R O C Z N IK I G L E BO Z N A W C ZE T . 23, Z- 2, W A R S Z A W A 1972
A N T O N I ST R A H L
WSPÓŁZALEŻNOŚĆ NIEKTÓRYCH MIKROELEMENTÓW W GLEBIE I ROŚLINIE
C entralny Ośrodek M eto d y czn o -N a u k o w y IU NG w e W rocław iu
Zbadano współzależność m iędzy zawartością niektórych mikroelem en tów w czarnych ziemiach wrocławskich i roślinach uprawnych — psze nicy ozimej, buraków cukrowych i lucerny.
W latach 1967— 1968 pobrano 200 próbek glebowych z warstwy ornej trzech powiatów województwa wrocławskiego, a mianowicie: Strzelina, Oławy i Wrocławia. Powiaty te mają na znacznej powierzchni czarne ziemie. Są to najżyźniejsze gleby województwa wrocławskiego. Równo cześnie pobrano próbki pszenicy ozimej, buraków cukrowych (liści) i lu cerny (siano), łącznie 200 próbek. Pszenicę pobrano w okresie strzelania
R ów n an ie regresji dla lu cern y
w źdźbło, liście buraków cukrowych — w okresie najintensywniejszego wzrostu, lucernę zaś (siano) — w okresie intensywnego rozwoju w pier wszym roku użytkowania.
zawar-T a b e l a 1
Z a w arto ść m akro- i m ik ro sk ła d n ik ó w w c z a rn y c h z ie m ia c h /2 0 0 p ró b e k /
< 2 0 fi < 6 > i o r g .С N CaCO^ I n KC1pH p2o5 DL к 2о Dl Mg S c h a c h t В Cu Mn Mo Zn % mg/100 g g le b y w ppm ś r e d n i a 44 & 1 .6 0 .1 7 1 .2 6 .6 êSjSi 2 4 .0 ъз. 0 .8 Sê 0 .0 7 £ * 2 M inim alna 25 8 0 ,8 8 0 ,1 2 0 ,1 7 5 ,7 4 ,5 6 ,8 3 ,8 0 ,3 2 ,1 6 ,7 0 ,0 1 0 ,0 5 M aksymalna 55 30 З Д 4 0 ,2 7 1 4 ,9 7 ,3 1 3 8 ,7 1 0 7 ,0 1 5 ,5 1 ,4 1 4 ,5 92 0 ,2 0 2 0 ,1 2 ' a b e 1 a 2 z a w a rto ś ć m akro- i m ik ro elem en tó w w p s z e n ic y w s.m . /1 0 0 p ró b e k /
P2°5 k2o CaO Mg Mn Cu В Mo Zn Fe Co
% w ppm
ś r e d n i a 1 .8 0 0 .7 0 2 .8 0 0 .4 5 0 .1 7 6 .0 2 .8 0 .6 0 40 150 0 .0 5
M inim alna 0 ,9 4 0 ,4 7 2 ,1 5 0 ,2 1 0 ,0 6 * ,2 8 2 ,0 0 ,7 9 0 ,1 1 1 7 ,2 101 0 ,0 0 6
W spółzależność m ikroelem entów w glebie i roślinie 71
tość substancji organicznej, węglanów oraz ilość przyswajalnych form
makro- i m ikroelementów (tab. 1). Czarne ziem ie wrocławskie są prze
ważnie ciężkie, o odczynie obojętnym. Zawierają znaczny procent sub stancji organicznej, a średnie pH wskazuje na odczyn obojętny. Ich średnia zawartość przyswajalnego fosforu i potasu, według liczb gra nicznych przyjętych w Polsce, jest wysoka, a zawartość magnezu średnia. Przyjmując za podstawę ocenę Bergmanna, średnia zawartość boru i m ie dzi jest wysoka, molibdenu — średnia, manganu — niska.
Zawartość cynku według kryteriów przyjętych przez PTG jest w y soka. Skrajne zawartości przyswajalnych form makro- i mikroelementów świadczą o dużych wahaniach ich zawartości w badanych glebach. Ma teriały roślinne badano metodami opracowanymi przez Centralny Ośro dek Metodyczno-Naukowy w e Wrocławiu. Średnie zawartości makró- i mikroelem entów znalezione w pszenicy i lucernie wydają się nie odbie gać od przeciętnych, średnie zaś zawartości cynku, żelaza, miedzi, ko baltu i boru w burakach cukrowych wydają się wysokie. Ogólnie jednak i w m ateriale roślinnym występują duże wahania w zawartości badanych składników (tab. 2, 3, 4).
Aby stwierdzić ewentualne zależności w zawartości niektórych m i kroelem entów w glebie i roślinie zastosowano obliczenia statystyczne. Krytyczne wartości współczynnika korelacji przyjęto według tablic Ma lickiego, za poziom istotności przyjęto « = 0,05. W ten sposób ustalono: p s z e n i c a :
— współzależność m iędzy zawartością cynku w roślinie i glebie — w yliczony współczynnik korelacji r = 0,34;
b u r a k i c u k r o w e :
— współzależność m iędzy zawartością miedzi w roślinie i glebie — w yliczony współczynnik korelacji r = 0,41,
— współzależność między zawartością boru w roślinie i glebie — wyliczony współczynnik korelacji r = 0,43,
— współzależność między zawartością molibdenu w roślinie i glebie
— wyliczony współczynnik korelacji r = 0,2 2,
— współzależność między zawartością manganu w roślinie i glebie
— wyliczony współczynnik korelacji r = 0,6 6 ;
l u c e r n a :
— współzależność między zawartością miedzi w roślinie i glebie — w yliczony współczynnik korelacji r = 0,64,
— współzależność między zawartością manganu w roślinie i glebie — wyliczony współczynnik korelacji r = 0,77,
Odpowiednie równanie regresji ma postać (rys.): y = 0,27^ + 27,64
T a b e l a 3 Z aw arto ść m akro- i m ik ro sk ła d n ik ó w w l i ś c i a c h b u ra k a cukrow ego w s.m . /7 5 p ró b e k /
N P2°5 k2o CaO Mg Mn Cu В Mo Zn Fe Co % ppm ś r e d n i a 4 .2 0 ^ 6 .0 0*5 ш 1 2 0 .8 650 0 .3 5 M inim alna 3 ,5 0 ,6 3 ,1 1 .7 0 ,4 57 10 32 0 ,4 57 158 0 ,1 9 Maksymalna 5 ,1 1 ,4 1 1 ,0 4 ,8 1 ,7 250 23 78 2 ,3 160 1140 0 ,9 9 T a b e l a 4 Z aw artość m ak ro - i m ik ro sk ła d n ik ó w w l u c e r n i e w s.m . /2 5 p ró b e k / N P Ą 1 J K2° CaO Mg Mn Cu В Mo Zn Fe Co % ppm Ś r e d n ia 4 .0 0 .8 2 3 .3 0 3 .2 7 0 .2 5 3 5 .8 1 0 .4 3 6 .0 0 .6 8 3 9 .0 160 0 .1 3 M inim alna 3 ,1 0 ,4 6 1 ,8 3 2 ,6 3 0 ,1 2 2 6 ,3 5 ,6 2 5 ,5 0 ,0 1 2 8 ,8 117 0 ,0 5 Maksymalna 1 5 ,1 1 ,0 5 4 ,9 9 4 ,3 2 0 ,3 2 6 0 ,2 1 8 ,8 5 4 ,0 2 ,7 6 50,2 244 0 ,2 9
Współzależność m ikroelem entów w glebie i roślinie 73
W N IO SK I
Wśród zbadanych w ielu par cech współzależności m iędzy zawartością m ikroelementów w roślinie i w glebie na przykładzie pszenicy, buraków cukrowych i lucerny znaleziono jedynie ścisłą współzależność korelacyj ną m iędzy zawartością manganu w lucernie i w glebie.
M gr A n to n i S tr a h l
C e n tr a ln y O śr o d e k M e t o d y c z n o -N a u k o w y d .s. S ta c ji C h e m ic z n o -R o ln ic z y c h W r o cła w , pl. E n g e lsa 5
