WYMAGANIA EDUKACYJNE BIOLOGIA – poziom podstawowy
klasa pierwsza
XVIII Liceum Ogólnokształcące w Krakowie
I. Zasady oceniania i sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych 1. Ocenianie ma charakter systematyczny i wieloaspektowy.
2. Formy sprawdzania wiedzy i umiejętności: odpowiedzi ustne (obejmujące zakres trzech ostatnich zagadnień), prace pisemne, prace klasowe , sprawdziany (zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem, obejmujące większą niż trzy zagadnienia partię materiału i trwające ponad pół godziny), zadania domowe, testy sprawdzające (wiadomości, umiejętności ), kartkówki (pisemna forma sprawdzająca znajomość trzech ostatnich zagadnień bez obowiązku wcześniejszego zapowiadania), samodzielnie opracowany materiał (np. referat, elementy wykładu, prezentacja multimedialna, projekt, doświadczenie itp.), aktywność na lekcji i inne (np. udział w konkursach, działaniach prozdrowotnych , proekologicznych).
3. Ocena jest jawna i (na prośbę ucznia lub rodzica) szczegółowo uzasadniona.
4. Uczeń ma prawo poprawić pisemnie ocenę niedostateczną ze sprawdzianu w terminie ustalonym przez nauczyciela (nieprzekraczającym dwóch tygodni od momentu uzyskania oceny). Pozostałe oceny uczeń może poprawiać ustnie lub pisemnie – po uzgodnieniu formy i terminu z nauczycielem.
5. Szczegółowe zasady obowiązujące przy zastosowaniu ustalonych form sprawdzania wiedzy i umiejętności oraz tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej określa Statut Szkoły.
II. Ogólne cele edukacyjne w zakresie kształcenia i wychowania zawarte w podstawie programowej
Poszukiwanie, wykorzystanie i tworzenie informacji.
Rozumowanie i argumentowanie.
Postawa wobec przyrody i środowiska.
III. Wymagania edukacyjne uwzględniają:
Podstawę programową przedmiotu biologia. IV etap edukacyjny – zakres podstawowy
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII W KLASIE PIERWSZEJ LICEUM - POZIOM PODSTAWOWY Ocenę celujący otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania jak na ocenę bardzo dobrą, a ponadto:
- planuje i przeprowadza samodzielnie doświadczenia biologiczne;
- samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia;
- analizuje korzyści i zagrożenia płynące ze stosowania organizmów transgenicznych w rolnictwie i dla celów przemysłowych;
- analizuje korzyści i zagrożenia wynikające ze stosowania terapii genowej;
- na podstawie różnych źródeł analizuje wpływ współczesnego rolnictwa na różnorodność biologiczną;
- wyjaśnia zasady działania międzynarodowych organizacji m.in. CITES, Natura 2000.
- jest liderem grupy podczas prac projektowych;
Ocenę bardzo dobry otrzymuje uczeń, który:
- precyzyjnie opisuje budowę i rolę DNA jako nośnika informacji genetycznej, kodu genetycznego jako sposobu odczytu tej informacji oraz zależności między genem, białkiem a cechą;
- wyjaśnia proces ekspresji genów oraz chromosomową teorię dziedziczności;
-interpretuje schematy przedstawiające kariotypy mężczyzny i kobiety;
- sprawnie rozwiązuje zadania genetyczne z drugiego prawa Mendla;
- rozróżnia mutacje genowe od chromosomowych, zna ich przyczyny i skutki;
-wyraża opinie na temat zasadności przeprowadzania badań genetycznych we wczesnych fazach rozwoju;
- opisuje przebieg tradycyjnych procesów biotechnologicznych, wykazuje rolę mikroorganizmów w produkcji sera, wina, kiszonek itp;
- opisuje sposoby wykorzystania biotechnologii w ochronie środowiska;
- wyjaśnia co to jest i jak powstaje GMO;
- analizuje, na podstawie różnych źródeł informacji, korzyści i zagrożenia jakie niesie ze sobą stosowanie inżynierii genetycznej w medycynie, rolnictwie, przemyśle i ochronie środowiska;
- wyraża opinię na temat wykorzystywania zwierząt transgenicznych do badań laboratoryjnych i dla celów przemysłowych;
- porównuje techniki stosowane w klonowaniu genów i klonowaniu organizmów;
-opisuje różnorodność biologiczną na poziomie genetycznym, gatunkowym, ekosystemowym;
- omawia czynniki kształtujące różnorodność biologiczną;
- analizuje przyczyny spadku różnorodności genetycznej, wymierania gatunków i zanikania siedlisk;
- wykazuje różne motywy ochrony przyrody oraz sposoby ratowania gatunków ginących;
- podaje przykłady gatunków zagrożonych , gatunków objętych ochroną, ocenia przydatność banków genów i nasion;
- uzasadnia konieczność międzynarodowej współpracy w celu zapobiegania zagrożeniom przyrody;
- prezentuje postawę szacunku wobec siebie i pozostałych istot żywych.
Ocenę dobry otrzymuje uczeń, który:
- prawidłowo opisuje budowę i rolę DNA jako nośnika informacji genetycznej, kodu genetycznego jako sposobu odczytu tej informacji oraz zależności między genem, białkiem a cechą;
- wykazuje związek między wybranymi cechami organizmu, a występującymi zestawami alleli danego genu;
- wskazuje różnice jakie występują w kariotypach mężczyzny i kobiety;
- rozwiązuje zadania genetyczne konstruując krzyżówki dwugenowe;
- wymienia mutacje genowe i chromosomowe, podaje przykłady chorób uwarunkowanych takimi mutacjami;
- analizuje teksty źródłowe dot. poradnictwa genetycznego;
- przedstawia znaczenie biotechnologii tradycyjnej w przemyśle spożywczym, wyszukuje w sklepie produkty uzyskane tymi sposobami;
- argumentuje korzyści wynikające ze stosowania biotechnologii tradycyjnej w ochronie środowiska;
- podaje przykłady GMO;
- wyraża opinie na temat stosowania inżynierii genetycznej w medycynie, rolnictwie, przemyśle i ochronie środowiska;
- wymienia organizmy transgeniczne, najczęściej wykorzystywane do badań laboratoryjnych oraz dla celów przemysłowych;
- opisuje klonowanie ssaków;
- wymienia i określa poziomy różnorodności biologicznej;
- omawia wpływ rolnictwa na różnorodność biologiczną;
- charakteryzuje wybrane miejsca na Ziemi, szczególnie cenne pod względem różnorodności biologicznej;
- podaje motywy ochrony przyrody;
- wymienia gatunki zagrożone i podaje sposoby ich ochrony;
- podaje przykłady organizmów objętych ochroną;
- podaje przykłady międzynarodowej współpracy w celu zapobiegania zagrożeniom przyrody;
- prezentuje postawę człowieka odpowiedzialnie korzystającego z dóbr przyrody;
Ocenę dostateczny otrzymuje uczeń, który:
- definiuje pojęcia: DNA, kod genetyczny, genotyp, fenotyp, gen, genom, chromosom, allel, homozygota, heterozygota, kariotyp, liczba haploidalna, diploidalna;
- rozpoznaje kariotyp mężczyzny i kobiety, podejmuje próby ich opisu;
- z pomocą nauczyciela rozwiązuje proste krzyżówki genetyczne;
- wymienia przykłady genetycznych chorób autosomalnych i chromosomalnych;
- korzysta z wybranych przez siebie źródeł i wymienia sytuacje, w których warto skorzystać z poradnictwa genowego;
- wykazuje różnice między biotechnologią tradycyjną i nowoczesną;
- wymienia przykłady zastosowań biotechnologii w ochronie środowiska;
- na wybranych przez siebie przykładach wymienia cel stosowania inżynierii genetycznej w różnych dziedzinach życia;
- wyjaśnia, dlaczego szczury są zwierzętami wykorzystywanymi przez człowieka do badań genetycznych;
- zna zasadę klonowania;
-definiuje czym jest różnorodność biologiczna;
- podaje przykłady pozytywnej i negatywnej działalności człowieka, wpływającej na bioróżnorodność;
-podaje przykłady gatunków zagrożonych ;
-proponuje formy ochrony przyrody, zna przykłady gatunków chronionych;
- prezentuje postawę szacunku wobec siebie i pozostałych istot żywych.
Ocenę dopuszczający otrzymuje uczeń, który:
- ma duże braki w zakresie wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej, ale braki te nie przekreślają możliwości dalszego kształcenia;
Z pomocą nauczyciela
- rozwiązuje, typowe problemy teoretyczne lub praktyczne, o niewielkim stopniu trudności;
- wskazuje na schematach i rysunkach DNA, rozpoznaje chromosomy, wskazuje miejsce występowania genu;
- wykazuje rolę DNA w procesie przekazywania i dziedziczenia cech;
- opisuje swój fenotyp i cechy odziedziczone po rodzicach;
- rozróżnia symbole hetero- i homozygot w prostych zadaniach genetycznych, posługując się symbolami zapisuje genotypy rodziców oraz osobników pokolenia F1 i F2;
- odczytuje fenotypy na podstawie zapisanych genotypów;
- wymienia znane mu choroby genetyczne;
- potrafi we wskazanych źródłach odczytać informacje;
- wymienia produkty powstałe w wyniku tradycyjnych procesów biotechnologicznych;
- definiuje pojęcia: biodegradacja, biogaz, kompostowanie, biologiczne zwalczanie szkodników;
- wyjaśnia co to jest organizm GMO i organizm transgeniczny;
- wymienia przykłady wykorzystania inżynierii genetycznej w życiu człowieka;
- wyjaśnia pojęcie różnorodność biologiczna;
- wskazuje miejsca o dużej i małej bioróżnorodności, podejmuje próby wyjaśnienia tego stanu rzeczy;
- przedstawia podstawowe motywy ochrony przyrody;
- wymienia gatunki zagrożone wyginięciem;
- podaje przykłady kilku roślin i zwierząt objętych ochroną;
- prezentuje postawę szacunku wobec otaczającej go przyrody
IV. Sposoby oceniania i sprawdzania osiągnięć edukacyjnych.
1. Ocenianie ma charakter systematyczny i wieloaspektowy.
2. Formy sprawdzania i oceniania:
Sprawdziany
a) zapowiadany jest z tygodniowym wyprzedzeniem
b) zakresem obejmuje przerabiany dział i trwa ponad pół godziny
c) uczeń nieobecny pisze sprawdzian na najbliższej biologii (w wyjątkowych wypadkach ustala inny termin z nauczycielem)
d) uczeń może poprawiać ocenę niedostateczną pisemnie, w terminie ustalonym przez nauczyciela, nie przekraczającym 2 tygodni od otrzymanego sprawdzianu
e) uczeń zachowujący się niezgodnie z przyjętymi zasadami panującymi podczas sprawdzianu ( np. korzysta ze ściągi lub konsultuje się z innym uczniem), otrzymuje ocenę niedostateczną bez możliwości poprawy
f) liczba sprawdzianów zależna jest od liczby przerabianych w danym semestrze działów Kartkówki
a) nie są zapowiadane i obejmują zakres tematyczny 3 ostatnich lekcji b) ocenia się logikę wypowiedzi ( wg specyfiki tematu)
c) ocena podlega poprawie w terminie do 2 tygodni w formie uzgodnionej z nauczycielem Odpowiedzi ustne
a) są bieżącą formą sprawdzenia wiadomości i umiejętności
b) oceniane pod kątem poprawności językowej ( terminologii biologicznej), sposobu i logiki wypowiedzi, zawartości merytorycznej, zaangażowania Zadania wykonywane na lekcji - są oceniane oceną cząstkową
Zadania domowe - oceniana jest zawartość merytoryczna, poprawność, terminowość oraz wykorzystanie różnych źródeł informacji
Prace długoterminowe ( np. prezentacje komputerowe, referaty, prace projektowe itp. ) - oceniana jest zgodność treści z tematem, korzystanie z różnorodnych źródeł informacji Za osiągnięcia w konkursach - uczeń może uzyskać ocenę cząstkową
3. Ocena jest jawna i (na prośbę ucznia lub rodzica) szczegółowo uzasadniona.
Wyniki prac pisemnych podaje nauczyciel w terminie nie przekraczającym 2 tygodni. Sprawdzone prace pisemne uczeń otrzymuje na lekcji do wglądu ( zgłasza ewentualne zastrzeżenia).
4. Uczeń ma prawo poprawić pisemnie ocenę niedostateczną ze sprawdzianu w terminie ustalonym przez nauczyciela (nieprzekraczającym dwóch tygodni od momentu uzyskania oceny).
Poprawa ocen jest jednorazowa. Pozostałe oceny uczeń może poprawiać ustnie lub pisemnie – po uzgodnieniu formy i terminu z nauczycielem.
5. W ocenie rocznej uwzględnia się systematyczność pracy, postęp oraz zaangażowanie i indywidualne możliwości ucznia.
6. Uczeń jest zobowiązany być przygotowanym do każdej lekcji, sprawdzianu i kartkówki. Wyjątek stanowią szczególne sytuacje losowe zgłaszane przed lekcją. Pojedyncza nieobecność na lekcji nie zwalnia ucznia z przygotowania się do zajęć, ma obowiązek uzupełnienia braków.
7. Tryb i warunki uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej określa Statut Szkoły.
