1. Symbolika tańca w Pieśni świętojańskiej o sobótce Jana Kochanowskiego
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości Po przeprowadzonej lekcji uczeń:
• zna sylwetkę Jana Kochanowskiego,
• zna Pieśń świętojańską o sobótce,
• rozumie znaczenie symboliki tańca.
ii. b) Umiejętności Uczeń:
• na podstawie liryków szuka odpowiedzi na pytania: czym jest szczęście i gdzie je można odnaleźć?
• wydobywa z cyklu pieśni spójny obraz polskiej arkadii,
• analizuje funkcje tańca w pieśniach,
• dostrzega bogactwo symboliki tańca,
• wskazuje inne utwory literackie, w których występuje motyw tańca i podejmuje próby wytłumaczenia jego symboliki.
b. 2. Metoda i forma pracy
Wykład: przypomnienie najważniejszych informacji na temat Jana Kochanowskiego oraz charakterystyka jego twórczości.
Metoda praktyczna i poszukująca: charakterystyka liryków; objaśnianie, czym jest symbol.
Referat: przedstawienie historii tańca w kulturze europejskiej.
c. 3. Środki dydaktyczne
1. Kopia Pieśni świętojańskiej o sobótce.
2. Słownik terminów literackich.
3. Reprodukcja obrazów z motywem tańca (np. Błędne koło J. Malczewskiego, Taniec w Moulin Rouge T. Latreca).
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel wraz z uczniami przypomina najważniejsze fakty z życia Jana Kochanowskiego oraz zastanawia się, na czym polegała niepospolita wielkość twórcy. Klasa stara się wspólnie przypomnieć zakres tematyczny twórczości poety: począwszy od zainteresowań światem przeżyć wewnętrznych poprzez obserwację zjawisk życia codziennego, spraw publicznych, ogólnonarodowych, aż do stoicyzmu, horacjańskiego epikureizmu, wiary w harmonię świata, prawa natury.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel przekazuje wiadomości dotyczące Pieśni świętojańskiej o sobótce i przedstawia ją jako cykl będący wyrazem afirmacji życia ziemiańskiego – życia na wsi, gdzie można odnaleźć harmonię, spokój, radość, ład, dostatek, przyjemność biesiadowania w kręgu przyjaciół, gdzie człowiek żyje zgodnie z systemem natury i jej prawami.
2. Uczniowie przypominają znaczenie pojęcia: symbol. Przytaczają definicję ze słownika terminów literackich.
3. Uczniowie z pomocą nauczyciela analizują pieśń. Dlaczego dziewczęta rozpoczynają swój taniec? Uczniowie ukazują scenerię oraz sposób wykonywania tańca.
Opowiadają, co poszczególne panny chcą wyrazić poprzez swój taniec (panna II – radość, odrzucenie frasunku, ufność, wieczną młodość; panna III – jedność z naturą, Bogiem, radość życia mimo trudnej codzienności; panna IV – miłość, młodość, itd.).
iii. c) Faza podsumowująca
Uczniowie zwięźle starają się przedstawić, co chciał wyrazić Jan Kochanowski poprzez sielankowo-taneczny cykl 12. liryków. Należy zwrócić uwagę, że taniec jest wyrazem pochwały życia na wsi, że symbolizuje radość odpoczynku od codziennych prac, że jest pochwałą świata idealnego, pełnego harmonii, obfitości, pracy, zabawy, spokoju i piękna, że taniec to również obrzęd, zakorzenienie w tradycji oraz symbol wspólnoty kobiecej.
e. 5. Bibliografia
1. Kochanowski J., Poezje, Czytelnik, Warszawa 1998.
2. Słownik terminów literackich, pod red. Janusza Sławińskiego, Ossolineum, Wrocław 2000.
f. 6. Załączniki
i. a) Zadanie domowe
Dokonaj analizy Pieśni panny XII. Zwróć uwagę na to, jak wyraziście ukazana jest w tej pieśni wizja polskiej arkadii.
g. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
h. 8. Uwagi do scenariusza
Lekcja ma ukazać uczniom wagę motywu tańca i jego bogactwo. W zajęcia warto wpleść krótki zarys historii tego motywu w kulturze naszego kontynentu i wskazać kilka przykładów.
