Kazimierz Zawadzki
Aktualne problemy adwokatury :
(wywiad udzielony Redakcji "Prawa i
Życia")
Palestra 5/9(45), 3-7
O d R e d a k c j i
W nrze 15 (137) z dnia 23 lipca 1961 r. „Prawa i Życia” ukazał się wywiad z Wiceministrem Sprawiedliwości Ka zimierzem Zawadzkim na temat aktualnych problemów adwokatury. Ze względu na doniosłość poruszonych przez Wiceministra Zawadzkiego zagadnień wywiad ten, za zgodą Redakcji „Prawa i Życia”, przedrukowujemy w ca łości.
KAZIM IERZ ZA W A D ZKI
Aktualne problemy adwokatury
( Wywiad udzielony R ed a k c ji „Prawa i Życia”)
P y ta n ie : Panie M inistrze, ja k ie — zd a n ie m reso rtu — p ro b le m y w y
m agają w p ie rw szy m rzęd zie ro zstrzyg n ięcia , a b y advx>katura m ogła ■w p e łn i w y k o n y w a ć sw e fu n k c je w sp ó łczyn n ika w y m ia r u sp ra w ied li wości.
O dpow iedź: Nie ty lk o w ad w o k atu rze, ale w k ażdym zaw odzie o o sta teczny ch w y n ik ach p rac y d ecy d u ją trz y elem enty : 1) ludzie; 2) fo rm y o rg an izacy jn e p racy; 3) sty l i m eto d y pracy .
N a to, ab y a d w o k a tu ra m ogła w p e łn i w ykonyw ać fu n k cje w spół c zynn ika w y m ia ru spraw iedliw ości, trz e b a sy stem aty czn ie i w y trw a le usuw ać w szelkie brak i, jak ie w y s tę p u ją jeszcze ciągle w zakresie ty ch trz e ch zasadniczych elem entów , d ecy d u jący ch o w yn ikach p ra c y adw o k a tu ry .
W odniesien iu do fo rm p racy , to p ra w ie w szyscy adw okaci zadecydo w ali, że lep iej jest praco w ać w zespołach, a ty lk o n iek tó re jed n ostk i prow adzą p ry w a tn e kancelarie.
A le to Jeszcze nie w szystko. W praw dzie są i obecnie dobrze p racujące zespoły, ale sam a zasada, że w .zespole każd y p rac u je w yłącznie n a sw ój rac h u n e k , nie sp rzy ja p ra c y zespołow ej, w zajem n ej pom ocy i k on tro li, a w e w n ątrz w ielu zespołów toczy się o stra w alk a k o n k u ren cy jn a.
4 K a z i m i e r z Z a w a d z k i N r 9 (45)
N iek tó re zespoły p ozostały n adal zbiorem p ry w a tn y c h k an celarii pod firm ą zespołu, s ta ły się fik cją, fasadą.
T rzeb a doprow adzić do tego, a'by zlikw idow ać fik c ję i fasadow ość w p ra c y n iek tó ry ch zespołów i stw o rzy ć w a ru n k i sp rz y ja ją c e d ob rej p rac y zespołow ej. W ty m k ie ru n k u zm ierza p ro je k t now ego rozporządzenia o zespołach adw okackich. P ra c e n a d ty m p ro je k te m dobiegają końca.
O dnośnie do s ty lu p ra c y m o żn a b y p isać całe tom y. A le m ożna też zw rócić u w ag ę n a rzeczy n a jb a rd zie j zasadnicze, o k tó ry c h m ów i u staw a 0 u s tro ju ad w o k a tu ry . Pom oc p ra w n a udzielona p rzez adw o kata po w inn a być zgodna z p ra w e m i in te rese m m as p rac u jąc y c h .
A d w o kat w p rocesie k a rn y m m usi .w yczerpać w szelkie środki, a b y n ie dopuścić do Okazania osoby n iew innej lu b osoby, k tó re j nie udow o dniono w iny, m u si fCzuwać, ab y p o stęp ow an ia i rozstrzyg nięcia b y ły zgo dne z p raw e m , i p o w inien p o n ad to w skazać i udow odnić w szystkie oko liczności łagodzące, jak ie zachodzą w spraw ce.
A le nie w olno m u n a to m ia st b y ć bezw olnym narzędziem podporząd- kowainym ślepo i b ez k ry ty cz n ie k lien to w i w m yśl zasady „k lie n t p łaci 1 — w y m ag a”.
Nie m ożna nazw ać a n i uczciwą, an i rz e te ln ą obro n y, k tó ra w brew w łasn em u p rzek on aniu , w b re w oczy w isty m fak to m i dowodom św iado m ie dąży do p rzeinaczen ia p raw d y , do g m atw a n ia i zaciem niania sp raw y, a czasem — n ie s te ty —• n a w e t d o tw o rzen ia fałszy w ych dow odów .
T ym szkodliw ym zjaw iskom n ależy się zdecydow anie przeciw staw ić. I tu dochodzim y do p ro b lem u k a d r.
C iągle jeszcze za d użo je s t sp ra w k a rn y c h i d y sc y p lin a rn y c h p rze ciw ko adw okatom , k tó rz y do p u ścili s ię b ąd ź n a ru sz e n ia p raw a, bądź p ow ażny ch n a ru sz e ń obow iązków zaw odow ych.
T rzeba w p e łn i zrealizow ać zasadę, że ad w o k a tem m oże by ć ty lk o ten , k to d a je ręk o jm ię w y k o n y w an ia zaw odu zgodnie z zasadam i adw o k a tu r y w Polsce L udow ej.
J e s t dość uczciw ych i rz e teln y c h adw ok ató w , ab y zapew nić ludności pom oc p raw n ą.
Im szybciej i sku teczn iej oczyści s ię a d w o k a tu rę od ludzi, k tó rz y sw oim postęp ow an iem p o d ry w a ją z a u fa n ie do zaw odu, ty m lep iej i dla sam ej ad w o k a tu ry , i d la społeczeństw a. ,
P y ta n ie : P anie M in istrze, ja kie w zg lą d y p o d y k to w a ły ostatnią refo r
m ę ta k s y adw okackiej? W ja k im sto p n iu w p ły n ą ć m oże ona na urealnie n ie rów ności w za kresie praw a do obrony?
O dpow iedź: O sta tn ia re fo rm a ta k s y ad w o k ackiej kładzie k re s do w olności w u s ta la n iu w y n agro d zeń za czynności adw okata.
N!r 9 (45) A K T U A L N E P R O B L E M Y A D W O K A T U R Y 5
Szło o to, aby w yn ag ro d zen ie odpow iadało nakładow i pracy , rodza jow i i trudWości sp raw y i ab y było dostosow ane do m ożliw ości p ła tn i czych lud zi pracy.
S taw k i w ynag ro d zeń w cale nie są szty w n e, ja k to usiłow ali p rzed staw ić n iek tó rzy adwokaci.
I ta k na p rzy k ła d za prow ad zenie sp ra w y rozw odow ej w I in sta n c ji w ynag ro d zen ie m oże w ynosić od 500 do 1 500 zł w zależności od ro dzaju sp ra w y . N atom iast g órn e granice staw ek są szty w n e i nie wolrio ich w żad n y m w y p a d k u (przekroczyć.
W ty m sensie na pew no now e rozporządzenie u rea ln iło i sam o p ra wo do o b ro n y , i rów ność w zak resie p raw a d o obron y.
Jeżeli d a w n ie j m ożna b y ło zażądać za sp ra w ę n a w e t k ilk ad ziesiąt ty sięcy złotych, to tak a obrona na pew no nie była d o stępna d la uczci
w ych ludzi pracy.
P y ta n ie : W ed łu g in fo rm a cji, ja kie posiadam y, środouńska adw okac
kie w n ieje d n a ko w y sposób u s to su n k o w a ły się do te j społeczv\ie abso lu tn ie uzasadnionej re fo rm y . J ed n e z n ich g w a łtow nie p ro testo w a ły, inne w ita ły ją ze zro zu m ien iem . Ja k w y tłu m a c zy ć m ożna taką ro zbież ność ocen i postaw?
O dpow iedź: N ie należy się dziw ić, że dość szerokie koła a d w o k a tu ry gw ałto w n ie p ro testo w ały przeciw ko now ym przepisom o taksie.
Na ogół n ik t nie lubi, ja k m u się ogranicza m ożliw ości zarobkow e. A le te liczne p ro te sty są ty lk o potw ierd zen iem fak tu , ja k często po b ie ra n o dotychczas w ygórow ane w ynagrodzenie.
In te re s publiczny m usiał tu je d n a k przew ażyć mad in te rese m jed -
nQstek.
Rozbieżność ocen w sam ej ad w o k atu rze pochodzi też z o g ro m n ej rozpiętości w dotychczasow ej sk ali zarobków .
Ci, k tó rz y dotychczas nie p o b iera li bardzo w ysokich w ynagrodzeń,, nie czuli się zagrożeni; zarab iając sam i niew iele, ro zu m ieli lepiej, że tru d n o je s t uczciw em u człow iekow i p racy płacić b ardzo w ysokie su m y za pom oc praw ną.
N ie tra fn y też b ył arg u m e n t, że now a tak sa podw aży b u d żety rad adw okackich, skoro Już po jej w e jściu w życie trz y ra d y ad w o k a c k ie uzn ały za m ożliw e obniżyć w ysokość sk ład ek adw okatów n a rzecz rad y .
P y ta n ie : C zy now e u k szta łto w a n ie ta k s y a dw o ka ckiej je s t odosob
6 K a z i m i e r z Z a w a d z k i № 9 (45)
O dpow iedź: R ozporządzenie o w y n ag rod zeniu adw okatów nie roz w iązuje w szelkich problem ów dotyczących ad w o k a tu ry i je st tylko jed n y m z kro kó w zm ierzających do n a p ra w y dotychczasow ej sytuacji.
W spom niałem już o p rojek cie now ego rozporządzenia o zespołach adw okackich, a trz e b a będzie n a pew no zastanow ić się n a d w p ro w a dzeniem dalszych zm ian do u s tro ju ad w o k a tu ry , co jed n a k je s t m ożli w e ty lko w d rod ze ustaw y.
T rzeba tu będzie w y k o rzy stać dotychczasow e dośw iadczenia w łas ne i inny ch p a ń s tw socjalistycznych.
P y ta n ie : W ostatnich dniach prasa doniosła o ubolew ania godnych
fa kta c h u k ry w a n ia p rzez a d w oka tó w fa k ty c z n ie u zy sk iw a n y c h Zarob ków . P lotka skło n n a je s t tra kto w a ć w y p a d k i u k ry w a n ia dochodów ja ko nader częste. J a k a je s t fa k ty c z n a sy tu a cja w t y m zakresie i ja k rea gują na podobne zja w isk a organa sam orządu adw oka ckieg o?
Odpow iedź: F a k ty u k ry w a n ia przez w ie lu ad w ok atów rzeczyw istych zarobków u ja w n io n o o sta tn io w P o zn an iu i w o jew ództw ie poznańskim .
P o w ta rza ją się te zjaw iska ró w nież i w n iek tó ry ch innych w o je w ództw ach.
Z jaw isk a te na tpewno nie są odosobnione, skoro nadal jeszcze try b życia n iek tó ry ch ad w o k ató w w rażący sposób odbiega od w ysokości w y k azyw an y ch zarobków .
A przecież adw okat, k tó ry u k ry w a rzeczyw iste dochody, działa nie ty lk o n a szkodę P a ń stw a , ale uch y la się od p łac e n ia św iadczeń na rzecz ra d y adw okackiej i zespołu.
R eakcja o rg an ó w sam o rząd u na te w ysoce szkodliw e zjaw iska nie je s t jeszcze dostatecznie skuteczna.
N atom iast sa n k cje n a tu ry k a rn e j i fin an so w ej pow inny chyba b a r dzo sk utecznie p rzekonać tych, k tó rz y n ierz ete ln ie w y k azu ją dochody, że to się nie opłaca. A sa n k c je te są b ard zo pow ażne.
P y ta n ie : J a kie n a dzieje z p u n k tu w id zen ia uzdrow ienia ty c h sto
s u n k ó w m ożna b y wiązać ze zm ianą fo rm organizacji pracy adw oka tury?
Odpow iedź: N ow e fo rm y zespołu stw o rzą rów nież w a ru n k i do kon tro li w ew n ętrzn ej, b o w szyscy członkow ie będą osobiście zainteresow a n i w tym , ab y n ik t nie u k ry w a ł dochodów.
P y ta n ie : W ja k ie j m ierze uznać m ożna iza p rzezw yciężo n e te n d e n
cje do w ypa cza n ia roli a d w o k a tu ry jako w sp ó łc zy n n ik a w y m ia ru spra w iedliw ości?
N r 9 (45) A K T U A L N E P R O B L E M Y A D W O K A T U R Y 7
O dpow iedź: T endencje d o w ypaczania ro li ad w o k a tu ry ja k o w spół c zy n n ik a w y m iaru spraw iedliw ości tk w ią jeszcze dość głęboko w p ew n y c h g ru p ach i środow iskach i przezw yciężenie ich nie jest rzeczą łatw ą .
Często w yw odzą się one z fak tu , że zm iany św iatopoglądow e u nie k tó ry c h lu d z i w adw ok atu rze nie n ad ążają za p rzem ian am i społecznym i. Tu nie w y starczą ty lk o pociągnięcia n a tu ry n o rm a ty w n e j czy adm i n istra c y jn e oddziaływ anie. P o trz e b n a je s t pomoc o rg an izacji p a rty j n y c h i społecznych.
Nie ty lk o w ad w o k atu rze tk w i jeszcze fałszyw e pojęcie koleżeństw a czy solidarności zaw odow ej z ludźm i, k tó rzy na to nie -zasługują.
Z b y t nieśm iało i zbyt słab o zd row a część a d w o k a tu ry rea g u je na szkodliw e z ja w is k a , za m ało zdecydow anie sam orząd adw okacki oczysz cza sw oje szeregi. \ ' v ' )
W ielką pomoc o k azu je t u zdrow a Opinia społeczna, coraz skutecz n iejsz ą b ro n ią s ta ją się sk a rg i obyw ateli.
W ielką rolę do u zd row ienia sto su nk ów w ad w o katu rze m a też Z rze szenie P ra w n ik ó w Polskich. Rola Z rzeszenia je s t ty m w iększa, że m o że ono działać w o p a rc iu n ie ty lk o o opinię środow iska jednego zawo du, co zaw sze k ry je w sobie niebezpieczeństw o jed n o stro nneg o ocenia nia zjaw isk, ale i w o p arciu o opinię w szystkich śro d o w isk , p ra w n i czych.
Zrzeszenie m a też m ożliw ości szerszych k o n tak tó w ze społeczeń stw em niż sam orząd adw okacki i m a m ożność k o n fro n ta c ji ocen sam o rząd u i o p in ii publicznej.
