SPOSOBY ZAWIERANIA UMÓW dr Monika Tenenbaum-Kulig

SPOSOBY ZAWIERANIA UMÓW

dr Monika Tenenbaum-Kulig



do zawarcia umowy konieczne są zgodne

oświadczenia woli wszystkich jej stron (konsens)



oświadczenia woli stron są zgodne wówczas, gdy mają taki sam sens, ustalony w wyniku wykładni oświadczeń woli (art. 65 k.c.)



minimalny (konieczny) zakres konsensu można określić uwzględniając przepisy regulujące dany

stosunek prawny, np. zawierając umowę sprzedaży strony muszą określić przedmiot sprzedaży i cenę (art. 535 k.c.), chyba że z okoliczności wynika, że strony miały na względzie cenę przyjętą w

stosunkach danego rodzaju (art. 536 § 2 k.c.)



do zawarcia umowy zawsze niezbędne jest

określenie stron umowy - określenie stron może

wynikać z treści umowy i z okoliczności jej zawarcia

 zgodne oświadczenia woli stron mogą zostać złożone w dowolny sposób

 w praktyce wykształciły się

następujące sposoby zawierania umów:

1) oferta i jej przyjęcie 2) negocjacje

3) aukcja 4) przetarg

 nie jest to katalog zamknięty

TRYB OFERTOWY  

 art. 66 § 1 k.c.:

„Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy”.

 2 konstytutywne cechy oferty:

1) skierowana do drugiej strony (oblata) stanowcza propozycja zawarcia umowy

 oświadczenia o charakterze niestanowczym nie stanowią oferty (np. wyrażające jedynie ogólne zainteresowanie zawarciem umowy)

 o niestanowczym charakterze świadczy np. użycie trybu

przypuszczającego, bądź dodanie określeń wskazujących na niestanowczy charakter oświadczenia, takich jak „bez

zobowiązania” itp.

2) określająca konieczne postanowienia umowy

 oświadczenie nie zawierające koniecznych elementów umowy nie stanowi oferty



nie ma znaczenia posłużenie się określeniem

„oferta”



oświadczenia nie stanowiące oferty mogą zostać uznane za zaproszenie do zawarcia umowy,

np. za zaproszenie do negocjacji, do złożenia oferty



kwalifikacji należy dokonać stosując ogólne reguły wykładni oświadczeń woli (art. 65 k.c.)



jeżeli nie doprowadzą one do rezultatu, należy zastosować konkretną regułę interpretacyjną z art. 71 k.c.:

„Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje,

skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób,

poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę,

lecz za zaproszenie do zawarcia umowy”.

 art. 543 k.c.:

„Wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny uważa się za ofertę sprzedaży”.

 ofertę stanowi także wystawienie przez przedsiębiorcę różnego rodzaju

automatów przeznaczonych do sprzedaży (np. biletów) albo świadczenia usług (np.

kserokopiarki, kabiny do robienia zdjęć)



złożenie oferty powoduje powstanie stanu związania nią oferenta (art. 66 § 2 k.c.)



po złożeniu oferty zawarcie umowy zależy wyłącznie od oblata; umowa zostaje zawarta wskutek oświadczenia woli oblata o przyjęciu oferty



oblatowi przysługuje kompetencja do przyjęcia oferty



oferta nie jest jednostronną czynnością prawną

oferenta, lecz oświadczeniem woli będącym elementem procesu zawierania umowy; w razie zawarcia umowy staje się jej elementem (wraz z oświadczeniem woli oblata)



złożenie oferty co do zasady nie wymaga formy

szczególnej, chyba że jest ona przewidziana dla umowy, która ma zostać zawarta



dopuszczalne są wszelkie sposoby komunikowania się,

chyba że wcześniej uzgodniono inaczej

 oferta może być skierowana do

indywidualnie albo rodzajowo

oznaczonej osoby (osób), bądź do

nieoznaczonego kręgu osób (ad

incertas personas; do ogółu)

Skutki oferty



związanie oferenta ofertą



stan związania oferenta ofertą powstaje w różnym momencie, w zależności od rodzaju oferty

1) oferta indywidualnie adresowana



jeżeli początkowy termin związania nie został przez oferenta określony, biegnie on od chwili złożenia oferty adresatowi, tzn. od chwili gdy oferta doszła do niego w taki sposób, że mógł się zapoznać z jej treścią (art. 61 § 1 k.c.)

2) oferta skierowana do nieoznaczonego kręgu

osób wiąże od chwili jej ogłoszenia

 szczególne reguły dotyczą oferty składanej w postaci elektronicznej

 reguła ogólna art. 61 § 2 k.c. – oświadczenie woli wyrażone w

postaci elektronicznej zostaje złożone w chwili, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej adresata w taki sposób, że mógł on zapoznać się z jego treścią

 art. 66¹ k.c.:

„§ 1. Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie.

§ 2. Przedsiębiorca składający ofertę w postaci elektronicznej jest obowiązany przed zawarciem umowy poinformować drugą stronę w sposób jednoznaczny i zrozumiały o: 1) czynnościach technicznych składających się na procedurę zawarcia umowy; 2) skutkach prawnych potwierdzenia przez drugą stronę otrzymania oferty; 3) zasadach i sposobach utrwalania, zabezpieczania i udostępniania przez przedsiębiorcę drugiej stronie treści zawieranej umowy; 4) metodach i środkach technicznych służących wykrywaniu i korygowaniu błędów we wprowadzanych danych, które jest obowiązany udostępnić drugiej stronie; 5) językach, w których umowa może być zawarta; 6) kodeksach etycznych, które stosuje, oraz o ich dostępności w postaci elektronicznej.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio, jeżeli przedsiębiorca zaprasza drugą stronę do rozpoczęcia negocjacji, składania ofert albo do zawarcia umowy w inny sposób.

§ 4. Przepisy § 1–3 nie mają zastosowania do zawierania umów za pomocą poczty elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość. Nie stosuje się ich także w stosunkach między przedsiębiorcami, jeżeli strony tak postanowiły”.

 brak zastosowania do zawierania umów za pomocą poczty elektronicznej i za pomocą podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość

np. komunikatory internetowe, SMS, MMS

 normy prawne zawarte w art. 66¹ § 1-3 k.c. mają

charakter bezwzględnie wiążący w razie składania przez przedsiębiorcę oferty konsumentowi; między

przedsiębiorcami mają charakter względnie wiążący (art. 66¹ § 4 k.c. )

 oferta nie wywołuje żadnych skutków prawnych, jeżeli oferent odwołał swoje oświadczenie woli, a odwołanie doszło do oblata jednocześnie ze złożeniem oferty lub wcześniej (art. 61 § 1 zd. 2 k.c.)

 art. 66² k.c.:

„§ 1. W stosunkach między przedsiębiorcami oferta może być odwołana przed zawarciem umowy, jeżeli oświadczenie o odwołaniu zostało złożone drugiej stronie przed wysłaniem przez nią oświadczenia o przyjęciu oferty.

§ 2. Jednakże oferty nie można odwołać, jeżeli wynika to z jej treści lub określono w niej termin przyjęcia”.

 oferta ad incertas personas może zostać w każdym czasie cofnięta albo zmieniona, jeżeli oferent nie oznaczył terminu związania ofertą; cofnięcie albo zmiana nie są skuteczne wobec osób, które przyjęły ofertę albo zawiadomiły drogą elektroniczną o otrzymaniu oferty

 następstwa śmierci oferenta nie zostały uregulowane

należy przyjąć, że związanie ofertą wygasa wtedy, gdy wynika to z jej treści, ustawy lub z okoliczności;

inaczej związanie ofertą przechodzi na spadkobierców oferenta, gdy zmarł on przed albo po dojściu oferty do oblata, ale w czasie związania ofertą

(Z. Radwański, B. Gawlik)

 oferta wiąże przez okres wskazany w ofercie

 jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego będzie oczekiwać odpowiedzi - art. 66 § 2 k.c.:

1) oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie

2) oferta złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia

- należy uwzględnić czas potrzebny na dojście oferty do

adresata, czas do namysłu, czas potrzebny na sporządzenie odpowiedzi przez oblata, wysłanie odpowiedzi i jej dojście do oferenta

- art. 67. k.c.: „Jeżeli oświadczenie o przyjęciu oferty nadeszło z opóźnieniem, lecz z jego treści lub z okoliczności wynika, że zostało wysłane w czasie właściwym, umowa dochodzi do skutku, chyba że składający ofertę zawiadomi niezwłocznie drugą stronę, iż wskutek opóźnienia odpowiedzi poczytuje umowę za niezawartą”.

 oferta przestaje wiązać, gdy zostanie odrzucona przez oblata

 odrzucenie oferty nie wymaga zachowania formy szczególnej, nawet jeżeli oferta była złożona w takiej formie

 oferta nie wiąże oferenta, gdy

oblat ją przyjmie (dochodzi

wówczas do zawarcia umowy)

Przyjęcie oferty

 oświadczenie woli oblata

 stanowcza decyzja zawarcia

umowy o treści określonej w

ofercie lub w jej zmodyfikowanej

postaci wskazanej ustawą

 zasada lustrzanego odbicia

 art. 68 k.c.:

„Przyjęcie oferty dokonane z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia jej treści poczytuje się za nową ofertę”

 pierwotny oblat staje się

oferentem, a pierwotny oferent

oblatem

 w obrocie profesjonalnym:

1) art. 385⁴ k.c. (tzw. wojna wzorców umownych):

„§ 1. Umowa między przedsiębiorcami stosującymi różne wzorce umów nie obejmuje tych postanowień wzorców, które są ze sobą sprzeczne.

§ 2. Umowa nie jest zawarta, gdy po otrzymaniu oferty strona niezwłocznie zawiadomi, że nie zamierza zawierać umowy na warunkach przewidzianych w § 1”.

2) art. 68¹ k.c. - modyfikujące przyjęcie oferty:

„§ 1. W stosunkach między przedsiębiorcami odpowiedź na ofertę z zastrzeżeniem zmian lub uzupełnień niezmieniających istotnie treści oferty poczytuje się za jej przyjęcie. W takim wypadku strony wiąże umowa o treści określonej w ofercie, z uwzględnieniem zastrzeżeń zawartych w odpowiedzi na nią.

§ 2. Przepisu paragrafu poprzedzającego nie stosuje się, jeżeli w treści oferty wskazano, że może ona być przyjęta jedynie bez zastrzeżeń, albo gdy oferent niezwłocznie sprzeciwił się włączeniu zastrzeżeń do umowy, albo gdy druga strona w odpowiedzi na ofertę uzależniła jej przyjęcie od zgody oferenta na włączenie zastrzeżeń do umowy, a zgody tej niezwłocznie nie otrzymała”.

Spóźnione przyjęcie oferty



art. 67 k.c. – szczególny przypadek:

„Jeżeli oświadczenie o przyjęciu oferty nadeszło z opóźnieniem, lecz z jego treści lub z okoliczności wynika, że zostało wysłane w czasie właściwym, umowa dochodzi do skutku, chyba że składający ofertę zawiadomi niezwłocznie drugą stronę, iż wskutek opóźnienia odpowiedzi poczytuje umowę za niezawartą”.



spóźnione przyjęcie oferty stanowi nową

ofertę (pierwotnego oblata)

Sposób przyjęcia oferty

 reguły ogólne, art. 61 k.c.

 również per facta concludentia

 SN: nie mają waloru przyjęcia oferty zwykłe poświadczenia odbioru zamówienia

 art. 69 k.c.:

„Jeżeli według ustalonego w danych stosunkach zwyczaju lub według treści oferty dojście do składającego ofertę oświadczenia drugiej strony o jej przyjęciu nie jest wymagane, w szczególności jeżeli składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy, umowa dochodzi do skutku, skoro druga strona w czasie właściwym przystąpi do jej wykonania; w przeciwnym razie oferta przestaje wiązać”

- przystąpienie do wykonania wyraża dorozumiane oświadczenie woli o przyjęciu oferty

- brak wymogu zakomunikowania go oferentowi

Forma

 co do zasady dowolna forma oferty i jej przyjęcia

 jeżeli forma szczególna jest wymagana dla ważności umowy, musi zostać w niej złożona zarówno oferta, jak i oświadczenie woli o jej przyjęciu

Milczenie

 bierne zachowanie się może w określonych okolicznościach pełnić funkcję znaku, wyrażającego oświadczenie woli

 może odnosić się jedynie do oblata

 oferent nie może jednak jednostronnie ustalić, w jaki sposób należy interpretować bierne zachowanie oferenta (np.

sprzedawca wysyła kalendarz określonej osobie, informując, że brak odpowiedzi w oznaczonym terminie oznacza przyjęcie oferty sprzedaży; bierne zachowanie oferenta nie skutkuje zawarciem umowy)

 art. 68² k.c.:

„Jeżeli przedsiębiorca otrzymał od osoby, z którą pozostaje w stałych stosunkach gospodarczych, ofertę zawarcia umowy w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty”.

Czas i miejsce zawarcia umowy



ustalamy na podstawie reguł ogólnych



w razie wątpliwości zastosowanie znajduje reguła interpretacyjna z art. 70 k.c.:

„§ 1. W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w chwili otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest wymagane – w chwili przystąpienia przez drugą stronę do wykonania umowy.

§ 2. W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą

w miejscu otrzymania przez składającego ofertę

oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście do

składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest

wymagane albo oferta jest składana w postaci

elektronicznej – w miejscu zamieszkania albo w siedzibie

składającego ofertę w chwili zawarcia umowy”.

NEGOCJACJE

określenie „negocjacje” zostało wprowadzone ustawą z 14 lutego 2003 r.; wcześniej stosowany był zwrot „rokowania”

brak definicji ustawowej negocjacji

jest to sposób zawarcia umowy polegający na wzajemnym oddziaływaniu stron na siebie w celu zawarcia umowy (interakcji komunikacyjnej)

strony wymieniają różne informacje i oświadczenia nie przybierające kształtu stanowczej decyzji zawarcia umowy

w odróżnieniu od trybu ofertowego brak wyraźnego podziału ról

negocjacje mają charakter pewnego płynnego procesu, w trakcie którego strony kształtują swoje stanowiska

w praktyce w trybie negocjacji zawierane są bardziej skomplikowane umowy, o świadczeniach znacznej wartości

w toku negocjacji strony nie są związane swoimi oświadczeniami; zachowują swobodę decyzji dotyczącą zawarcia umowy

Zaproszenie do zawarcia umowy

(rozpoczęcia negocjacji, składania ofert albo do zawarcia umowy w inny sposób)



luźna propozycja



zawiadomienie o gotowości zawarcia umowy



art. 71 k.c.:

„Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy”.



art. 66¹ § 2 k.c. stosuje się odpowiednio, jeżeli przedsiębiorca zaprasza drugą stronę do

rozpoczęcia negocjacji, składania ofert albo do

zawarcia umowy w inny sposób (art. 66¹ § 3 k.c. )

 art. 66¹ § 3 k.c. rozszerza

przewidziany w § 2 obowiązek

oferenta poinformowania drugiej

strony o procedurze zawarcia

umów w postaci elektronicznej na

przedsiębiorcę zapraszającego do

zawarcia umowy; obowiązek ten

nie obciąża go w przypadkach

określonych w art. 66¹ § 4 k.c.

Obowiązek lojalnego zachowania się w toku negocjacji



negocjacje powinno się prowadzić zgodnie z

dobrymi obyczajami, w szczególności z zamiarem zawarcia umowy



art. 72 § 2 k.c.:

„Strona, która rozpoczęła lub prowadziła negocjacje z naruszeniem dobrych obyczajów, w szczególności bez zamiaru zawarcia umowy, jest obowiązana do naprawienia szkody, jaką druga strona poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy”.



odpowiedzialność w granicach tzw. ujemnego interesu umownego



odpowiedzialność o charakterze deliktowym

Ochrona informacji poufnych



72¹ k.c.:

„§ 1. Jeżeli w toku negocjacji strona udostępniła informacje z zastrzeżeniem poufności, druga strona jest obowiązana do nieujawniania i nieprzekazywania ich innym osobom oraz do niewykorzystywania tych informacji dla własnych celów, chyba że strony uzgodniły inaczej.

§ 2. W razie niewykonania lub nienależytego

wykonania obowiązków, o których mowa w §

1, uprawniony może żądać od drugiej strony

naprawienia szkody albo wydania

uzyskanych przez nią korzyści”.

Zawarcie umowy w wyniku negocjacji

art. 72 § 1 k.c.:

„Jeżeli strony prowadzą negocjacje w celu zawarcia oznaczonej umowy, umowa zostaje zawarta, gdy strony dojdą do porozumienia co do wszystkich jej postanowień, które były przedmiotem negocjacji”.

 jest to reguła interpretacyjna; strony mogą więc postanowić, że umowa

zostaje zawarta już w chwili uzgodnienia

koniecznych postanowień umowy

AUKCJA I PRZETARG



art. 70 ¹ § 1 k.c.:

„Umowa może być zawarta w drodze aukcji albo przetargu”.



postępowanie wielostronne



charakter eliminacyjny



celem jest dokonanie przez podmiot zainteresowany zawarciem umowy wyboru najkorzystniejszej oferty spośród ofert zgłoszonych przez uczestników tych postępowań i zawarcie z nim umowy



przepisy pozakodeksowe zawierają regulację

szczególną dotyczącą aukcji i przetargu

Ogłoszenie aukcji albo przetargu

 organizator aukcji albo przetargu przejawia inicjatywę przez ogłoszenie jednego z tych postępowań

 na zlecenie i rachunek osoby zamierzającej zawrzeć umowę funkcję organizatora może pełnić inny

podmiot, w szczególności wyspecjalizowany przedsiębiorca (np. dom aukcyjny)

 art. 70¹ § 2 k.c.: „W ogłoszeniu aukcji albo przetargu należy określić czas, miejsce, przedmiot oraz warunki aukcji albo przetargu albo wskazać sposób udostępnienia tych warunków”.

 ogłoszenie aukcji albo przetargu może być skierowane do ograniczonego albo nieograniczonego kręgu

adresatów

 ogłoszenie aukcji albo przetargu może być skierowane w dowolny sposób, np. listownie, przez Internet, w

telewizji, w radiu, w czasopiśmie, przy wykorzystaniu plakatów

 treść ogłoszenia aukcji albo przetargu – dwa konstytutywne elementy:

1) zaproszenie do składania ofert

- musi z niego wynikać, o zawarcie jakiej umowy chodzi - art. 70¹ § 2 k.c. wymaga określenia przedmiotu i

warunków aukcji albo przetargu – chodzi przede wszystkim o określenie rodzaju umowy; niekiedy cena albo

wynagrodzenie zostają określone poprzez podanie wartości minimalnej lub maksymalnej

- wystarczające jest wskazanie sposobu udostępnienia tych warunków

- inaczej niż w przypadku oferty treść umowy nie zostaje tak dokładnie określona, bo do zawarcia umowy

wystarczyło oświadczenie o przyjęciu zaproszenia do złożenia oferty

2) określenie dalszego toku postępowania

- art. 70¹ § 2 k.c. wymaga określenia czasu i miejsca aukcji albo przetargu

- musi być jasne, czy chodzi o aukcję, czy o przetarg

Skutki prawne



„Ogłoszenie, a także warunki aukcji albo przetargu mogą być zmienione lub odwołane tylko wtedy, gdy zastrzeżono to w ich treści” (art. 70¹ § 3 k.c.)



organizator jest zobowiązany do postępowania zgodnie z postanowieniami ogłoszenia, a także warunków aukcji albo przetargu od chwili

udostępnienia warunków aukcji albo przetargu, a oferent - od chwili złożenia oferty zgodnie z

ogłoszeniem aukcji albo przetargu (art. 70¹ § 4 k.c.)



sankcja: odpowiedzialność odszkodowawcza za niedojście umowy do skutku



odpowiedzialność w ramach tzw. ujemnego interesu umownego



dalsze fazy postępowania są różne dla aukcji i

przetargu

AUKCJA



dawna nazwa: „przetarg ustny”



prowadzący aukcję ogłasza warunki aukcji i zaprasza licytantów do składania kolejnych postąpień (ofert)



osoby zainteresowane zawarciem umowy (licytanci) obecni w miejscu aukcji albo komunikujący się za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość składają oferty



oferty są składane w sposób jawny; słownie albo innymi znakami (np. przez podniesienie ręki)



oczekiwane jest składanie coraz korzystniejszych ofert (tzw. kolejnych postąpień)



stosowana zwykle przy prostych umowach, gdzie

tylko jeden element podlega rywalizacji, np. cena

Skutki złożenia oferty przez licytanta i zawarcie umowy



art. 70² k.c.:

„§ 1. Oferta złożona w toku aukcji przestaje wiązać, gdy inny uczestnik aukcji (licytant) złożył ofertę korzystniejszą, chyba że w warunkach aukcji zastrzeżono inaczej.

§ 2. Zawarcie umowy w wyniku aukcji następuje z chwilą udzielenia przybicia.

§ 3. Jeżeli ważność umowy zależy od spełnienia

szczególnych wymagań przewidzianych w

ustawie, zarówno organizator aukcji, jak i jej

uczestnik, którego oferta została przyjęta,

mogą dochodzić zawarcia umowy”.

 udzielenie przybicia – zamknięcie aukcji w wyniku

uznania, że określony licytant zaoferował najwyższą cenę, gdyż mimo wezwania do dalszych postąpień nikt nie

postąpił wyżej

 przybicie jest zwykle manifestowane przez prowadzącego aukcję uderzeniem młotka

 szczególne wymagania przewidziane w ustawie, od których spełnienia zależy ważność umowy to np.

konieczność zachowania formy aktu notarialnego, wydania decyzji administracyjnej

 w przypadku, o którym mowa w art. 70² § 3 k.c., zarówno organizator aukcji, jak i zwycięski licytant mają obowiązek zawarcia umowy

 każdy z tych podmiotów może wystąpić na drogę postępowania sądowego

 zgodnie z art. 64 k.c. prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to

oświadczenie

PRZETARG



wcześniej: nazwa „przetarg pisemny”



organizator zaprasza do składnia ofert w okresie i miejscu przez niego wskazanym;

oferty te są następnie rozpatrywane przez niego bez udziału oferentów

(art. 70³ § 2 k.c.)



oferty nie są składane w sposób jawny, w toku bezpośredniej i równoczesnej interakcji



w przypadku przetargów dotyczących

skomplikowanych umów, wymagających

wiadomości specjalnych, powoływane są

zwykle komisje przetargowe, które oceniają

złożone oferty

Złożenie oferty i wybór jednej z ofert

 oferent jest związany ofertą od chwili jej złożenia

 „Oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta albo gdy przetarg został zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej” (art. 70³ § 1 k.c.)

np. przetarg dwustopniowy

 organizator wybiera najkorzystniejszą ofertę albo uznaje, że żadna nie spełnia jego oczekiwań (wówczas przetarg zostaje zamknięty; umowa nie zostaje zawarta)

 „Organizator jest obowiązany niezwłocznie powiadomić na piśmie uczestników przetargu o jego wyniku albo o zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru”

(art. 70³ § 2 k.c.)

 obowiązek niezwłocznego, indywidualnego, pisemnego powiadomienia wszystkich uczestników przetargu

Zawarcie umowy



jeżeli w warunkach przetargu nie zastrzeżono inaczej, do ustalenia chwili zawarcia umowy w drodze przetargu stosuje się przepisy dotyczące przyjęcia oferty (art. 70³ § 3 k.c.), t.j. art. 70 § 1 k.c., zgodnie z którym umowę uważa się za zawartą w chwili otrzymania przez oferenta oświadczenia o jej przyjęciu



jeżeli ważność umowy zależy od spełnienia szczególnych wymogów ustawowych (np.

umowa musi zostać zawarta w formie aktu

notarialnego), przyjęcie oferty powoduje

obowiązek prawny jej zawarcia obciążający

obie strony; art. 64 k.c.

Wadium



dodatkowe zastrzeżenie zamieszczone w warunkach aukcji albo przetargu przez organizatora



fakultatywny element postępowania



wyraża obowiązek wpłacenia przez przystępującego do aukcji albo przetargu określonej sumy pieniężnej; możliwość ustanowienia odpowiedniego zabezpieczenia jej zapłaty (art. 70

§ 1 k.c.), np. przez poręczenie



funkcja eliminacyjna wadium (funkcja wstępnej selekcji):

podmiot, który nie wpłacił określonej sumy albo nie

ustanowił odpowiedniego zabezpieczenia jej

zapłaty, nie jest dopuszczony do postępowania

aukcyjnego albo przetargowego (art. 70

§ 1 k.c.)

Skutki wadium w razie zawarcia umowy

 art. 70

§ 2 zd. 2 k.c.

 zapłacone wadia podlegają niezwłocznemu zwrotowi, a

ustanowione zabezpieczenia wygasają

 odnośnie zwycięskiego oferenta:

wadium nie podlega automatycznemu zaliczeniu na poczet świadczenia

strony, która je wpłaciła

 strony mogą postanowić inaczej

Przypadek umowy, której ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań ustawowych

 zastrzeżenie wadium nie wyłącza roszczenia o zawarcie umowy

 „Jeżeli uczestnik aukcji albo przetargu, mimo wyboru jego oferty, uchyla się od zawarcia umowy, której ważność zależy od spełnienia szczególnych wymagań przewidzianych w ustawie, organizator aukcji albo przetargu może pobraną sumę zachować albo dochodzić zaspokojenia z przedmiotu zabezpieczenia” (art. 70⁴ § 2 zd. 1 k.c.)

 „Jeżeli organizator aukcji albo przetargu uchyla się od zawarcia umowy, ich uczestnik, którego oferta została wybrana, może żądać zapłaty podwójnego wadium albo naprawienia szkody”. (art. 70⁴ § 2 zd. 3 k.c.)

 odszkodowanie w granicach tzw. ujemnego interesu umownego

 możliwość skorzystania ze skutków zastrzeżenia wadium albo dochodzenia zawarcia umowy

Unieważnienie umowy zawartej w wyniku aukcji albo przetargu

art. 70

k.c.:

„§ 1. Organizator oraz uczestnik aukcji albo przetargu może żądać unieważnienia zawartej umowy, jeżeli strona tej umowy, inny uczestnik lub osoba działająca w porozumieniu z nimi wpłynęła na wynik aukcji albo przetargu w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami. Jeżeli umowa została zawarta na cudzy rachunek, jej unieważnienia może żądać także ten, na czyj rachunek umowa została zawarta, lub dający zlecenie.

§ 2. Uprawnienie powyższe wygasa z upływem

miesiąca od dnia, w którym uprawniony dowiedział

się o istnieniu przyczyny unieważnienia, nie później

jednak niż z upływem roku od dnia zawarcia umowy”.

 podmioty uprawnione do żądania unieważnienia umowy:

1) organizator aukcji albo

przetargu, który stał się stroną zawartej umowy

2) uczestnik tych postępowań,

nawet jeżeli jego oferta nie została wybrana

3) osoba, na której rachunek lub

zlecenie została zawarta umowa



przesłanki – wpłynięcie przez stronę umowy,

innego uczestnika postępowania aukcyjnego albo przetargowego lub osobę działającą w

porozumieniu z nimi na wynik aukcji albo

przetargu w sposób sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami



uprawnienie wygasa z upływem miesiąca od dnia, w którym uprawniony dowiedział się o istnieniu przyczyny unieważnienia, jednak nie później niż z upływem roku od dnia zawarcia umowy



termin zawity (prekluzyjny)



wzruszalność umowy



wyrok sądowy ma charakter konstytutywny



skutek wsteczny wyroku (ex tunc)



normy prawne zawarte w art. 70

k.c. mają

charakter bezwzględnie wiążący