Zajęcia nr 2

Zajęcia nr 2

Pojęcie działalności gospodarczej

Działalność gospodarcza

Art.2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2017 r., poz.

460 ze zm.) stanowi, że:

• Działalnością gospodarczą jest zarobkowa

działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także

działalność zawodowa, wykonywana w sposób

zorganizowany i ciągły.

Działalność gospodarcza

Zawarte w przepisach u.s.d.g. określenie pojęcia

działalności gospodarczej ma uniwersalny

charakter, stanowiąc tym samym legalną

definicję działalności gospodarczej. Oznacza to,

że zawarte w innych aktach prawnych określenie

dz.gosp. powinne być interpretowane zgodnie z

pojeciem zawartym w u.s.d.g. ( np. ordynacja

podatkowa odwoluje się do u.s.d.g względem

wyjaśnienia definicji dz.gosp.)

Działalność gospodarcza

Aktywność podmiotu w celu uznania ja za

działalność gospodarcza musi spełniać

odpowiednie przesłanki, które muszą być

spełnione łącznie.

Działalność gospodarcza

• Przesłanka nr 1

jeden z rodzajów działalności: dz. wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz

poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie

kopalin ze złóż, .dz. zawodowa( dz. wykonywana

przez przedstawicieli „wolnych zawodów”),

Działalność gospodarcza

• Przesłanka nr 1 – Działalność wytwórcza

– o zakwalifikowaniu działalności gospodarczej do działalności wytwórczej decyduje m.in. końcowy efekt tej działalności, tj. powstanie z zakupionych czy wytworzonych materiałów nowego wyrobu.

• Działalność wytwórcza (przykłady):

– produkowanie urządzeń pomiarowych,

– produkowanie książek drukowanych,

– produkowanie samochodów.

Działalność gospodarcza

• Przesłanka nr 1 – Działalność budowlana

• M.in. Wykonywanie robót budowlanych

– prace polegające na budowie, przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu

budowlanego

Działalność gospodarcza

• Przesłanka nr 1 – Działalność handlowa

• Przykłady:

– Sprzedaż warzyw na targu – Sklep obuwniczy

– Sklep komputerowy w galerii handlowej

– Market

Działalność gospodarcza

• Przesłanka nr 1 – Działalność usługowa

• Charakter niematerialny

• Przykłady:

– Ścięcie włosów u fryzjera

– Porada prawna u radcy prawnego/ adwokata

– Naprawa kranu przez hydraulika

Działalność gospodarcza

• Przesłanka nr 1 - Poszukiwanie,

rozpoznawanie, wydobywanie kopalin ze złóż

• Przykłady:

– Kopalnia węgla kamiennego,

– Wykonywanie odwiertów w poszukiwaniu gazu

łupkowego.

Działalność gospodarcza

• Przesłanka nr 1 - Działalność zawodowa

• Wolne zawody (zawody zaufania publicznego)

– Konieczność potwierdzenia kwalifikacji (egzamin) – Samorządów zawodowy

– Kodeksy etyczne

Przykłady:

• Adwokaci, radcowie prawni, notariusze, tłumacze przysięgli, architekci, pielęgniarki, lekarze, biegli rewidenci,

rzeczoznawcy majątkowi itp. – art. 88 k.s.h.

Działalność gospodarcza

• Przesłanka nr 2

zarobkowy charakter- wykonywana dz. przynosi podmiotowi zyski (nadwyżkę przychodów na

wydatkami), nie chodzi tutaj o wynik, ale o

motyw działania podmiotu (podmiot może być

stratny, ale jego celem jest uzyskanie zysku), nie

chodzi o samo osiąganie realnych zysków

Działalność gospodarcza

• Przesłanka nr 3

Zorganizowany charakter- oznacza poddanie działalności gospodarczej regulacji prawnej, która wskazuje wymogi dopuszczające podmiot do podejmowanie i wykonywania działalności gospodarczej Zorganizowanie jest związane z

dokonaniem i wyborem przez podmiot takich elementów jak np.:

– Forma organizacji przedsiębiorcy (np. sp. prawa handlowego) – Siedziba przedsiębiorcy

– Zgromadzenie środków finansowych – Zatrudnienie pracowników

Działalność gospodarcza

• Przesłanka nr 4

Ciągłość- działalność gospodarcza nie powinna być wykonywana incydentalnie, jednostkowo lub okazjonalnie (nie wyklucza jednak

prowadzenia sezonowego), chodzi o działalność powtarzalną. Wyróżniamy 3 aspekty ciągłości:

– Czasowy- trwanie działalności w czasie

– Celowy- posiadanie przez podmiot określonego planu gospodarczego – Podstawy utrzymania się- zakłada się, że to jest cel przedsiębiorcy

W myśl ustawy, jednorazowe czynność zarobkowe nie będą kwalifikowane do dz. gosp (naprawa sąsiadowi drzwi w ramach pomocy sąsiedzkiej lub okazjonalne udzielanie korepetycji).

Działalność gospodarcza

Wykonywanie działalności we własnym imieniu

• Dz. ta powinna być prowadzona samodzielnie w tym znaczeniu, iż

prowadzi ją konkretny podmiot; który w ramach stosunków prawnych, w których występuje , jest podmiotem w sensie prawnym samodzielnym, a wszelkie prawa i obowiązki nabywa bezpośrednio.

• Samodzielność oznacza, że w rezultacie dokonywanych przez siebie przez siebie transakcji staje się uprawnionym bądź zobowiązanym i jest w pełni za nie odpowiedzialna.

• Nie oznacza to jednak, że musi działać osobiście (pełnomocnicy, prokurenci).

• Przedstawiciele tzw. wolnych zawodów- zawsze osobiście.

Działalność gospodarcza

Wykonywanie działalności na własny rachunek

Oznacza to, że dz. jest prowadzona na własne ryzyko i że podmiot jest narażony na straty. Natomiast prowadzenie dz. na cudzy rachunek oznacza, że prawa i obowiązki związane z prowadzeniem dz. muszą zostać ostatecznie przekazane tam, na czyj rachunek dana dz.

jest prowadzona (działalność agenta, komisanta).

Pojęcie

przedsiębiorcy

Pojęcie przedsiębiorcy

Brak uniwersalnej definicji

Definicja ustawowa

• Art. 4 u.s.d.g.

Przez przedsiębiorcę rozumie się osobę fizyczną, osobę prawną i jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

• Ustawodawca za przedsiębiorców uznaje również

wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej

przez nich działalności gospodarczej.

Definicja ustawowa

• Art. 43(1) k.c.

Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba

prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 33(1) § 1, prowadząca we własnym

imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Definicja przedsiębiorcy

• Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Art. 2 Przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki

organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie,

działalność zarobkową lub zawodową

uczestniczą w działalności gospodarczej.

Definicja przedsiębiorcy

• Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów

Art. 4 pkt 1 Ilekroć mowa o przedsiębiorcy - rozumie się przez to przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a także:

– a) osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej,

– b) osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu,

– c) osobę fizyczną, która posiada kontrolę, w rozumieniu pkt 4, nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13,

– d) związek przedsiębiorców w rozumieniu pkt 2, z wyłączeniem przepisów dotyczących koncentracji;

Przedsiębiorca a przedsiębiorstwo?

Przedsiębiorca a przedsiębiorstwo?

W doktrynie, w judykaturze i w prawie polskim termin „przedsiębiorstwo” ma trzy podstawowe znaczenia:

• podmiotowe,

• przedmiotowe,

• funkcjonalne.

Przedsiębiorca a przedsiębiorstwo?

• Znaczenie podmiotowe

• Przedsiębiorstwo = przedsiębiorca

• Przedsiębiorstwo Państowe (obecnie marginalne znaczenie)

– W Polsce formę przedsiębiorstwa państwowego miało wiele podmiotów o różnej skali działania, np. Zakłady Przemysłu Metalowego „H. Cegielski” w Poznaniu, Stocznia Szczecińska im. Adolfa Warskiego czy Polskie Koleje Państwowe.

Szczególnym rodzajem przedsiębiorstwa państwowego były państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej (PPGR).

– W późniejszym okresie wyodrębniono szczególny rodzaj przedsiębiorstw

państwowych, mianowicie państwowe przedsiębiorstwa użyteczności publicznej (P.P.U.P.). Taką formę prawną miała od 1991 do 2009 roku Poczta Polska.

– Według danych Ministerstwa Skarbu z 2011 r. – istniało wówczas jeszcze 20 PP

Przedsiębiorca a przedsiębiorstwo?

• Znaczenie przedmiotowe

• W znaczeniu przedmiotowym pojęcie przedsiębiorstwo zostało zdefiniowane w art. 55(1) kodeksu cywilnego (ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r., Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

• Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorstwo jest „zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

– 1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

– 2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

– 3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

– 4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

– 5) koncesje, licencje i zezwolenia;

– 6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;

– 7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

– 8)tajemnice przedsiębiorstwa;

– 9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności – gospodarczej”.

Przedsiębiorca a przedsiębiorstwo?

• Znaczenie funkcjonalne

• Przedsiębiorstwo = działalność gospodarcza

Przedsiębiorca – osoba fizyczna

• Działalność gospodarcza może być prowadzona przez osobę fizyczną po dokonaniu zgłoszenia do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej

• Niektóre działalności po uzyskaniu wymaganych koncesji lub zezwoleń oraz spełnieniu innych przewidzianych prawem warunków.

• Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą podlega wszystkim regulacjom prawa administracyjnego gospodarczego, jak każdy inny przedsiębiorca.

• Prowadzenie niektórych rodzajów działalności gospodarczej przez osobę fizyczną jest zabronione, ponieważ ich prowadzenie zostało zastrzeżone dla podmiotów szczególnych (np. bank może być tylko prowadzony w formie spółki akcyjnej lub banku spółdzielczego, działalność ubezpieczeniowa w formie spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, itd.).

• Szczególnym przypadkiem prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę fizyczna jest rzemiosło.

Przedsiębiorca – Osoba fizyczna

Oznaczenie przedsiębiorcy

• 43(2) § 1. k.c. Przedsiębiorca działa pod firmą.

• Art. 43 (4) k.c. Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy,

miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń

dowolnie obranych.

Przedsiębiorca – Osoba fizyczna

• Oznaczenie przesiębiorcy – cd.

• Przykłady:

– Usługi Ogólnobudowlane Jan Kowalski

– Zakład fryzjerski „Pod Włos” Helena Kowalska – Ireneusz Kowalski Good Food

• Błąd!:

– Zakład Pogrzebowy Hades

Przedsiębiorca – osoba fizyczna

Uwagi Praktyczne

• Przykład: Zakład fryzjerski „Pod Włos” Helena Kowalska

• W umowie stroną będzie: Helena Kowalska działająca pod firmą Zakład fryzjerski „Pod Włos” Helena

Kowalska

• Dokumenty podpisuje w swoim imieniu Helena Kowalska

– - błąd: prezes Helena Kowalska, dyrektor Helena Kowalska

Przedsiębiorca – osoba fizyczna

Rzemiosło

• Rzemiosło rozwijało się w Polsce już w okresie wczesnopiastowskim. W XIII wieku powstały pierwsze cechy.

• Regulacja ustawowa: ustawa z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz. U. z 2016 r. poz. 1285 ze zm.)

• Definicja rzemiosła (art. 2 ust. 1 ww. ustawy)

Jest to zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez:

1) osobę fizyczną, z wykorzystaniem zawodowych kwalifikacji tej osoby i jej pracy własnej, w imieniu własnym i na rachunek tej osoby – jeżeli jest ona mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą albo średnim przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej lub

2) 2) wspólników spółki cywilnej osób fizycznych w zakresie wykonywanej przez nich

wspólnie działalności gospodarczej – jeżeli spełniają oni indywidualnie i łącznie warunki określone w pkt 1.

• Rzemiosło jest wykonywane z udziałem kwalifikowanej pracy własnej, wobec czego podstawą rolę mają osobiste kwalifikacje rzemieślnicze (m.in. dyplomy i świadectwa).

Przedsiębiorca – osoba fizyczna

• Rzemiosło – przykłady:

– bednarstwo, – garncarstwo, – piekarnictwo, – piwowarstwo,

– garbarstwo, też białoskórnictwo, – szewstwo i krawiectwo,

– nożownictwo,

– szmuklerstwo, pasamonictwo, – szkutnictwo,

– snycerstwo,

– introligatorstwo, – ludwisarstwo.

Przedsiębiorca – Osoba fizyczna

Rzemiosło

• Do tej kategorii nie wlicza się działalności:

– Handlowej;

– Gastronomicznej;

– Transportowej;

– Usług hotelarskich;

– Usług świadczonych w wykonywaniu wolnych zawodów;

– Usług leczniczych

– Działalności wytwórczej i usługowej artystów plastyków i fotografików.

Przedsiębiorca – osoba fizyczna

• Wspólnicy spółki cywilnej

• Spółka cywilna (s.c.) jeden z rodzajów umów zobowiązaniowych

• Zawierając umowę, wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego

• Spółka cywilna nie ma własnego mienia – nabywane prawa i zaciągane zobowiązania wchodzą do wspólnego majątku

wspólników, stanowiącego ich współwłasność (wspólność łączną).

• Ułatwnienia dla przedsiębiorców: np. niższa składka do ZUS

• Wyjątek: podatek VAT

Osoba prawna jako przedsiębiorca

• Zgodnie z art. 33 k.c. osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.

Ze wg na cel powadzonej działalności wyróżnić można osoby prawne, dla których prowadzona działalność gospodarcza jest:

- głównym celem, np. spółki kapitałowe, - jednym z celów, np. instytuty badawcze,

- jest działalnością akcesoryjną, np. fundacje, muzea.

Osoba prawna jako przedsiębiorca

• Po czym poznać?

• Art. 12 k.s.h. Spółka z ograniczoną

odpowiedzialnością w organizacji albo spółka akcyjna w organizacji z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółką akcyjną i uzyskuje osobowość prawną.

• Art. 11 § 1. Prawo Spółdzielcze Spółdzielnia

nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania jej

do Krajowego Rejestru Sądowego.

Osoba prawna jako przedsiębiorca

• Przykłady:

– Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – Spółka akcyjna

– Spółdzielnia

Osoba prawna jako przedsiębiorca

Spółki kapitałowe

• Charakteryzują się tym, że:

– Podstawą ich istnienia jest kapitał wniesiony przez wspólników;

– Posiadają osobowość prawną, uzyskiwaną z chwilą wpisu do rejestru;

– Poddane są obowiązkowi zarejestrowania w Rejestrze Przedsiębiorców KRS;

– Akcje/udziały spółki są zbywalne;

– Umożliwiają działalność na dużą skalę, i łatwe pozyskiwanie dużej ilości kapitału;

– Mogą działać już na etapie spółki w organizacji;

– Nie muszą ujawniać w nazwie firmy żadnych nazwisk;

– Stanowią jedyne formy prawne, w jakich mogą działać jednoosobowe spółki Skarbu Państwa;

– Są podwójnie opodatkowane – podatkiem CIT z dochodów spółki i podatkiem z zysków wspólników/z dywidendy akcjonariuszy;

– Są poddane obowiązkowi pełnej księgowości;

– Odpowiedzialność osobista wspólników spółki z o.o./ akcjonariuszy SA jest wyłączona;

– Udziałowcy odpowiadają do wartości wkładu w majątek spółki, zaś akcjonariusze (założyciele) odpowiadają do wysokości posiadanych akcji;

– Wspólnicy są odsunięci od podejmowania bieżących decyzji w sprawach spółki i sprawowania bieżącej kontroli nad jej działalnością.

Osoba prawna jako przedsiębiorca

• Spółki działają poprzez swoje organy:

– Walne zgromadzenie akcjonariuszy lub zgromadzenie wspólników;

– Komisje rewizyjne;

– Rady nadzorcze;

– Zarząd spółki.

Osoba prawna jako przedsiębiorca

Jednoosobowa spółka Skarbu Państwa jako podmiot prawa publicznego gospodarczego

• Jednoosobowa spółka Skarbu Państwa to rodzaj spółki utworzonej w wyniku procesu komercjalizacji

• KOMERCJALIZACJA Polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością bądź w spółkę akcyjną (spółkę kapitałową).

• SUKCESJA Jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, jednoosobowa spółka Skarbu Państwa wstępuje we wszystkie stosunki prawne,

których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe, bez względu na charakter prawny tych stosunków (sukcesja generalna).

Osoba prawna jako Przedsiębiorca

Spółdzielnia

• Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób (mogą to być osoby fizyczne, jak i osoby prawne, np. spółki z o.o. itp.). Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną, kulturalna i oświatową zarówno na rzecz swoich członków jak i ich środowiska. Majątek należący do spółdzielni jest prywatną własnością członków. Skład osobowy spółdzielni i jej fundusz udziałowy mogą się zmieniać.

Spółdzielnię może założyć co najmniej 10 osób fizycznych (spółdzielnię produkcji rolnej i spółdzielnię socjalną - 5 osób) lub co najmniej 3 osoby prawne. 

Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej jako przedsiębiorcy

Inne nazwy: osoby ustawowe, ułomne osoby

prawne

Ułomne osoby prawne jako Przedsiębiorcy

• Po czym poznać?

– Art. 8 § 1. k.s.h. Spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność

nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.

– Art. 6 u.w.l.Ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy

wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota

mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać

zobowiązania, pozywać i być pozwana.

Ułomne osoby prawne jako Przedsiębiorcy

Przykłady:

• Spółki osobowe

• Spółki kapitałowe w organizacji

Ułomne osoby prawne jako Przedsiębiorcy

• Zasadnicza różnica:

– Charakter działalności (powiązania wspólników)

• Spółki osobowe – powiązania osobowe, indywidualne umiejętności, wiedza

• Spółki kapitałowe – powiązania majątkowa

– Zasadnicze znaczenie ma wniesiony kapitał przez każdego ze wspólników – ustala pozycję w spółce

– Odpowiedzialność

• W spółkach osobowych – subsydiarna za spółkę

Ułomne osoby prawne jako Przedsiębiorcy

Spółki osobowe

– Jawna (s.j.)

– Partnerska (s.p.)

– Komandytowa (s.k.)

– Komandytowo-akcyjna (SKA)

Ułomne osoby prawne jako Przedsiębiorcy

Spółki osobowe posiadają następujące cechy:

– Brak osobowości prawnej (tzw. ułomne osoby prawne),

– Reprezentantami spółki są wspólnicy (wyjątek: w spółce partnerskiej może zostać powołany do tego zarząd),

– Istnieje stała więź między wspólnikami,

– Wspólnicy muszą być ujawnieni (wyjątek: komandytariusze – nazwisko nie może by zamieszczane w firmie spółki, w przeciwnym razie odpowiada jak

komplementariusz),

– Wspólnicy wnoszą wkłady,

– Nieograniczona i solidarna odpowiedzialność osobistym majątkiem wspólników za zobowiązania spółki (wyjątek: akcjonariusze w spółce komandytowo-akcyjnej nie odpowiadają za zobowiązania spółki),

– Wspólnicy pracują na rzecz spółki (nie wszyscy mają taki obowiązek, wystarczy wniesienie wkładów w odpowiedniej wysokości),

– Uproszczona księgowość.