SPOSOBY ZAWIERANIA UMÓW

SPOSOBY ZAWIERANIA

UMÓW

TRYB OFERTOWY  

 art. 66 § 1 k.c.:

„Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy”.

 2 konstytutywne cechy oferty:

1) skierowana do drugiej strony (oblata) propozycja zawarcia umowy

2) określająca istotne jej postanowienia

 po złożeniu oferty zawarcie umowy zależy już wyłącznie od oblata

 złożenie oferty co do zasady nie

wymaga formy szczególnej, chyba że jest ona przewidziana dla umowy,

która ma zostać zawarta

 dopuszczalne są wszelkie sposoby komunikowania się, chyba że

wcześniej uzgodniono inaczej

 oferta może być skierowana do indywidualnie oznaczonej osoby lub osób, bądź do nieoznaczonego kręgu osób (ad incertas personas)

 czy i kiedy została złożona oferta:

1) gdy indywidualnie adresowana - rozstrzyga się zgodnie z art. 61 k.c.

2) gdy skierowana do ogółu - z chwilą

jej ogłoszenia

 66¹ § 1 k.c.:

„Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie”.

Przepis ten nie ma zastosowania do

zawierania umów za pomocą poczty

elektronicznej albo podobnych środków

indywidualnego porozumiewania się na

odległość. Nie stosuje się go także w

stosunkach między przedsiębiorcami,

jeżeli strony tak postanowiły (66¹ § 4

k.c.)

Oferta a propozycje niebędące ofertą

 art. 71 k.c.: „Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do po-szczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy”.

 art. 543 k.c.: „Wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę sprzedaży”

 art. 543 k.c. należy odpowiednio stosować do masowo oferowanych konsumentom usług

przy użyciu automatów, np. kserokopiarki,

skrytki bagażowe, kabiny do robienia zdjęć

Skutki oferty:

 związanie oferenta ofertą

 jeżeli początkowy termin związania nie został przez oferenta określony, biegnie od chwili złożenia oferty adresatowi, tzn.

od chwili gdy doszła do niego w taki

sposób, że mógł się zapoznać z jej treścią (art. 61 k.c.)

 późniejszy termin a quo przy złożeniu

oferty w postaci elektronicznej (66¹ § 1

k.c.) – oferta wiąże oferenta dopiero, gdy

druga strona niezwłocznie potwierdzi jej

otrzymanie

 oferta nie wywołuje żadnych skutków prawnych, jeżeli oferent odwołał swoje

oświadczenie woli, a odwołanie doszło do oblata jednocześnie ze złożeniem oferty lub wcześniej (art. 61 § 1 zd. 2 k.c.)

 art. 66² k.c.:

„§ 1. W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty.

§ 2. Jednakże oferty nie można odwołać, jeżeli

wynika to z jej treści lub określono w niej

termin przyjęcia”.

 następstwa śmierci oferenta nie zostały uregulowane

należy przyjąć, że związanie ofertą wygasa wtedy, gdy wynika to z jej treści, ustawy lub z okoliczności;

inaczej związanie ofertą przechodzi na spadkobierców oferenta, gdy zmarł on przed lub po dojściu oferty do oblata, ale w czasie związania ofertą (Z.

Radwański, B. Gawlik)

 oferta przestaje wiązać, gdy

zostanie odrzucona przez oblata

 odrzucenie oferty nie wymaga zachowania formy szczególnej, nawet jeśli oferta była złożona w takiej formie

 oferta nie wiąże oferenta, gdy oblat

ją przyjmie (dochodzi do zawarcia

umowy)

Złożenie oferty w postaci elektronicznej:

 reguła ogólna art. 61 § 2 k.c. – oświadczenie woli

wyrażone w postacie elektronicznej zostaje złożone w chwili, gdy wprowadzono je do środka komunikacji

elektronicznej adresata w taki sposób, że mógł on zapoznać się z jego treścią

 art. 66¹ § 1 k.c. wyjątek: „oferta złożona w postaci

elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie”

 Przepisy art. 66¹ § 1–3 k.c. nie mają zastosowania do zawierania umów za pomocą poczty elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość. Nie stosuje się ich także w stosunkach

między przedsiębiorcami, jeżeli strony tak postanowiły

(art. 66¹ § 4 k.c.)

Przyjęcie oferty:

 oświadczenie woli oblata

 stanowcza decyzja zawarcia

umowy o treści określonej w

ofercie lub w jej zmodyfikowanej

postaci wskazanej ustawą

 zasada lustrzanego odbicia

 art. 68 k.c.:

„Przyjęcie oferty dokonane z

zastrzeżeniem zmiany lub

uzupełnienia jej treści poczytuje się

za nową ofertę”

 w obrocie profesjonalnym:

1) art. 385

k.c. (tzw. wojna wzorców umownych):

„§ 1. Umowa między przedsiębiorcami stosującymi różne wzorce umów nie obejmuje tych postanowień wzorców, które są ze sobą sprzeczne.

§ 2. Umowa nie jest zawarta, gdy po otrzymaniu oferty strona niezwłocznie zawiadomi, że nie zamierza zawierać umowy na warunkach przewidzianych w § 1”.

2) art. 68¹ k.c. - modyfikujące przyjęcie oferty:

„§ 1. W stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią.

§ 2. Przepisu paragrafu poprzedzającego nie stosuje się, jeżeli w

treści oferty wskazano, że może ona być przyjęta jedynie bez

zastrzeżeń, albo gdy oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu

zastrzeżeń do umowy, albo gdy druga strona w odpowiedzi na ofertę

uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na włączenie zastrzeżeń

do umowy, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała”.

Spóźnione przyjęcie oferty:

 art. 67 k.c. – szczególny przypadek:

„Jeżeli oświadczenie o przyjęciu oferty nadeszło z opóźnieniem, lecz z jego treści lub z okoliczności wynika, że zostało wysłane w czasie właściwym, umowa dochodzi do skutku, chyba że składający ofertę zawiadomi niezwłocznie drugą stronę, iż wskutek opóźnienia odpowiedzi poczytuje umowę za niezawartą”.

 spóźnione przyjęcie oferty stanowi nową

ofertę (oblata)

Sposób przyjęcia oferty:

 reguły ogólne, również per facta concludentia

 SN: nie mają waloru przyjęcia oferty zwykłe poświadczenia odbioru zamówienia

 art. 69 k.c.:

„Jeżeli według ustalonego w danych stosunkach

zwyczaju lub według treści oferty dojście do

składającego ofertę oświadczenia drugiej strony o

jej przyjęciu nie jest wymagane, w szczególności

jeżeli składający ofertę żąda niezwłocznego

wykonania umowy, umowa dochodzi do skutku,

skoro druga strona w czasie właściwym przystąpi

do jej wykonania; w przeciwnym razie oferta

przestaje wiązać”

Forma:

 co do zasady dowolna forma oferty i jej przyjęcia

 jeżeli forma szczególna wymagana jest dla ważności

umowy, musi zostać w niej złożona zarówno oferta, jak i oświadczenie woli o jej przyjęciu

Milczenie:

 bierne zachowanie się może w określonych

okolicznościach pełnić funkcję znaku, wyrażającego oświadczenie woli

 może odnosić się jedynie do oblata

 art. 68² k.c.:

„Jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą

pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych, ofertę

zawarcia umowy w ramach swej działalności, brak

niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie

oferty”.

NEGOCJACJE  

 brak definicji ustawowej negocjacji

 wzajemne oddziaływanie stron na siebie (interakcja komunikacyjna)

 nie przybierają one kształtu stanowczej decyzji zawarcia umowy

Zaproszenie do zawarcia umowy

(rozpoczęcia negocjacji, składania ofert albo do zawarcia umowy w inny sposób):

 luźna propozycja

 zawiadomienie o gotowości zawarcia umowy

 art. 66¹ § 3 k.c. rozszerza

przewidziany w § 2 obowiązek

oferenta poinformowania drugiej

strony o procedurze zawarcia

umów w postaci elektronicznej na

przedsiębiorcę zapraszającego do

zawarcia umowy; obowiązek ten

nie obciąża go w przypadkach

określonych w art. 66¹ § 4 k.c.

Obowiązek lojalnego zachowania się w toku negocjacji:

 art. 72 § 2 k.c. – negocjacje powinno się prowadzić zgodnie z dobrymi

obyczajami i z zamiarem zawarcia umowy

 strona, która rozpoczęła lub

prowadziła negocjacje, zobowiązana jest do naprawienia szkody, jaką

druga strona poniosła przez to, że

liczyła na zawarcie umowy

Ochrona informacji poufnych:

 72¹ k.c.:

„§ 1. Jeżeli w toku negocjacji strona udostępniła informacje z zastrzeżeniem poufności, druga strona jest obowiązana do nieujawniania i nieprzekazywania ich innym osobom oraz do niewykorzystywania tych informacji dla własnych celów, chyba że strony uzgodniły inaczej.

§ 2. W razie niewykonania lub nienależytego

wykonania obowiązków, o których mowa w §

1, uprawniony może żądać od drugiej strony

naprawienia szkody albo wydania

uzyskanych przez nią korzyści”.

Zawarcie umowy w drodze negocjacji:

art. 72 § 1 k.c. – umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do

porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były

przedmiotem negocjacji

 jest to reguła interpretacyjna

AUKCJA I PRZETARG

 postępowanie wielostronne

 eliminacyjny charakter

Ogłoszenie aukcji i przetargu:

 organizator aukcji albo przetargu przejawia inicjatywę przez ogłoszenie jednego z tych postępowań

 art. 70¹ § 2 k.c.: „W ogłoszeniu aukcji albo przetargu należy określić czas, miejsce, przedmiot oraz warunki aukcji albo przetargu albo wskazać sposób udostępnienia tych warunków”.

 może być ono skierowane do ograniczonego albo nieograniczonego kręgu adresatów, w dowolny sposób

 treść – dwa konstytutywne elementy:

1) zaproszenie do składania ofert

2) powinno określać dalszy tok postępowania

Skutki prawne:

 „Ogłoszenie, a także warunki aukcji albo przetargu mogą być zmienione lub odwołane tylko wtedy, gdy zastrzeżono to w ich treści” (art. 70¹ § 3 k.c.)

 „Organizator od chwili udostępnienia warunków, a oferent od chwili złożenia oferty zgodnie z

ogłoszeniem aukcji albo przetargu są obowiązani postępować zgodnie z postanowieniami ogłoszenia, a także warunków aukcji albo przetargu.” (art. 70¹ § 4 k.c.)

 wskutek złożenia oferty w odpowiedzi na

zaproszenie organizatora dochodzi do zawarcia

między stronami porozumienia przedkontraktowego, dotyczącego dalszego postępowania (tzw. pactum de procedendo)

 dalsze fazy postępowania są różne dla aukcji i

przetargu

AUKCJA

 dawna nazwa: przetarg ustny

 prowadzący aukcję ogłasza warunki aukcji i zaprasza

licytantów do składania kolejnych postąpień (ofert)

 stosowana zwykle przy prostych umowach, gdzie tylko jeden

element podlega rywalizacji, np.

cena

Skutki złożenia oferty przez licytanta i zawarcie umowy:

 art. 70² k.c.:

„§ 1. Oferta złożona w toku aukcji przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji (licytant) złożył ofertę korzystniejszą, chyba że w warunkach aukcji zastrzeżono inaczej.

§ 2. Zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z chwilą udzielenia przybicia.

§ 3. Jeżeli ważność umowy zależy od

spełnienia szczególnych wymagań

przewidzianych w ustawie, zarówno

organizator aukcji, jak i jej uczestnik, którego

oferta została przyjęta, mogą dochodzić

zawarcia umowy”.

PRZETARG

 wcześniej: nazwa „przetarg pisemny”

 organizator zaprasza do składnia ofert w okresie i miejscu przez

niego wskazanym; oferty te są następnie rozpatrywane przez niego bez udziału oferentów

(art. 70³ § 2 k.c.)

Złożenie oferty i wybór jednej z ofert:

 oferent jest związany ofertą od chwili jej złożenia

 oferta przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta albo gdy przetarg został zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej (art.

70 ³ § 1 k.c.), np. przetarg dwustopniowy  

 organizator ma obowiązek niezwłocznego i

indywidualnego powiadomienia na piśmie

wszystkich uczestników przetargu o jego

wyniku albo o zamknięciu przetargu bez

dokonania wyboru (art. 70³ § 2 k.c.)

Zawarcie umowy:

 jeżeli w warunkach przetargu nie

zastrzeżono inaczej, do ustalenia chwili zawarcia umowy stosuje się przepisy

dotyczące przyjęcia oferty, t.j. art. 70 § 1 k.c., zgodnie z którym umowę uważa się za zawartą w chwili otrzymania przez oferenta oświadczenia o jej przyjęciu

(art. 70³ § 3 k.c.)

 jeżeli umowa musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego, przyjęcie

oferty powoduje obowiązek prawny jej

zawarcia obciążający obie strony; art. 64

k.c.

Wadium:

 dodatkowe zastrzeżenie zamieszczone w warunkach aukcji albo przetargu przez organizatora

 fakultatywny element postępowania

 wyraża obowiązek wpłacenia przez

przystępującego do aukcji albo przetargu

określonej sumy pieniężnej albo ustanowienia odpowiedniego zabezpieczenia jej zapłaty

(art. 70 ⁴ § 1 k.c.)

 funkcja eliminacyjna wadium (funkcja wstępnej selekcji):

podmiot, który nie wpłacił albo nie zabezpieczył zapłaty wadium, nie jest dopuszczony do

postępowania aukcyjnego albo przetargowego

(art. 70 ⁴ § 1 k.c.)

 art. 70 ⁴ § 2 zd. 2 k.c.: wadium

podlega niezwłocznemu zwrotowi;

nie podlega automatycznemu

zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która je wpłaciła; strony mogą postanowić inaczej

 zastrzeżenie wadium nie wyłącza

roszczenia o zawarcie umowy

 „Jeżeli uczestnik aukcji albo przetargu, mimo wyboru jego oferty, uchyla się od zawarcia umowy, której ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych w ustawie, organizator aukcji albo przetargu może pobraną sumę wadium zachować albo dochodzić zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia” (art. 70 ⁴ § 2 zd. 1 k.c.)

 „Jeżeli organizator aukcji albo przetargu uchyla się od zawarcia umowy, ich uczestnik, którego oferta została wybrana, może żądać zapłaty podwójnego wadium albo naprawienia szkody” (art. 70 ⁴ § 2 zd.

3 k.c.)

Unieważnienie umowy zawartej w wyniku aukcji albo przetargu:

 podmioty uprawnione:

1) organizator aukcji albo przetargu, który stał się stroną zawartej umowy 2) uczestnik tych postępowań,

chociażby jego oferta nie została wybrana

3) inna osoba, jeżeli umowa została

zawarta na jej rachunek lub zlecenie

 przesłanki – wpłynięcie przez stronę tej umowy, innego uczestnika postępowania aukcyjnego albo przetargowego lub

osobę trzecią działającą w porozumieniu z nimi na wynik jednego z tych

postępowań w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami

 uprawnienie wygasa z upływem miesiąca od dowiedzenia się o

przyczynie unieważnienia umowy,

jednak nie później niż z upływem roku od dnia zawarcia umowy

 wyrok ma charakter konstytutywny

 skutek wsteczny wyroku (ex tunc)