zarodników, Calamariacei oraz'DQść pylk@;w.':.fpślin, wyższych pozostaje mniej więcej taka sama jak w pokładach libiąskich.

W porównaniu z pokładami warstw łaziskich i libiąskich skład bota- niczny pokładów niższych (orzeskich, rudzkich itd.) wykazuje większe zróż­

nicowanie i inne cechy mikroflorystyczne poszczególnych pratorfowisk.

Górnośląska Stacja I. G.

Nadesłano 20 slerpn1& 1959 r.

. " • _. ~. ,d • • ',.

PISMlENNICTWO

l!;"

ALPERN B. (1958) - Essai de correlation par la palynologie de couches de charbon

:l "; ,q·s~ephanien:·:reć·ou.,ees··!pat

: ' quatre

'soildages d~"'l~ ~region de l~oiri;-le-

. Sauniet (Jura)~ 'Rev.deL'Industr. 'p;'l-16.Saint-Etienne (Loire). ' ! ;,; ,

BRZOZOWSKA ~M.,;~OLDAiln!z.' '(1958) ..:.:. Uwagi, o:ża:śięgu stratygraficznym riiekt6·' , rychgatllnków megilspor' 'karbońskich: 'Kwart. geóL, 2, nr 3,p. ' 5i~!53t:

',c' , 'Warszawit " ' ", ^{'! " ; ; ; ' , ;:}

DOKTÓROW:i:cZ-HREBŃtCkI'S., l30CHEŃSKI \T. '(1945) '-Zasady nowej nomeri~

" ' :'ldat\ll'Y' pókład'ó* węgla wPólskiirl'Zagłębiu Węgiowym. prz. 'GÓrn. i l,'

(32), p. 2~2ti7:i K:iłtowi'ce. .', ' " ' , ';, \

30 AJeksrunderJach~cz

DYBOVA

s.,

^{JACHOWICZ A. (1956) -} Badania mikrosporowea stratygrafia górno-

śląskiego karbonu produktywnego. Prz. geoI.; 4, nr 5, p. 205-210. War- szawa.

DYBOVA S., JACHOWICZ A. (1957) - Mikrospory górno-śląskiego karbonu produk- tyWnego. Pr. Inst. GeoL. 23. Warszawa

DYBOVA S., JACHOWICZ A. (1957) - Strefy mik.rrosporowe w góm.o-śląs!kdm kar- bonie produktywnym. Kwart. geoL, 1, nr 1, p. 192-212. Warszawa.

DYBOVA S., JACHOWICZ A. (1957) - Das Alter des Zwickau-Lugauer Bogheads auf Grund der palynologischen Analyse. Geologie, 6/7, p. 67~97.

Berlin. .

JACHOWICZ A. (1958) - Problemy stratygraficzne w górno-śląskim karbonie pro- duktywnym w świetle badań mikrosporowych. K~:rrt. geol. 2, nr 3, p. 483-506. Warszawa.

JACHOWICZ A (1958) - Pyłki z rodzaju Entylissa w warstwach libiąskich. Prz. geo!., 6. nr 2, p. 87-88. Warszawa.

KOSANKE R. M. (1950) - Pennsylvanian spores of Illinois and their use in corre":

lation.

m.

State. Geol. Surv. BuH., 74, Urbana.

PIERART P. (1958) - Palynologie en StraTtigrafie van de Neeroeterli-groep (Boven - Westfalien C) in de Belgische Kempen. Pub!. Ass.Etud Paleont., nr 30.

BrusseI.

POTONIE R., KREMP G. (1955, 1956) - Die Sporae di:spersae des Ruhrkarbons, ihre Morphographie und Stratigraphie mit Ausblicken auf Arten ander&

Gebiete und Zeltabschnitte. Palaeontogr. (B) 98, 99, 100. Stuttg.art.

SCHOPF J. M., WILSON L. R., BENTALL R. (1944) - An annoted synopsis of paleozoic fossil spores and thedefinition of generlc groups. Ill. GeoI.

Surv., 91, Illinois.

ZERNDT J. (1930) - Megaspory z "setnego" pokładu w LL'biążu. BulI. Acad. Pol.

SC., [B], p. 39-70. Cracovie.

ZERNDT J. ~1931) - Megaspory jako skamieliny przewodnie karbonu produktywnego.

BulI. Acad. Polon. Se. Lett., [Al, p. 165-183; Cracovie.

ZERNDT J. (1938) - Die Eignung VOlll Megasporen aIs LedtfOSSilen. Compte-rendu II Congr. L'avanc. Etud. Strat. Carbon., 3, p. 1711-1732. Maestricht.

A.1JeKCaH,lJ.p HXOBH'I

o

MHKP04tJlOPE BLICDDłX JIHBEII1KCIDfX CJlOEB (BEPXHECHJlE3CKHR Y1'OJILIILBl BACCERB)

CO~epJKaHJ:(e

npwBO,lJ.wrcH pe3y.nbTaThI :MJfK.'PIO<P.lIOPJ:lCTHąecK:HX HCC.ne~ BbICIlIHX (~o C'HX

nop He~OCTYIIHblx) .nH6elDKCKHX c.noeB, BCEPhlTbIX 6ypeHJ:leM B paAoHe 3aryJKa

B roro-BOCTO'IHoił 'łaCTH BepxaeCH.ne3CKOro 6accetma. YCTaHOBJIeHO Ha OCHOBaHrul 47 06HaPYJKeHHbIX B~OB MeraClIOp, MKKpOCIIop J:( ~ 'łTO MHIq>oqmopa KaR

. HJ:l3IIDIX TaK J:( BbICIIIHX JJH6elOKCKHX CJIOeB O'łeHb CxoJKa H COOTBeTCTByeT OCH013-

HOMY IPJJOpHCTH'iecKOMY KOllWJJeKcy· BecTCPaJJH D. OIIPe~e.nHeTCH TaIOKe paclIpo- (,'TPaHeHHe H KOJIJ:('ieCTBO rJJ!lBHeiiwmx CIIOPOBbIX J:( IIbIJIb~eBbIX pO~OB H !'PylIlI

B HaiłBbJCmeM 'ł.neae BepXHecHJIe3CKOro npo~K'l'KBHOro Kap6OHa.

- -- ---_._ ---- -- -- -- -

Aleksander JACllOWICZ

NOTES ON TBE MICROFLORA OF THE UPPER LmlĄ2 BEDS (UPPER SILESIAN COAL BASIN)

Summary

31

In the discussed paper the author presents a briei characteristic of the microflora occuring within the upper seams of the Libiąż beds in the area .of Zagórze, situated in the southeastem part of the Upper Silesian Coal .Basin. Looked.

upon as the floral correspondent of the Westphalian D, the Libiąż beds have heretofore been accessible for investigation in their lower part only, comprising the seams numbered 1[1; to 201>.

The examined coal tnrŁeroalaltions extend a:bove 800m 111, Ithe lam one of the heretofore investigated Libiąż beds. Thus they already represent the upper part of the Libiąż beds which hitherto has not been studied as to its flora.

In the ilDvestigated ooal sampIes the author found al1logether 47 species forms.

oi megaspores, microspores and pollen (a list of these forms has been given ón page of the Polish text). The spores and' pollen belong to various plant groups;

most numerously are represented fem-Ieaf plants, pollen of higher plants (Cordaita- les) and the following spores: Sigtllariacei, Selaginellites and Lepidodendracei.

From the compad~ oi the examined sampies taikeai :fJrom the Upper LibdąŹ".

beds in the Zagórze region with previously investigated sampIes collected from the' Lower Libiąż beds in the region of Libiąż, there appears:

1. The spore-pollen associatlon of both the Lower and the Upper Libiąż beds discloses a marked analogy manifested in the qualitative as well as quantitative- occurrence of species which constitute the fundamental essence of the association characteristic for the Westphalian D,

2. In the association taken from the Upper Libiąż beds cif the Zagórze region we observe the absence of several species of megaspores occurring in the Lowe~

Libiąż beds of the Libiąż region,

3. Genus L'l/cospora, occurring sporadically onły and accessorily in the Lower

Libiąż beds ds :f1oqnd i.n greatell" quantiJties lin. higher seams,

4. Genus Densosporites occurs in both the Lower and the Upper Libiąż beds' irregularly and in scanty quantities, disappearing completely in the uppermost seams of the Zagórze region,

5. The occurrence of genus Torispora, index form for the Westphalian D, is less abundant in the Upper than in the Lower Libiąż beds; still, this genus occurs

steadiły and is most characteristic,

6. In the examined Upper Libiąż beds from the Zagórze region no Stephanian.

pollen of group Illinites have been observed; here is absent too any evidence on the occurrence of pollen of group Entyli8sa.

An illustration of the occiJrrence of spores and pollen. identified within the Lower and Upper Libiąż beds ls presented on Tabłes l and 2.