Beschouwing o v e r e v e n t u e l e schade aan de tuinbouwgebieden i n de Gouwe- p o l d e r na een doorbraak van de kade van de p o l d e r Middelburg.
A-78.041
Centrum v o o r Onderzoek Waterkeringen J.C.P. Johanson
In houd B l z .
1. Inleiding 2. Opperv 1 a k t e
3. De kade van de p o l d e r Middelburg 4. Schade na een doorbraak
1. schade aan de gewassen 2 . schade aan slootkanten 3. schade door klink
4. schade aan de kwaliteit van het veen 5. schade
aan
o p s t a l l e n6. schade aan leidingen 7. schade aan infrastructuur
1 2 2 2
B i j 1 age 1 S i t u a t i e Gouwepolder, P o l d e r Middelburg 1:25.000 2 D w a r s p r o f i e l o v e r weg en r i n g v a a r t . Form. / t e k . nr. A4/78.399 5Z/80.166
- 1 -
1. Inleiding
Ten
behoeve v a n werkgroep 11 "Onderzoek Muskusratten" van de Techni cche Advi escommi csi e voor de Na terkeringeni s d o o r het Centrum voor Onderzoek Waterkeringen een onderzoek ingesteld n a a r de f i n a n c i ë l e gevolgen van een doorbraak van een binnen kade in west Neder1 and
,
waardoorin de aangrenzende polder de waterhuishouding e r n s t i g verstoord w o r d t .
Om een indruk van deze schade t e verkrijgen i s in deze n o t i t i e een i n v e n t a r i s a t i e en kostenraming gemaakt van de schade die aan de Gouwepolder zal kunnen ontstaan,
na
een doorbraak van de kade v a n de polder Middelburg.De oorzaak v a n een dergelijke doorbraak kan g r a v e r i j van muskusratten z i j n , o f een afschuiving van de onveilige kade.
D i t l a a t s t e i s b i j de kade van de polder Middelburg een reële mogelijkheid,
- 2 -
2. O p p e r v l a k t e .
De Gouwepolder, ( d e V e r e n i g d e P o l d e r aan de O o s t z i j d e
van de Gouwe), g e l e g e n i n h e t Hoogheemraadschap van R i j n l a n d , h e e f t een o p p e r v l a k t e van 995 ha. De o p p e r v l a k t e van de
p o l d e r M i d d e l b u r g en de T e m p e l p o l d e r b e d r a a g t 525 ha. De o p p e r v l a k t e van de s l o t e n en t o c h t e n i n de Gouwepolder b e d r a a g t ongeveer 100 ha ( 1 0 % ) .
B i j een s l o o t d i e p t e van 2
m,
z a l b i j een d o o r b r a a k van een kade t u s s e n de p o l d e r M i d d e l b u r g en de Gouwepolder ongeveer 2.10m
w a t e r u i t de Gouwepolder i n de p o l d e r M i d d e l b u r g en de Tempelpolder stromen. De i n u n d a t i e h o o g t e i n de p o l d e r M i d d e l b u r g z a l maximaal0,4
m
bedragen, t e r w i j l de s l o t e n en t o c h t e n i n de Gouwepolder nagenoeg d r o o g komen t e s t a a n , 6 3 3. De kade van de p o l d e r M i d d e l b u r g .Naar a a n l e i d i n g van de a a n w e z i g h e i d van een s c h e u r i n de r i n g - v a a r t l a n g s de kade van de p o l d e r M i d d e l b u r g i s d o o r h e t Centrum v o o r Onderzoek W a t e r k e r i n g e n o n d e r z o c h t o f deze s c h e u r h e t ge- v o l g zou kunnen z i j n van een d i e p g l i j v l a k .
U i t h e t v e r r i c h t e onderzoek b l i j k t d a t de scheur zou kunnen samenhangen m e t een d i e p g l i j v l a k . H e t onderzoek toonde aan d a t h e t o n d e r z o c h t e k a d e g e d e e l t e a l s o n v e i l i g moet worden aangemerkt.
De i n v l o e d van e v e n t u e l e g r a v e r i j d o o r m u s k u s r a t t e n i s d a a r b i j nog b u i t e n beschouwing gebleven.
4. Schade na een d o o r b r a a k .
I n d i e n d e M i d d e l b u r g s e weg, welke een s c h e i d i n g v o r m t t u s s e n de r i n g v a a r t en h e t p o l d e r w a t e r van de Gouwepolder, i n t a c t b l i j f t , z a l s l e c h t s een g e d e e l t e van de gecompartimenteerde r i n g v a a r t i n de p o l d e r M i d d e l b u r g l e e g s tromen. Wel d i e n e n dan t i j d i g e n i g e , op de r i n g v a a r t a a n s l u i t e n d e s l o t e n t e worden afgedamd. H e t t e k o r t aan w a t e r i n de Gouwepolder
kan s n e l a a n g e v u l d worden d o o r h e t i n l a t e n van w a t e r u i t
- 3 -
In het voorgaande i s verondersteld d a t de Middelburgse weg i n t a c t b l i j f t . De Middelburgse weg fungeert dan a l s water- kering
.
Er moet e c h t e r , gezien ook de u i t e r l i j k e s t a a t v a n de Middel- burgse weg, rekening mee worden gehouden d a t , na het wegvallen
van
de waterdruk aan de z i j d e van de ringvaart, de Middel- burgse weg eveneens bezwijkt.Na
zulk een doorbraak dient rekening gehouden t e worden met het grotendeels leegstromen v a n sloten en tochten v a n de Gouwepolder in de polder Middelburg.Als gevolg van deze doorbraak z a l in de Gouwepolder de volgende schade kunnen on t s t a a n .
1. schade aan de gewassen. 2 . schade aan slootkanten. 3. schade d o o r klink.
4. schade aan de kwaliteit van het veen. 5 . schade aan opstallen.
6. schade aan leidingen. 7 . schade aan inf ra stru c tu u r.
a d 1. Schade aan de gewassen.
De boomkwekerijen in de Gouwepolder beslaan een opper- vlakte van 600 ha.
De oppervlakte i s ruwweg a l s v o l g t onder t e verdelen: boomteelt in de volle g r o n d : 550 ha.
boomteel t i n con t a i ners : 40 ha. boomteel t in kassen : 1 0 h a .
De
grootte van de schade die o n t s t a a t na een d o o r b r a a k i s s t e r k afhankelijk van het j a a r g e t i j d e en de t i j d die nodig i s om de kade van de polder Middelburg en de water- huishouding in de Gouwepolder t e h e r s t e l l e n .De grootst mogelijke schade d i e zal kunnen ontstaan zal g e l i j k zijn a a n de jaaropbrengst.
De jaaropbrengst per ha bedraagt ongeveer f 1 7 0 , 0 0 0 , - . De schade aan gewassen in de Gouwepolder z a l dan t o t f 100 miljoen oplopen,
Bij een snel dalende waterstand zullen de oevers van de s 1 oten verzakken
.
- 4 -
2 Indien e r van uitgegaan
wordt
d a t eenstrook
v a n
1m
grond in de sloot verdwijnt, zal per ha maximaal 400
m
beplanting verloren gaan.
De t o t a l e kosten aan verloren gegane producten kunnen, indien a l l e oevers verzakken, oplopen
t o t max.
f 4 miljoen.2
Na één à twee dagen droogte begint schade voor t e komen b i j de planten die in kassen en i n containers staan, na een week zal 70 à 80% van deze beplanting dood z i j n . I n het tijdsbestek van een week kan de schade b i j kas- en containerteelt oplopen
t o t
f 6,8 mil joen.Indien de droogte langer d u u r t zal de maximale schade b i j deze kwekerijen f 8,5 miljoen bedragen.
Al naar gelang het j a a r g e t i j d e zal na 1 à 3 weken droogte 50% van de gewassen d i e in de volle grond geteeld worden a l s verloren gegaan moeten worden beschouwd.
De schade z a l
na
1 à 3 weken kunnen oplopen t o t f 45 miljoen. De t o t a l e schade aan s i e r t e e l t gewassen zalna
een weekkunnen oplopen t o t f 20 miljoen à f 55 miljoen, na d r i e weken z a l de schade zeker opgelopen kunnen z i j n t o t ongeveer f 60 miljoen.
ad 2. Schade aan slootkanten.
De oevers z i j n v r i j s t e i l , z o d a t de boomkweker meer grond heeft
om
z i j n gewassen t e telen.Om deze s t e i l e taluds tegen afschuiven en afkalven
t e
beschermen worden ze veel al beschermd door een beschoei ing. Deze beschoeiing bestaat u i t scheef i n de grond gedreven perkoenpal en, waartegen planken van azobé h o u t worden be- ves t i gd
.
Indien de sloten droog komen t e
s t a a n ,
z i j n deze be- schoeiingen waarschijnlijk n i e t in, s t a a tom
de gronddruk t e weerstaan en zullen met een hoeveelheid grond i n de sloten verdwijnen.Ook
daar
waar geen oeverbescherming aanwezig i s zalna
een calamiteit eveneens beschoeiing aangebracht moeten worden, aangezien d e verwerkbaarheid
van
degrond
verre-
- 5 -
gaand
zal achterui tgaan (dikke b r e i )
Het aanbrengen van nieuwe beschoeiing kost ongeveer
f 150
per strekkende meter.
Per hectare kan men reken
op 800strekkende meter oever.
De t o t a l e kosten voor de Gouwepolder kunnen oplopen
t o t
f 72
miljoen.
Het aanvullen van de verloren gegane
grondkost
f 50per
strekkende meter, voor de gehele Gouwepolder komen de
kosten o p
f 24miljoen.
De t o t a l e schade aan oevers zal t o t ongeveer
f 95miljoen
kunnen
op1open.
ad 3.
Schade door
k l i n k .Indien de polder gedurende langere
t i j ddroog s t a a t , zal
schade ontstaan
door k l i n k .B i j
een bodemdaling van
0 , lm
kunnen de kosten oplopen
t o t
f 24miljoen.
ad
4.Schade aan de kwaliteit van het veen.
Indien gedurende zeer lange
t i j dde grondwaterstand
i nde polder t e laag i s , o n t s t a a t onherstelbare schade aan
de
kwal it e i
tvan het veen.
Als
het veen i s ingedroogd, na d r i e t o t vier maanden, zal
het n i e t meer
i ns t a a t z i j n water
opt e nemen.
Het
z a ldan waarschijnlijk onmogelijk
z i j nhet kweken van
bomen in deze polder voort t e zetten.
ad
5.Schade aan opstallen.
De kassen die langs de sloten staan, zullen verzakken
en eventueel gedeel t e l
i j k i nde s l o o t verdwijnen.
Ook schuren en huizen zullen verzakken.
ad
6.Schade aan leidingen.
I n
de gehele polder wordt voor huishoudelijk gebruik en
t e r verwarming van de kassen gebruik gemaakt van aardgas.
De leidingen, die het gas distribueren zullen, evenals
de waterleidingen veelal n i e t bestand
z i j ntegen ongelijk-
matige zettingen.
- 6 -
ad 7 . Schade aan in fra stru c tu u r.
De
mogelijkheid b e s t a a t , d a tna
het wegvallenvan
de waterdruk, de wegen n i e t meer berijdbaar zullen z i j n .I n hoeverre de schade d i e dan o n t s t a a t snel zal z i j n op t e heffen i s moeilijk t e overzien.
Een raming van de schade van de onder ad 4 t o t en met ad 7 vermel de cal ami t e i ten i s moei 1 i j k t e geven.