1. Półrocze Śródroczne Skrócone Skonsolidowane. Sprawozdanie Finansowe. Grupy Kapitałowej Banku BPH SA

(1)

Śródroczne Skrócone Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej Banku BPH SA

1. Półrocze

2014

(2)

Śródroczne Skrócone Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 1. Półrocze 2014 rok u 2 Spis treści

Skonsolidowany rachunek zysków i strat ... 3

Skonsolidowane sprawozdanie z całkowitych dochodów ... 4

Skonsolidowane sprawozdanie z sytuacji finansowej ... 5

Skonsolidowane sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym ... 7

Skonsolidowane sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym ... 8

Skonsolidowane sprawozdanie z przepływów pieniężnych ... 9

Noty do śródrocznego skróconego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 1. Półrocze 2014 roku ... 10

1. Podstawowe dane o emitencie... 10

2. Zatwierdzenie sprawozdania finansowego ... 10

3. Oświadczenie o zgodności ... 10

4. Zasady sporządzenia śródrocznego skróconego skonsolidowanego sprawozdania finansowego 11 a) Znaczące zasady rachunkowości ... 11

b) Zmiany zasad rachunkowości ... 11

c) Dane porównawcze... 12

d) Sezonowość lub cykliczność działalności ... 13

5. Wartości szacunkowe ... 13

6. Sprawozdawczość dotycząca segmentów operacyjnych ... 13

7. Wynik z tytułu odsetek ... 18

8. Odpisy z tytułu utraty wartości ... 19

9. Wynik z tytułu prowizji ... 19

10. Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i z tytułu różnic kursowych ... 20

11. Koszty działania i koszty ogólnego zarządu ... 20

12. Wynik z tytułu pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych ... 21

13. Podatek dochodowy ... 22

14. Kasa i operacje z Bankiem Centralnym ... 22

15. Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych ... 23

16. Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat ... 23

17. Należności od banków ... 24

18. Należności od klientów ... 24

19. Odpisy z tytułu utraty wartości należności ... 25

20. Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży ... 27

21. Aktywa trwałe rzeczowe ... 27

22. Wartości niematerialne ... 29

23. Aktywa przeznaczone do sprzedaży i zobowiązania związane z aktywami przeznaczonymi do sprzedaży ... 31

24. Pozostałe aktywa ... 32

25. Zobowiązania wobec banków ... 33

26. Zobowiązania wobec klientów ... 33

27. Zobowiązania wobec pozostałych instytucji ... 34

28. Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych ... 34

29. Rezerwy ... 34

30. Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat ... 35

31. Pozostałe zobowiązania ... 36

32. Dywidendy ... 36

33. Wartość godziwa... 36

34. Postępowania sądowe ... 41

35. Zobowiązania i aktywa warunkowe ... 42

36. Podmioty powiązane ... 43

37. Ważne wydarzenia występujące po końcu okresu sprawozdawczego... 46

38. Zarządzanie ryzykiem w Banku BPH SA... 47

38.1. Zarządzanie ryzykiem ... 47

38.2. Ryzyko rynkowe ... 47

38.2.1 Ryzyko walutowe ...47

38.2.2 Ryzyko stopy procentowej ...47

38.3. Ryzyko płynności ... 48

38.4. Ryzyko kredytowe ... 48

38.5. Ryzyko operacyjne ... 53

(3)

Śródroczne Skrócone Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 1. Półrocze 2014 roku 3

Skonsolidowany rachunek zysków i strat

w tys. zł

Noty

Za okres od

01.04.2014 do 30.06.2014

od 01.01.2014

do 30.06.2014

od 01.04.2013 do 30.06.2013 (przekształcony)*

od 01.01.2013 do 30.06.2013 (przekształcony)*

Przychody z tytułu odsetek 330 745 669 963 396 312 823 099

Koszty z tytułu odsetek -99 325 -203 643 -152 192 -317 825

Wynik z tytułu odsetek 7 231 420 466 320 244 120 505 274

Odpisy z tytułu utraty wartości 8 -20 089 -31 566 -34 048 -56 470

Wynik z tytułu odsetek

uwzględniający odpisy z tytułu utraty wartości

211 331 434 754 210 072 448 804

Przychody z tytułu prowizji 132 956 264 772 137 572 276 503

Koszty z tytułu prowizji -44 760 -84 111 -43 692 -83 458

Wynik z tytułu prowizji 9 88 196 180 661 93 880 193 045

Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości

godziwej przez rachunek zysków i strat i z tytułu różnic kursowych

10 26 645 48 739 23 148 52 286

Wynik na aktywach finansowych

dostępnych do sprzedaży 0 0 261 1 188

Koszty działania i koszty ogólnego

zarządu 11 -275 606 -567 858 -269 192 -574 016

Pozostałe przychody operacyjne 12 11 407 13 450 8 170 11 091

Pozostałe koszty operacyjne 12 -14 330 -22 492 -5 655 -14 013

Zysk przed opodatkowaniem 47 643 87 254 60 684 118 385

Podatek dochodowy 13 -12 281 -21 608 -13 865 -27 440

Zysk za okres 35 362 65 646 46 819 90 945

1. przypadający na akcjonariuszy

Banku 33 516 61 507 44 553 86 389

2. przypadający na udziały

niekontrolujące 1 846 4 139 2 266 4 556

Zysk za okres oraz rozwodniony zysk za okres na jedną akcję zwykłą przypadający na

akcjonariuszy Banku (w zł) 0,44 0,80 0,58 1,13

* Przekształcenie danych porównawczych zaprezentowano w nocie „Zasady sporządzenia śródrocznego skróconego skonsolidowanego sprawozdania finansowego”, lit. c) Dane porównawcze

Noty przedstawione na stronach od 10 do 53 stanowią integralną część śródrocznego skróconego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Banku BPH SA.

(4)

Skonsolidowane sprawozdanie z całkowitych dochodów

w tys. zł

Za okres od

01.04.2014 do 30.06.2014

od 01.01.2014

do 30.06.2014

od 01.04.2013

do 30.06.2013

od 01.01.2013

do 30.06.2013

Zysk za okres 35 362 65 646 46 819 90 945

Inne całkowite dochody podlegające przeklasyfikowaniu

na zyski lub straty w kolejnych okresach: 1 221 -762 -287 -1 673

wynik z tytułu wyceny papierów wartościowych dostępnych

do sprzedaży (po uwzględnieniu podatku odroczonego) 1 165 -885 -393 -1 873 rozliczenie skumulowanych zysków i strat związanych

z instrumentami zabezpieczającymi, które zostały

wyłączone z rachunkowości zabezpieczeń (po uwzględnieniu podatku odroczonego)

56 123 106 200

Całkowite dochody ogółem 36 583 64 884 46 532 89 272

1. przypadające na akcjonariuszy Banku 34 737 60 748 44 298 85 036 2. przypadające na udziały niekontrolujące 1 846 4 136 2 234 4 236

(5)

Skonsolidowane sprawozdanie z sytuacji finansowej

w tys. zł

Noty Stan na dzień

30.06.2014 31.12.2013

Kasa i operacje z Bankiem Centralnym 14 963 411 1 073 375

Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez

rachunek zysków i strat 16 5 651 216 6 481 743

Należności od banków 17 663 451 326 630

Należności od klientów 18 22 062 817 22 861 620

w tym: odpisy z tytułu utraty wartości 19 -2 209 292 -2 314 959

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży 20 365 339 359 700

Aktywa trwałe rzeczowe 21 280 217 321 160

Wartości niematerialne 22 1 064 848 1 067 180

Aktywa przeznaczone do sprzedaży 23 102 380 99 662

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 206 865 229 967

Pozostałe aktywa 24 214 750 182 926

Aktywa razem 31 575 294 33 003 963

(6)

Śródroczne Skrócone Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 1. Półrocze 2014 roku 6 w tys. zł

Noty Stan na dzień

30.06.2014 31.12.2013

Zobowiązania wobec banków 25 216 797 314 780

Zobowiązania wobec klientów 26 12 540 123 13 361 090

Zobowiązania wobec pozostałych instytucji 27 12 194 405 12 716 930

Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów

wartościowych 28 215 845 189 415

Zobowiązania związane z aktywami przeznaczonymi do

sprzedaży 23 6 084 15 193

Rezerwy 29 71 137 73 740

Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości

godziwej przez rachunek zysków i strat 30 129 550 151 858

Pozostałe zobowiązania 31 501 204 540 639

Zobowiązania podporządkowane 680 235 680 249

Kapitał własny

Kapitał podstawowy 383 340 383 340

Inne składniki kapitałów 4 278 987 4 074 713

Zyski zatrzymane, w tym: 328 321 470 913

Wynik finansowy z lat ubiegłych 266 814 278 530

Wynik roku bieżącego 61 507 192 383

Kapitał przypisany akcjonariuszom jednostki dominującej 4 990 648 4 928 966

Udziały niekontrolujące 29 266 31 103

Kapitał własny ogółem 5 019 914 4 960 069

Kapitał własny i zobowiązania razem 31 575 294 33 003 963

Wartość księgowa na jedną akcję zwykłą (w zł) 65,09 64,29

(7)

Śródroczne Skrócone Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 1. Półrocze 2014 rok u 7

Skonsolidowane sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym

w tys. zł KAPITAŁ WŁASNY PRZYPISANY AKCJONARIUSZOM BANKU

Kapitały

niekontrolujące KAPITAŁY RAZEM Kapitał

podstawowy

Zyski zatrzymane

Inne dochody całkowite

Kapitał zapasowy

Fundusz ogólnego

ryzyka

Pozostałe kapitały rezerwowe

RAZEM

Kapitały na początek okresu 01.01.2014 383 340 470 913 17 059 2 808 839 308 338 940 477 4 928 966 31 103 4 960 069

Zysk za okres 0 61 507 0 0 0 0 61 507 4 139 65 646

Inne całkowite dochody

wynik z tytułu wyceny papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży (po uwzględnieniu

podatku odroczonego) 0 0 -882 0 0 0 -882 -3 -885

rozliczenie skumulowanych zysków i strat związanych z instrumentami zabezpieczającymi, które zostały wyłączone z rachunkowości zabezpieczeń (po uwzględnieniu podatku odroczonego)

0 0 123 0 0 0 123 0 123

Inne całkowite dochody ogółem 0 0 -759 0 0 0 -759 -3 -762

Całkowite dochody ogółem 0 61 507 -759 0 0 0 60 748 4 136 64 884

Transakcje z akcjonariuszami odniesione bezpośrednio na kapitał

podział zysku – odpis na kapitał zapasowy 0 -204 099 0 204 099 0 0 0 -5 973 -5 973

transakcje z tytułu płatności w formie akcji 0 0 0 0 0 934 934 0 934

Kapitały na koniec okresu 30.06.2014 383 340 328 321 16 300 3 012 938 308 338 941 411 4 990 648 29 266 5 019 914

(8)

Skonsolidowane sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym

w tys. zł KAPITAŁ WŁASNY PRZYPISANY AKCJONARIUSZOM BANKU

Kapitały

niekontrolujące KAPITAŁY RAZEM Kapitał

podstawowy

Zyski zatrzymane

Inne dochody całkowite

Kapitał zapasowy

Fundusz ogólnego

ryzyka

Pozostałe kapitały rezerwowe

RAZEM

Kapitały na początek okresu 01.01.2013 (po

przekształceniu)* 383 340 497 642 48 206 2 559 511 308 338 938 610 4 735 647 31 200 4 766 847

Zysk za okres 0 86 389 0 0 0 0 86 389 4 556 90 945

Inne całkowite dochody

wynik z tytułu wyceny papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży (po uwzględnieniu

podatku odroczonego) 0 0 -1 553 0 0 0 -1 553 -320 -1 873

rozliczenie skumulowanych zysków i strat związanych z instrumentami zabezpieczającymi, które zostały wyłączone z rachunkowości zabezpieczeń (po uwzględnieniu podatku odroczonego)

0 0 200 0 0 0 200 0 200

Inne całkowite dochody ogółem 0 0 -1 353 0 0 0 -1 353 -320 -1 673

Całkowite dochody ogółem 0 86 389 -1 353 0 0 0 85 036 4 236 89 272

Transakcje z akcjonariuszami odniesione bezpośrednio na kapitał

podział zysku – odpis na kapitał zapasowy 0 -237 220 0 237 220 0 0 0 0 0

transakcje z tytułu płatności w formie akcji 0 0 0 0 0 462 462 0 462

Kapitały na koniec okresu 30.06.2013 (po

przekształceniu) 383 340 346 811 46 853 2 796 731 308 338 939 072 4 821 145 35 436 4 856 581

* Przekształcenie danych porównawczych zaprezentowano w nocie „Znaczące zasady rachunkowości”, lit. bb) Dane porównawcze w Rocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 2013 rok

(9)

Skonsolidowane sprawozdanie z przepływów pieniężnych

w tys. zł

Noty

za okres sześciu miesięcy kończących się 30.06.2014 30.06.2013

Zysk za okres przypadający na akcjonariuszy banku 61 507 86 389

Zysk za okres przypadający na udziały niekontrolujące 4 139 4 556

Korekty razem 128 006 1 786 026

Amortyzacja 11 40 077 39 751

Przychody z tytułu odsetek 7 -669 963 -823 099

Koszty z tytułu odsetek 7 203 643 317 825

Podatek dochodowy w rachunku zysków i strat 13 21 608 27 440

Przychody odsetkowe otrzymane 681 290 821 822

Koszty odsetkowe zapłacone -210 121 -292 792

Podatek zapłacony -4 692 -38 683

Zyski /straty ze sprzedaży inwestycji -4 762 -4 111

Zmiana stanu odpisów z tytułu utraty wartości -105 667 -95 890

Zmiana stanu aktywów wycenianych według wartości godziwej przez rachunek

zysków i strat 24 573 -80 899

Zmiana stanu należności od banków 127 635 18 018

Zmiana stanu należności od klientów 892 124 1 241 842

Zmiana stanu pozostałych aktywów 2 193 -28 965

Zmiana stanu aktywów finansowych dostępnych do sprzedaży -6 695 4 769

Zmiana stanu zobowiązań wobec banków -97 925 -147 802

Zmiana stanu zobowiązań wobec klientów i pozostałych instytucji -694 404 1 009 935 Zmiana stanu zobowiązań wycenianych według wartości godziwej przez rachunek

zysków i strat -22 308 -35 236

Zmiana stanu pozostałych zobowiązań -48 600 -147 899

Przepływy netto z działalności operacyjnej 193 652 1 876 971

Nabycie rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych -21 203 -33 852

Zbycie rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych 3 455 1 169

Przepływy netto z działalności inwestycyjnej -17 748 -32 683

Dywidendy wypłacone -5 972 0

Zaciągnięcie długoterminowych kredytów i pożyczek 2 739 680 0

Spłata długoterminowych kredytów i pożyczek -3 381 600 -882 348

Emisja papierów wartościowych 69 479 77 259

Wykup papierów wartościowych własnej emisji -43 072 -1 189

Przepływy netto z działalności finansowej -621 485 -806 278

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO RAZEM -445 581 1 038 010

ŚRODKI PIENIĘŻNE I EKWIWALENTY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH NA POCZĄTEK OKRESU 15 7 021 433 5 854 913 ŚRODKI PIENIĘŻNE I EKWIWALENTY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH NA KONIEC OKRESU 15 6 575 852 6 892 923 ZMIANA STANU ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH I EKWIWALENTÓW ŚRODKÓW

PIENIĘŻNYCH -445 581 1 038 010

(10)

Noty do śródrocznego skróconego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 1. Półrocze 2014 roku

1. Podstawowe dane o emitencie

Bank BPH Spółka Akcyjna jest Bankiem mającym siedzibę w Polsce, ul. Płk Jana Pałubickiego 2, 80-175 Gdańsk. Bank jest wpisany do rejestru prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla Gdańsk – Północ w Gdańsku, pod numerem KRS0000010260. Numer identyfikacji podatkowej (NIP) – 675- 000-03-84.

Bank należy do grupy kapitałowej General Electric Capital Corporation z siedzibą w Stanach Zjednoczonych. Jednostką dominującą najwyższego szczebla jest GE Corporation.

Do podstawowej działalności Banku BPH SA należy przyjmowanie wkładów pieniężnych, prowadzenie rachunków bankowych, udzielanie kredytów, prowadzenie bankowych rozliczeń pieniężnych oraz wykonywanie czynności bankowych na podstawie ustawy Prawo Bankowe.

Przedmiot działalności został szczegółowo przedstawiony w Statucie Banku.

Bank BPH SA jest podmiotem dominującym Grupy Kapitałowej Banku BPH SA (zwanej dalej Grupą Kapitałową Banku BPH, Grupą Banku BPH, Grupą Kapitałową lub Grupą).

Na dzień 30 czerwca 2014 roku prezentowane śródroczne skrócone skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Banku BPH SA obejmuje spółkę zależną BPH PBK Zarządzanie Funduszami Sp. z o.o., w której Bank posiada 100% udziałów i głosów na Zgromadzeniu Wspólników, wraz ze spółką BPH Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA., w której Bank posiada pośrednio 50,14% akcji igłosów na Walnym Zgromadzeniu.

Struktura organizacyjna wraz z informacją dotyczącą rodzaju powiązań w grupie wg stanu na 30czerwca 2014 roku.

Podmiot Siedziba

Udział % Banku w głosach na WZA/ZW spółki Jednostka dominująca

Bank BPH Spółka Akcyjna Gdańsk

Jednostki zależne objęte konsolidacją

BPH PBK Zarządzanie Funduszami Sp. z o.o. Warszawa 100,00%

Jednostka pośrednio zależna – zależna od BPH PBK Zarządzanie Funduszami Sp. z o.o.

BPH Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA Warszawa 50,14%

2. Zatwierdzenie sprawozdania finansowego

Niniejsze śródroczne skrócone skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 1. półrocze 2014 roku (dalej zwane „śródroczne skrócone skonsolidowane sprawozdanie finansowe”) zostało zatwierdzone przez Zarząd Banku BPH SA dnia 26 sierpnia 2014 roku.

3. Oświadczenie o zgodności

Śródroczne skrócone skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 1. Półrocze 2014 roku zostało sporządzone zgodnie z wymogami Międzynarodowego Standardu Rachunkowości 34, „Śródroczna sprawozdawczość finansowa”, który został zatwierdzony przez Unię Europejską iinnymi obowiązującymi przepisami.

(11)

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 19 lutego 2009 roku w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz. U. z 2009 roku, nr 33, poz. 259 z późniejszymi zmianami), Grupa jest zobowiązana do przekazania raportu finansowego za okres sześciu miesięcy zakończonych 30czerwca 2014 roku, rozumiany jako bieżący okres śródroczny.

4. Zasady sporządzenia śródrocznego skróconego skonsolidowanego sprawozdania finansowego

Niniejsze śródroczne skrócone skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 1. Półrocze 2014 roku zostało sporządzone w złotych polskich, awszystkie wartości, o ile nie wskazano inaczej, zostały podane w tysiącach złotych (tys. zł).

Nie zawiera ono wszystkich informacji wymaganych dla rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego, w związku z tym winno być czytane wpowiązaniu z rocznym skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 2013 rok.

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Banku BPH za rok obrotowy zakończony dnia 31grudnia 2013 roku jest dostępne do wglądu w Sądzie Rejonowym dla Gdańsk - Północ w Gdańsku, VII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, Gdańsk ul. Piekarnicza 10 oraz na stronie internetowej Banku, www.bph.pl.

a) Znaczące zasady rachunkowości

Przyjęte zasady rachunkowości są zgodne z zasadami stosowanymi przy sporządzeniu rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 2013 rok.

b) Zmiany zasad rachunkowości

Zmiany do opublikowanych standardów i interpretacji, które weszły w życie od 1 stycznia 2014 roku nie miały wpływu na niniejsze śródroczne skrócone skonsolidowane sprawozdanie finansowe.

Niniejsze śródroczne skrócone skonsolidowane sprawozdanie finansowe nie uwzględnia zmian standardów i interpretacji, które oczekują na zatwierdzenie przez Unię Europejską bądź zostały zatwierdzone przez Unię Europejską, ale weszły lub wejdą w życie po końcu okresu sprawozdawczego.

W ocenie Grupy wdrożenie standardów i interpretacji zatwierdzonych i opublikowanych przez UE, które weszły lub wejdą w życie po końcu okresu sprawozdawczego oraz standardów i interpretacji oczekujących na zatwierdzenia przez UE nie będzie mieć istotnego wpływu na śródroczne skrócone skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy, za wyjątkiem standardu MSSF 9, „Instrumenty finansowe”. Wpływ wdrożenia tego standardu na śródroczne skrócone skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy nie został jeszcze oceniony. Grupa planuje wdrożenie tego standardu wterminach określonych w tym standardzie bez wcześniejszego zastosowania.

Szczegółowy zakres zmian do opublikowanych standardów i interpretacji, które weszły w życie od 1 stycznia 2014 roku oraz weszły lub wejdą w życie po końcu okresu sprawozdawczego został przedstawiony w rocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 2013 rok.

Poniżej przedstawiono standardy i interpretacje, które zostały opublikowane po dacie publikacji rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Banku za rok 2013, które jeszcze nie weszły w życie oraz nie zostały zatwierdzone przez UE. Wpływ wdrożenia tych standardów i interpretacji na śródroczne skrócone skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy nie został jeszcze oceniony.

(12)

Standardy i Interpretacje oczekujące na zatwierdzenie przez UE

Standardy i

Interpretacje oczekujące na zatwierdzenie przez UE

Rodzaj przewidywanej zmiany w zasadach rachunkowości Data wejścia w życie

MSSF 11 Wspólne ustalenia umowne:

Nabycie udziału we wspólnej działalności

Niniejsza zmiana do MSSF 11 wymaga od inwestora w przypadku, gdy nabywa on udział we wspólnej działalności będącej biznesem w rozumieniu definicji zawartej w MSSF 3, stosowania do nabycia swojego udziału zasad dotyczących rachunkowości połączeń biznesów zgodnie z MSSF 3 oraz zasad wynikających z innych standardów, chyba że są one sprzeczne z wytycznymi zawartymi w MSSF 11.

1 stycznia 2016

MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe i MSR 38 Aktywa niematerialne:

Amortyzacja oparta na przychodach

Zmiana wyjaśnia, że stosowanie metody amortyzacji bazującej na przychodach nie jest właściwe, ponieważ przychody generowane w działalności, która wykorzystuje dane aktywa odzwierciedlają również czynniki inne niż konsumpcja korzyści ekonomicznych z danego aktywa.

1 stycznia 2016

MSSF 15 Przychody

z umów z klientami Zasady przewidziane w MSSF 15 dotyczyć będą wszystkich umów skutkujących przychodami. Fundamentalną zasadą nowego standardu jest ujmowanie przychodów w momencie transferu towarów lub usług na rzecz klienta, w wysokości ceny transakcyjnej. Wszelkie towary lub usługi sprzedawane w pakietach, które da się wyodrębnić w ramach pakietu, należy ujmować oddzielnie, ponadto wszelkie upusty i rabaty dotyczące ceny transakcyjnej należy co do zasady alokować do poszczególnych elementów pakietu. W przypadku, gdy wysokość przychodu jest zmienna, zgodnie z nowym standardem kwoty zmienne są zaliczane do przychodów, o ile istnieje duże prawdopodobieństwo, że w przyszłości nie nastąpi odwrócenie ujęcia przychodu w wyniku przeszacowania wartości. Ponadto, zgodnie z MSSF 15 koszty poniesione w celu pozyskania i zabezpieczenia kontraktu z klientem należy aktywować i rozliczać w czasie przez okres konsumowania korzyści z tego kontraktu.

1 stycznia 2017

c) Dane porównawcze

W skonsolidowanym rachunku zysków i strat za 2013 rok, Grupa dokonała przeniesienia wyniku z tytułu transakcyjnych różnic kursowych w wysokości 40 433 tys. zł za 1. Półrocze 2013 roku (za 2. Kwartał 2013: 21 062 tys. zł), wynikających z różnicy pomiędzy kursem przeprowadzenia transakcji a kursem wewnętrznym Banku prezentowanego w przychodach z tytułu prowizji, do Wyniku na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i z tytułu różnic kursowych.

Zmiana te wynikała ze zmiany zasad rachunkowości Grupy w zakresie wskazanych powyżej pozycji rachunku zysków i strat w taki sposób, aby prezentacja danych dostarczała odbiorcom sprawozdania finansowego bardziej przydatnych informacji, ponieważ zdaniem Grupy lepiej odzwierciedla charakter ekonomiczny powyższych pozycji.

w tys. zł okres od 01.01.2013 do

30.06.2013 przed przekształceniem

Zmiana prezentacji i zasad

rachunkowości

okres od 01.01.2013 do 30.06.2013 po przekształceniu

Przychody z tytułu odsetek 823 099 0 823 099

Koszty z tytułu odsetek -317 825 0 -317 825

Wynik z tytułu odsetek 505 274 0 505 274

Odpisy z tytułu utraty wartości -56 470 0 -56 470

Wynik z tytułu odsetek uwzględniający

odpisy z tytułu utraty wartości 448 804 0 448 804

Przychody z tytułu prowizji 316 936 -40 433 276 503

(13)

Koszty z tytułu prowizji -83 458 0 -83 458

Wynik z tytułu prowizji 233 478 -40 433 193 045

Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i z tytułu różnic kursowych

11 853 40 433 52 286

Wynik na aktywach finansowych dostępnych

do sprzedaży 1 188 0 1 188

Koszty działania i koszty ogólnego zarządu -574 016 0 -574 016

Wynik z tytułu pozostałych przychodów i

kosztów operacyjnych -2 922 0 -2 922

Zysk/strata przed opodatkowaniem 118 385 0 118 385

Podatek dochodowy -27 440 0 -27 440

Zysk za okres 90 945 0 90 945

1. przypadający na akcjonariuszy Banku 86 389 0 86 389

2. przypadający na udziały niekontrolujące 4 556 0 4 556

d) Sezonowość lub cykliczność działalności

W działalności Grupy Banku nie występują istotne zjawiska podlegające wahaniom sezonowym lub mające charakter cykliczny.

5. Wartości szacunkowe

Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF wymaga dokonania przez Grupę pewnych szacunków oraz przyjęcia pewnych założeń, które mają wpływ na kwoty prezentowane w sprawozdaniu finansowym.

Szacunki i założenia, które podlegają ciągłej ocenie przez kierownictwo Grupy, oparte są odoświadczenia historyczne i inne czynniki, w tym oczekiwania co do przyszłych zdarzeń, które w danej sytuacji wydają się uzasadnione. Wyniki tworzą podstawę do dokonywania szacunków odnośnie wartości bilansowych aktywów ipasywów. Mimo, że szacunki te opierają się na najlepszej wiedzy dotyczącej warunków bieżących i działań, które Grupa Banku BPH SA podejmuje, rzeczywiste rezultaty mogą się od tych szacunków różnić. Korekty w szacunkach są rozpoznawane w okresie sprawozdawczym, podczas którego dokonano zmiany szacunku pod warunkiem, że korekta dotyczy tylko tego okresu lub również w okresach przyszłych, jeśli korekta wpływa zarówno na bieżący jak i przyszłe okresy.

Najistotniejsze szacunki dokonane za okres sześciu miesięcy, zakończonych 30 czerwca 2014 roku dotyczą:

 utraty wartości aktywów finansowych oraz zobowiązań pozabilansowych (noty nr 16, 19 i29),

 wartości godziwej instrumentów pochodnych (noty 16, 30),

 rezerw na świadczenia emerytalne i podobne zobowiązania (nota 29),

 rezerw na koszty restrukturyzacji zatrudnienia i placówek (nota 29).

6. Sprawozdawczość dotycząca segmentów operacyjnych

Podział na segmenty operacyjne

Segment operacyjny jest komponentem Grupy, który w wyniku prowadzenia działalności gospodarczej osiąga przychody i ponosi koszty, w tym przychody i koszty wynikające z transakcji z innymi komponentami Grupy. Wyniki segmentów operacyjnych są przedmiotem regularnych

(14)

przeglądów i oceny ze strony ścisłego kierownictwa Grupy w celu podejmowania decyzji co do alokacji zasobów do poszczególnych segmentów.

Wyniki segmentów, ich aktywa i zobowiązania obejmują elementy bezpośrednio przypisane do danego segmentu oraz takie, które można zaalokować do danego segmentu na podstawie racjonalnych zasad.

Segmentacja działalności Grupy Banku BPH SA wiąże się z przyjętymi zasadami zarządzania.

Zarządzanie Grupą Banku BPH SA prowadzone jest w ramach strategicznych segmentów:

 Bankowość Detaliczna,

 Bankowość Komercyjna,

 Zarządzanie Aktywami i Pasywami / Pozostałe.

Segment Bankowości Detalicznej obejmuje Klientów Indywidualnych. Do najważniejszych usług oferowanych Klientom tego segmentu należą:

 udzielanie kredytów konsumpcyjnych, kredytów w rachunku bieżącym ilimicie karty kredytowej, kredytów hipotecznych,

 oferta depozytowa, w tym rachunki oszczędnościowe oraz sprzedaż produktów inwestycyjnych (fundusze inwestycyjne, produkty strukturyzowane, usługi maklerskie),

 oferta kont osobistych z pakietem różnorodnych usług bankowych dla Klientów Indywidualnych (np. Konto Kapitalne).

W ramach tego segmentu działa spółka zależna BPH PBK Zarządzanie Funduszami Sp. z o o. oraz pośrednio zależna BPH Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA.

Usługi dla klientów indywidualnych Grupa Banku BPH SA oferuje poprzez sieć własnych oddziałów, w ramach współpracy z placówkami partnerskimi i przedstawicielami finansowymi działającymi pod logo „Partner BPH”, a także przy zastosowaniu kanałów dystrybucji, takich jak internet (Seza@m) czy call center.

Segment Bankowości Komercyjnej obejmuje małe, średnie i duże przedsiębiorstwa, wszczególności:

 spółki kapitałowe, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, przedsiębiorstwa zagraniczne,

 przedsiębiorców indywidualnych, spółki osobowe oraz spółki cywilne,

 jednostki samorządu terytorialnego,

 organizacje społeczne, zawodowe, wyznaniowe, placówki niepubliczne,

 osoby prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, osoby wykonujące wolny zawód, rolników.

W ramach segmentu Bankowości Komercyjnej uwzględniany jest również wynik z tytułu operacji z instytucjami finansowymi.

Segment Bankowości Komercyjnej oferuje szeroką paletę produktów, dostosowaną do różnych potrzeb oraz profili klientów. Oferta obejmuje uniwersalny zestaw produktów, składający się zproduktów kredytowych, depozytowych oraz usług transakcyjnych. W ramach oferty kredytowej klient może wybierać między kredytami inwestycyjnymi a kredytami obrotowymi, uzupełnieniem oferty jest finansowanie krótkoterminowych zobowiązań handlowych. Produkty depozytowe pozwalają klientom na zarządzanie płynnością, dodatkowo usługi transakcyjne wspomagają ich działalność operacyjną.

Segment Zarządzania Aktywami i Pasywami / Pozostałe obejmuje wynik z tytułu zarządzania aktywami izobowiązaniami Banku oraz pozycje rachunku zysków i strat, które nie dają się przypisać do dwóch pozostałych segmentów.

Segmenty rozliczają się wzajemnie w oparciu o kursy i stopy rynkowe odpowiednio do zrealizowanych transakcji.

W efekcie zakończonych prac projektowych w końcu 2013 roku wprowadzony został w Banku BPH SA nowy model alokacji kosztów działania i ogólnego zarządu na segmenty i produkty

(15)

Banku, odzwierciedlający aktualną strukturę organizacyjno – biznesową. Model ten został użyty w raporcie segmentowym za sześć miesięcy kończących się 30 czerwca 2014 rok oraz skorygowane zostały dane za sześć miesięcy kończących się 30 czerwca 2013 roku.

Spowodowało to, w odniesieniu do danych porównawczych przeniesienie części kosztów z Bankowości Komercyjnej (3 270 tys. zł) do Zarządzania Aktywami i Pasywami / Pozostałe (2 864 tys. zł) oraz do Bankowości Detalicznej (406 tys. zł).

(16)

Grupa Kapitałowa Banku BPH SA tys. zł

Segmenty operacyjne

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Bankowość Detaliczna Bankowość Komercyjna Zarządzanie Aktywami

i Pasywami / Pozostałe Razem

1 2 3 4 (2+3+4)

Za okres sześciu miesięcy kończących się 30.06.2014 30.06.2013 30.06.2014 30.06.2013 30.06.2014 30.06.2013 30.06.2014 30.06.2013

Przychody z tytułu odsetek 627 220 770 655 192 939 262 740 -150 196 -210 296 669 963 823 099

przychody zewnętrzne 478 061 564 492 108 057 149 090 83 845 109 517 669 963 823 099

przychody wewnętrzne* 149 159 206 163 84 882 113 650 -234 041 -319 813 0 0

Koszty z tytułu odsetek -291 487 -403 631 -83 080 -142 816 170 924 228 622 -203 643 -317 825

koszty zewnętrzne -65 924 -127 118 -25 507 -55 539 -112 212 -135 168 -203 643 -317 825

koszty wewnętrzne* -225 563 -276 513 -57 573 -87 277 283 136 363 790 0 0

Wynik z tytułu odsetek 335 733 367 024 109 859 119 924 20 728 18 326 466 320 505 274

Wynik z odpisów z tytułu utraty wartości -20 570 -15 710 -10 996 -40 760 0 0 -31 566 -56 470

Przychody z tytułu prowizji 151 551 163 997 113 221 112 506 0 0 264 772 276 503

Koszty z tytułu prowizji -37 114 -40 870 -44 746 -40 283 -2 251 -2 305 -84 111 -83 458

Wynik z tytułu prowizji 114 437 123 127 68 475 72 223 -2 251 -2 305 180 661 193 045

Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i z tytułu różnic kursowych

15 433 16 553 28 204 29 260 5 102 6 473 48 739 52 286

Wynik na aktywach finansowych dostępnych

do sprzedaży 0 1 188 0 0 0 0 0 1 188

Koszty działania i koszty ogólnego zarządu,

w tym: -404 945 -411 082 -148 081 -145 634 -14 832 -17 300 -567 858 -574 016

amortyzacja -33 818 -32 844 -5 472 -5 813 -787 -1 093 -40 077 -39 750

Wynik z tytułu pozostałych przychodów

i kosztów operacyjnych 0 29 0 0 -9 042 -2 951 -9 042 -2 922

Zysk przed opodatkowaniem 40 088 81 129 47 461 35 013 -295 2 243 87 254 118 385

Podatek dochodowy 0 0 0 0 -21 608 -27 440 -21 608 -27 440

Zysk za okres 40 088 81 129 47 461 35 013 -21 903 -25 197 65 646 90 945

*Przychody/koszty transferów wewnętrznych związanych z finansowaniem działalności podstawowej segmentów

(17)

Śródroczne Skrócone Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 1. Półrocze 2014 roku 17 tys. zł Bankowość Detaliczna Bankowość Komercyjna Zarządzanie Aktywami

i Pasywami / Pozostałe Razem

Stan na dzień 30.06.2014 31.12.2013 30.06.2014 31.12.2013 30.06.2014 31.12.2013 30.06.2014 31.12.2013

Aktywa razem 20 015 343 20 616 638 3 997 232 4 154 623 7 562 719 8 232 702 31 575 294 33 003 963

Należności od Klientów (kredyty i pożyczki

brutto) 19 949 273 20 532 148 4 178 657 4 360 629 144 179 283 802 24 272 109 25 176 579

Do 1 roku 2 196 220 2 327 694 2 256 927 2 407 474 99 699 206 688 4 552 846 4 941 856

Powyżej 1 roku 17 753 053 18 204 454 1 921 730 1 953 155 44 480 77 114 19 719 263 20 234 723

Odpisy z tytułu utraty wartości -1 719 575 -1 768 710 -483 210 -539 742 -6 507 -6 507 -2 209 292 -2 314 959 Kapitał własny i pasywa razem 22 312 335 23 246 775 5 354 887 5 880 584 3 908 072 3 876 604 31 575 294 33 003 963 Zobowiązania wobec Klientów 7 445 235 7 733 189 4 680 215 5 151 688 414 673 476 213 12 540 123 13 361 090

Do 1 roku 7 376 258 7 647 163 4 663 499 5 136 462 387 890 455 692 12 427 647 13 239 317

Powyżej 1 roku 68 977 86 026 16 716 15 226 26 783 20 521 112 476 121 773

Zobowiązania z tytułu emisji własnych papierów wartościowych (depozyty strukturyzowane)

215 845 189 415 0 0 0 0 215 845 189 415

Do 1 roku 79 991 76 220 0 0 0 0 79 991 76 220

Powyżej 1 roku 135 854 113 195 0 0 0 0 135 854 113 195

Zobowiązania wobec pozostałych instytucji 12 194 405 12 716 930 0 0 0 0 12 194 405 12 716 930

Do 1 roku 8 588 351 11 870 580 0 0 0 0 8 588 351 11 870 580

Powyżej 1 roku 3 606 054 846 350 0 0 0 0 3 606 054 846 350

(18)

7. Wynik z tytułu odsetek

według źródła generowania przychodu i kosztu

w tys. zł

Za okres od 01.04.2014

do 30.06.2014 od 01.01.2014

do 30.06.2014 od 01.04.2013

do 30.06.2013 od 01.01.2013 do 30.06.2013

Przychody z tytułu: 330 745 669 963 396 312 823 099

środków pieniężnych i lokat

międzybankowych 3 462 7 330 5 047 10 331

kredytów i pożyczek 286 704 579 564 340 610 706 212

papierów wartościowych 38 715 79 326 49 734 104 324

transakcji z przyrzeczeniem odkupu 1 837 3 689 894 2 178

instrumentów pochodnych zabezpieczających

wyłączonych z rachunkowości zabezpieczeń 27 54 27 54

Koszty z tytułu: -99 325 -203 643 -152 192 -317 825

kredytów oraz pożyczek otrzymanych -44 542 -90 121 -52 601 -107 928 depozytów i rachunków terminowych -21 244 -44 607 -42 671 -90 397

rachunków bieżących -23 642 -49 021 -45 712 -95 322

papierów wartościowych własnej emisji -7 995 -15 832 -9 728 -20 395 transakcji z przyrzeczeniem odsprzedaży -1 835 -3 762 -1 196 -3 219 instrumentów pochodnych zabezpieczających

wyłączonych z rachunkowości zabezpieczeń -67 -300 -284 -564

WYNIK Z TYTUŁU ODSETEK 231 420 466 320 244 120 505 274

według rodzaju podmiotu

w tys. zł

do 30.06.2014

od 01.01.2014 do 30.06.2014

od 01.04.2013 do 30.06.2013

od 01.01.2013 do 30.06.2013

Przychody z tytułu odsetek od: 330 745 669 963 396 312 823 099

Banku Centralnego 34 597 71 073 44 719 95 683

banków 979 2 243 1 701 3 151

pozostałych podmiotów finansowych 2 478 4 862 1 471 3 124

podmiotów niefinansowych 285 676 577 605 339 790 704 546

podmiotów budżetowych 7 015 14 180 8 631 16 595

Koszty z tytułu odsetek wobec: -99 325 -203 643 -152 192 -317 825

Banku Centralnego 0 0 -1 -1

banków -1 544 -3 833 -2 074 -4 277

pozostałych podmiotów finansowych -55 205 -111 028 -69 371 -144 386

podmiotów niefinansowych -39 400 -82 701 -76 499 -160 771

podmiotów budżetowych -3 176 -6 081 -4 247 -8 390

WYNIK Z TYTUŁU ODSETEK 231 420 466 320 244 120 505 274

(19)

Przychody z tytułu odsetek zawierają odsetki od papierów wartościowych wyznaczonych przy początkowym ujęciu jako wyceniane w wartości godziwej ze skutkiem wyceny odnoszonym do rachunku zysków i strat (Fair Value Option) w wysokości 73 443 tys. zł za okres sześciu miesięcy kończących się 30 czerwca 2014 roku (za okres sześciu miesięcy kończących się 30 czerwca 2013 roku: 96 956 tys. zł). Przychody z tytułu odsetek od papierów wartościowych klasyfikowanych jako przeznaczone do obrotu oraz instrumentów pochodnych prezentowane są w Wyniku na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i z tytułu różnic kursowych.

Przychody z tytułu odsetek zawierają również kwotę 6 636 tys. zł za okres sześciu miesięcy kończących się 30 czerwca 2014 roku (za okres sześciu miesięcy kończących się 30 czerwca 2013 roku: 13 140 tys. zł) rozliczenia opłat i prowizji bezpośrednio związanych z powstaniem aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych (zarówno przychodów jak i bezpośrednich inkrementalnych kosztów), które rozliczane są według zamortyzowanego kosztu z użyciem efektywnej stopy procentowej.

Wynik odsetkowy z tytułu aktywów finansowych, które uległy utracie wartości (tj. kredytów ze zidentyfikowaną utratą wartości) wynosi 41 265 tys. zł (za okres sześciu miesięcy kończących się 30 czerwca 2013 roku: 48 027 tys. zł).

8. Odpisy z tytułu utraty wartości

w tys. zł

do 30.06.2014 od 01.01.2014

do 30.06.2014 od 01.04.2013

do 30.06.2013 od 01.01.2013 do 30.06.2013 Wynik z tytułu utworzenia i odwrócenia

odpisów z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek

-29 420 -75 290 -64 453 -127 052

Wynik z tytułu odpisów na poniesione ale nieujawnione straty dotyczące kredytów i pożyczek (IBNR)

2 786 21 315 16 580 38 329

Odzyski z należności spisanych 7 716 20 320 13 441 27 180

Wynik z tytułu utworzenia i odwrócenia

odpisów na zobowiązania pozabilansowe -1 171 2 089 384 5 073

WYNIK Z ODPISÓW Z TYTUŁU UTRATY

WARTOŚCI -20 089 -31 566 -34 048 -56 470

9. Wynik z tytułu prowizji

w tys. zł

do 30.06.2014

od 01.01.2014 do 30.06.2014

od 01.04.2013 do 30.06.2013

od 01.01.2013 do 30.06.2013

Przychody z tytułu: 132 956 264 772 137 572 276 503

papierów wartościowych i działalności

powierniczej 3 452 7 703 3 112 6 982

kredytów i pożyczek 8 518 17 726 11 461 23 048

kart kredytowych 49 249 95 264 49 297 96 453

płatności krajowych 27 893 56 101 30 113 61 279

płatności zagranicznych 3 701 7 100 3 284 6 401

zarządzania funduszami inwestycyjnymi i 21 317 42 721 21 304 42 472

(20)

Śródroczne Skrócone Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej Banku BPH SA za 1. Półrocze 2014 roku 20 portfelami klientów

pośrednictwa w sprzedaży ubezpieczeń 18 361 36 892 18 355 38 339

pozostałych 465 1 265 646 1 529

Koszty z tytułu: -44 760 -84 111 -43 692 -83 458

papierów wartościowych i działalności

powierniczej -1 569 -2 351 -1 409 -2 306

kredytów i pożyczek oraz opłat za utrzymanie

rachunków -1 876 -3 475 -2 287 -4 754

kart kredytowych -35 714 -66 496 -33 370 -63 860

płatności krajowych -1 879 -4 072 -2 051 -4 221

płatności zagranicznych -269 -507 -313 -585

zarządzania funduszami inwestycyjnymi

i portfelami klientów -886 -1 765 -921 -1 945

pośrednictwa w sprzedaży ubezpieczeń -1 377 -3 052 -2 127 -3 335

pozostałych -1 190 -2 393 -1 214 -2 452

WYNIK Z TYTUŁU PROWIZJI 88 196 180 661 93 880 193 045

10. Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat i z tytułu różnic kursowych

w tys. zł

do 30.06.2014 od 01.01.2014

do 30.06.2014 od 01.04.2013

do 30.06.2013 od 01.01.2013 do 30.06.2013 Papiery wartościowe wyznaczone przy

początkowym ujęciu jako wyceniane według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat (FVO)

1 785 1 109 -6 892 -9 195

Papiery wartościowe klasyfikowane jako

przeznaczone do obrotu 0 4 -217 -234

Pochodne instrumenty finansowe -1 790 -6 589 -146 2 122

Wynik z pozycji wymiany 26 650 54 215 30 403 59 593

WYNIK NA INSTRUMENTACH FINANSOWYCH WYCENIANYCH DO WARTOŚCI GODZIWEJ PRZEZ RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT I Z TYTUŁU RÓŻNIC KURSOWYCH

26 645 48 739 23 148 52 286

11. Koszty działania i koszty ogólnego zarządu

w tys. zł

do 30.06.2014

od 01.01.2014 do 30.06.2014

od 01.04.2013 do 30.06.2013

od 01.01.2013 do 30.06.2013

Koszty pracownicze -141 552 -289 711 -135 043 -289 453

Wynagrodzenia -122 175 -246 621 -116 802 -245 999

Świadczenia emerytalne, rentowe

i pośmiertne -681 -1 338 -820 -1 639

Obowiązkowe składki na ubezpieczenia

społeczne -18 696 -41 752 -17 421 -41 815