Oświadczenie
Dr Janusza Kochanowskiego, Rzecznika Praw Obywatelskich
Zbliżający się Dzień Dziecka jest dobrą okazją nie tylko do składania najmłodszym życzeń i obdarowywania ich prezentami, ale też do przypomnienia o potrzebie codziennego poszanowania ich praw i wolności.
Zgodnie z ustawą o RPO do Rzecznika napisać i zwrócić się o pomoc może każdy, czyje prawa zostały naruszone, w tym również dzieci. Nie jest to jednak grupa, która często i chętnie pisze do RPO. W imieniu najmłodszych najczęściej występują rodzice, krewni, opiekunowie prawni czy sąsiedzi. Tylko w tym roku wpłynęło do Biura RPO ponad 2 tysiące spraw dotyczących problemów dzieci i młodzieży. Większość spraw Rzecznik podejmuje z własnej inicjatywy (przykładowo głośna sprawa zaliczek alimentacyjnych czy zabezpieczenie prawa obojga rodziców do urlopów wychowawczych).
Specjalną grupę, która szuka pomocy u RPO, stanowią wychowankowie różnego rodzaju placówek wychowawczych, ośrodków resocjalizacyjnych, ośrodków dla narkomanów itp.
Z inicjatywy Rzecznika w ostatnich latach pracownicy BRPO zwizytowali wszystkie rodzaje placówek dla dzieci i młodzieży, były to przykładowo: domy dziecka, zakłady poprawcze, ośrodki resocjalizacyjne, policyjne izby dziecka, ośrodki szkolno-wychowawcze; a także szpitale psychiatryczne, w których leczone są dzieci oraz domy samotnej matki.
Efektem wizyt są wystąpienia RPO do właściwych resortów oraz raporty RPO o przestrzeganiu praw wychowanków.
Aktualnie najliczniejsze skargi kierowane do RPO przez dzieci i młodzież dotyczą problemu matur oraz propozycji MEN w zakresie obowiązku noszenia mundurków szkolnych czy szerzej programu „Zero tolerancji dla przemocy w szkole” - tworzenie specjalnych ośrodków dla trudnej młodzieży, monitoring w szkołach, walka z narkotykami. Generalnie młodzież nie jest przeciwna tym propozycjom, ale nie chce, by decydowano za nią i bez jej udziału.
Istotnym elementem działań Rzecznika na rzecz dzieci i młodzieży jest bieżąca współpraca z Rzecznikiem Praw Dziecka. W jej ramach odbywają się regularne spotkania. Uczestniczą w nich oddelegowani pracownicy BRPO i BRPD, a w miarę możliwości również Rzecznicy. Tematem spotkań są bieżące
wydarzenia dotyczące oświaty i opieki nad dziećmi. Do najważniejszych należały podstawowe problemy współczesnej szkoły, ich uwarunkowania oraz prawo oświatowe w kontekście działań podejmowanych przez MEN. Szczególną uwagę poświęcono zmianom zasad egzaminu maturalnego, brakom w zarządzaniu szkołą, programowi „Zero tolerancji dla przemocy w szkole”, nieprawidłowościom w funkcjonowaniu warsztatów terapii zajęciowej, nieskuteczności kontroli nad wypełnianiem obowiązku szkolnego, pracy dzieci w gospodarstwach rolnych oraz edukacji domowej.
Wśród tematów podejmowanych przez RPO i RPD znalazły się także dożywianie dzieci w szkołach, uzależnienia dzieci i młodzieży od nikotyny, wczesne doświadczenia dzieci i młodzieży z alkoholem oraz sytuacja dzieci niepełnosprawnych, dzieci z ADHD i z ubogich rodzin.
O tych i innych problemach dzieci i młodzieży sami zainteresowani oraz ich rodzice będą mogli porozmawiać z Rzecznikiem Praw Obywatelskich i jego współpracownikami podczas Dnia Otwartego w Biurze RPO - 17 czerwca 2007 r.
Dr Janusz Kochanowski Rzecznik Praw Obywatelskich
