Andrzej Wiśniewski
Przegląd wydawnictw prawniczych
Palestra 8/1(73), 55-57
M 7 F C . L Ą D WYDAWNICTW PRAWNI CZYCH A . B a c h r a e h P r z e s tę p s tw a d r o g o w e w ś w ie tle o r z e c z n ic tw a S ą d u N a jw y ż s z e g o (1945— 1962). W y d . P r a w n . W a r s z a w a 1963 r., s. 80. P r z e d m io te m o m a w ia n e j p r a c y s ą te z a g a d n ie n ia p r a w n e , k tó r e z o s ta ły ro z s tr z y g n ię te w o rz e c z n ic tw ie Iz b y K a r n e j S ą d u N a jw y ż sz e g o (z u w z g lę d n ie n ie m o rz e c z n ic tw a N a jw y ż sz e g o S ą d u W o js k o w e g o , o b e c n ie : Iz b y W o js k o w e j S. N.), a k tó r e d o ty c z ą k a ta s t r o f w k o m u n ik a c ji d ro g o w e j. T a k ie o g r a n ic z e n ie te m a ty k i w y n ik a z tr e ś c i sa m e g o o rz e c z n ic tw a , k tó r e d o ty c z y p rz e d e w s z y s tk im k ie r o w c ó w s a m o c h o d ó w i m o to c y k li. O b e c n e p rz e p is y o d n o sz ą c e się d o te j s f e ry z d a rz e ń s ą n ie w ą tp liw ie n ie d o s ta te c z n e , je ś li c h o d z i o ro z w ó j m o to r y z a c ji i je j z n a c z e n ie w ż y c iu sp o łe c z n y m . S tą d — d u ż e z n a c z e n ie o rz e c z n ic tw a w ty m z a k re s ie . W a rto w ty m m ie js c u w s p o m n ie ć , że w c z a sie d r u k u o m a w ia n e j p ra c y u k a z a ły się W y ty c z n e w y m ia r u s p r a w ie d liw o ś c i i p r a k t y k i s ą d o w e j w s p r a w a c h o p r z e s tę p s tw a d ro g o w e (V I K O 54/61 z 22 c z e rw c a 1963 r.). O rg a n y w y m ia r u s p r a w ie d liw o ś c i m a j ą je d y n ie — ja k p isz e a u t o r — d o d y s p o z y c ji k ilk a p rz e p is ó w k a r n y c h p rz y s to s o w a n y c h , a n ie r a z w rę c z n a g in a n y c h do p o tr z e b ży c ia . S ą to p rz e d e w s z y s tk im n o rm y a r t. 215, 230 § 1, 242 k .k . a p o n a d to — od 1960 r. — p rz e p is y u s t a w y o z w a lc z a n iu a lk o h o liz m u . W s ą d o w n ic tw ie w o js k o w y m n a js z e r s z e z a s to s o w a n ie m a n o rm a a r t . 144 k.k .W .P . U k ła d o p r a c o w a n ia u w a r u n k o w a n y je s t w d u ż e j m ie rz e tr e ś c ią i k ie r u n k a m i d o ty c h c z a s o w e g o o rz e c z n ic tw a S. N. R o z w a ż a n ia sw e a u to r k o ń c z y r e f le k s ją , że sz y b k ie m u i s p r a w n e m u z w a lc z a n iu p rz e s tę p c z o ś c i d ro g o w e j n ie m o g ą s łu ż y ć p r z e d a w n io n e k o n s t r u k c je p r a w n e i p r z e d a w n io n e m e to d y p o s tę p o w a n ia . P r a w o lo k a lo w e . P r z e p is y , o r z e c z n ic tw o i w y ja ś n ie n ia . Z e b r a ł i o p r a c o w a ł Jó z a f P r o k o p c z u k . W y d . P r a w n ., W a r s z a w a 1963 r., s. 972. K s ią ż k a s ta n o w i o b s z e rn y z b ió r z z a k r e s u p r a w a lo k a lo w e g o i p rz e p is ó w z n im z w ią z a n y c h . P r a c a , u w z g lę d n ia ją c a s t a n p r a w n y n a d z ie ń 1 c z e rw c a 1963 r., z a w ie r a z e s ta w p rz e p is ó w z d z ie d z in y p r a w a lo k a lo w e g o n ie z b ę d n y c h d la w ła d z , u rz ę d ó w i in s ty t u c ji o ra z o r g a n iz a c ji sp ó łd z ie lc z y c h i sp o łe c z n y c h m a ją c y c h z w ią z e k z g o s p o d a r k ą lo k a lo w ą .1 J . K o w a l s k i : P s y c h o lo g ic z n a te o r ia p r a w a i p a ń s tw a L e o n a P e tr a ż y c k ie g o . P W N . W a r s z a w a 1963 r., s. 230. M o n o g r a fie o m a w ia ją c e p o sz c z e g ó ln e k ie r u n k i w n a u c e p r a w a n a ’e ż ą u n a s d o rz a d k o ś c i. C óż d o p ie r o m ó w ić o o p ra c o w a n ia c h p o św ię c o n y c h je d n e m u w y b it n e m u te o r e ty k o w i. J u ż w ię c c h o ć b y ty lk o z teg o p o w o d u k s ią ż k a o te o r ii P e t r a ż y c k ie g o , je d n e j z n a jb a r d z ie j z n a n y c h i ro z p o w sz e c h n io n y c h w n a u c e p r a w a n ie ty lk o w P o ls c e , b u d z i sz c z e g ó ln e z a in te re s o w a n ie . P rz e c ie ż w ła ś n ie P e tr a ż y c k i
i In te re s u ją c y c h się ty m w y d a w n ic tw e m C zytelników od sy łam y do zam ieszczonej w yżej w b ieżący m n u m erz e .P a le s try ” re c e n z ji S te fan a M izery.
56 P r z e g l ą d w y d a w n i c t w p r a w n i c z y c h ( U r 1 (73}
g ło s ił id e ę k s z ta łto w a n ia s to s u n k ó w m ię d z y lu d z k ic h w sp o só b ro z u m n y i o p a r c ia ic h n a d o św ia d c z e n iu i n a u c e .
W tr a k c ie z b ie r a n ia m a te r ia łó w a u to r m o n o g r a fii s p o tk a ł się — ja k o ty m p i sze w e w s tę p ie — z d w o ja k im sta n o w is k ie m . J e d n i u w a ż a li, że k s ią ż k a m o ż e m ieć z n a c z e n ie je d y n ie d la o p ra c o w a n ia h is to rii d o k tr y n p ra w n o -p o lty c z n y c h , i d la te g o n ie z n a jd o w a li w te m a c ie p ro b le m a ty k i b e z p o ś re d n io z w ią z a n e j ze w s p ó łc z e s n o śc ią , in n i z aś b y li z d a n ia , że g łó w n y m z a d a n ie m p r a c y p o w in n o b y ć w y d o b y c ie te g o w s z y s tk ie g o , co w te o r ii te j j e s t is to tn e d la w sp ó łc z e s n o śc i. A u to r p o s z e d ł d ro g ą p o ś r e d n ią , j a k się w y d a je — n a jb a r d z ie j słu sz n ą .
S p o ro m ie js c a p o św ię c o n o w p r a c y z a g a d n ie n io m b io g r a fii, f ilia c ji n a u k o w y c h i id e o lo g ic z n y c h , co z b liża c z y te ln ik o w i p o ls k ie m u P e tr a ż y c k ie g o , w y b itn e g o u c z o n e g o P o la k a , k tó r y m u s ia ł k s z ta łc ić s ię i p ra c o w a ć tw ó rc z o p rz e w a ż n ie p o z a k r a je m o ra z n a u c z a ć i p is a ć w o b cy m ję z y k u . G łó w n a część p ra c y p o św ię c o n a j e s t te o r ii p a ń s t w a i p r a w a w r a z z m e to d o lo g ią , tj . z p o d s ta w a m i lo g ic z n y m i i p s y c h o lo g ic z n y m i te j te o r ii. A u to r k r y ty c z n ie o m a w ia p o g lą d y m e to d o lo g ic z n e i filo z o fic z n e P e tr a ż y c k ie g o , p s y c h o lo g ic z n e p o d s ta w y te o r ii n o r m sp o łe c z n y c h , z ja w is k a p r a w n e , s p o łe c z n ą r o lę p r a w a , p o d s ta w y n a u k o w e j p o lity k i p r a w a , p r o b le m a ty k ę p o ję ć p r a w n y c h o r a z f ilia c je i p o z y c ję n a u k o w ą te o r ii P e tra ż y c k ie g o . N a z a k o ń c z e n ie ro z w a ż a ń a u to r s tw ie rd z a , że te o r ia P e tr a ż y c k ie g o n ie j e s t ty lk o d o k u m e n te m h is to r ii m y ś li p ra w n o -p o lity c z n e j p rz e ło m u X I X i X X w ie k u . Z a w ie r a o n a ta k ż e sz e re g in te r e s u ją c y c h w ą tk ó w m y ś lo w y c h , w a r ty c h je s z c z e d z is ia j teg o , b y je p o d ją ć i g łę b ie j p rz e m y śle ć . U s ta w a k a r n a s k a r b o w a . W y d . P r a w n . W a r s z a w a 1963 r., s. 80. K s ią ż k a z a w ie r a je d n o lity te k s t u s ta w y k a r n e j s k a r b o w e j z d n ia 13 k w ie tn ia 1960 r. p o u w z g lę d n ie n iu w s z y s tk ic h z m ia n w p ro w a d z o n y c h u s ta w ą z d n ia 29 c z e rw c a 1963 r. o z m ia n ie u s ta w y k a r n e j s k a r b o w e j. W k sią ż e c z c e , w y d a n e j w s e r ii W y d a w n ic tw a P r a w n ic z e g o p t. „ T e k s ty U s ta w ”, z a m ie sz c z o n e je s t ró w n ie ż ro z p o rz ą d z e n ie M in is tr a H a n d lu Z a g ra n ic z n e g o z d n ia 5 s ie r p n ia 1960 r. w s p r a w ie w ła śc iw o ś c i u rz ę d ó w c e ln y c h , u p r a w n io n y c h do o r z e k a n i a w p o s tę p o w a n iu k a r n y m s k a r b o w y m . W r o z p o r z ą d z e n iu ty m u w z g lę d n io n a ta k ż e z m ia n y w p ro w a d z o n e 12 w rz e ś n ia 1962 r. J . F a b i a n : P e łn o m o c n ic tw o . W y d . P ra w n . W a r s z a w a 1963 r., s. 124.
K s ią ż k a j e s t m o n o g r a fią , w k tó r e j r o z w a ż a n ia o g ó ln o te o re ty c z n e , s ta n o w ią c e tr z o n p r a c y , p o łą c z o n o z p rz e d s ta w ie n ie m s z e re g u z a g a d n ie ń in t e r e s u ją c y c h p r a k ty k ó w . A u to r w y k o r z y s ta ł w p ra c y o b s z e rn ą l i t e r a t u r ę p o ls k ą i o b cą. A n a liz a o b o w ią z u ją c e g o w P o ls c e u s ta w o d a w s tw a p rz e p r o w a d z o n a j e s t n a tle u r e g u lo w a n ia p ra w n e g o te j in s ty tu c ji w o b c y c h s y s te m a c h , z w ła sz c z a ty c h , k tó r e o b o w ią z y w a ły k ie d y ś n a n a s z y c h te r e n a c h lu b m ia ły w p ły w n a o b e c n e u k s z ta łto w a n ie p e ł n o m o c n ic tw a .
A u to r o m a w ia w sw e j p r a c y m .in . is to tę p r a w n ą i tr e ś ć p e łn o m o c n ic tw a , s to s u n e k p e łn o m o c n ik a d o m o c o d a w c y , z a k re s c z y n n o śc i p e łn o m o c n ik a , z w ią z e k in s ty t u c ji p e łn o m o c n ic tw a z in s ty tu c ja m i p o k r e w n y m i (np. p ro w a d z e n ie c u d z y c h s p r a w b ez z le c e n ia , p rz e k a z , in k a s o ), u d z ie le n ie p e łn o m o c n ic tw a i je g o f o r m y o r a z
N r 1 (73) P r z e g l ą d p r a s y p r a w n i c z e j 57 w y g a ś n ię c ie p e łn o m o c n ic tw a . M im o że k o n s t r u k c ja p r a c y j e s t w z a s a d z ie t r a d y c y jn a , to je d n a k z n a jd u je się w n ie j o m ó w ie n ie in s ty tu c ji p e łn o m o c n ic tw a a r b itr a ż o w e g o o r a z in n y c h f o r m p e łn o m o c n ic tw a u d z ie la n e g o p rz e z p r z e d s ię b io r s tw a u sp o łe c z n io n e . P r z y o m a w ia n iu p o sz c z e g ó ln y c h n o rm i ro z s trz y g n ię ć p r a w n y c h a u to r s k o n f r o n to w a ł je ze s ta n e m p rz e w id y w a n y m w p r o je k c ie k o d e k s u c y w iln e g o z 1962 r. P o n a d to k s ią ż k a z a o p a trz o n a j e s t w w y k a z l i t e r a t u r y o r a z w in d e k s rz e c z o w y . O r z e c z n ic tw o C R Z Z w s p r a w a c h k o m is ji r o z je m c z y c h . W y d a w n ic tw o Z w ią z k o w e . W a n z a w a 1963 r., s. 236.
K o m is je ro z je m c z e są je s z c z e i n s ty t u c ją m ło d ą , n a d a l się r o z w ija ją c ą , w y m a g a ją c ą d a ls z y c h u s p r a w n ie ń i d o s k o n a le n ia f o r m d z ia ła n ia , c h o ć b y n a p r z y k ła d z m ia n y s y s te m u r o z p a tr y w a n ia o d w o ła ń od o rz e c z e ń z a k ła d o w y c h k o m is ji ro z je m c z y c h . W o b e c n y m s y s te m ie d z ia ła ln o ś c i k c m is ji n ie m a łą r o lę o d g r y w a o rz e c z n ic tw o z a rz ą d ó w g łó w n y c h z w ią z k ó w z a w o d o w y c h , p e łn ią c y c h w s y s te m ie ro z je m c z y m f u n k c j e in s ta n c j i o d w o ła w c z y c h , o ra z C e n tr a ln e j R a d y Z w ią z k ó w Z a w o d o w y c h , k tó r a r o z p a t r u je n a d z w y c z a jn e ś r o d k i p r a w n e , ja k i m i są s k a r g i G e n e r a ln e g o P r o k u r a t o r a n a p ra w o m o c n e o rz e c z e n ie z a k ła d o w y c h k o m is ji r o z je m c z y c h . Z n a c z n a część d e c y z ji z a m ie sz c z o n y c h w z b io rz e d o ty c z y sa m e g o p o s tę p o w a n ia ro z je m c z e g o , w ła ś c iw o ś c i z a k ła d o w y c h k o m is ji o r a z tr y b u p o s tę p o w a n ia p rz e d k o m is ja m i. D e c y z je C R Z Z n ie są p rz y to c z o n e w p e łn y m b r z m ie n iu , le c z k a ż d a z n ic h z o s ta ła u j ę t a w p o s ta c i te z y i u z a s a d n ie n ia . S a m e te z y są z a te m z b io re m z a s a d p r a w n y c h u s ta lo n y c h w o rz e c z n ic tw ie C R Z Z , p o d a n e zaś części u z a s a d n ie n ia z a w ie r a j ą a r g u m e n ta c ję , k tó r a w y ja ś n i a p o d s ta w ę p r a w n ą , a w m ia r ę p o tr z e b y ta k ż e sp o łe c z n y s e n s ty c h z a sa d . W d r u g ie j części z b io r u z n a jd u j ą się d e c y z je d o ty c z ą c e s to s o w a n ia p r a w a p r a c y w p o sz c z e g ó ln y c h je g o d z ia ła c h , a w ię c : u m o w y o p r a c ę (u m o w a o p r a c ę n a o k re s p r ó b n y , z a w a rc ie , p rz e d łu ż e n ie i w y p o w ie d z e n ie u m o w y o p r a c ę , z m ia n a w a r u n k ó w u m o w y o p ra c ę , ro z w ią z a n ie u m o w y o p r a c ę b ez w y p o w ie d z e n ia , p r z y w ró c e n ie do p ra c y , z a lic z e n ie p r a c o w n ik a do k a te g o r ii p ra c o w n ik ó w u m y sło w y c h ), w y n a g ro d z e n ia za p r a c ę (w y so k o ść w y n a g ro d z e n ia , w y n a g r o d z e n ie z a czas a r e s z to w a n ia , p re m ie , p o tr ą c e n ia , o d s e t k i za z w ło k ę), p r a c y w g o d z in a c h n a d lic z b o w y c h , u rlo p ó w w y p o c z y n k o w y c h o r a z o c h ro n y p ra c y k o b ie t. A N D R Z E J W I Ś N I E W S K I P B Z E C Ł / ^ P P H / < < y P H 4 W I M I C M E J
