• Nie Znaleziono Wyników

PODRĘCZNIK PODWYKONAWCY

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "PODRĘCZNIK PODWYKONAWCY"

Copied!
19
0
0

Pełen tekst

(1)

Zasady prowadzenia prac i wymagania w zakresie bezpieczeństwa stawiane podwykonawcom wykonującym prace na terenie Tenneco Automotive POLSKA SP z o.o.

Zasady obowiązują wszystkich Podwykonawców: zleceniobiorców i kontrahentów.

PODRĘCZNIK PODWYKONAWCY

(2)

Strona 2 z 19

SPIS TREŚCI

0. USTALENIA PODSTAWOWE ... 4

1. STOSOWANE POJĘCIA I DEFINICJE ... 5

1.1. D

EFINICJE

... 5

1.2. K

OORDYNATOR

... 5

1.3. P

RZEDSTAWICIEL

T

ENNECO

A

UTOMOTIVE

P

OLSKA

... 5

2. OGÓLNE WYMAGANIA TENNECO AUTOMOTIVE POLSKA ... 5

2.1. Z

ASADY OGÓLNE

... 5

2.2. D

OPUSZCZENIE DO REALIZACJI PRAC

... 6

2.3. Z

ASADY WYNAJMOWANIA INNYCH FIRM PRZEZ

P

ODWYKONAWCĘ

... 6

2.4. T

AJEMNICA SŁUŻBOWA

... 6

2.5. C

ZYSTOŚĆ I PORZĄDEK

... 6

3. PRACOWNICY PODWYKONAWCY ... 6

3.1. E

WIDENCJA PRACOWNIKÓW

P

ODWYKONAWCY

... 6

3.2. W

EJŚCIE

/

WYJŚCIE PRACOWNIKÓW

P

ODWYKONAWCY NA TEREN

T

ENNECO

A

UTOMOTIVE

.. 7

3.3. W

ERYFIKACJA POSIADANYCH UPRAWNIEŃ

,

SZKOLEŃ OKRESOWYCH I BADAŃ LEKARSKICH

7 3.4. N

ADZÓR NAD WYKONYWANYMI PRACAMI

P

ODWYKONAWCY

... 7

3.5. O

DZIEŻ ROBOCZA

,

OBUWIE ROBOCZE I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

. O

ZNAKOWANIE ODZIEŻY

... 7

4. SPRZĘT PODWYKONAWCY WPROWADZANY NA TEREN ZAKŁADU ... 8

4.1. W

JAZD SAMOCHODAMI I INNYMI POJAZDAMI

... 8

4.2. W

NOSZENIE SPRZĘTU

,

NARZĘDZI

,

URZĄDZEŃ

... 8

4.3. W

NOSZENIE SUBSTANCJI CHEMICZNYCH

... 9

5. TRANSPORT OSÓB I POJAZDÓW PO TERENIE ZAKŁADU ... 9

5.1. Z

ASADY PORUSZANIA SIĘ PO

T

ERENIE TENNECO

A

UTOMOTIVE

. T

EREN WYKONYWANIA PRAC

... 9

5.2. D

ROGI KOMUNIKACYJNE

... 9

5.3. Z

ASADY RUCHU POJAZDÓW

... 9

5.4. M

IEJSCA POSTOJU I PARKOWANIA

... 9

6. ZASADY KORZYSTANIA Z CZĘŚCI SOCJALNEJ... 10

6.1. U

MYWALNIE

,

WC

... 10

2.2. P

OSIŁKI

... 10

7. WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE ... 10

7.1. A

LKOHOL

,

NARKOTYKI

. ... 10

7.2. P

ALENIE TYTONIU

... 10

7.3. F

OTOGRAFOWANIE

,

NAGRYWANIE

. ... 10

7.4. G

OŚCIE

P

ODWYKONAWCY

... 10

7.5. S

ZKODY SPOWODOWANE PRZEZ

P

ODWYKONAWCÓW

. U

SZKODZENIA MIENIA

... 10

7.6. K

RADZIEŻ

... 10

8. UŻYWANIE ZASOBÓW TENNECO AUTOMOTIVE POLSKA ... 11

(3)

Strona 3 z 19

8.1. E

NERGIA ELEKTRYCZNA

... 11

8.2. W

ODA I SPRĘŻONE POWIETRZE

... 11

8.3. T

ELEFONY

... 11

8.4. N

ARZĘDZIA

,

URZĄDZENIA

,

MASZYNY

T

ENNECO

A

UTOMOTIVE

POLSKA ... 11

9. SZCZEGÓLNE WYMAGANIA DLA WYKONYWANIA PRAC ... 11

9.1. W

YKONYWANIE PRAC NIEBEZPIECZNYCH

... 11

9.2. N

IEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE

... 12

9.3. O

ZNAKOWANIE MIEJSCA PRACY I ZAGROŻEŃ

... 12

9.4. B

UTLE GAZOWE

... 12

9.5 P

RACE PONIŻEJ POZIOMU GRUNTU ORAZ W ZBIORNIKACH I RUROCIĄGACH

……… 12

9.6 PRACE W ZBIORNIKACH I INNYCH PRZESTRZENIACH ZAMKNIĘTYCH … 13

9.7 PRACE NA WYSOKOŚCI ………13

10. ZAGADNIENIA POŻAROWE ... 14

10.1. Z

ABEZPIECZENIE P

.

POŻ

... 14

10.2. S

PRZĘT P

.

POŻ

. ... 14

10.3. P

OŻAR

... 14

10.4. PRACE NIEBEZPIECZNIE POŻAROWO……… 15

11. WYPADKI I UDZIELANIE PIERWSZEJ POMOCY ... 15

11.1. W

YPADEK

... 15

11.2. Z

DARZENIE POTENCJALNIE WYPADKOWE

... 15

11.3. P

OSTĘPOWANIE W PRZYPADKU ZAISTNIENIA WYPADKU

... 15

11.4. U

DZIELANIE PIERWSZEJ POMOCY

... 16

12. OCHRONA ŚRODOWISKA ... 16

12.1. O

DPADY

... 16

12.2. Ś

CIEKI

... 16

12.3. Z

AGROŻENIA

... 16

12.4. P

OJAZDY

... 16

13. KONTAKT W FIRMIE TENNECO AUTOMOTIVE POLSKA ... 17

13.1. W

AŻNE TELEFONY

... 17

14.ZAŚWIADCZENIE O ZAPOZNANIU SIĘ Z WYMOGAMI ……… 18

15. Polityka B HP Środowiskowa i Zarzadzania Energią ……… 19

(4)

Strona 4 z 19

0. Ustalenia podstawowe

Rybnik, sierpień 2020 r.

Witamy Państwa w naszej Firmie.

Ponieważ Państwa bezpieczeństwo jest dla nas bardzo ważne, a naszym celem jest praca bez wypadków, chcielibyśmy Państwa zaprosić do wspólnego zorganizowania warunków Waszej pracy na terenie Tenneco Automotive POLSKA.

Niniejszy Podręcznik zawiera podstawowe wymagania i obowiązujące zasady w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska i Ppoż. Wszyscy Państwa pracownicy są zobowiązani do przestrzegania niniejszych zasad oraz wszelkich wymogów dodatkowych, określonych przez pracowników Tenneco Automotive POLSKA i przepisy prawne.

Cieszymy się, że możemy pracować wspólnie i liczymy na Państwa akceptację wszystkich naszych wymagań.

Tenneco Automotive Polska Sp. z o.o.

Opracował:

Sprawdził:

Zatwierdził:

(5)

Strona 5 z 19

1. Stosowane pojęcia i definicje

1.1. Definicje

Podwykonawca – zleceniobiorca: kontrahent, dostawca towarów i usług, wykonawca prac konstrukcyjnych i remontowych, działający na terenie Tenneco Automotive POLSKA. Wszyscy pracownicy Podwykonawcy (w tym jego podwykonawcy) zobowiązani są do przestrzegania poniższych zasad oraz wszelkich wymogów dodatkowych określonych przez przedstawiciela Tenneco Automotive POLSKA.

Zleceniodawca – TAP Tenneco Automotive POLSKA Sp. z o.o.

Teren Tenneco Automotive POLSKA - cały teren zakładu będący własnością Tenneco Automotive POLSKA, wydzielony ogrodzeniem (w tym: drogi, dzierżawione budynki, hale magazynowe,

produkcyjne.

Telefony alarmowe:

Pogotowie Ratunkowe - 999 Straż Pożarna - 998

Posterunek Ochrony TAP - 32 42 94 192 Dyżurny BHP/TAP - 734 429 547 Centrum Powiadamiania Ratunkowego - 112

Pogotowie Energetyczne ZDNE - 32 42 275 51 1.2. Koordynator – Osoba sprawująca nadzór

Pracownik Podwykonawcy (chyba, że postanowiono inaczej) wyznaczony do sprawowania nadzoru wykonywanych prac na terenie Tenneco Automotive POLSKA w sposób bezpieczny. Koordynatorzy są wyznaczeni osobno dla poszczególnych zadań.

! Wyznaczenie Koordynatora nie zwalnia poszczególnych pracowników Podwykonawców z obowiązku przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, PPOŻ oraz ochrony środowiska.

1.3. Przedstawiciel Tenneco Automotive POLSKA

Pracownik Tenneco Automotive POLSKA upoważniony do bezpośredniego kontaktu z

Podwykonawcą w ramach prowadzonych przez tego Podwykonawcę prac sprawuje merytoryczny nadzór nad realizacją Zadania. Jest upoważniony do natychmiastowego przerwania prac. Pracownik ten dopuszcza Podwykonawcę do realizacji prac i odbiera pracę po jej wykonaniu.

2. Ogólne wymagania Tenneco Automotive POLSKA

2.1. Zasady ogólne

Podczas wykonywanej pracy nie wolno narażać siebie ani innych pracowników na urazy oraz mienia Tenneco Automotive POLSKA na straty.

(6)

Strona 6 z 19

Należy informować swoich przełożonych i przedstawicieli Tenneco Automotive POLSKA o stwierdzonych naruszeniach zasad bezpieczeństwa, zagrożeniach dla zdrowia lub życia ludzkiego, zagrożeniach dla środowiska i zdarzeniach wypadkowych.

Brak przestrzegania zasad bezpieczeństwa może doprowadzić do: przerwania prac, usunięcia pracowników z terenu Tenneco Automotive POLSKA i – w ostateczności – rozwiązania Umowy.

2.2. Dopuszczenie do realizacji prac

Nie można rozpocząć prac bez dokonania uzgodnień i uzyskania dopuszczenia do ich realizacji (Zezwolenie tymczasowe na wykonanie prac przez firmy zewnętrzne).

Podwykonawca zapewnia zachowanie normalnego toku pracy na obszarze, na którym ją wykonuje.

Podczas prowadzenia prac Podwykonawca zobowiązany jest do uwzględnienia działalności innych Podwykonawców.

W przypadku przerwania prac przez upoważnionego pracownika Tenneco Automotive POLSKA, wznowienie ich następuje wyłącznie na podstawie ponownego dopuszczenia do realizacji przez przedstawiciela Tenneco Automotive POLSKA.

2.3. Zasady wynajmowania innych firm przez Podwykonawcę

Podwykonawca przed zatrudnieniem innych firm jako jego własnych podwykonawców do realizacji prac na terenie Tenneco Automotive POLSKA, musi:

 formalnie uzgodnić ten fakt z przedstawicielem Tenneco Automotive POLSKA,

 dostarczyć zobowiązanie przestrzegania zasad bezpieczeństwa Tenneco Automotive POLSKA przez jego podwykonawców;

 dostarczyć zobowiązanie do odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez jego podwykonawców.

2.4. Tajemnica służbowa

Podwykonawca zobowiązuje się do traktowania wszelkich informacji nabytych w trakcie realizacji prac na terenie Tenneco Automotive POLSKA jako tajemnicy handlowej.

Informacji tych nie wolno upowszechniać bez uzyskania zgody Zarządu Tenneco Automotive POLSKA.

2.5. Czystość i porządek

Podwykonawca musi utrzymywać czystość i porządek w miejscu prowadzenia prac oraz podczas poruszania się po terenie Tenneco Automotive POLSKA.

Odpady oraz narzędzia należy usuwać po każdym dniu pracy, oraz zawsze, gdy stanowią zagrożenie.

Wszystkie stosowane urządzenia, narzędzia, pojemniki, butle, pojazdy, drabiny, rusztowania – nie mogą powodować zagrożenia dla innych osób i można je przechowywać jedynie w wyznaczonych miejscach.

Wszelkie wycieki należy niezwłocznie usunąć i zgłosić przedstawicielowi Tenneco Automotive POLSKA.

3. Pracownicy Podwykonawcy

3.1. Ewidencja pracowników Podwykonawcy

Podwykonawca sporządza listę – własnych oraz zatrudnionych podwykonawców. Lista uzgodniona jest z osobą zlecającą pracę ze strony Tenneco Automotive POLSKA. Lista znajduje się w Posterunku Ochrony Zakładu.

Podwykonawca przedstawia Wykaz pracowników wykonujących prace.

(7)

Strona 7 z 19

Wykaz pracowników jest składany codziennie w posterunku Ochrony zakładu.

3.2. Wejście/wyjście pracowników Podwykonawcy na teren Tenneco Automotive POLSKA

Każdy pracownik Podwykonawcy musi posiadać Przepustkę Podwykonawcy. Przepustka jest podstawą do wpuszczenie/wypuszczenia na Teren Tenneco Automotive POLSKA pracowników Podwykonawcy przez Ochronę Tenneco Automotive POLSKA.

Przepustki są wydawane w Posterunku Ochrony zakładu.

Przy okazaniu przepustki Ochrona Tenneco Automotive POLSKA może żądać okazania dokumentu tożsamości.

3.3. Weryfikacja posiadanych uprawnień, szkoleń okresowych i badań lekarskich

Pracownicy Podwykonawcy muszą posiadać aktualne szkolenia okresowe, badania lekarskie i uprawnienia adekwatne do czynności wykonywanych w ramach zleconego zadania.

Służba BHP, Dyrektor odpowiedzialny za obszar, osoba zlecająca pracę – mogą żądać, w celu weryfikacji, posiadanych przez pracowników Podwykonawcy dokumentów: uprawnień, zaświadczeń potwierdzających aktualność szkoleń okresowych i badań lekarskich.

Dokumenty do weryfikacji muszą być zawsze dostępne u Podwykonawcy.

3.4. Nadzór nad wykonywanymi pracami Podwykonawcy

Nadzór nad pracami wykonywanymi przez Podwykonawcę sprawuje Zleceniodawca lub wyznaczony pracownik Tenneco Automotive POLSKA (Nadzorujący).

Dyrektor, kierownik obszaru, służba BHP Tenneco Automotive POLSKA – mogą weryfikować w każdym momencie spełnianie zasad bezpieczeństwa przez Podwykonawcę.

Ponadto każdy pracownik Tenneco Automotive POLSKA może zgłosić wyżej wymienionym przedstawicielom Tenneco Automotive POLSKA uwagi do sposobu wykonywania prac przez Podwykonawcę.

3.5. Odzież robocza, obuwie robocze i środki ochrony indywidualnej. Oznakowanie odzieży

Podwykonawca wyposaża swoich pracowników w odzież roboczą, obuwie robocze i środki ochrony indywidualnej (odpowiednie do rodzaju wykonywanej pracy) we własnym zakresie. Odzież robocza musi być oznaczona logo Podwykonawcy.

Stosowane przez pracowników Podwykonawcy środki ochrony indywidualnej muszą spełniać wymogi polskich przepisów. Specjalista ds. BHP ma prawo zażądać od Podwykonawcy certyfikatów dopuszczających dany środek ochronny do stosowania. Pracownicy Podwykonawcy dbają, aby środki ochrony były utrzymywane we właściwym stanie i zgodnie z ich przeznaczeniem.

Zabronione jest stosowanie środków ochrony indywidualnej uszkodzonych lub zabrudzonych w tym stopniu, iż obniżają ich skuteczność i funkcjonalność.

Środki ochrony indywidualnej to wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników środowiska pracy. Do środków ochrony indywidualnej zalicza się głownie:

 szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa (wyposażoną w amortyzator) przymocowaną do stałych elementów konstrukcji – prace na wysokości,

 hełm ochronny przeznaczony do prac na wysokości,

 hełm ochronny (prace budowlane, rozbiórkowe, w przestrzeniach zamkniętych),

 środki ochrony oczu (hale produkcyjne oraz wszędzie tam, gdzie może dojść do urazów oczu)

 środki ochrony słuchu (hale produkcyjne),

 maski ochronne (wszędzie tam, gdzie występuje pylenie lub opary substancji chemicznych),

(8)

Strona 8 z 19

 obuwie ochronne (powinny być używane na terenie hal produkcyjnych, magazynów),

 rękawice ochronne wszędzie tam, gdzie może dojść do urazów dłoni i rąk.

Zabronione jest przypinanie się podczas pracy na wysokości do: rusztowania, drabiny, półek z kablami, rur i wszystkich innych elementów, których dopuszczalny udźwig jest nieznany.

4. Sprzęt Podwykonawcy wprowadzany na teren zakładu

4.1. Wjazd samochodami i innymi pojazdami

Wjazd samochodów oraz innych pojazdów Podwykonawcy na Teren Tenneco Automotive POLSKA musi być wcześniej uzgodniony z Przedstawicielem Tenneco Automotive POLSKA.

Każdy wjeżdżający na Teren Tenneco Automotive POLSKA samochód jest rejestrowany przez Służbę Ochrony Zakładu.

Warunki wjazdu innych pojazdów Podwykonawcy w związku z realizacją przez niego zadania (zwyżka samojezdna, podnośnik, dźwig, koparka, itp.) muszą być uprzednio uzgodnione z przedstawicielem Tenneco Automotive POLSKA. Pracownik Ochrony upoważniony jest do kontrolowania zawartości pojazdu podczas wjazdu i wyjazdu. Aby uniknąć nieporozumień, Podwykonawca wjeżdżający na teren Tenneco Automotive POLSKA powinien sporządzić listę wwożonych i wywożonych materiałów/urządzeń. Listę taką posiada Ochrona zakładu. Pracownik Ochrony upoważniony jest również do wzrokowej kontroli stanu technicznego wjeżdżających pojazdów. W przypadku, gdy zauważone zostaną wycieki z pojazdu pracownik ochrony ma prawo nie wpuszczenia danego pojazdu na terem Tenneco Automotive POLSKA. Parkowanie samochodów odbywa się tylko w wyznaczonych miejscach.

4.2. Wnoszenie sprzętu, narzędzi, urządzeń

Podwykonawca każdorazowo uzgadnia z przedstawicielem Tenneco Automotive POLSKA ilość i rodzaj wnoszonego/wwożonego sprzętu, narzędzi lub urządzeń na teren Tenneco Automotive POLSKA.

Przedstawiciel Tenneco Automotive POLSKA musi posiadać informację o sprzęcie, narzędziach, urządzeniach, materiałach i sprzęcie ochronnym używanym przez danego Podwykonawcę do realizacji pracy na terenie Tenneco Automotive POLSKA.

Cały sprzęt i narzędzia używane przez Podwykonawcę powinny odpowiadać przepisom polskiego prawa oraz posiadać instrukcję bezpiecznej obsługi.

Zabronione jest:

 używanie ręcznego sprzętu elektrycznego niezgodnie z instrukcją obsługi,

 dokonywania napraw narzędzi elektrycznych przez osoby nieupoważnione i odpowiednio wykwalifikowane,

 stosowanie narzędzi uszkodzonych, niekompletnych,

 przerabianie narzędzi,

 zdejmowanie osłon,

 przerabianie przewodów zasilających,

 obsługiwanie sprzętu przez osoby nieupoważnione,

 pozostawienie sprzętu bez nadzoru,

 stosowanie sprzętu własnej produkcji,

 układanie przewodów zasilających maszyny i urządzenia w poprzek dróg komunikacyjnych i ewakuacyjnych,

(9)

Strona 9 z 19

Narzędzia elektryczne

Wszystkie elektronarzędzia muszą spełniać wymagania przepisów prawa. Narzędzia te powinny obsługiwać tylko osoby upoważnione i odpowiednio przeszkolone. Pracownicy powinni stosować odpowiednie środki ochronne.

4.3. Wnoszenie substancji chemicznych

Podwykonawca każdorazowo uzgadnia z przedstawicielem Tenneco Automotive POLSKA ilość i rodzaj wnoszonych/wwożonych wszystkich substancji chemicznych na teren Tenneco Automotive POLSKA.

Przedstawiciel Tenneco Automotive POLSKA musi posiadać informację o wszystkich używanych substancjach chemicznych przez danego Podwykonawcę do realizacji pracy na terenie Tenneco Automotive POLSKA.

Zobacz również punkt 9.2.

5. Transport osób i pojazdów po terenie zakładu

5.1. Zasady poruszania się po terenie Tenneco Automotive POLSKA. Teren wykonywania prac

Pracownicy Podwykonawcy poruszają się wyłącznie:

 po wyznaczonych szlakach komunikacyjnych dla osób pieszych,

 po obszarze, na którym wykonują prace,

 w miejscach, w których posiadają przydzielone pomieszczenia pomocnicze i socjalne.

! Zabrania się przebywania pracowników Podwykonawcy w miejscach, gdzie nie wykonują zleconej pracy ( hale, wydziały produkcyjne, biura, magazyny).

! Zabrania się przebywania pracownikom Podwykonawcy w strefach niebezpiecznych oznaczonych odpowiednimi piktogramami, tablicami, jeżeli nie wykonują na tym terenie żadnych prac. Powyższe dotyczy również przemieszczania się po terenie strefy niebezpiecznej.

5.2. Drogi komunikacyjne

Szlaki komunikacyjne dla pieszych /hale/ – oznakowane kolorem czerwonym lub liniami żółtymi, wózki transportowe kolor szary.

5.3. Zasady ruchu pojazdów

Na terenie Tenneco Automotive POLSKA obowiązuje ograniczenie prędkości maksymalnej pojazdów do 20 km/h na drogach zewnętrznych oraz do 6 km/h wewnątrz budynków.

Obowiązują zasady ruchu drogowego.

Pojazdy lub sprzęt samojezdny niesprawny technicznie, stwarzający zagrożenie dla innych uczestników ruchu wewnątrzzakładowego oraz zagrażający środowisku naturalnemu zostaną usunięte z terenu Tenneco Automotive POLSKA.

Tenneco Automotive POLSKA zastrzega sobie prawo do odmowy na kolejny wjazd usuniętych w ten sposób pojazdów.

5.4. Miejsca postoju i parkowania

Na terenie Tenneco Automotive POLSKA znajdują się wyznaczone miejsca postoju, w tym załadunku i rozładunku materiałów. Dopuszcza się możliwość postoju w miejscach innych niż wyznaczone wyłącznie za zgodą przedstawiciela Tenneco Automotive POLSKA.

(10)

Strona 10 z 19

Miejsca do parkowania pojazdów osobowych oznaczone są znakami pionowymi i poziomymi.

6. Zasady korzystania z części socjalnej

6.1. Umywalnie, ustępy

Podwykonawca może korzystać z umywalni i ustępów Tenneco Automotive POLSKA w przypadku uzgodnienia powyższego z przedstawicielem Tenneco Automotive POLSKA.

6.2. Posiłki

Podwykonawca może korzystać z jadalni Tenneco Automotive POLSKA w przypadku uzgodnienia powyższego z przedstawicielem Tenneco Automotive POLSKA.

W przypadku spożywania posiłków w jadalni, pracownicy Podwykonawcy udający się na posiłek zobowiązani są do poruszania się tylko po wyznaczonych szlakach komunikacyjnych Tenneco Automotive POLSKA.

7. Wymagania szczegółowe

7.1. Alkohol, narkotyki

Wejście na teren Tenneco Automotive POLSKA osób będących pod wpływem alkoholu, środków odurzających, narkotyzujących jest zabroniony.

Spożywanie powyższych środków na terenie Tenneco Automotive POLSKA jest zabronione.

Osoby będące pod wpływem powyższych środków zostaną natychmiast wydalone poza teren Tenneco Automotive POLSKA. Zastrzega się prawo do odmowy ponownego wejścia takiej osoby na teren Tenneco Automotive POLSKA.

7.2. Palenie tytoniu

Na terenie Tenneco Automotive POLSKA obowiązuje całkowity zakaz palenia.

7.3. Fotografowanie, nagrywanie

Fotografowanie, nagrywanie, powielanie dokumentów jest możliwe wyłącznie po uzyskaniu zgody Zarządu Tenneco Automotive POLSKA.

7.4. Goście Podwykonawcy

Wszelkie wizyty gości Podwykonawcy należy uzgodnić z przedstawicielem Tenneco Automotive POLSKA.

7.5. Szkody spowodowane przez Podwykonawców. Uszkodzenia mienia

Za szkody wyrządzone firmie Tenneco Automotive POLSKA lub innym Podwykonawcom wykonującym pracę na terenie Tenneco Automotive POLSKA, spowodowane działaniem pracowników danego Podwykonawcy (w tym również jego własnych podwykonawców) odpowiada Podwykonawca.

W przypadku ujawnienia szkody Tenneco Automotive POLSKA zastrzega sobie prawo do podejmowania wszelkich czynności przewidzianych w prawie polskim.

7.6. Kradzież

Zabrania się wynoszenia i wywożenia z terenu Tenneco Automotive POLSKA jakichkolwiek materiałów będących własnością Tenneco Automotive POLSKA lub innego Podwykonawcy.

(11)

Strona 11 z 19

Dopuszcza się możliwość wyniesienia lub wywiezienia materiałów lub towarów z terenu Tenneco Automotive POLSKA, wyłącznie po przedłożeniu w posterunku Służby Ochrony przepustki materiałowej.

Przepustka materiałowa jest wystawiana i podpisywana przez osoby upoważnione Tenneco Automotive POLSKA.

W przypadku nie przestrzegania przez Podwykonawcę powyższego przepisu, Tenneco Automotive POLSKA zastrzega sobie prawo do podejmowania wszelkich czynności prawnych.

8. Używanie zasobów Tenneco Automotive POLSKA

8.1. Energia elektryczna

Tenneco Automotive POLSKA udostępni Podwykonawcy podłączenie do zakładowej sieci

energetycznej po uzgodnieniu z przedstawicielem Tenneco Automotive POLSKA. Podwykonawca we własnym zakresie zaopatruje się w odpowiednie przewody, zgodnie z obowiązującymi normami.

8.2. Woda i sprężone powietrze

Tenneco Automotive zapewnia Podwykonawcy korzystanie z zakładowej sieci wodociągowej i sprężonego powietrza – ilość oraz rodzaj podłączenia wymaga uzgodnienia z przedstawicielem Tenneco Automotive POLSKA.

Koszty podłączenia i dodatkowych instalacji ponosi Podwykonawca - chyba, że uzgodniono inaczej.

8.3. Telefony

Zakres korzystania z sieci telefonicznej Tenneco Automotive POLSKA określa przedstawiciel Tenneco Automotive POLSKA.

8.4. Narzędzia, urządzenia, maszyny Tenneco Automotive POLSKA

Podwykonawca może używać narzędzi, urządzeń oraz maszyn będących własnością Tenneco Automotive POLSKA wyłącznie na podstawie pisemnej zgody przedstawiciela Tenneco Automotive POLSKA. Korzystanie z narzędzi, urządzeń i maszyn odbywa się na odpowiedzialność Podwykonawcy.

Aby zapobiegać poważnym wypadkom lub ciężkim uszkodzeniom ciała, spowodowanych przypadkowym załączeniem maszyn, urządzeń i instalacji, podczas trwania prac remontowo- naprawczych, konserwacyjnych jak i porządkowych, poprzez stosowanie blokad instalacji elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych zgodnie z instrukcją HECP i procedurą LOTO.

Blokada poprzez kłódki koloru czarnego - pracownicy firm zewnętrznych (jeśli nie posiadają swoich) oraz tabliczka informacyjna.

ODSTĘPSTWO OD STOSOWANIA ZASAD LOTO

Wszystkie prace wymagające odstępstw od zasad LOTO mogą być przeprowadzone po opracowaniu metodologii bezpiecznego wykonania prac oraz uzyskania zgody przełożonego - formularz "

Pozwolenie na prace niebezpieczne "

9. Szczególne wymagania dla wykonywania prac

9.1. Wykonywanie prac szczególnie niebezpiecznych oraz pożarowo niebezpiecznych

Prace szczególnie niebezpieczne wykonywane są wyłącznie po uzyskaniu przez Podwykonawcę pisemnego Zezwolenia.

(12)

Strona 12 z 19

Prace niebezpieczne obejmują:

 prace na wysokości,

 prace w zagłębieniach i kanałach,

 prace w przestrzeni zamkniętej (zbiorniki, wnętrza maszyn/urządzeń),

 prace przy instalacjach i urządzeniach elektroenergetycznych,

Prace pożarowo niebezpieczne wykonywane są wyłącznie po uzyskaniu przez Podwykonawcę pisemnego Zezwolenia.

Prace pożarowo niebezpieczne obejmują:

 spawanie, napawanie, lutowanie i cięcie metalu palnikami gazowymi lub łukowo (elektrycznie),

 podgrzewanie powierzchni za pomocą palników, lamp lub opalarek,

 podgrzewanie środków bitumicznych (lepik, smoła itp.),

 przyklejanie pap termozgrzewalnych,

 cięcie i szlifowanie szlifierkami kątowymi.

9.2. Niebezpieczne substancje chemiczne

Podwykonawca, przed zastosowaniem na terenie Tenneco Automotive POLSKA niebezpiecznych substancji chemicznych, przedkłada Przedstawicielowi Tenneco Automotive POLSKA odpowiednie ,,Karty charakterystyki substancji niebezpiecznej”. ,,Karty” muszą być sporządzone w języku polskim oraz zgodne z obowiązującymi przepisami.

Podwykonawca powinien przeszkolić swoich pracowników w zakresie: zagrożeń związanych ze stosowaniem substancji chemicznych, odczytywania etykiet informacyjnych, stosowania środków ostrożności, w tym środków ochrony indywidualnej, oraz udzielania pierwszej pomocy w przypadku kontaktu ze stosowanymi substancjami chemicznymi.

Podwykonawca zabezpiecza właściwe środki ochrony indywidualnej oraz zapewnia właściwe ich stosowanie przez swoich pracowników.

Służba BHP, Dyrektor, Kierownik obszaru, upoważniony przedstawiciel Tenneco Automotive POLSKA mogą żądać bezpośrednio od Podwykonawcy:

 okazania ,,Kart charakterystyki substancji niebezpiecznej” dla substancji stosowanych w trakcie realizacji prac,

 dokumentów potwierdzających zapoznanie pracowników Podwykonawcy z zagrożeniami dla zdrowia i życia (odbycie niezbędnych szkoleń).

Podwykonawca musi posiadać odpowiednie neutralizatory do zastosowania w przypadku wycieku danej substancji chemicznej.

9.3. Oznakowanie miejsca pracy i zagrożeń

Miejsce wykonywania prac przez Podwykonawcę musi być oznakowane w odpowiedni sposób oraz odgrodzone (taśma ostrzegawcza, barierki zabezpieczające).

Podwykonawca posiada w miejscu wykonywania pracy swój egzemplarz „Zezwolenia tymczasowego na prace”.

9.4. Butle gazowe

Butle gazowe, aparaty spawalnicze do cięcia metali muszą być eksploatowane i składowane w sposób określony odpowiednimi przepisami (w pozycji pionowej, właściwie zabezpieczone przed upadkiem, zabrudzeniem itp.).

Miejsce przechowywania jest zawsze uzgodnione z przedstawicielem Tenneco Automotive POLSKA.

(13)

Strona 13 z 19

9.5. Prace poniżej poziomu gruntu oraz w zbiornikach i rurociągach

Przed rozpoczęciem robót należy:

 zabezpieczyć pracowników przed nagłym podniesieniem się poziomu ścieków (terminy prac powinny być odpowiednio koordynowane),

 zabezpieczenie pracowników przed nagłym przekroczeniem NDS poprzez przewietrzenie kanału lub studzienki przed wejściem pracownika. Wykonanie pomiarów

 zabezpieczenie studzienki odpowiednimi barierkami, W trakcie prowadzenia prac:

 należy zapewnić stałą łączność pomiędzy pracownikami wewnątrz kanału a osobami ubezpieczającymi,

 do oświetlenie kanałów należy używać hermetycznie zamkniętych elektrycznych lamp akumulatorowych o napięciu bezpiecznym lub bateryjnych latarek o konstrukcji antywybuchowej,

 pracownikowi przybywającemu (ubezpieczającemu) przy włazie nie wolno opuszczać swojego stanowiska przez cały czas pracy w kanale.

9.6. Prace w zbiornikach i innych przestrzeniach zamkniętych

Rozpoczęcie pracy może nastąpić tylko po uzyskaniu pisemnego pozwolenia na pracę. Podczas pracy w zbiornikach i przestrzeniach zamkniętych należy zapewnić stały nadzór. Przy organizowaniu takich prac należy zapewnić możliwość zorganizowania natychmiastowej pierwszej pomocy.

Przed rozpoczęciem prac należy:

 sprawdzić i ewentualnie opróżnić zbiornik, komorę (przemycie, przedmuchanie parą lub gazem obojętnym – przedmuchiwanie tlenem jest zabronione),

 zapewnić odpowiednie środki ppoż., jeśli prace są związane z zagrożeniem pożarowym,

 znajdujące się w zbiorniku, komorze pompy, grzejniki i inne urządzenia ruchome odłączyć od zasilania,

 odłączyć dopływ cieczy, materiałów i innych mediów,

 wykonać pomiar zawartości tlenu w zbiorniku

 wyposażyć pracowników w odpowiednie środki ochrony indywidualnej w tym przyrząd pomiarowy

 zapewnić temperaturę nie różniącą się od otoczenia zewnętrznego więcej niż 5oC.

9.7. Prace na wysokości

Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1,0 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub służących jako przejścia, powinny być zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób. Jeżeli ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości zastosowanie tego typu balustrad jest niemożliwe, należy stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy.

Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób nie zmuszający pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoi.

Podstawowe zasady BHP przy pracach na wysokości:

 otwory w stropach, na których prowadzone są roboty lub do których możliwy jest dostęp ludzi należy zabezpieczyć lub odgrodzić odpowiednią barierką (wysokość 1,1 m) i barierka pośrednia (na wysokości 0,55m),

 jeśli podczas wykonywania robót w ścianach znajdują się otwory okienne, technologiczne i inne lub jeśli dolna krawędź ściany znajduje się poniżej 1m od poziomu podestu roboczego należy wówczas wykonać odpowiednia barierkę,

(14)

Strona 14 z 19

 przy pracach powyżej 2 m obowiązkowe jest skuteczne zabezpieczanie się przed upadkiem z wysokości ( stosowanie szelek bezpieczeństwa i linek asekuracyjnych przymocowanych do stałych elementów konstrukcyjnych),

 należy zapewnić stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych przeznaczonych do prac na wysokości,

 długość linki asekuracyjnej powinna być tak dobrana, aby skutecznie chroniła przed upadkiem z wysokości,

 amortyzatory spadania nie są wymagane, jeśli linki asekuracyjne są mocowane do linek urządzeń samohamujących, ograniczających wystąpienie siły dynamicznej w momencie spadania,

 zabronione jest przypinanie linki szelek bezpieczeństwa do nie zamocowanych i podwieszonych prefabrykatów, belek, słupów lub wiązarów.

10. Zagadnienia pożarowe

10.1. Zabezpieczenie ppoż.

W obiektach oraz na terenach przyległych do nich zabronione jest wykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji, a w szczególności używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych czynników mogących zainicjować zapłon występujących materiałów.

Rygorystyczne przestrzeganie zakazu stosowania ognia otwartego w miejscach występowania materiałów łatwo zapalnych jest jednym z podstawowych warunków bezpieczeństwa pożarowego.

Zgodnie z odpowiednimi przepisami zabronione jest uniemożliwianie lub ograniczanie dostępu do:

 gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych,

 źródeł wody do celów przeciwpożarowych,

 urządzeń uruchamiających instalacje gaśnicze i sterujących takimi instalacjami oraz innymi instalacjami wpływającymi na stan bezpieczeństwa pożarowego obiektu;

 wyjść ewakuacyjnych,

 wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz kurków głównych instalacji gazowej.

Dostęp do urządzeń przeciwpożarowych umożliwia prowadzenie skutecznych działań gaśniczych w przypadku wystąpienia pożaru i uniemożliwienie jego rozprzestrzeniania się.

10.2. Sprzęt ppoż.

W sytuacji pożaru lub zagrożenia pożarowego wykorzystanie do jego likwidacji podręcznego sprzętu gaśniczego (gaśnice, węże i prądownice wodne, hydranty wewnętrzne i inne) nie jest niczym ograniczone!

Użycie jakiegokolwiek podręcznego sprzętu gaśniczego musi zostać natychmiast, kiedy to tylko będzie możliwe, zgłoszone Specjaliście ds. BHP oraz przedstawicielowi Tenneco Automotive POLSKA.

Ważne uwagi:

Sprzęt ppoż. umieszczony w oznaczonych miejscach winien być wykorzystywany tylko do gaszenia pożaru. Nienaruszalność miejsca jego lokalizacji zapewnia, iż będzie on tam zawsze, gdy zajdzie pilna potrzeba skorzystania z niego.

10.3. Pożar

W przypadku zaistnienia pożaru wszyscy zobowiązani są podjąć działania w celu jego likwidacji oraz winni alarmować niezwłocznie, przy użyciu wszystkich dostępnych środków, osoby będące w

(15)

Strona 15 z 19

strefie zagrożenia, koordynatora, właściwego kierownika działu lub telefon alarmowy 0 998. Należy niezwłocznie przystąpić do gaszenia pożaru, używając podręcznego sprzętu gaśniczego.

Ważne uwagi:

Skuteczne alarmowanie i natychmiastowe podjęcie działań gaśniczych gwarantuje bezpieczeństwo ludzi i minimalne straty pożarowe.

10.4. Zabezpieczenie prac niebezpiecznych pożarowo

Podwykonawcy muszą zapewnić odpowiednie zabezpieczenie ppoż. prac niebezpiecznych pożarowo.

Właściwe zabezpieczenie ppoż. prac pożarowo niebezpiecznych obejmuje:

 dostarczenie odpowiedniego podręcznego sprzętu gaśniczego (gaśnice, koce gaśnicze),

 zapoznanie pracowników z obsługą podręcznego sprzętu gaśniczego,

 osłonięcie stanowisk spawalniczych kurtynami z materiałów niepalnych,

 odpowiedni nadzór osoby posiadającej odpowiednie kwalifikacje,

 poinstruowanie pracowników o bezpiecznym sposobie wykonywania prac.

Spawanie powinno odbywać się w miejscach odpowiednio wentylowanych. Przed rozpoczęciem prac spawalniczych lub szlifierskich należy dokonać oględzin miejsca spawania i usunąć lub zabezpieczyć wszelkie elementy łatwopalne, mogące ulec zapaleniu oraz zniszczeniu. Butle z gazami muszą być przechowywane na zewnątrz budynku w miejscu trudnodostępnym dla osób nieupoważnionych.

Należy oznaczyć butle puste i pełne. Nie wolno przechowywać butli pustych i pełnych razem. Butle powinny być w dobrym stanie technicznym z aktualnym dopuszczeniem (oznakowane odpowiednim kolorem, posiadać numer identyfikacyjny, sprawne manometry itp.). Pracownicy upoważnieni do obsługi palników i butli muszą posiadać odpowiednie kwalifikacje.

Podwykonawca na bieżąco kontroluje proces prac pożarowo niebezpiecznych, po zakończeniu przekazuje zezwolenie do działu BHP. Specjalista ds. bhp TAP lub upoważniony pracownik ochrony przeprowadza kontrole stanowiska po 1-szej, 3-ciej , 8-smej godzinie pracy.

Urządzenia do spawania elektrycznego, gazowego muszą być w prawidłowym stanie technicznym.

Sprzęt powinien posiadać aktualne dopuszczenia do użytkowania. Zabronione jest stosowanie uszkodzonych kabli, węży, zacisków, manometrów itp.

11. Wypadki i udzielanie pierwszej pomocy

11.1. Wypadek

Każdy wypadek przy pracy w wyniku którego doszło do urazu pracownika Podwykonawcy należy niezwłocznie zgłosić przedstawicielowi Tenneco Automotive lub pod telefon BHP-TAP 734 429 547.

Zgłoszenie wypadku nie zwalnia Podwykonawcy od przeprowadzenia postępowania powypadkowego, określonego w odpowiednich przepisach prawa.

Tryb postępowania powypadkowego dla wypadków mających miejsce na terenie Tenneco Automotive POLSKA należy zawsze uzgodnić z Działem BHP Tenneco POLSKA.

11.2. Zdarzenie potencjalnie wypadkowe

Po zaistnieniu zdarzenia potencjalnie wypadkowego (brak urazu), świadek zdarzenia niezwłocznie zgłasza fakt zaistnienia takiego zdarzenia do Działu BHP.

11.3. Postępowanie w przypadku zaistnienia wypadku

Podwykonawca ma obowiązek:

(16)

Strona 16 z 19

 zapewnienia niezwłocznie pomocy osobie, która uległa wypadkowi,

 zabezpieczenia miejsca wypadku,

 niezwłocznego zawiadomienia o wypadku Dyrektora obszaru, na terenie którego zdarzył się wypadek, przedstawiciela Tenneco Automotive POLSKA oraz Działu BHP.

11.4. Udzielanie pierwszej pomocy

Każdej osobie, która uległa wypadkowi na terenie Tenneco Automotive POLSKA należy udzielić pierwszej pomocy:

 użycie apteczki Tenneco Automotive POLSKA jest nieograniczone – fakt uzupełnienia jej zawartości należy zgłosić do Działu BHP-Tenneco

 pierwsza pomoc przedmedyczna – wykazy osób upoważnionych do udzielania pierwszej pomocy umieszczone są na działowych tablicach informacyjnych produkcji.

 pomoc medyczna (wezwanie karetki pogotowia) – zgłosić każdemu pracownikowi Tenneco Automotive lub pod telefon dyżurny BHP TAP 734 429 547.

12. Ochrona środowiska

12.1. Odpady

Podwykonawcy mają obowiązek zapewnienie własnych pojemników do selektywnej zbiórki wytworzonych przez nich odpadów.

Podwykonawcy gromadzą selektywnie odpady wytwarzane w trakcie realizowanych przez nich zleceń na terenie Tenneco Automotive w. pojemnikach, a następnie wywożą je na zewnątrz zakładu w celu ich właściwego zagospodarowania zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi.

12.2. Ścieki

ZABRANIA SIĘ WYLEWANIA JAKICHKOLWIEK NIECZYSTOŚCI CIEKŁYCH DO STUDZIENEK KANALIZACYJNYCH, DO ZIEMI ORAZ DO ZBIORNIKÓW BEZODPŁYWOWYCH.

Podwykonawcy zobowiązani są do wywożenia wszystkich wytwarzanych przez siebie nieczystości ciekłych na zewnątrz terenu Tenneco Automotive POLSKA w celu ich właściwego zagospodarowania zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi.

12.3. Zagrożenia

W przypadku rozsypania, rozlania lub wycieku środków chemicznych, w tym również olejów i paliw, Podwykonawca jest zobowiązany do zastosowania środka neutralizującego (np. sorbentu) przewidzianego w Karcie charakterystyki substancji niebezpiecznej, a następnie umieścić go w szczelnym, odpowiednio oznaczonym pojemniku. Pojemnik i odpowiedni środek do neutralizacji Podwykonawca musi zapewnić we własnym zakresie. Z powstałym w wyniku zebrania środka chemicznego odpadem należy postąpić zgodnie z punktem 12.1. Odpady.

Podwykonawca jest zobowiązany do natychmiastowego powiadomienia o zaistniałym zdarzeniu służbę BHP TAP tel. 734 429 547

12.4. Pojazdy

Podwykonawca jest zobowiązany zapewnić odpowiedni stan techniczny pojazdów wjeżdżających na teren Tenneco Automotive POLSKA. W przypadku awarii pojazdu, powodującej zagrożenie dla środowiska (np. wycieku olejów silnikowych, hydraulicznych, paliw, płynów hamulcowych) odpowiedzialność za podjęcie odpowiednich działań spoczywa na Podwykonawcy (patrz punkt 12.3. Zagrożenia).

(17)

Strona 17 z 19

Na terenie Tenneco Automotive Polska zabrania się przeprowadzania napraw, sprzątania, mycia pojazdów.

13. Kontakt w firmie

13.1. Ważne telefony

Posterunek Służby Ochrony Tenneco

32 42 94 192

Służba BHP . 734 429 547

14. Zaświadczenie o zapoznaniu się z wymogami przez Podwykonawcę

ZAŚWIADCZENIE

Oświadczam otrzymanie kopii:

PODRĘCZNIKA PODWYKONAWCY

Odbyłem szkolenie wprowadzające dotyczące zawartych w niej treści.

Zapoznam się i będę przestrzegać wszystkich przepisów i zasad zawartych w niniejszej publikacji, jak również wszystkich dodatkowych przepisów i zasad dotyczących wykonywanej przeze mnie pracy na terenie Tenneco Automotive POLSKA.

Praca w bezpiecznych warunkach oraz stosowanie środków ochrony są obowiązkowe przy realizacji zadań na terenie Tenneco Automotive POLSKA.

W przypadku naruszania przez mnie zasad bezpieczeństwa, przepisów lub standardów, poddam się działaniom dyscyplinarnym, łącznie z wykluczeniem mnie z realizacji wykonywanego zadania.

Przyjmuję również do wiadomości, że niniejsza publikacja oraz przepisy i zasady,

które zawiera nie zdejmują z mojego pracodawcy odpowiedzialności prawnej

i innej w zakresie bezpieczeństwa pracy podczas realizacji zadania.

(18)

Strona 18 z 19

Nazwa firmy Imię i Nazwisko

(litery drukowane)

Podpis Data

Załącznik nr 1

LISTA PRACOWNIKÓW

Nazwa firmy: ………

Zlecone zadanie: ………

Termin wykonania zadania: ………

Osoba odpowiedzialna za realizację zadania ze strony firmy: ………

Osoby wykonujące zadanie:

Lp. Imię i nazwisko Funkcja Uprawnienia 1

2 3 4 5 6 7 8

Załącznik nr 2

WYKAZ PRACOWNIKÓW

Nazwa firmy: ………

Data: ………

Zlecone zadanie: ………

Realizowane czynności tego dnia: ………

Telefon kontaktowy do osoby odpowiedzialnej: ………

Osoby wykonujące prace (imię i nazwisko):

1. ………

2. ………

3. ………

4. ………

5. ………

6. ………

7. ………

8. ………

(19)

Strona 19 z 19

Cytaty

Powiązane dokumenty

y Jeżeli telewizor nie jest wyposażony w dekoder Dolby Digital oraz MPEG, ustaw opcję [Dolby Digital] oraz [MPEG] na [PCM] w menu konfiguracji.. y Zmiana rozdzielczości,

Wróblewski, który powołując się na przykład Francji, Hiszpanii oraz Irlandii, zauważył postępujący spadek dzietności pomimo rozwoju usług medycznych oraz

W szczególności stosowanie hełmów ochronnych, środków ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokości (szelki bezpieczeństwa) jeśli wymaga tego charakter

Na różnych rynkach za granicznych wytwarza się obecnie dla Polski bardzo korzystna okazja do wzmożenia swego eksportu, a sądzić można o tym fakcie po Kanadzie.. Kraj ten

Istnienie pierwotnego Ja należy zatem odróżnić od jego zjawiania się w czasie: absolutne „Ja jestem” jest warunkiem wszelkiego zjawiania się, ale samo się nie

Banach sam habilitował się w 30 czerwca 1922 roku (2 lata po doktoracie) i uzyskał nominację profesorską już 22 lipca w tym samym roku!!! Wykrzykniki można stawiać po

Proszę w tytule maila wpisać imię, nazwisko, klasa, termin oddania pracy(nie wysłania, tylko termin do którego należy przesłać

Joel and Ethan Coen are American film-makers, who write, direct and produce films together. Since 1984, they have made almost 20 films, many of which have been very successful.