M. Cybulska
"Kradzież czy paserstwo?", Maria
Lipczyńska, "Nowe Prawo", 1963, nr 3
: [recenzja]
Palestra 7/7-8(67-68), 108-109
108 M. C y b u l s k a N r 7— 8 (67— 68)
P r z e p is y s k ła d a ją c e się n a o b e c n e w y d a n ia K o d e k s u b u d o w la n e g o są n o w e , g d y ż ic h g łó w n y m ź ró d łe m j e s t u s ta w a z 31 s ty c z n ia 1961 r . — P r a w o b u d o w la n e , k t ó r a z a s t ą p ił a p r z e p is y p r a w a b u d o w la n e g o z 1928 r . N o w e s ą r ó w n ie ż p r z e p is y o p l a n o w a n iu p r z e s tr z e n n y m i te r e n a c h b u d o w la n y c h o r a z w ie le in n y c h .
W z w ią z k u z ty m , ż e n i e u k s z t a łt o w a ł a s ię je s z c z e w y k ła d n ia n o w e g o p r a w a , t a k b y j ą m o ż n a b y ło p o d a ć w z b io rz e , a u to r z a m ie ś c ił w k s ią ż c e z w ię z łe w y ja ś n ie n i a c h a r a k t e r u in f o rm a c y jn e g o , k tó r y c h c e le m j e s t z w ró c e n ie u w a g i n a p o w ią z a n ie n ie k tó r y c h a k tó w , o ra z k o m e n ta r z e w y n ik a ją c e ze s p o s tfz e ż e ń p o c z y n io n y c h w c z a sie o p r a c o w y w a n ia p r o j e k tu p r a w a b u d o w la n e g o i ro z p o r z ą d z e ń w y k o n a w
czy ch . J e s t z ro z u m ia łe , że k o m e n ta r z e t e są n ie z w y k le c e n n e d la o d b io r c ó w k s ią ż k i.
A N D R Z E J W I Ś N I E W S K I
P R Z E G L Ą D P R A S Y P R A W N I C Z E J
W n r z e 3 „N o w eg o P r a w a ” z b r. z n a jd u j e m y a r t y k u ł M a r i i L i p c z y ń s k i e j p o d ty t u łe m K R A D Z IE Ż C ZY P A S E R S T W O ?
W p r a k t y c e s ą d o w e j p o w s ta j ą c z ę s to w ą tp liw o ś c i, czy o s k a r ż o n y o k r a d z ie ż d o p u ś c ił się k ra d z ie ż y , czy te ż n a b y ł rz e c z k r a d z io n ą j a k o p a s e r . P ro b le m , k tó r y m z a jm u je się a u to r k a , s p r o w a d z a s ię d o te g o , czy w ta k i c h w y p a d k a c h m o ż n a s k a z a ć o s k a r ż o n e g o z a p a s e r s tw o b ą d ź a lte r n a t y w n i e z a k r a d z ie ż lu b p a s e r s tw o , czy te ż w o g ó le u n ie w in n ić . I w r e s z c ie : je ż e li a k t o s k a r ż e n ia z a r z u c a k ra d z ie ż , to czy m o ż liw e j e s t p r z e jś c ie w w y r o k u n a k w a lif ik a c j ę p r a w n ą p a s e r s tw a ? . Z a g a d n ie n ie p o w y ż sz e , s z e ro k o d y s k u to w a n e i r o z w a ż a n e w l i te r a tu r z e i o rz e c z n ic tw ie s ą d o w y m n ie m ie c k im , je s t u n a s m a ło r o z p r a c o w a n e , a c z k o lw ie k a l t e r n a ty w a : k r a d z ie ż czy p a s e r s tw o — w y s tę p u je w p r a k t y c e s ą d o w e j r ó w n ie c zęsto ja k g d z ie in d z ie j. W e d łu g n a sz e g o u s t a w o d a w s t w a k ra d z ie ż i p a s e r s tw o są p r z e s tę p s tw a m i r ó ż n e g o r o d z a j u i ja k o t a k i e z a m ie sz c z o n e są w r ó ż n y c h ro z d z ia ła c h : k ra d z ie ż — w ro z d z ia le o p r z e s tę p s tw a c h p rz e c iw k o m ie n iu , p a s e r s tw o z a ś — w ro z d z ia le o p r z e s tę p s tw a c h p rz e c iw k o p o rz ą d k o w i p u b lic z n e m u . Z d a n ie m a u to r k i tr e ś ć a r t . 247 lit. a) i a r t . 339 § 1 lit. a) k .p .k . p r z e c iw s ta w ia się a lt e r n a t y w n e m u u s ta le n iu c z y n ó w w k o n k lu z ji a k tu o s k a r ż e n ia i w s e n te n c ji w y r o k u , g d y ż p rz e p is y t e w y m a g a j ą d o k ła d n e g o o k r e ś le n ia z a rz u c a n e g o w a k c ie o s k a r ż e n ia c z y n u oraz- d o k ła d n e g o u s t a le n i a je g o p o d s ta w y f a k ty c z n e j w w y ro k u .
A u to r k a p o le m iz u je z p o g lą d e m p ro f . Ś liw iń s k ie g o , k tó r y p o s tu lo w a ł de leg e
fe r e n d a w p ro w a d z e n ie p r z e p is u z e z w a la ją c e g o n a u k a r a n i e s p r a w c y w e d łu g ł a g o d n ie jsz e g o w y m ia r u k a r y , g d y d o p u ś c ił się on je d n e g o z p o w y ż sz y c h p r z e s tę p s tw , a is tn i e je w ą tp liw o ś ć , z a ja k i c z y n n a le ż y u k a r a ć s p r a w c ę . A u to r k a w y r a ż a z a p a tr y w a n ie , ż e w p r o w a d z e n ie t a k i e j n o r m y p o w o d o w a ło b y d o k o n y w a n ie u s ta le ń a lt e r n a t y w n y c h w n ie o g r a n ic z o n y m z a k r e s ie i w k o n s e k w e n c ji p ro w a d z iło b y do k a r a n i a za b liż e j n ie o k r e ś lo n y czyn. B Z k o le i a u to r k a o m a w ia z a g a d n ie n ie d o p u s z c z a ln o ś c i p r z e jś c ia w w y ro k u z k w a lif ik a c j i p r a w n e j k r a d z ie ż y n a k w a lif ik a c j ę p a s e r s tw a i o d w ro tn ie . W ty m m ie js c u w y m a g a p o d k r e ś le n ia f a k t , że w k o d e k s ie k a r n y m p a s e r s tw o je s t k a r a n e
N r 7— 8 (67— 68) P rz e g lą d p r a s y p ra w n ic z e j 109 s u r o w ie j n iż k ra d z ie ż , n a to m ia s t w u s ta w ie o o d p o w ie d z ia ln o ś c i k a r n e j z a p r z e s tę p s tw a p rz e c iw k o w ła s n o ś c i s p o łe c z n e j o b a p r z e s tę p s t w a k a r a n e s ą je d n a k o w o . T ru d n o ś ć w o m a w ia n e j k w e s tii p o le g a je d n a k n a cz y m in n y m . O z m ia n ie b o w ie m k w a lif ik a c j i p r a w n e j m o ż n a m ó w ić ty lk o w ó w c z a s , g d y w c h o d z i w g r ę je d n o z d a rz e n ie , a p rz e c ie ż k r a d z ie ż i p a s e r s tw o to z a z w y c z a j d w a ró ż n e czy n y . Z ty c h w z g lę d ó w je d n o ś ć c z y n u w s to s u n k u d o k r a d z ie ż y i p a s e r s tw a m o że is tn ie ć ty lk o w je d n y m w y p a d k u , a m ia n o w ic ie w te d y , g d y w c h o d z i w g r ę n a b y c ie rz e c z y k r a d z io n e j ja k o u d z ie le n ie w t e n sp o só b p o m o c y w d o k o n a n iu k ra d z ie ż y . W in n y c h w y p a d k a c h n ie d o p u s z c z a ln e je s t p rz e jś c ie w w y r o k u z p a s e r s tw a n a k ra d z ie ż lu b o d w r o tn ie , j a k r ó w n ie ż z m ia n a w ty m k ie r u n k u o s k a r ż e n ia . K o n k lu d u ją c , a u t o r k a fo rm u łu j© n a s tę p u ją c e te z y : a) u s ta le n ie a lt e r n a t y w n e : k ra d z ie ż czy p a s e r s tw o z p rz e jś c ie m n a ła g o d n ie j k a r a n y czy n — j e s t w o b o w ią z u ją c y m s ta n ie p r a w n y m n ie d o p u s z c z a ln e , a o d p o w ie d n ie z m ia n y d e leg e fe r e n d a n ie p o ż ą d a n e , b) n ie d o p u s z c z a ln e są u s ta le n ia a lt e r n a t y w n e w s to s u n k u d o ró ż n y c h o r a z ró ż - n o ro d z a jo w y c h p r z e s tę p s tw , co n ie p r z e s ą d z a o n ie d o p u s z c z a ln o ś c i u s ta le ń a l t e r n a ty w n y c h w o g ó le, c) z m ia n a o s k a r ż e n ia z k ra d z ie ż y n a p a s e r s tw o i o d w ro tn ie je s t w z a s a d z ie n ie d o p u s z c z a ln a , je s t to b o w ie m z m ia n a n ie k w a lif ik a c j i, le c z p o d s ta w y p ro c e s u . W k o n s e k w e n c ji w ię c n ie m a p rz e s z k ó d , a b y o s o b ę u n ie w in n io n ą z z a r z u tu k r a d z ie ż y s k a z a ć n a s t ę p n ie z,a p a s e r s tw o . * Z p o g lą d a m i M a r ii L ip c z y ń s k ie j p o d ją ł p o le m ik ę n a ła m a c h k o le jn e g o n u m e r u ( n r 4— 5/1963) „N o w eg o P r a w a ” J a n B e d n a r z a k w a r t y k u l e p t. C ZY O S K A R Ż E N IE Z A K R A D Z IE Ż W Y K L U C Z A S K A Z A N IE Z A P A S E R S T W O ? A u to r p o d z ie la z a p a t r y w a n i e M a r ii L ip c z y ń s k ie j co d o n ie d o p u s z c z a ln o ś c i — n a t l e o b o w ią z u ją c e g o u n a s p r a w a — a lt e r n a t y w n e g o s k a z a n ia z a k ra d z ie ż czy p a se rs tw o , n a to m ia s t p r z e c iw s ta w ia s ię p o g lą d o w i, ż e k r a d z ie ż i p a s e r s tw o to p r z e s tę p s t w a ró ż n o r o d n e . A c z k o lw ie k o b a p r z e s tę p s t w a u m ie sz c z o n e są w r ó ż n y c h r o z d z ia ła c h k o d e k s u k a r n e g o , to je d n a k w is to c ie są o n e p r z e s tę p s tw a m i p rz e c iw k o m ie n iu , a w ię c je d n o r o d z a jo w y m i. T a k ie te ż s ta n o w is k o z a ją ł S ą d N a jw y ż s z y w o rz e c z e n iu 186/35 Z b . O., u z n a ją c m o ż liw o ść s to s o w a n ia do s p r a w c y k r a d z ie ż y p r z e p i s ó w o re c y d y w ie , je ż e li p o p e łn ił on n a s t ę p n ie p a s e r s tw o z c h ę c i z y sk u . R ó w n ie ż i p r o j e k t k .k . z a lic z a p a s e r s tw o d o p r z e s tę p s t w p rz e c iw k o m ie n iu . A c z k o lw ie k t e z a M a r ii L ip c z y ń s k ie j, ż e k r a d z ie ż i p a s e r s tw o d o ty c z ą r ó ż n y c h c z y n ó w i h is to r y c z n ie in n y c h z d a rz e ń , n ie b u d z i z a s trz e ż e ń , to j e d n a k n a s u w a się p y ta n ie , czy ró ż n o ś ć p r z e s tę p s tw k r a d z ie ż y i p a s e r s tw a z a w s z e p r z e k r e ś la to ż s a m o ś ć k o n k r e tn e g o c z y n u z a rz u c a n e g o w a k c ie o s k a r ż e n ia p o d p o s ta c ią k r a d z ie ż y i p rz y p is a n e g o w w y r o k u p o d p o s ta c ią p a s e r s tw a ? N a p y ta n i e to a u to r o d p o w ia d a w sp o só b n a s t ę p u ją c y : „ P o d s ta w ą p o s tę p o w a n ia k a r n e g o to c z ą c e g o się p rz e d s ą d e m n ie j e s t a n i k ra d z ie ż , a n i p a s e r s tw o , n a to m ia s t je s t cz y n p o le g a ją c y , w r z e c z y w isto śc i n a b e z p r a w n y m w e jś c iu w p o s ia d a n ie c u d z e j rz e c z y , a w ię c o k re ś lo n e z d a r z e n ie f a k t y c z n e ” . P r z e p is y k .p .k . p r z e w id u j ą m o ż n o ść z m ia n y k w a lif ik a c ji p r a w n e j p rz e z sąd , b y le b y z a c h o w a n y z o s ta ł w a r u n e k , ż e cz y n z a rz u c o n y i czyn p r z y p is a n y s p r a w c y d o ty c z ą teg o s a m e g o z d a r z e n ia fa k ty c z n e g o w r a m a c h z a r z u t u w s k a z a n e g o w a k c ie o s k a r ż e n ia . W y c h o d z ą c z z a ło ż e n ia , że d z ia ła n ie s p r a w c y zo
