Wybrane aspekty innowacyjności w sektorze rolno-spożywczym

Pełen tekst

(1)Wybrane aspekty innowacyjności w sektorze rolno-spożywczym.

(2)

(3) Wybrane aspekty innowacyjności w sektorze rolno-spożywczym Redakcja naukowa dr hab. Szczepan Figiel, prof. IERiGŻ-PIB Autorzy: dr hab. Piotr Chechelski, prof. IERiGŻ-PIB dr hab. Szczepan Figiel, prof. IERiGŻ-PIB dr hab. Renata Grochowska, prof. IERiGŻ-PIB dr Dominika Kuberska mgr inż. Justyna Kufel dr Marian Oliński dr Adam Wasilewski. ROLNICTWO POLSKIE I UE 2020+ WYZWANIA, SZANSE, ZAGROŻENIA, PROPOZYCJE Warszawa 2015.

(4) Dr Dominika Kuberska i dr Marian Oliński są pracownikami Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Pozostali Autorzy publikacji są pracownikami Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowego Instytutu Badawczego. Pracę zrealizowano w ramach tematu Determinanty aktywności innowacyjnej w sektorze rolno-spożywczym w zadaniach: Ocena innowacyjności polskiego sektora rolno-spożywczego Instytucjonalne uwarunkowania innowacji w sektorze rolno-spożywczym Regionalne strategie rozwoju innowacji w zakresie rolnictwa, przemysłu spożywczego i obszarów wiejskich Celem monografii jest przedstawienie wybranych, najważniejszych ekonomicznych i instytucjonalnych aspektów innowacyjności sektora rolno-spożywczego w Polsce.. Recenzent: dr hab. Małgorzata Juchniewicz, prof. UWM. Korekta Barbara Pawłowska Redakcja techniczna Leszek Ślipski Projekt okładki IERiGŻ-PIB. ISBN 978-83-7658-577-2. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy ul. Świętokrzyska 20, 00-002 Warszawa tel.: (22) 50 54 444 faks: (22) 50 54 757 e-mail: dw@ierigz.waw.pl http://www.ierigz.waw.pl.

(5) Spis treści :VWĊS =ZLą]NLPLĊG]\LQQRZDF\MQRĞFLąDNRQNXUHQF\MQRĞFLą (NRQRPLF]QDLVWRWDLQQRZDF\MQRĞFLZNRQWHNĞFLHNRQNXUHQFML PRQRSROLVW\F]QHM =QDF]HQLHLQQRZDF\MQRĞFLZEXGRZDQLXSU]HZDJNRQNXUHQF\MQ\FK :\PLDU\LNU\WHULDRFHQ\LQQRZDF\MQRĞFL .OXF]RZHF]\QQLNLUR]ZRMXLQQRZDFMLZVHNWRU]HUROQRVSRĪ\ZF]\P (QGRLHJ]RJHQLF]QHF]\QQLNLUR]ZRMXLQQRZDFMLZVHNWRU]H ,QQRZDF\MQHRGG]LDá\ZDQLHNODVWUyZ =QDF]HQLHNRUSRUDFMLZNV]WDáWRZDQLXLQQRZDF\MQRĞFLVHNWRUD UROQRĪ\ZQRĞFLRZHJR 5RODRWRF]HQLDLQVW\WXFMRQDOQHJRZWUDQVIHU]HLQQRZDFMLZVHNWRU]H UROQRVSRĪ\ZF]\P =QDF]HQLHJRVSRGDUF]HLLQQRZDF\MQRĞüSU]HWZyUVWZDVSRĪ\ZF]HJR 3ROLW\NDQDU]HF]WUDQVIHUXLQQRZDFML ']LDáDQLDGRVWRVRZDZF]HZVIHU]HUHJXODF\MQHMLILQDQVRZHM 3HUVSHNW\Z\Z]URVWXLQQRZDF\MQRĞFLZVHNWRU]HUROQRVSRĪ\ZF]\P LQDREV]DUDFKZLHMVNLFKZĞZLHWOHDQDOL]\UHJLRQDOQ\FKVWUDWHJLL LQQRZDFML =DU\VKLVWRU\F]Q\LUHDOL]DFMD5HJLRQDOQ\FK6WUDWHJLL,QQRZDFML Z3ROVFH :]URVWLQQRZDF\MQRĞFLVHNWRUDUROQRVSRĪ\ZF]HJRLREV]DUyZ ZLHMVNLFKQDED]LHLVWQLHMąF\FK56, 3RWHQFMDOQHRGG]LDá\ZDQLH56,QDVHNWRUUROQRVSRĪ\ZF]\ LREV]DU\ZLHMVNLHZSU]\V]áRĞFL 3RGVXPRZDQLH %LEOLRJUDILD . . .

(6) . . .

(7) Wstęp . ,QQRZDF\MQRĞü MDNR WDND QLH MHVW FHOHP VDP\P Z VRELH OHF] Z\QLND ]GąĪHQLD GR SRV]XNLZDQLD HIHNW\ZQLHMV]\FK VSRVREyZ G]LDáDQLD L OHSV]HJR ]DVSRNDMDQLD SRWU]HE EĊGąFHJR QDWXUDOQą FHFKą IXQNFMRQRZDQLD UyĪQ\FK SRGPLRWyZ ]DUyZQR LQG\ZLGXDOQ\FK MDN L ]ELRURZ\FK 'ąĪHQLH WRXZLGDF] QLD VLĊ V]F]HJyOQLH Z\UDĨQLH Z ZDUXQNDFK U\ZDOL]DFML U\QNRZHM PDMąFHM QD FHOX ]GRE\FLH SU]HZDJL NRQNXUHQF\MQHM L RVLąJQLĊFLH PRĪOLZLH MDN QDMZLĊN V]\FK NRU]\ĞFL HNRQRPLF]Q\FK :LDGRPR ĪH SRP\VáRZRĞü L NUHDW\ZQRĞü QLH]DOHĪQLHRGIRUPMDNLHSU]\MPXMą]DZV]HGDMąV]DQVĊQDE\FLHOHSV]\PRG NRQNXUHQWyZVNąGLQąGQLHW\ONRU\QNRZ\FK:UH]XOWDFLHPDP\GRF]\QLHQLD ] V]HURNR SRMĊW\P SRVWĊSHP NWyUHJR SU]HMDZ\ REVHUZXMHP\ ZH ZV]\VWNLFK G]LHG]LQDFKQDV]HJRĪ\FLD : G]LDáDOQRĞFLJRVSRGDUF]HM ]GROQRĞü GRNUHRZDQLD L ZSURZDG]DQLD LQQR ZDFMLVWDQRZLIXQGDPHQWSRVWĊSXLGHWHUPLQXMHMHJRG\QDPLNĊHNRQRPLF]QąF]H JRMXĪSRQDGVWRODWWHPXMDNRSLHUZV]\ZVSRVyEQDXNRZ\GRZRG]Lá6FKXPSHWHU SU]\SLVXMąF ]DVDGQLF]ą UROĊ LQQRZDF\MQ\P SU]HGVLĊELRUFRP ZNV]WDáWRZDQLX UR] ZRMXJRVSRGDUF]HJRQDGURG]HW]ZNUHDW\ZQHMGHVWUXNFML>'UXFNHU@3RPL PRVWRVXQNRZRGáXJLHMKLVWRULLVWXGLDQDGLVWRWąLQQRZDFMLRUD]EDGDQLDGRW\F]ąFH XZDUXQNRZDĔLQQRZDF\MQRĞFLRUD]HIHNWyZDNW\ZQRĞFLLQQRZDF\MQHMSRGPLRWyZ HNRQRPLF]Q\FK SR]RVWDMą QDGDO EDUG]R DNWXDOQH 6SRZRGRZDQH MHVW WR FLąJá\PL ]PLDQDPL ] MDNLPL PDP\ GR F]\QLHQLD Z VIHUDFK PLNUR PH]R L PDNURHNRQR PLF]QHMNDĪGHMJRVSRGDUNLDWDNĪHRWRF]HQLXJOREDOQ\P1LHEH]]QDF]HQLDZW\P ]DNUHVLH MHVW WHĪ HZROXFMD SRJOąGyZ RGQRĞQLH UROL LQVW\WXFML Z W\P SDĔVWZD ZVW\PXORZDQLX LQQRZDF\MQRĞFL L PDNV\PDOL]RZDQLX Sá\QąF\FK ] QLHM NRU]\ĞFL HNRQRPLF]Q\FK 'RPLQXMąF\PZVSyáF]HĞQLHZ\GDMHVLĊSRJOąGĪHSRRVLąJQLĊFLXSHZQH JR HWDSX UR]ZRMX JRVSRGDUF]HJR L Z\F]HUSDQLX SURVW\FK QD SU]\NáDG ]DVRER Z\FK ĨUyGHá SU]HZDJ NRQNXUHQF\MQ\FK WR ZáDĞQLH LQQRZDFMH VWDMą VLĊ NOXF]R Z\PĨUyGáHPVXNFHVXU\QNRZHJR3U]\MPXMąFWR]DáRĪHQLH]DVáXV]QHLQQRZD F\MQRĞü PRĪQD X]QDü ZUĊF] ]D LPSHUDW\Z U\QNRZ\ NWyU\ QLH PRĪH E\ü LJQR URZDQ\ MHĞOL RNUHĞORQD JRVSRGDUND OXE MHM NRQNUHWQH VHNWRU\ PDMą SR]RVWDZDü QDĞFLHĪFHUR]ZRMX7DNLHUR]XPRZDQLHMHVWQLHW\ONRSRZV]HFKQLHDNFHSWRZD QH DOH WDNĪH HNVSRQRZDQH SU]H] UyĪQH JUHPLD L LQVW\WXFMH PLĊG]\QDURGRZH 3U]\NáDGHPPRĪHE\üZDJDMDNąGR]MDZLVNDLQQRZDF\MQRĞFLRUD]SUREOHPyZ ]ZLą]DQ\FK]DNW\ZQRĞFLąLQQRZDF\MQąSU]\NáDGDMą2(&'F]\.RPLVMD(XUR SHMVND IRUPXáXMąF VWRVRZQH ]DOHFHQLD RUD] RSUDFRZXMąF SODQ\ VWUDWHJLF]QH ZW\P ]DNUHVLH : SU]\SDGNX 8QLL (XURSHMVNLHM ]QDMGXMH WR UyZQLHĪ RG]ZLHU. .

(8) FLHGOHQLH Z ]DáRĪHQLDFK L FKDUDNWHU]H IRUPXáRZDQ\FK L UHDOL]RZDQ\FK SROLW\N ZNWyU\FKNZHVWLLLQQRZDF\MQRĞFLQDGDMHVLĊZLRGąFąUDQJĊ .LHUXMąF VLĊ ]DUyZQR SU]HVáDQNDPL WHRUHW\F]Q\PL MDN L SUDNW\F]Q\PL ZVND]XMąF\PLMHGQR]QDF]QLHQDEH]VSRUQH]QDF]HQLHLQQRZDF\MQRĞFLZUR]ZR MXJRVSRGDUF]\PZQLQLHMV]HMPRQRJUDILLSU]HGVWDZLRQRZ\EUDQHQDMZDĪQLHM V]H ]GDQLHP DXWRUyZ DVSHNW\ LQQRZDF\MQRĞFL Z VHNWRU]H UROQRVSRĪ\ZF]\P 0DMąF ĞZLDGRPRĞü NRPSOHNVRZRĞFL WHM SUREOHPDW\NL VNRQFHQWURZDQR VLĊ QD DVSHNWDFK HNRQRPLF]Q\FK L LQVW\WXFMRQDOQ\FK LQQRZDF\MQRĞFL XZ]JOĊGQLDMąF ZPLDUĊPRĪOLZRĞFLLFKVHNWRURZ\FKDUDNWHU0RQRJUDILDMHVWZVZHMWUHĞFLZLH ORZąWNRZDDF]NROZLHNMHMP\ĞOąSU]HZRGQLąMHVWXND]DQLHLQQRZDF\MQRĞFLMDNR ĞURGND VáXĪąFHJR VNXWHF]QHPX NRQNXURZDQLX L RVLąJDQLX FHOyZ U\QNRZ\FK SU]H]SU]HGVLĊELRUVWZDVHNWRUDUROQRVSRĪ\ZF]HJRRUD]QDĞZLHWOHQLH RGF]HJR PRĪH]DOHĪHüMHMREHFQ\LSU]\V]á\SR]LRP :SLHUZV]HMNROHMQRĞFLSU]HGVWDZLRQRLQQRZDFMHLLQQRZDF\MQRĞüZXMĊ FLXXQLZHUVDOQ\PMDNR]MDZLVNDRFKDUDNWHU]HHNRQRPLF]Q\PUR]SDWU\ZDQHJR ] SHUVSHNW\Z\ NRQNXUHQFML PRQRSROLVW\F]QHM NWyUHM LVWRWą MHVW ]GRE\ZDQLH SU]HZDJL U\QNRZHM RSDUWHM QLH QD FHQLH OHF] UyĪQLFRZDQLX SURGXNWyZ QD WOH NRQNXUHQWyZ :VND]DQR WHĪ QD ZLHORZ\PLDURZRĞü SRMĊFLD LQQRZDF\MQRĞFL LEĊGąFąWHJRNRQVHNZHQFMąUyĪQRURGQRĞüPRĪOLZ\FKSRGHMĞüZRFHQLHDNW\Z QRĞFL LQQRZDF\MQHM GRNRQ\ZDQHM QD UyĪQ\FK V]F]HEODFK DJUHJDFML HNRQRPLF] QHM SU]HGVLĊELRUVWZRVHNWRUJRVSRGDUND

(9) 0DMąF QD XZDG]H NRPSOHNVRZRĞü F]\QQLNyZ NV]WDáWXMąF\FK LQQRZDF\M QRĞüVHNWRUyZJRVSRGDUNLSU]HDQDOL]RZDQRNOXF]RZH ]QLFKZRGQLHVLHQLXGR VHNWRUDUROQRĪ\ZQRĞFLRZHJRG]LHOąFMHXPRZQLHQDHJ]RJHQLF]QH QLH]ZLą]D QHVHNWRUHP

(10) LHQGRJHQLF]QH ]ZLą]DQH]VHNWRUHP

(11) 'RF]\QQLNyZHJ]RJHQLF] QH]DOLF]RQRG]LDáDQLDU]ąGRZHLEĊGąFHLFKUH]XOWDWHPUR]ZLą]DQLDLQVW\WXFMR QDOQH PDMąFH QD FHOX WZRU]HQLH ]DFKĊW GR LQQRZDFML D PLDQRZLFLH SDWHQW\ SUDZD DXWRUVNLH L ]QDNL KDQGORZH QDJURG\ L JUDQW\ U]ąGRZH 1DWRPLDVW MDNR JáyZQH F]\QQLNL HQGRJHQLF]QH PDMąFH ZSá\Z QD DNW\ZQRĞü LQQRZDF\MQą ZVHNWRU]H Z\RGUĊEQLRQR VWUXNWXUĊ U\QNX D WDNĪH XG]LHODQLH OLFHQFML SDWHQWR Z\FKRUD]EDGDZF]Hjoint ventures3U]HGVWDZLRQRUyZQLHĪSRWHQFMDOQHRGG]LD á\ZDQLH NODVWUyZ QD LQQRZDF\MQRĞü SU]HGVLĊELRUVWZ RUD] UROĊ MDNą NRUSRUDFMH PLĊG]\QDURGRZHRGJU\ZDMąZNV]WDáWRZDQLXLQQRZDF\MQRĞFLNUDMRZHJRVHNWRUD UROQRVSRĪ\ZF]HJR:WHQVSRVyESRV]HU]RQRQLHMDNRZDFKODU]UR]SDWU\ZDQ\FK F]\QQLNyZ PRJąF\FK Z LVWRWQ\ VSRVyE GHWHUPLQRZDü LQQRZDF\MQRĞü SRGPLR WyZG]LDáDMąF\FKZW\PVHNWRU]H 3ROVNDMHVWREHFQLHNUDMHPRGRĞüQLVNLPSR]LRPLHLQQRZDF\MQRĞFLJR VSRGDUNL :HGáXJ UDSRUWX .RPLVML (XURSHMVNLHM >@ V\QWHW\F]Q\ ZVNDĨQLN LQQRZDF\MQRĞFLJRVSRGDUNLSROVNLHMZ\QRVLáVNXWNLHPF]HJRE\áR]DNOD .

(12) V\ILNRZDQLH GR JUXS\ NUDMyZ R XPLDUNRZDQHM LQQRZDF\MQRĞFL 3R]\FMĊ WĊ WUXGQR MHGQDN X]QDü ]D VDW\VIDNFMRQXMąFą DOERZLHP 3ROVND Z\SU]HG]DáD SRG Z]JOĊGHP LQQRZDF\MQRĞFL W\ONR WDNLH NUDMH 8QLL (XURSHMVNLHM MDN %XáJDULD àRWZDL5XPXQLD :ĞZLHWOHWHJRIDNWXX]DVDGQLRQHZ\GDMHVLĊSU]\SXV]F]H QLHĪHMHGQą]SU]\F]\QWDNLHJRVWDQXPRĪHE\ü]DZRGQRĞüV\VWHPXWUDQVIHUX LQQRZDFML]VHNWRUD]DMPXMąFHJRVLĊEDGDQLDPLLUR]ZRMHPGRVHNWRUDSURGXN FMLLXVáXJ=WHJRZ]JOĊGX]QDF]ąFąF]ĊĞüPRQRJUDILLSRĞZLĊFRQRUROLRWRF]H QLDLQVW\WXFMRQDOQHJRZWUDQVIHU]HLQQRZDFMLDQDOL]XMąFUyĪQHPRĪOLZHG]LD áDQLD ZUDPDFK SROLW\NL XQLMQHM L NUDMRZHM VáXĪąFH EXGRZLH HIHNW\ZQ\FK V\V WHPyZZVSLHUDQLDUR]ZRMXLQQRZDFMLLVW\PXORZDQLDDNW\ZQRĞFLLQQRZDF\MQHM SU]HGVLĊELRUVWZ :VND]XMąF QD LVWRWQH ]QDF]HQLH JRVSRGDUF]H VHNWRUD UROQRVSRĪ\ZF]HJR Z 3ROVFH JáyZQą XZDJĊ VNRQFHQWURZDQR QD RFHQLH LQQRZDF\MQRĞFL SU]HGVLĊ ELRUVWZSU]HWZyUVWZDVSRĪ\ZF]HJRRUD]W\FKLQVWUXPHQWDFKSROLW\NLJRVSRGDU F]HMNWyUHPRJąPLHüLVWRWQH]QDF]HQLHGODMHMHZHQWXDOQHJRZ]URVWX 3RQDGWR SU]HDQDOL]RZDQR ]PLDQ\ ]DFKRG]ąFH Z RVWDWQLP F]DVLH Z NLHUXQNDFK SROLW\NL QDU]HF]SRSUDZ\LQQRZDF\MQRĞFLRUD] Z\ZRáDQHQLPL ]PLDQ\UHJXODFMLSUDZ Q\FK L VWUXNWXU RUJDQL]DF\MQ\FK V\VWHPX WUDQVIHUX LQQRZDFML 3U]HGVWDZLRQR WDNĪH ZVWĊSQH HNRQRPLF]QH X]DVDGQLHQLH NRQLHF]QRĞFL ZVSDUFLD WUDQVIHUX LQ QRZDFML GR V]HURNR UR]XPLDQHM G]LDáDOQRĞFL JRVSRGDUF]HM QD REV]DUDFK ZLHM VNLFK ]H V]F]HJyOQ\P XZ]JOĊGQLHQLHP VHNWRUD SU]HWZyUVWZD VSRĪ\ZF]HJR :UHV]FLHUR]SDWUXMąFG]LDáDQLD]ZLą]DQH]LPSOHPHQWDFMąSROLW\NL]RULHQWRZD QHMQDLQQRZDF\MQRĞüGRNRQDQRRFHQ\GRW\FKF]DVRZ\FK5HJLRQDOQ\FK6WUDWH JLL,QQRZDFML 56,

(13) LLFKSRWHQFMDOQHJRRGG]LDá\ZDQLDQDUR]ZyMLQQRZDF\MQR ĞFLVHNWRUDUROQRVSRĪ\ZF]HJRLREV]DUyZZLHMVNLFK 2SUDFRZXMąFQLQLHMV]ąPRQRJUDILĊZ\NRU]\VWDQRV]HUHJNUDMRZ\FKL]D JUDQLF]Q\FK SR]\FML OLWHUDWXU\ SU]HGPLRWX RUD] ERJDW\ ]HVWDZ PDWHULDáyZ ĨUy GáRZ\FK=DPLHV]F]RQRZQLHMUyZQLHĪZ\QLNLZáDVQ\FKDQDOL]DXWRUVNLFKNWy U\FKSRGVWDZąE\á\PLĊG]\LQQ\PLGDQHVWDW\VW\F]QHSXEOLNRZDQHSU]H]:RUOG (FRQRPLF)RUXP.RPLVMĊ(XURSHMVNąGDQHJURPDG]RQHSU]H]*áyZQ\8U]ąG 6WDW\VW\F]Q\DWDNĪHWUHĞüGRNXPHQWyZLRSUDFRZDĔSRZVWDá\FKZSURFHVLHUHD OL]DFML5,6Z8QLL(XURSHMVNLHMLZ3ROVFH$XWRU]\Z\UDĪDMąQDG]LHMĊĪHPR QRJUDILD SU]\F]\QL VLĊ RQD GR OHSV]HJR ]UR]XPLHQLD XZDUXQNRZDĔ REHFQHJR VWDQXLQQRZDF\MQRĞFLVHNWRUDUROQRVSRĪ\ZF]HJRRUD]UHDOQ\FKPRĪOLZRĞFLMHJR SRSUDZ\ Z QDMEOLĪV]HM SU]\V]áRĞFL Z\]QDF]RQHM XQLMQą SHUVSHNW\Zą ILQDQVRZą . .

(14) . . .

(15) 1. Związki między innowacyjnością a konkurencyjnością 1.1. Ekonomiczna istota innowacyjności w kontekście konkurencji monopolistycznej =JRGQLH]SRZV]HFKQLHSU]\WDF]DQąGHILQLFMą]DZDUWąZW]ZÄSRGUĊF]QL NX2VOR´LQQRZDFMDWRZGURĪHQLHQRZHJROXELVWRWQLHXGRVNRQDORQHJRSURGXNWX Z\UREXOXEXVáXJL

(16) OXESURFHVXQRZHMPHWRG\PDUNHWLQJRZHMEąGĨRUJDQL]D F\MQHM Z SUDNW\NDFK EL]QHVRZ\FK PLHMVFX SUDF\ OXE UHODFMDFK ]HZQĊWU]Q\FK >2(&'(XURVWDW@=GHILQLFMLWHMEH]SRĞUHGQLRZ\QLNDMąURG]DMHLQQRZD FMLNWyUHPRĪQDZ\UyĪQLüDPLDQRZLFLHSURGXNWRZHSURFHVRZHPDUNHWLQJR ZHRUJDQL]DF\MQHLNRPXQLNDF\MQH>*DXOW@1LH]DOHĪQLHRGURG]DMXNDĪGD LQQRZDFMD SRZLQQD E\ü ĨUyGáHP PLHU]DOQ\FK NRU]\ĞFL HNRQRPLF]Q\FK DE\ PRĪQDE\áRX]QDüĪHZLVWRFLHPDP\]QLąGRF]\QLHQLD:SU]\SDGNXSRGPLR WyZ EL]QHVRZ\FK ZHU\ILNRZDQH MHVW WR Z SURFHVLH NRQNXUHQFML U\QNRZHM ]DĞ NRU]\ĞFL ] LQQRZDFML ]QDMGXMą RG]ZLHUFLHGOHQLH Z ]\VNX *HQHURZDQLH Z\Ī V]\FK]\VNyZG]LĊNLLQQRZDFMRPPRĪHZ\QLNDü]LFKNRU]\VWQHJRZSá\ZXQD NRV]W\ OXE SU]\FKRG\ SU]HGVLĊELRUVWZD 6]F]HJyOQą XZDJĊ SU]\FLąJDMą XGDQH Z\QDOD]NL L PRGHUQL]DFMH NWyUH ]JRGQLH ] WHRULą LQQRZDF\MQą ]\VNX VWDQRZLą JáyZQą SRGVWDZĊ RVLąJDQLD SRQDGSU]HFLĊWQ\FK ]\VNyZ SU]H] ILUP\ ]GROQH GR LFKVNXWHF]QHJRZGUDĪDQLD 8F]HVWQLF]ąF Z U\ZDOL]DFML U\QNRZHM SU]HGVLĊELRUVWZD PRJą VWRVRZDü UyĪQHUR]ZLą]DQLDLQQRZDF\MQHXPRĪOLZLDMąFH]DUyZQRREQLĪHQLHNRV]WyZMDN LZ]URVWSU]\FKRGyZ:SLHUZV]\PSU]\SDGNXSR]ZDODWRSU]HGHZV]\VWNLPQD VNXWHF]QHNRQNXURZDQLHFHQą]DĞZGUXJLPG]LĊNLRIHURZDQLXSURGXNWyZXQL NDWRZ\FK OXE RGPLHQQ\FK QLĪ NRQNXUHQFL QD ]GRE\ZDQLH OXE UR]ZLMDQLH QR Z\FKVHJPHQWyZU\QNX:QDZLą]DQLXGRSDUDGRNVX%HUWUDQGDXSRGVWDZNWy UHJROHĪ\]DáRĪHQLHRKRPRJHQLF]QRĞFLSURGXNWXQDOHĪ\PLHüQDXZDG]HIDNW ĪH NRQNXURZDQLH Z\áąF]QLH FHQą WHRUHW\F]QLH SURZDG]L GR V\WXDFML Z NWyUHM ĪDGQD]ILUPQLHPRĪHMHMSRGQLHĞüSRZ\ĪHMNRV]WXNUDĔFRZHJRQLHWUDFąFFDáH JRXG]LDáXU\QNRZHJR:U]HF]\ZLVWRĞFLVSHáQLHQLHWDNLHJR]DáRĪHQLDMHVWEDU G]RPDáRSUDZGRSRGREQHSRQLHZDĪNRQVXPHQFLVąVNáRQQLNXSRZDüQDZHWWHQ VDPSURGXNWSáDFąF]DQLHJRZLĊFHMFKRüE\]HZ]JOĊGXQDEOLĪV]ąORNDOL]DFMĊ SXQNWXVSU]HGDĪ\V]\EV]ąGRVWDZĊGRGDWNRZHXVáXJLSRVSU]HGDĪRZH 1LHNWy U]\ ] QLFK QLH ]DZV]H Vą ĞZLDGRPL LVWQLHQLD LQQ\FK PDUHN D LQQL XZDĪDMą ĪH DOWHUQDW\ZQHPDUNLQLHVąWDNVDPRGREUHMMDNRĞFLOXEQLH]DVSRNRMąLFKSUHIH UHQFML : VXPLH SURGXNW\ FHFKXMH ]UyĪQLFRZDQLH FR ] HNRQRPLF]QHJR SXQNWX ZLG]HQLDR]QDF]DLĪSU]\LFKLGHQW\F]Q\FKFHQDFKPLHV]DQDHODVW\F]QRĞüSRS\ WXQLHMHVWQLHVNRĔF]RQD .

(17) 1DMEDUG]LHM ZLGRF]QąUROĊZ UR]ZRMX ZLHOX VHNWRUyZJRVSRGDUNL RGJU\ ZDMą LQQRZDFMH SURGXNWRZH OXE SURFHVRZH ]ZáDV]F]D WH RSDUWH QD ZGUDĪDQLX XQLNDWRZ\FK WHFKQRORJLL NWyUH IXQGDPHQWDOQLH ]PLHQLDMą LFK IXQNFMRQRZDQLH 3RZV]HFKQLHX]QDMHVLĊĪHMDNRSLHUZV]\QDWR]MDZLVNR]ZUyFLáXZDJĊ6FKXP SHWHUNWyU\ZVZHMSUDF\Teoria dynamiki ekonomicznej>@SRVWXORZDáĪH WR QLH UyZQRZDJD L RSW\PDOL]DFMD OHF] UDF]HM G\QDPLF]QD QLHUyZQRZDJD Z\ ZRá\ZDQD SU]H] G]LDáDQLD LQQRZDF\MQ\FK SU]HGVLĊELRUFyZ VWDQRZL VZRLVWą QRUPĊ Z ]GURZR IXQNFMRQXMąFHM JRVSRGDUFH >'UXFNHU @ 6KXPSHWHURZL SU]\SLVXMHVLĊSRMĊFLD]DNáyFDMąFHM]PLDQ\F]\NUHDW\ZQHMGHVWUXNFMLNWyUHZH V]á\GRNDQRQXUR]ZDĪDĔQDGLQQRZDF\MQRĞFLą>'RZQHVL1XQHV@ : NODV\F]Q\P XMĊFLX NOXF]RZą UROĊ Z SURFHVLH SRZVWDZDQLD LQQRZDFML SU]\SLVXMHVLĊSU]HGVLĊELRUF\NWyU\±MDNWRSRQDGODWWHPXRNUHĞOLáIUDQFX VNLHNRQRPLVWD6D\±SU]HPLHV]F]D]DVRE\]REV]DUXQLĪV]HMSURGXNW\ZQRĞFLGR REV]DUX Z\ĪV]HM SURGXNW\ZQRĞFL L HIHNW\ZQRĞFL >'UXFNHU

(18) 3U]HGVLĊELRU F]RĞü L ]ZLą]DQD ] QLą LQQRZDF\MQRĞü RVWDWHF]QLH PDWHULDOL]XMą VLĊ Z SRVWDFL HIHNWyZ RVLąJDQ\FK QD NRQNUHWQ\P U\QNX ]DWHP SHáQH QDĞZLHWOHQLH HNRQR PLF]QHM LVWRW\ LQQRZDF\MQRĞFL Z\PDJD RGZRáDQLD VLĊ WDNĪH GR URG]DMX L IRUP NRQNXUHQFMLU\QNRZHMEĊGąF\FKZ\QLNLHPVWRVRZDQ\FKSU]H]SU]HGVLĊELRUVWZD VSRVREyZ NRQNXURZDQLD : W\P NRQWHNĞFLH V]F]HJyOQLH ZDĪQH MHVW GRVWU]HJD QLH UROL MDNą RGJU\ZD ZLHORZ\PLDURZH UyĪQLFRZDQLH SURGXNWyZ RIHURZDQ\FK SU]H] SRV]F]HJyOQ\FK Z\WZyUFyZ EĊGąFH SRGVWDZą NRQNXUHQFML PRQRSROL VW\F]QHM:JUXQFLHU]HF]\ZSURZDG]DQLHLQQRZDFMLSURGXNWRZ\FKWRQLFLQQH JR MDN G]LDáDQLD VáXĪąFH FDáNRZLWHPX EąGĨ FKRüE\ F]ĊĞFLRZHPX RGUyĪQLHQLX VLĊRGRIHUW\NRQNXUHQFML6SHNWUXP PRĪOLZ\FK ZW\P]DNUHVLHUR]ZLą]DĔMHVW EDUG]RV]HURNLHSRF]ąZV]\RGGUREQ\FKQLHNLHG\ZUĊF]QLHLVWRWQ\FKPRG\IL NDFML GRW\FKF]DV Z\VWĊSXMąF\FK SURGXNWyZ D VNRĔF]\ZV]\ QD ZSURZDG]DQLX SURGXNWyZ]XSHáQLHZF]HĞQLHMQLH]QDQ\FK 5yĪQLFRZDQLH SURGXNWyZ VWDQRZL DQWLGRWXP QD QLF]\P QLHSRKDPRZDQą NRQNXUHQFMĊFHQRZąZ ZDOFH RNOLHQWyZ3ROHJDRQRQDXPLHV]F]HQLXZ\WZD U]DQHJRSURGXNWXZRNUHĞORQ\PSXQNFLHSU]HVWU]HQL]ZLą]DQHM]FRQWLQXXPKH WHURJHQLF]Q\FKJXVWyZNRQVXPHQFNLFK=JRGQLH]UHJXáąUyĪQLFRZDQLDILUP\QD RJyáXQLNDMąORNRZDQLDVZRLFKSURGXNWyZZW\PVDP\PSXQNFLHWHMSU]HVWU]H QL SRQLHZDĪ R]QDF]D WR RIHURZDQLH GRVNRQDá\FK VXEVW\WXWyZ L QLHXFKURQQą NRQNXUHQFMĊ FHQRZą ]JRGQLH ] LVWRWą SDUDGRNVX %HUWUDQGD 1DWRPLDVW UyĪQLFR ZDQLH SURGXNWyZ XPRĪOLZLD ]GRE\ZDQLH JUXS NOLHQWyZ VWDQRZLąF\FK QLV]H U\QNRZH L W\P VDP\P X]\VNLZDQLH SHZQHJR VWRSQLD VLá\ U\QNRZHM 5yĪQLFR ZDQLH SURGXNWyZ QDSRW\ND QD RJUDQLF]HQLD Z\QLNDMąFH ] RNUHĞORQ\FK ZDUXQ NyZ U\QNRZ\FK VSUDZLDMąF\FK ĪH QLH ZV]\VWNLH PRĪOLZH WHFKQLF]QLH GR Z\ WZRU]HQLDSURGXNW\VąRIHURZDQH=Z\NOHMHVWWRMHG\QLHVWRVXQNRZRQLHZLHONL .

(19) RGVHWHNVSRĞUyGUyĪQ\FKPRGHOLSURGXNWyZOXELFKZHUVMLNWyUHPRĪQDE\áRE\ Z\WZDU]Dü 3R SURVWX Z\WZDU]DQLH ZV]\VWNLFK SURGXNWyZ MDNLH PRĪQD VRELH Z\REUD]LüSRFLąJDáRE\]DVREąRJURPQHNRV]W\VWDáHDSRS\WQDQLHNWyUH]W\FK SURGXNWyZ QLJG\ QLH E\áE\ GRVWDWHF]QLH GXĪ\ DE\ ]DSHZQLü RSáDFDOQRĞü :NRQVHNZHQFML WR ZáDĞQLH SR]LRP NRV]WyZ VWDá\FK OLPLWXMH VSHNWUXP Z\WZD U]DQ\FKRVWDWHF]QLHSURGXNWyZ>7LUROH@7DNLHRNROLF]QRĞFLVSU]\MDMąUR] ZRMRZL NRQNXUHQFML PRQRSROLVW\F]QHM NWyUHM NRQFHSFMĊ VWZRU]\á &KDPEHUOLQ >@ 2GQRVL VLĊ RQD GR VHNWRUD ] GXĪą OLF]Eą ILUP ] NWyU\FK NDĪGD PD GR F]\QLHQLD]QDFK\ORQąNXGRáRZLNU]\ZąSRS\WXQD]UyĪQLFRZDQHSURGXNW\OHF] QLHRVLąJDMąF\FK]\VNX]HZ]JOĊGXQDNRV]W\VWDáH0LĊG]\ILUPDPLQLHZ\VWĊ SXMąWHĪLQWHUDNFMHVWUDWHJLF]QHF]\OLNDĪGD]QLFKPRĪHLJQRURZDüVZyMZSá\Z QDSR]RVWDáHG]LDáDMąFHZVHNWRU]H .ODV\F]Q\ PRGHO NRQNXUHQFML PRQRSROLVW\F]QHM RSLHUD VLĊ ]DWHP QD WU]HFKNOXF]RZ\FK]DáRĪHQLDFK3RSLHUZV]HNDĪGDILUPDPDGRF]\QLHQLD]QD FK\ORQą NX GRáRZL NU]\Zą SRS\WX 3R GUXJLH ĪDGQD ] ILUP QLH RVLąJD ]\VNX HNRQRPLF]QHJR L SR WU]HFLH ]PLDQD FHQ\ GRNRQDQD SU]H] MHGQą ILUPĊ QLH Z\ ZLHUDLVWRWQHJRZSá\ZXQDSRS\WQDSURGXNW\SR]RVWDá\FKILUP&KDUDNWHU\VW\ NĊ NRQNXUHQFML PRQRSROLVW\F]QHM QDOHĪ\ MHV]F]H X]XSHáQLü R GZD ZDUXQNL DPLDQRZLFLHEUDNLVWRWQ\FKEDULHUZHMĞFLDLZ\MĞFLD]VHNWRUDRUD]SRZV]HFKQą GRVWĊSQRĞüLQIRUPDFMLRNRV]WDFKFHQDFKLMDNRĞFLZ\WZDU]DQ\FKSURGXNWyZGOD ZV]\VWNLFKNXSXMąF\FKLVSU]HGDMąF\FK7DNZLĊFNRQNXUHQFMDPRQRSROLVW\F] QDáąF]\FHFK\]DUyZQRNRQNXUHQFMLGRVNRQDáHMMDNLPRQRSROX-HMZ\UyĪQLD MąFą FHFKą MHVW WR ĪH NDĪG\ ] NRQNXUHQWyZ RIHUXMH Z]JOĊGQLH XQLNDWRZ\ SUR GXNW NWyU\ QLH PRĪH E\ü ]E\W áDWZR ]DVWąSLRQ\ SU]H] SURGXNW\ Z\WZDU]DQH SU]H]U\ZDOLU\QNRZ\FK,QQ\PLVáRZ\UyĪQLFRZDQLHSURGXNWyZVSUDZLDĪHVą RQHZREHFVLHELHQLHGRVNRQDá\PLVXEVW\WXWDPL 5yĪQLFRZDQLH SURGXNWyZ PRĪH E\ü GRNRQ\ZDQH QD ZLHOH VSRVREyZ 0RĪHRQR GRW\F]\ü QLHW\ONRDWU\EXWyZ MDNRĞFLRZ\FK SURGXNWX ± FKRü SU]HGH ZV]\VWNLPMHVW]QLPL]Z\NOHNRMDU]RQH±DOHWDNĪHRSDNRZDQLDILQDQVRZDQLD VSU]HGDĪ\REVáXJLSRVSU]HGDĪRZHMMDNUyZQLHĪE\üUH]XOWDWHPUHNODP\SURZD G]ąFHM GR Z\RGUĊEQLHQLD PDUNL .RQVXPHQFL GRNRQXMąF ]DNXSyZ RFHQLDMą SURGXNW\ SRG NąWHP PRĪOLZRĞFL ]DVSRNRMHQLD VZRLFK VSHF\ILF]Q\FK SRWU]HE DWDNĪHWHJRNLHG\LJG]LHVLĊRQHXMDZQLDMą6SUDZLDWRĪHNXSRZDQHSURGXNW\ VWDQRZLąRG]ZLHUFLHGOHQLHQLHW\ONRLORĞFLMDNRĞFLLFHQ\DOHUyZQLHĪDWU\EXWyZ F]DVX L PLHMVFD ]DNXSX .OXF]RZą NRQVHNZHQFMą MHVW RVWDWHF]QLH WR ĪH QLH]D OHĪQLH RG IRUP\ F]\ VSRVREX UyĪQLFRZDQLD SURGXNWyZ NRQVXPHQFL SUHIHUXMą SURGXNW MHGQHJR VSU]HGDMąFHJR NRV]WHP LQQ\FK àDWZR GRMĞü GR ZQLRVNX ĪH ZZDUXQNDFK WHJR W\SX NRQNXUHQFML REVHUZRZDQHM QD U\QNDFK ZLHOX SURGXN WyZ Z W\P Ī\ZQRĞFLRZ\FK LVWQLHMH ZLHOH PRĪOLZRĞFL ZSURZDG]DQLD UyĪQHJR .

(20) URG]DMX LQQRZDFML :áDĞQLH LQQRZDFMH V]F]HJyOQLH SURGXNWRZH PDUNHWLQJRZH LNRPXQLNDF\MQH SU]HNáDGDMą VLĊ de facto QD VNXWHF]QH UyĪQLFRZDQLH SURGXN WyZNWyUHJRHIHNWHPMHVW]PLDQDHODVW\F]QRĞFLSRS\WXQDRIHURZDQHSU]H]ILU PĊSURGXNW\:RGUyĪQLHQLXRGNRQNXUHQFMLGRVNRQDáHMZNWyUHMILUP\VąVND ]DQHQDFHQĊG\NWRZDQąHJ]RJHQLF]QLHSU]H]U\QHN SRS\WGRVNRQDOHHODVW\F] Q\

(21) PRĪOLZHMHVWG]LĊNLWDNLPLQQRZDFMRPX]\VNDQLHSHZQHMNRQWUROLQDGFHQą LFKRüE\ F]ĊĞFLRZR QLH]DOHĪQH GHWHUPLQRZDQLH MHM NRPELQDFML ] Z\WZDU]DQą LORĞFLą=RVWDáRWR]LOXVWURZDQHQDU\VXQNXQDNWyU\PSU]HGVWDZLRQRKLSR WHW\F]QHNU]\ZHSRS\WXGZyFKNRQNXUXMąF\FKILUPALB Rysunek 1.1. Różnicowanie produktów a cenowa elastyczność popytu. . P. DB. DA. Q. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Hirschey [2003].. . .RQVXPHQFLSRVWU]HJDMąSURGXNWZ\WZDU]DQ\SU]H]ILUPĊAMDNRQLHZLHOH UyĪQLąF\VLĊRGZLHOXLQQ\FKZ\WZDU]DQ\FKZFDá\PVHNWRU]HSRGF]DVJG\SUR GXNWILUP\B]RVWDáXGDQLHRGUyĪQLRQ\RGSURGXNWyZNRQNXUHQFML:UH]XOWDFLH SRS\W QD SURGXNW ILUP\ A ] SRZRGX GXĪHM OLF]E\ DNFHSWRZDOQ\FK VXEVW\WXWyZ MHVW FHQRZR EDUG]R HODVW\F]Q\ QDWRPLDVW G]LĊNL XGDQHPX RGUyĪQLHQLX NRQVX PHQFLVąPQLHMVNáRQQLDNFHSWRZDüVXEVW\WXW\ZVNXWHNF]HJRSRS\WQDSURGXNW ILUP\%MHVW]QDF]QLHPQLHMZUDĪOLZ\QD]PLDQ\FHQ\.LHUXMąFVLĊSRELHĪQ\P VSRMU]HQLHP QD NRQNXUHQFMĊ PRQRSROLVW\F]Qą PRĪQD X]QDü ĪH Z MHM UDPDFK. .

(22) Z\VWĊSXMH]E\WZLHOHILUPSURGXNXMąF\FK]E\WPDáHLORĞFLDE\ZSHáQLZ\F]HU S\ZDüNRU]\ĞFLVNDOL3UREOHPWHQSU]HGVWDZLRQRJUDILF]QLHQDU\VXQNX =DáyĪP\ĪHNU]\ZDĞUHGQLFKNRV]WyZILUP\iR]QDF]RQDMDNR C( ) SU]\M PXMH NV]WDáW OLWHU\ U ]DĞ Di(pi/p-i) WR UH]\GXDOQ\ SRS\W ILUP\ i SU]\ p-i EĊGąF\P ZHNWRUHP FHQ MDNLFK ĪąGDMą LQQH ILUP\ 5yZQRZDJD SU]\ ]DáRĪHQLX EUDNX EDULHU ZHMĞFLDLPSOLNXMH]HURZH]\VNLHNRQRPLF]QHD]DWHPILUPDiSURGXNXMHZSXQNFLH R ZVSyáU]ĊGQ\FK (pi, qi) EĊGąF\P SXQNWHP VW\F]QRĞFL NU]\ZHM SRS\WX LNRV]WyZ ĞUHGQLFKàDWZRGRVWU]HFLĪLORĞüSURGXNRZDQDZW\PSXQNFLHMHVWPQLHMV]DRGLOR ĞFL ZSXQNFLH PLQLPDOQHJR SR]LRPX NRV]WyZ ĞUHGQLFK pi*, qi

(23) WDN ZLĊF NRV]W\ VWDáHVąUR]áRĪRQHQD]E\WPDáąOLF]EĊZ\WZDU]DQ\FKMHGQRVWHNSURGXNWyZ0RĪQD ]DWHP VąG]Lü ĪH WDNL VWDQ SURZDG]L GR SRZVWDZDQLD VWUDW Z RJyOQ\P GREURE\FLH HNRQRPLF]Q\PFRQLHNLHG\E\ZDSRGQRV]RQHZNDWHJRULDFKNU\W\NLREVHUZRZD QHJRQDU\QNDFKÄQDGPLDUX´UyĪQ\FKSURGXNWyZR]EOLĪRQ\FKFHFKDFK Rysunek 1.2. Produkowana ilość i cena w warunkach konkurencji monopolistycznej. . AC(qi). P. pi. pi*. qi = Di(pi/p-i) qi. qi *. Q. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Tirole [1988].. . 7R UR]XPRZDQLH MHVW MHGQDN FK\ELRQH SRQLHZDĪ MHĞOL ĪDGQD LQQD ILUPD QLHZ\WZDU]D WDNLHJRSURGXNWX W]QSR]RVWDáHSURGXNW\UyĪQLąVLĊFKRüE\QLH ]QDF]QLH RG SURGXNWX ILUP\ i

(24) WR MHJR ZSURZDG]HQLH PRĪH E\ü X]DVDGQLRQH QDZHW MHĞOL SURGXNFMD QLH Z\F]HUSXMH NRU]\ĞFL VNDOL %\áRE\ RQR WUDIQH W\ONR ZyZF]DV MHĞOL ILUPD i Z\WZDU]DáDE\ SURGXNW MXĪ RIHURZDQ\ SU]H] LQQą ILUPĊ :WDNLHMV\WXDFMLMHGQDNĪHNU]\ZDMHMSRS\WXE\áDE\SR]LRPDSU]\FHQLHpjRIH .

(25) URZDQHM SU]H] WĊ LQQą ILUPĊ EąGĨ SU]\ QDMQLĪV]HM FHQLH RIHURZDQHM QD U\QNX JG\ SURGXNW Z\WZDU]DáRE\ ZLHOH LQQ\FK ILUP D QDVWĊSQLH SR SU]HNURF]HQLX SHZQHJRSXQNWXUHODFMLFHQRZ\FKPLDáDE\QDFK\OHQLHXMHPQH U\VXQHN

(26) Rysunek 1.3. Popyt na produkty doskonale substytucyjne. . P. pj Di(pi/pj). Q. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Tirole [1988].. . 0RQRSROLVW\F]Q\DVSHNWNRQNXUHQFMLRSDUWHMQDUyĪQLFRZDQLXSURGXNWyZ XMDZQLD VLĊ QDMZ\UDĨQLHM Z NUyWNLP RNUHVLH U\VXQHN

(27) %LRUąF SRG XZDJĊ NU]\ZąSRS\WX D1 L]ZLą]DQą ]QLą NU]\ZąSU]\FKRGyZ NUDĔFRZ\FK MR1 RS W\PDOQD LORĞü SURGXNFML ]QDMGXMH VLĊ Z SXQNFLH JG]LH QDVWĊSXMH ]UyZQDQLH VLĊ SU]\FKRGXLNRV]WXNUDĔFRZHJR MR1 MC

(28) 2VLąJDQHSU]H]ILUPĊNUyWNRRNUH VRZH]\VNLPRQRSROLVW\F]QHUHSUH]HQWXMHREV]DUP1LMATC1,FKĨUyGáHPPRĪH E\üZSURZDG]DQLHQRZ\FKSURGXNWyZGRVNRQDOHQLHGRW\FKF]DVRZ\FKSURGXN WyZOXESURFHVyZNUHDW\ZQHSDNRZDQLHLG]LDáDQLDPDUNHWLQJRZH:V]\VWNRWR R]QDF]D de facto UyĪQHJR URG]DMX LQQRZDFMH D ]DWHP PRĪQD SRNXVLü VLĊ RVWZLHUG]HQLHĪHVWDQRZLąRQHVLáĊQDSĊGRZąNRQNXUHQFMLPRQRSROLVW\F]QHM 3RMDZLDMąFH VLĊ Z NUyWNLP RNUHVLH ]\VNL PRQRSROLVW\F]QH SU]\FLąJDMą NRQNXUHQWyZL]DFKĊFDMąLQQHILUP\GRZFKRG]HQLDGRVHNWRUD7HQDVSHNWNRQ NXUHQFML PRQRSROLVW\F]QHM XMDZQLD VLĊ ] NROHL Z GáXJLP RNUHVLH :UD] ] SRMD ZLHQLHPVLĊNRQNXUHQWyZRIHUXMąF\FKEOLVNLHOXEQLHGRVNRQDáHVXEVW\WXW\XG]LDá U\QNRZ\RUD]]\VNLSLHUZV]HMILUP\PDOHMą.U]\ZDSRS\WXQDMHMSURGXNWRUD] NU]\ZDSU]\FKRGXNUDĔFRZHJRXOHJDSU]HVXQLĊFLXQSRGSRZLHGQLR]D1GRD2 RUD]MR1GRMR2 U\VXQHN

(29) 2SW\PDOQ\SR]LRPZLHONRĞFLSURGXNFMLZGáX JLPRNUHVLHWRSXQNWQ2JG]LHMR2=MC3RQLHZDĪRSW\PDOQDFHQDP2UyZQDVLĊ ATCSR]ZDODWRMHG\QLHQDSRNU\FLHNRV]WyZ]DDQJDĪRZDQLDNDSLWDáXD]\VNL HNRQRPLF]QHVąZWHMV\WXDFML]HURZH. .

(30) Rysunek 1.4. Kształtowanie się równowagi rynkowej na rynku konkurencji monopolistycznej. . P. MC. AC. L. P1. P2=ATC2 M. ATC1. D3. P3. D1 MR2 Q2. D2. MR1 Q1. Q3. Q. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Hirschey [2003].. . .RPELQDFMDFHQ\LLORĞFLP2Q2R]QDF]DUyZQRZDJĊQDU\QNXNRQNXUHQFML PRQRSROLVW\F]QHM NWyUą FKDUDNWHU\]XMH Z\VRNL VWRSLHĔ ]UyĪQLFRZDQLD SURGXN WyZ -HĞOL QRZR ZFKRG]ąFH ILUP\ EĊGą RIHURZDá\ SURGXNW\ EĊGąFH GRVNRQDá\ PLQLH]DĞEOLVNLPLVXEVW\WXWDPLNU]\ZDSRS\WXGODNDĪGHM]ILUPEĊG]LHVWDZD áDVLĊSR]LRPD D3

(31) DUyZQRZDJDEĊG]LH]EOLĪDüVLĊGRSXQNWXRZVSyáU]ĊGQ\FK P3Q XVWDODQHJR WDN MDN Z ZDUXQNDFK NRQNXUHQFML GRVNRQDáHM 3RGREQLH MDN SXQNW UyZQRZDJL P2Q2 R]QDF]DMąF\ Z\VRNL VWRSLHĔ ]UyĪQLFRZDQLD RIHURZD Q\FK SURGXNWyZ SXQNW UyZQRZDJL P3Q3 EĊGąF\ RG]ZLHUFLHGOHQLHP EUDNX ]UyĪQLFRZDQLD SURGXNWyZ MHVW SU]\SDGNLHP VNUDMQ\P : ZLĊNV]RĞFL V\WXDFML ZFKRG]HQLHQRZ\FKNRQNXUHQWyZQDU\QHN]PQLHMV]DOHF]QLHHOLPLQXMH]UyĪ QLFRZDQLD SURGXNWyZ 5yZQRZDJD GáXJRRNUHVRZD XVWDOD VLĊ ]DWHP SRPLĊG]\ SXQNWDPL P2Q2 L P3Q3 MDNR SRĞUHGQLH UR]ZLą]DQLH FHQRZRLORĞFLRZH -HVW RQR ]ZLą]DQH ] ]DFKRZDQLHP SHZQHJR VWRSQLD ]UyĪQLFRZDQLD SURGXNWyZ NWyUH VSUDZLD LĪ UyZQRZDJD Z ZDUXQNDFK NRQNXUHQFML PRQRSROLVW\F]QHM XVWDOD VLĊ ZLQQ\PSXQNFLHQLĪZZDUXQNDFKNRQNXUHQFMLGRVNRQDáHM. .

(32) : NRQNXUHQFML PRQRSROLVW\F]QHM ILUPD QLJG\ QLH EĊG]LH RVLąJDü SXQNWX VWDQRZLąFHJR PLQLPXP NRV]WyZ ĞUHGQLFK .DĪGD ] G]LDáDMąF\FK ILUP PD GR F]\QLHQLD ] QDFK\ORQą NX GRáRZL OLQLą SRS\WX VW\F]Qą GR OLQLL NRV]WyZ ATC ZSXQNFLH ]QDMGXMąF\P VLĊ SRZ\ĪHM LFK PLQLPXP 1LH R]QDF]D WR MHGQDN ĪH MDNLNROZLHNVHNWRUZNWyU\PPDP\GRF]\QLHQLD]NRQNXUHQFMąPRQRSROLVW\F] Qą MHVW U\QNRZR QLHHIHNW\ZQ\ :\VWĊSRZDQLH QDFK\ORQHM NX GRáRZL NU]\ZHM SRS\WXMHVWLPSOLNDFMąWHJRLĪNRQVXPHQFLFHQLąSURGXNW\GDQHMILUP\Z\ĪHMQLĪ SURGXNW\LQQ\FKZ\WZyUFyZ:\ĪV]HFHQ\LNRV]W\IXQNFMRQRZDQLDPRQRSROL VW\F]QLHNRQNXUHQF\MQ\FKVHNWRUyZZSRUyZQDQLXGRNRQNXUHQFMLGRVNRQDáHM RG]ZLHUFLHGODMąHNRQRPLF]QHNRV]W\UyĪQRURGQRĞFLNWyUHQLHPRJąE\üX]QDQH ]DQDGPLHUQHMHĞOLNRQVXPHQFLVąVNáRQQLMHSRQRVLü3U]\NáDG\VXNFHVyZU\Q NRZ\FK MDNLH RGQRV]ą Z\WZyUF\ SURGXNWyZ PDUNRZ\FK Z NRQNXUHQFML ] Z\ WZyUFDPL SURGXNWyZ JHQHU\F]Q\FK Vą QLH]ELW\P GRZRGHP QD SUHIHURZDQLH UyĪQRURGQRĞFLSU]H]NRQVXPHQWyZ : XĞZLDGDPLDQLX NRQVXPHQWRP Z\VWĊSRZDQLD UyĪQLF PLĊG]\ SURGXNWD PLNOXF]RZąUROĊRGJU\ZDUHNODPD1DZHWMHĞOLSURGXNW\U\ZDOL]XMąF\FK]VREą ILUPQLHUyĪQLąVLĊVZ\PLIXQNFMRQDOQRĞFLDPLZ]DVDGQLF]\VSRVyEWRZáDĞQLH UHNODPD VáXĪąFD PLĊG]\ LQQ\PL EXGRZDQLX SR]\FML PDUNL EĊGąFHM VZRLVW\P VNUyWHP P\ĞORZ\PMDNRĞFL PRĪH]QDF]ąFRZSá\ZDüQDNRQVXPHQFNąSHUFHS FMĊXĪ\WHF]QRĞFL.RQVXPHQFLGRNRQXMąFZ\ERUXSURGXNWyZQLHU]DGNRXOHJDMą SHUVZD]MLSU]HND]yZUHNODPRZ\FK&RZLĊFHMF]ĊVWRQDELHUDMąSU]HNRQDQLDĪH LQWHQV\ZQLHUHNODPRZDQ\SURGXNWZ\UyĪQLDVLĊNRU]\VWQLHQDWOHLQQ\FKNRQNX UHQF\MQ\FKSURGXNWyZ]ZáDV]F]DJG\SU]HND]UHNODPRZ\MHVWDWUDNF\MQ\ZRG ELRU]H:UH]XOWDFLHPDP\ZLĊFGRF]\QLHQLDQLHW\ONR]UyĪQLFRZDQLHPIL]\F] Q\FKLXĪ\WNRZ\FKDWU\EXWyZSURGXNWyZOHF]UyZQLHĪ]LQIRUPDF\MQ\PUyĪQL FRZDQLHPSURGXNWyZ:RE\GZXW\FKSU]\SDGNDFKLQQRZDFMHRGJU\ZDMąNOX F]RZąUROĊ:SLHUZV]\PVąWRLQQRZDFMHSURGXNWRZH]DĞZGUXJLPLQQRZDFMH PDUNHWLQJRZH L NRPXQLNDF\MQH 7H GUXJLH Vą GRĞü F]ĊVWR NU\W\NRZDQH MDN ]UHV]WąLVDPDUHNODPD]DWRLĪZJUXQFLHU]HF]\SROHJDMąQDNUHRZDQLXUyĪQLF NWyUHZU]HF]\ZLVWRĞFLQLHZ\VWĊSXMąOXEVąPDáRLVWRWQH:DUWRSU]\W\PPLHü QDXZDG]HIDNWĪHZSU]\SDGNXEUDNXUHNODP\NRQVXPHQWVWDMHZREHFNRQLHF] QRĞFL VDPRG]LHOQHJR SRV]XNLZDQLD VWRVRZQHM LQIRUPDFML MHĞOL FKFH ]ZHU\ILNR ZDüF]\UyĪQLFHPLĊG]\SURGXNWDPLIDNW\F]QLHZ\VWĊSXMąLMDNLPDMąFKDUDNWHU =DWHPZZDUXQNDFKNRQNXUHQFMLPRQRSROLVW\F]QHMPDPLHMVFHV\WXDFMDZNWy UHMZVHQVLHRJyOQHJRGREURE\WXHNRQRPLF]QHJRUHNODPDPRĪHE\üWUDNWRZDQD MDNR DOWHUQDW\ZD GOD Z\VLáNX SRV]XNLZDQLD LQIRUPDFML R SURGXNWDFK SU]H] VD P\FKNRQVXPHQWyZ=WHJRSRZRGXZSU]\SDGNXGyEUNWyU\FKDWU\EXW\PRĪ QD SR]QDü SU]H] UR]SRF]ĊFLHP XĪ\WNRZDQLD DQJ search goods

(33) MDN GRZRG]L. .

(34) 7LUROH

(35) PRQRSROLVW\F]QLHNRQNXUHQF\MQ\SR]LRPLQWHQV\ZQRĞFLUHNODP\ MHVWVSRáHF]QLHRSW\PDOQ\ = LVWRW\ NRQNXUHQFML PRQRSROLVW\F]QHM SROHJDMąFHM QD UyĪQLFRZDQLX SUR GXNWyZ Z RGUyĪQLHQLX RG LQQ\FK IRUP NRQNXUHQFML Z\QLND VZRLVW\ SU]\PXV ZSURZDG]DQLD LQQRZDFML SURGXNWRZ\FK L PDUNHWLQJRZ\FK %UDN WDNLHM DNW\Z QRĞFLLQQRZDF\MQHMQDZHWMHĞOLPLDáDE\RQDMHG\QLHLPLWDF\MQ\FKDUDNWHUPRĪH SURZDG]LüGRZ\HOLPLQRZDQLDILUP\]U\QNX3UREOHPWHQPRĪQDKLSRWHW\F]QLH ]REUD]RZDü SRVáXJXMąF VLĊ NRQFHSFMą W]Z G\OHPDWX ZLĊĨQLD 6SURZDG]D VLĊ RQDGRF]WHUHFKZDULDQWyZZLHONRĞFLRVLąJDQ\FK]\VNyZEĊGąF\FKNRPELQDFMą GHF\]MLGDQHMILUP\LGHF\]MLSR]RVWDá\FKILUPG]LDáDMąF\FKQDU\QNXNRQNXUHQ FMLPRQRSROLVW\F]QHM WDEHOD

(36) Tabela 1.1. Hipotetyczny dylemat więźnia związany z decyzją o wprowadzeniu potencjalnej innowacji przez firmę na rynku konkurencji monopolistycznej* 'HF\]MHILUPVWDQRZLąF\FKUHV]WĊ U\QNX. 'HF\]MDILUP\QDU\QNXNRQNXUHQFMLPRQRSROLVW\F]QHM :SURZDG]LüLQQRZDFMĊ. =DQLHFKDüLQQRZDFML. :SURZDG]LüLQQRZDFMĊ. . . . . =DQLHFKDüLQQRZDFML. . . . . 2]QDF]HQLD ±]\VNLILUP\ Źródło: Opracowanie własne.. ±]\VNLUHV]W\U\QNX. :DULDQW NWyU\ PRĪQD QD]ZDü ]DQLHFKDQLHP DNW\ZQRĞFL LQQR ZDFML SU]H] ZV]\VWNLH ILUP\ QD U\QNX SU]\ ]DáRĪHQLX ĪH LFK ZSURZDG]DQLH ZLąĪHVLĊ]OLF]ąF\PLVLĊNRV]WDPLR]QDF]DZSUDZG]LHQDMZ\ĪV]H]\VNLGODREX VWURQ W]QILUP\LUHV]W\U\QNX

(37) OHF]MHVWPRĪOLZ\MHG\QLHZSU]\SDGNX]PRZ\ U\QNRZHMLUH]\JQDFMLILUP]NRQNXUHQFMLFRde factoE\áRE\UyZQRZDĪQHPR QRSRORZL:ZDUXQNDFKNRQNXUHQFMLU\QNRZHMQLHRJUDQLF]RQHMQDGPLHUQLHZ\ VRNLPLEDULHUDPLZHMĞFLDWDNLHUR]ZLą]DQLHWUXGQRX]QDü]DUHDOQHQLHPyZLąF R UHJXODFMDFK DQW\PRQRSRORZ\FK RERZLą]XMąF\FK Z ZLHOX ZVSyáF]HVQ\FK JR VSRGDUNDFK 3R]RVWDáH ZDULDQW\ RG]ZLHUFLHGODMą SRGHMPRZDQLH DNW\ZQRĞFL SU]H]MHGQąOXERELHUR]SDWU\ZDQHVWURQ\U\QNXPRW\ZRZDQHSRNXVąRVLąJQLĊ FLD ]\VNyZZ\ĪV]\FKRGNRQNXUHQWyZEąGĨREDZąLFKXWUDW\ ZZ\QLNXLQQR ZDF\MQHMDNW\ZQRĞFLW\FKĪHNRQNXUHQWyZ :SU]\SDGNXXGDQHJRZSURZDG]HQLDLQQRZDFMLSU]H]MHGQą]NRQNXUXMą F\FKVWURQU\QNXLFK]\VNLPRJąXOHJDü]PLDQLH]HZ]JOĊGXQDSRQLHVLRQHNRV] W\ RUD] HZHQWXDOQH SU]HVXQLĊFLD Z XG]LDáDFK U\QNRZ\FK ,VWQLHMH SU]\ W\P U\ ]\NRĪHXG]LDáZU\QNXDZUH]XOWDFLHRVLąJDQHSU]\FKRG\L]\VNLILUPQLHSR GHMPXMąF\FKDNW\ZQRĞFLLQQRZDF\MQHM]QDF]ąFRVSDGQą3U]\MPXMąFĪHUHODFMH .

(38) PLĊG]\ SRWHQFMDOQ\PL ]\VNDPL RVLąJDQ\PL SU]H] GDQą ILUPĊ L UHV]WĊ U\QNX Z]DOHĪQRĞFLRGSRGHMPRZDQLDDOERQLHSRGHMPRZDQLDDNW\ZQRĞFLLQQRZDF\MQHM WR RGSRZLHGQLR RUD] PRĪQD ZVND]DüZDULDQWEĊGąF\UR]ZLą]DQLHPRG]ZLHUFLHGODMąF\PVWDQRNUHĞODQ\PLD QHP UyZQRZDJL 1DVKD -HVW WR PLDQRZLFLH ZDULDQW NWyU\ R]QDF]D ZSUDZG]LHXPLDUNRZDQH]\VNLNRQNXUXMąF\FKVWURQZSURZDG]DMąF\FKLQQRZD FMH DOH SUDZGRSRGRELHĔVWZR MHJR UHDOL]DFML MHVW EDUG]R Z\VRNLH :\QLND RQR ]WHJR ĪH GZD SR]RVWDáH ZDULDQW\ L WR V\WXDFMH Z NWyU\FK MHGQD ] NRQNXUXMąF\FK VWURQ ]DQLHFKXMąF LQQRZDFML U\]\NXMH XWUDWĊ XG]LDáX U\QNRZHJR L ]QDF]ąF\ VSDGHN ]\VNyZ : GáXĪV]HM SHUVSHNW\ZLH Z SU]\SDGNX SRMHG\QF]HMILUP\G]LDáDMąFHMQDRNUHĞORQ\PU\QNXNRQNXUHQFMLPRQRSROLVW\F] QHMEUDNMDNLHMNROZLHNDNW\ZQRĞFLLQQRZDF\MQHMPRĪH]DWHPGRSURZDG]LüGRMHM FDáNRZLWHJRZ\HOLPLQRZDQLD]WHJRĪU\QNX 3RPLPR WHJR ĪH SRZ\ĪV]H UR]XPRZDQLH XSURV]F]RQH GR ]HUR MHG\QNRZHJR UR]VWU]\JQLĊFLD RGQRĞQLH SUREOHPX SRGHMPRZDQLD DNW\ZQRĞFL LQ QRZDF\MQHMPDZSHZQ\PVHQVLHFKDUDNWHUDEVWUDNF\MQ\WRSR]ZDODRQRF]\WHO QLH GRVWU]HF ĪH SUDZGRSRGRELHĔVWZR ZSURZDG]DQLD UyĪQ\FK LQQRZDFML ZZDUXQNDFK NRQNXUHQFML PRQRSROLVW\F]QHM MHVW EDUG]R Z\VRNLH :LHOH EUDQĪ SU]HP\VáXVSRĪ\ZF]HJRLU\QNyZZ\WZDU]DQ\FKSU]H]QLHSURGXNWyZPDFHFK\ NRQNXUHQFMLPRQRSROLVW\F]QHMRF]\PPRJąĞZLDGF]\üUyĪQHREVHUZRZDQHG]LD áDQLDPDUNHWLQJRZHD]ZáDV]F]DUHNODPDVáXĪąFDLQIRUPDF\MQHPXUyĪQLFRZDQLX SURGXNWyZ 3RPLPR WHJR ĪH NRV]W\ ZSURZDG]DQLD LQQRZDFML PRJą RNUHVRZR ]PQLHMV]DüSRWHQFMDOQH]\VNLILUPNRQNXUHQFMDPRQRSROLVW\F]QD±FRVWDUDQRVLĊ Z\ND]Dü±MHVWVZRLVW\PPHFKDQL]PHPQDSĊGRZ\PVW\PXOXMąF\PLFKZSURZD G]DQLH0RĪQD]DWHP]DáRĪ\üĪHZUD]]UR]ZRMHPWHMIRUP\NRQNXUHQFMLU\QNR ZHM LQQRZDFMH ]ZáDV]F]D SURGXNWRZH L PDUNHWLQJRZH EĊGą RGJU\ZDá\ FRUD] ZLĊNV]ąUROĊZUR]ZRMXVHNWRUDVSRĪ\ZF]HJR 1.2. Znaczenie innowacyjności w budowaniu przewag konkurencyjnych $NWXDOQH ZDUXQNL ZNWyU\FKSU]\FKRG]LNRQNXURZDüSU]HGVLĊELRUVWZRP NV]WDáWXMąVLĊZGXĪHMPLHU]HSRGZSá\ZHPJOREDOL]DFML:WDNLHMV\WXDFMLNRQNX URZDQLH VWDMH VLĊ SURFHVHP MHV]F]H EDUG]LHM ZLHORDVSHNWRZ\P QLĪ GRW\FKF]DV $E\VSURVWDüZ\PRJRPVWDOH]PLHQLDMąFHJRVLĊRWRF]HQLDSU]HGVLĊELRUVWZDPX V]ą SRV]XNLZDü VNXWHF]Q\FK VSRVREyZ QD SRGHMPRZDQLH ZDONL NRQNXUHQF\MQHM ]U\ZDODPL U\QNRZ\PL .OXF]RZ\P REV]DUHP G]LDáDĔ Z W\P ]DNUHVLH MHVW SUR ZDG]HQLHDNW\ZQHMG]LDáDOQRĞFLLQQRZDF\MQHM%\FLHMHGQRVWNąLQQRZDF\MQąF]\ WRQDSR]LRPLHPLNURPH]REąGĨPDNURPRĪHRND]DüVLĊNOXF]RZHZGRVWRVR. .

(39) Z\ZDQLXVLĊGRVWDOH]PLHQLDMąFHJRVLĊRWRF]HQLDMDNWHĪZQDGDZDQLXNLHUXQNX LIRUP\]PLDQMDNLHQDVWĊSXMąQDU\QNX:LRGąFHSU]HGVLĊELRUVWZDVąW\PLNWyUH QDGDMąWRQEUDQĪRPLVHNWRURPZJUDQLFDFKNWyU\FKIXQNFMRQXMą5RELąWRZ\ SU]HG]DMąFVZRLFKU\ZDOLQDMDNQDMZLĊNV]HMOLF]ELHSáDV]F]\]QIXQNFMRQRZDQLD ,QQRZDFMDMHVWSRMĊFLHPZRGQLHVLHQLXGRNWyUHJREUDNMHVWMHGQR]QDF] QRĞFLZMHJRZDUVWZLHGHILQLF\MQHM0RĪQDMHGQDNGRV]XNDüVLĊZVSyOQ\FKFHFK PLĊG]\ VWDQRZLVNDPL UyĪQ\FK DXWRUyZ 3R SLHUZV]H LQQRZDFMD MHVW ]PLDQą ZGRW\FKF]DVRZ\PVWDQLHNWyUDPXVL]QDOHĨüSUDNW\F]QH]DVWRVRZDQLHDNWyUą RNUHĞOD VLĊ PLDQHP FHORZHM L NRU]\VWQHM 3R GUXJLH ]PLDQD WD Z ZDUVWZLH SU]HGPLRWRZHM GRW\F]\ Z\UREyZ SURFHVyZ RUJDQL]DFML PHWRG ]DU]ąG]DQLD U\QNX-HMUH]XOWDWHPVąNRU]\ĞFLWHFKQLF]QH HNRQRPLF]QHVSRáHF]QH3RQDGWR LQQRZDFMHX]QDZDQHVą]DĞURGHNUHDOL]DFMLFHOyZUR]ZRMRZ\FKGDQHMRUJDQL]D FMLD]DLFKVSUDZą]DFKRG]LSRVWĊSWHFKQLF]Q\ VąMHJRQRĞQLNLHP

(40) 8]QDMHVLĊ UyZQLHĪ ĪH LQQRZDFMH Z\PDJDMą RGSRZLHGQLHM ZLHG]\ QS WHFKQLF]QHM HNR QRPLF]QHMLWS

(41) >%DUXN@ =QDF]HQLHLQQRZDFMLZSURFHVDFKJRVSRGDUF]\FKE\áRUyĪQLHSRVWU]HJDQH SU]H]SU]HGVWDZLFLHOLQXUWyZMDNLHZ\RGUĊEQLDVLĊZKLVWRULLP\ĞOLHNRQRPLF] QHM : HNRQRPLL NODV\F]QHM NZHVWLH NWyUH ZLąĪą VLĊ ] LQQRZDFMDPL L LQQRZD F\MQRĞFLą E\á\ PDUJLQDOL]RZDQH QD U]HF] WU]HFK NOXF]RZ\FK F]\QQLNyZ SUR GXNFML :]ZLą]NX ]W\PSyĨQLHMVIRUPXáRZDQDNU\W\NDSRGDGUHVHPGRURENX HNRQRPLLNODV\F]QHMNRQFHQWURZDáDVLĊPLĊG]\LQQ\PLQDNZHVWLLSRPLMDQLDUROL LQQ\FK F]\QQLNyZ NWyU\FK FKDUDNWHU QLH MHVW Z\áąF]QLH PDWHULDOQ\ >*U]\ERZ VND@(NRQRPLĞFLNWyU\FKGRUREHNXNV]WDáWRZDáJáyZQHQXUW\ZHNRQRPLL QLH ]DMPRZDOL VLĊ Z VSRVyE V]F]HJyOQ\ ]QDF]HQLHP LQQRZDFML Z UR]ZRMX JR VSRGDUF]\P>ĝZLWDOVNL@ $XWRUHPNWyU\GRVWU]HJDá]QDF]ąFąUROĊLQQRZDFMLZNV]WDáWRZDQLXZ]UR VWXJRVSRGDUF]HJRE\áSU]HGHZV]\VWNLP6FKXPSHWHU-HJRSUDFHVWDQRZLąG]LĞ SRGZDOLQ\W]ZHNRQRPLLVFKXPSHWHURZVNLHM:UR]ZDĪDQLDFK6FKXPSHWHUDQD SLHUZV]\SODQZUROLF]\QQLNyZUR]ZRMXJRVSRGDUF]HJRZ\VXQĊá\VLĊLQQRZD F\MQRĞüLSU]HGVLĊELRUF]RĞü&HQWUXPMHJR]DLQWHUHVRZDQLDVWDQRZLá\LQQRZDFMH RFKDUDNWHU]HWHFKQLF]Q\PFRPRĪQDGRVWU]HFZVSRVRELHRNUHĞOHQLDSU]H]QLH JR W]Z SU]HGPLRWRZHJR ]DNUHVX LQQRZDFML ,QQRZDFMą ZHGáXJ 6FKXPSHWHUD E\áRSLHUZV]H]DVWRVRZDQLHNRQNUHWQHJRUR]ZLą]DQLD LPLWDFMą]DĞMHJRUR]SR ZV]HFKQLDQLH

(42) 3RJOąG\6FKXPSHWHUDSU]H]EDUG]RGáXJLF]DVQLHE\á\SRG]LHOD QHSU]H]ZLHOXHNRQRPLVWyZ'RSLHUR]F]DVHPGRVFKXPSHWHURZVNLHJRXMĊFLD SRGDĪRZHJRLQQRZDFMLGRáąF]\áRXMĊFLHSRS\WRZH6FKPRRNOHUD2EDXMĊFLDSR áąF]\á 2SSHQOlQGHU NWyU\ SRG NRQLHF ODW X]QDá LĪ LQQRZDFMH L Z]URVW JR VSRGDUF]\ Vą SURFHVDPL SRZLą]DQ\PL Z]DMHPQLH RG VLHELH ]DOHĪQ\PL >*U]\ ERZVND@3RZRGyZWHJRĪHSUDFH6FKXPSHWHUDSU]H]GáXJLF]DVQLHE\á\ .

(43) SU]HGPLRWHP G\VNXVML V]HUV]HJR JURQD HNRQRPLVWyZ PRĪQD GRV]XNLZDü VLĊ ZSUDF\7RELQD>]DĝZLWDOVNL@ZNWyUHMSRGNUHĞOLáRQĪH]DVSUDZą SU]HGVWDZLFLHOL HNRQRPLL NH\QHVRZVNLHM QDVWąSLáR VNRQFHQWURZDQLH VLĊ QD DVSHNWDFK]PLDQNUyWNRRNUHVRZ\FKZV\VWHPLHJRVSRGDUF]\PZPLHMVFHDQDOL ]\]PLDQGáXJRRNUHVRZ\FK ,QQRZDFMH Vą F]\QQLNLHP XZ]JOĊGQLDQ\P Z V]HUHJX LQQ\FK WHRULL HNR QRPLF]Q\FK1DOHĪąGRQLFKQDSU]\NáDGWHRULH]]DNUHVXZ]URVWXJRVSRGDUF]H JRZĞUyGNWyU\FKZ\UyĪQLDVLĊPRGHOHHJ]RJHQLF]QHHQGRJHQLF]QHMDNLWHRULH HZROXF\MQH 6]F]HJyOQą UROĊ SU]\SLVXMH VLĊ LQQRZDFMRP Z SU]\SDGNX W]Z QR ZHMWHRULLZ]URVWXZNWyUHMUROĊMHGQHJR]F]\QQLNyZZ]URVWXSU]\MPXMHSRVWĊS WHFKQRORJLF]Q\ WUDNWRZDQ\ MDNR ]PLHQQD R FKDUDNWHU]H HQGRJHQLF]Q\P >*U]\ ERZVND@1DOHĪ\SRGNUHĞOLüLĪGRSLHURZODWDFK;;ZLHNXLQQRZDFMH VWDá\ VLĊ WU]RQHP UR]ZDĪDĔ QD WHPDW F]\QQLNyZ Z]URVWX JRVSRGDUF]HJR 6WDáR VLĊWRSRSXEOLNDFML5RPHUD>]DĝZLWDOVNL@ZNWyUHMDXWRUWHQVWZLHU G]Lá ĪH ÄJáyZQą VLáą QDSĊGRZą Z]URVWX JRVSRGDUF]HJR MHVW SRVWĊS WHFKQLF]Q\ F]\OLXGRVNRQDOHQLHZLHG]\RVSRVREDFKSU]HWZDU]DQLDQDNáDGyZZSURGXNW\´ 3RMĊFLHP SRNUHZQ\P Z VWRVXQNX GR LQQRZDFML NWyUHPX UyZQLHĪQLH GD VLĊSU]\SLVDüMHGQHMSRZV]HFKQLHX]QDZDQHMGHILQLFMLMHVWLQQRZDF\MQRĞü:H GáXJ0\QFD>@ SU]H]LQQRZDF\MQRĞüQDOHĪ\UR]XPLHü]GROQRĞüGRWZRU]H QLDQRZ\FKU]HF]\OXELGHLDWDNĪH]GROQRĞüGRLFKDEVRUSFMLZSURFHVLHXSR ZV]HFKQLDQLDZSUDNW\FH=QDF]HQLHLQQRZDFMLLLQQRZDF\MQRĞFLMDNRSU]HGPLR WX UR]ZDĪDĔ QDXNRZ\FK Z]URVáR SR VIRUPXáRZDQLX SDUDG\JPDWX JRVSRGDUNL RSDUWHMQDZLHG]\-HGQRF]HĞQLH]LQWHQV\ILNRZDQH]RVWDá\G]LDáDQLDVáXĪąFHNUH DFMLV\VWHPyZZVSLHUDMąF\FKLQQRZDF\MQRĞü>2NRĔ+RURG\ĔVND@ ,QQRZDFMH Z\ZLHUDMą ZSá\Z QD NDĪG\P SR]LRPLH HNRQRPLF]Q\P 3R SLHUZV]HZRGQLHVLHQLXGRSR]LRPXPLNURVąĨUyGáHPSU]HZDJLNRQNXUHQF\M QHMSU]HGVLĊELRUVWZ3RGUXJLHQDSR]LRPLHPH]RHNRQRPLF]Q\PJHQHUXMąNR U]\ĞFLGODIXQNFMRQRZDQLDJRVSRGDUNLUHJLRQDOQHM3RWU]HFLH ZSU]\SDGNXSR ]LRPX PDNURHNRQRPLF]QHJR GHWHUPLQXMą UR]ZyM JRVSRGDUF]\ ]DFKRG]ąFH SU]HPLDQ\HNRQRPLF]QHLZ]URVWGREURE\WX>.RZDOVNL@ ,QQRZDF\MQRĞüMHVWFHFKąNWyUą SU]\SLVXMHVLĊRNUHĞORQHPXW\SRZLSRG PLRWyZ $QDOL]XMąF SRG W\P Z]JOĊGHP JRVSRGDUNL NUDMRZH RNUHĞOD VLĊ UyĪQH SR]LRP\ ]DDZDQVRZDQLD LFK UR]ZRMX 3U]\NáDGHP WDNLHJR SRGHMĞFLD MHVW UDQ NLQJ ĝZLDWRZHJR )RUXP (NRQRPLF]QHJR Z NWyU\P Z\RGUĊEQLD VLĊ >:RUOG (FRQRPLF)RUXP@ JRVSRGDUNL RSDUWH QD SRGVWDZRZ\FK F]\QQLNDFK SURGXNFML DQJ factordriven

(44) JRVSRGDUNLRSDUWHQDZ\GDMQRĞFL DQJefficiency-driven

(45) JRVSRGDUNLLQQRZDF\MQH DQJinnovation-driven

(46) .

(47) 'RGDWNRZRĝZLDWRZH)RUXP(NRQRPLF]QHZ\UyĪQLDGZDSR]LRP\SU]HM ĞFLRZHNWyUHXPLHMVFRZLRQHVąRGSRZLHGQLRPLĊG]\SLHUZV]\PDGUXJLPRUD] GUXJLP D WU]HFLP SR]LRPHP UR]ZRMX 2NUHĞOHQLH MDNLH MHVW QDGDZDQH JRVSR GDUNRPQDMEDUG]LHMNRQNXUHQF\MQ\PD]DUD]HPWDNLPNWyUHRVLąJDMąQDMZ\ĪV]\ SR]LRP3.%SHUFDSLWDMHVWSU]\PLRWQLNÄLQQRZDF\MQH´ 1LHPRĪQDX]QDüLĪ]DOHĪQRĞüPLĊG]\LQQRZDF\MQRĞFLąLSR]LRPHPUR] ZRMXJRVSRGDUF]HJRPDFKDUDNWHUZ\áąF]QLH]DOHĪQRĞFLMHGQRNLHUXQNRZHM3R JáĊELDMąFHVLĊSURFHV\LQQRZDF\MQH]FDáąSHZQRĞFLąZ\ZLHUDMąZSá\ZQDUR] ZyMRUD]GREURE\WVSRáHF]Q\=GUXJLHMMHGQDNVWURQ\ZUD]]UR]ZRMHPSRSUD ZLHXOHJDMąF]\QQLNLLXZDUXQNRZDQLDLQQRZDF\MQRĞFL=DOHĪQRĞüPLĊG]\QLPL SU]\ELHUD]DWHPIRUPĊVSU]ĊĪHQLD]ZURWQHJRZNWyU\PREDHOHPHQW\Z]DMHP QLHVLĊQDSĊG]DMą ,QQRZDF\MQRĞü MHVW SRMĊFLHP ]HVWDZLDQ\P ] NRQNXUHQF\MQRĞFLą Z WHQ VSRVyELĪX]QDMHVLĊMą]DMHMJáyZQ\Z\]QDF]QLN>PLQ:RMQLFND6WDQ NLHZLF] @ -HVW RQD UyZQLHĪ F]\QQLNLHP NWyUHPX SU]\SLVXMH VLĊ NOXF]RZH ]QDF]HQLHZUR]ZRMXSRGPLRWyZQDSR]LRPLHPLNURPH]RLPDNURDWDNĪHOR NDOQ\PUHJLRQDOQ\PLQDURGRZ\P=GDQLHP'UXFNHUD>@DE\G]LDáDüHIHN W\ZQLH Z JRVSRGDUFH PDMąFHM ]QDPLRQD JRVSRGDUNL U\QNRZHM QDOHĪ\ ZáąF]\ü LQQRZDF\MQRĞüZV\VWHP]DU]ąG]DQLDSU]HGVLĊELRUVWZHPLMHJRNXOWXUĊ :VSyáF]HĞQLHLQQRZDFMHVąX]QDZDQH]DF]\QQLNNWyU\ZVSRVyEV]F]H JyOQ\GHWHUPLQXMHSR]\FMĊJRVSRGDUHNQDURGRZ\FKZĞZLDWRZ\PV\VWHPLHJR VSRGDUF]\P'ąĪHQLHGRZ]URVWXLQQRZDF\MQRĞFLMHVWREHFQHQDNDĪG\PSR]LR PLH JRVSRGDUF]\P D Z SU]\SDGNX JRVSRGDUHN QDURGRZ\FK PD WHPX PLĊG]\ LQQ\PL VáXĪ\ü SURMHNWRZDQLH V\VWHPX LQQRZDF\MQHJR NWyUHJR FHOHP MHVW XVWD QRZLHQLH VSUDZQHJR V\VWHPX G\VWU\EXFML ZLHG]\ Z FHOX GDOV]HJR MHM SU]HWZR U]HQLD >:RMQLFND @ : HIHNFLH ZSURZDG]DQ\FK LQQRZDFML L WRZDU]\V]ąFHM LP LQQRZDF\MQRĞFL RVLąJDQH Vą FHOH JRVSRGDUF]H Z SRVWDFL Z]URVWX JRVSRGDU F]HJR 3U]HNáDGD VLĊ RQ QD Z]URVW ]GROQRĞFL NRQNXUHQF\MQHM QD SR]LRPLH PLĊ G]\QDURGRZ\P >3DQJV\.DQLD @ 3RQDGWR NUDMH X]QDZDQH ]D SU]RGXMąFH ZG]LHG]LQLH LQQRZDFML Vą MHGQRF]HĞQLH NUDMDPL QDOHĪąF\PL JR JUXS\ NUDMyZ QDMEDUG]LHM ]DPRĪQ\FK :UD] ]H Z]URVWHP JRVSRGDUF]\P SRJáĊELD VLĊ OXND PLĊG]\LQQRZDF\MQRĞFLąNUDMyZOHSLHMLJRU]HMUR]ZLQLĊW\FK .RQLHF]QRĞüSRGHMPRZDQLDVLĊG]LDáDOQRĞFLLQQRZDF\MQHMZ\QLNDPLĊG]\ LQQ\PL]H]PLDQMDNLHPDMąPLHMVFHZJRVSRGDUFHĞZLDWRZHMLMDNLHZVSRVyE EH]SRĞUHGQL OXE SRĞUHGQL ZSá\ZDMą QD JRVSRGDUNL ORNDOQH L UHJLRQDOQH ]PLH QLDMąFNRQWHNVW]DFKRG]ąF\FKSURFHVyZU\ZDOL]DFMLU\QNRZHM 5R]ZDĪDQLD QDG SU]HZDJą NRQNXUHQF\MQą Vą SURZDG]RQH RG ODW ;;ZLHNX 2G WDPWHJR F]DVX GRUREHN QDXNRZ\ ] WHJR ]DNUHVX XOHJDá SU]H NV]WDáFHQLRP DZG\VNXVMLQDXNRZHMNWyUDPXWRZDU]\V]\áD F]HUSDQR ]NRQ .

(48) FHSFML XPLHMVFRZLRQ\FK ]DUyZQR Z HNRQRPLLMDN L Z ]DU]ąG]DQLX : GRW\FK F]DVRZHM KLVWRULL NRQFHSFML NV]WDáWRZDQLD SU]HZDJL NRQNXUHQF\MQHM %HGQDU] >@Z\UyĪQLDWU]\SRGHMĞFLD WHRULHNODV\F]QHZNWyU\FKSULRU\WHWRZąUROĊRGJU\ZDMąĨUyGáD]HZQĊWU]QH QRZH NRQFHSFMH Z NWyU\FK QDFLVN NáDG]LRQ\ MHVW QD ]DVRE\ SU]HGVLĊELRU VWZDF]\OLĨUyGáDZHZQĊWU]QH SRGHMĞFLH áąF]RQH Z NWyU\P ELHU]H VLĊ SRG XZDJĊ ĨUyGáD ]HZQĊWU]QH L ZH ZQĊWU]QH 'R WHRULL NODV\F]Q\FK Z NWyU\FK QDFLVN NáDG]LRQRQD U\QNRZH F]\QQLNL NRQNXUHQF\MQRĞFL]DOLF]DVLĊPLĊG]\LQQ\PL>3LHUĞFLRQHN@ NRQFHSFMĊNRQNXUHQF\MQRĞFLNRV]WRZHM SU]\ZyG]WZRMDNRĞFLRZHRUD]V\VWHP\VWHURZDQLDMDNRĞFLą NRQNXURZDQLHRSDUWHQDVLOHU\QNRZHMSU]HGVLĊELRUVWZD PDUNHWLQJRZąNRQFHSFMĊNRQNXUHQF\MQRĞFL SU]\ZyG]WZRNRV]WRZHLG\IHUHQFMDFMĊ -HGQ\P]JáyZQ\FKDXWRUyZNRQFHSFMLNODV\F]Q\FKMHVW3RUWHUNWyU\]GHILQLR ZDá ]HVWDZ WU]HFK ED]RZ\FK VWUDWHJLL NRQNXURZDQLD SU]\ZyG]WZR NRV]WRZH DQJ cost leadership

(49) G\IHUHQFMDFMD DQJ differentiation

(50) RUD] NRQFHQWUDFMD DQJ focus

(51) 3U]HNáDGDMą VLĊ RQH QD GZLH SRGVWDZRZH IRUP\ SU]HZDJL NRQNX UHQF\MQHMDPLDQRZLFLHQLVNLHNRV]W\ DQJlow cost

(52) LG\IHUHQFMDFMD DQJdifferentiation

(53) >3RUWHUDE@ (ZROXFMDNRQFHSFMLSU]HZDJLNRQNXUHQF\MQHMQDVWĊSRZDáDZUD]]H]PLD QDPL Z RWRF]HQLX MDNLH PLDá\ PLHMVFH ZUD] ] QDGHMĞFLHP HSRNL JOREDOL]DFML 1RZHUHDOLDJRVSRGDUF]HGRVWDUF]\á\ERGĨFyZGRXMĊFLDZQRZ\FKNRQFHSFMDFK NRQNXUHQF\MQRĞFL WDNLFK HOHPHQWyZ MDN QD SU]\NáDG LQIRUPDFMD L V\VWHP\ LQ IRUPDW\F]QH ZLUWXDOQH IRUP\ RUJDQL]DF\MQHL VLHFL SU]HGVLĊELRUVWZ F]\ WHĪRU JDQL]DFMHXF]ąFHVLĊLRSDUWHQDZLHG]\>3LHUĞFLRQHN@ :ODWDFKL ;; ZLHNX GRPLQRZDá\ W]Z PRGHOH ]DVRERZH NRQNXUHQF\MQRĞFL SU]HGVLĊ ELRUVWZ3LHUĞFLRQHN>@SRGNUHĞODLĪ]QDF]ąFąUyĪQLFąZLFKSU]\SDGNXMHVW RGHMĞFLHRGNV]WDáWRZDQLDSU]HZDJZIRUPLHGáXJRRNUHVRZHMQDU]HF]SU]HZDJ NV]WDáWRZDQ\FK Z VHNZHQFMDFK NUyWNRRNUHVRZ\FK $XWRU WHQ GR PRGHOL ]DVR ERZ\FK]DOLF]D NRQNXURZDQLHQDED]LHF]DVX DQJtime-based competition

(54) NRQNXURZDQLHQDSRGVWDZLH]GROQRĞFLILUP\ DQJcapabilities-based competition

(55) NRQFHSFMĊ Z NWyUHM NOXF]RZą UROĊ RGJU\ZD UR]ZLMDQLH L WZRU]HQLH NOXF]R Z\FKNRPSHWHQFML DQJcore competences of the corporation

(56) . .

(57) NRQFHSFMĊ ]DNáDGDMąFą ZLRGąFą UROĊ LGHQW\ILNDFML ]GROQRĞFL Z\UyĪQLDMąF\FK ILUPĊLGRVWRVRZ\ZDQLDLFKGRGRPHQ\G]LDáDQLD DQJdistinctive capabilities

(58) :PRGHODFKW\FKZVND]\ZDQHVąSRWHQFMDOQHSU]\F]\Q\NRQNXUHQF\MQ\FK]GROQR ĞFLLQQRZDF\MQ\FKZ\ĪV]HMMDNRĞFLF]\WHĪQDSU]\NáDGQLĪV]\FKNRV]WyZ 3RUWHU>@VWZLHUG]DLĪSU]HZDJDNRQNXUHQF\MQDSU]HGVLĊELRUVWZELH U]HVLĊSU]HGHZV]\VWNLP]LFK]GROQRĞFLGRE\FLDLQQRZDF\MQ\P,QQRZDF\M QRĞü SU]HGVLĊELRUVWZ SRZLQQD E\ü FDá\ F]DV UR]ZLMDQD G]LĊNL F]HPX ]ZLĊN V]HQLX XOHJD UyZQLHĪ LFK SURGXNW\ZQRĞü 3RJOąG R ZLRGąFHM UROL LQQRZDFML ZRVLąJDQLX SU]HZDJL NRQNXUHQF\MQHM SRG]LHOD ZLHOX WHRUHW\NyZ L SUDNW\NyZ Ī\FLDJRVSRGDUF]HJR>%RMHZVND@:WHRULLWZyUF]HMGHVWUXNFML6FKXPSH WHUDUROĊSRGPLRWyZG]LĊNLNWyU\PQDVWĊSXMHUR]ZyMHNRQRPLF]Q\RGJU\ZDMą SU]HGVLĊELRUF\ 3RSU]H] ZFKRG]HQLH GR JU\ QRZ\FK SU]HGVLĊELRUVWZ Z\SUD FRZDQH ZF]HĞQLHM SU]HZDJL NRQNXUHQF\MQH QD U\QNX XOHJDMą ]DFKZLDQLX ,Q QRZDFMHMDNLH]RVWDMąZGURĪRQHZ\ZRáXMąFDá\FLąJ]GDU]HĔNWyUHJRNXOPL QDFMą PRJą E\ü ]PLDQ\ REHMPXMąFH FDá\ V\VWHP JRVSRGDUF]\ >6FKXPSHWHU @,QQRZDFMHVą]DWHPF]\QQLNLHPNWyU\ZSURZDG]DQLHUyZQRZDJĊLMHVW LPSXOVHPGRUR]ZRMX 7HRULH MDNLH SRZVWDá\ ZRNyá SUREOHPDW\NL LQQRZDFML JHQHURZDQ\FK QD SR]LRPLH SU]HGVLĊELRUVWZD PRĪQD SRG]LHOLü QD SRGDĪRZH L SRS\WRZH >1RJD @.OXF]RZDUyĪQLFDPLĊG]\QLPLRGQRVLVLĊGRNZHVWLLWHJRVNąGSRMDZLD VLĊ LPSXOV GR SRZVWDZDQLD LQQRZDFML : SU]\SDGNX WHRULL SRS\WRZ\FK MHJR ĨUyGáHP MHVW U\QHN SRGF]DV JG\ ZHGáXJ WHRULL SRGDĪRZ\FK VLá\ GHWHUPLQXMąFH G]LDáDOQRĞüLQQRZDF\MQą]ORNDOL]RZDQHVąZSU]HGVLĊELRUVWZLH ,QQRZDFMH Z EDUG]R UyĪQRURGQ\ VSRVyE ZSá\ZDMą QD IXQNFMRQRZDQLH SU]HGVLĊELRUVWZ =D LFK VSUDZą PRĪH QDVWĊSRZDü SRSUDZD LFK NRQNXUHQF\MQR ĞFL']LHMHVLĊWRZWHG\JG\QDU\QHNZSURZDG]DQHVąQRZHOXEZVSRVyE]QD F]ąF\ XOHSV]RQH HOHPHQW\ LFK RIHUW\ ,QQRZDFMH PRJą UyZQLHĪ GRW\F]\ü QLH WHFKQRORJLF]Q\FK DVSHNWyZ IXQNFMRQRZDQLD SU]HGVLĊELRUVWZ : WHQ VSRVyE ]D VSUDZą LQQRZDFML R FKDUDNWHU]H PDUNHWLQJRZ\P OXE LQQRZDF\MQ\P QDVWĊSXMą ]PLDQ\ZHIHNW\ZQRĞFLSURFHVyZZ\WZyUF]\FK $E\Z\SUDFRZDQDSU]HZDJDPLDáDFKDUDNWHUSU]HZDJLWUZDáHMQDOHĪ\SR GHMPRZDüG]LDáDOQRĞüLQQRZDF\MQąNWyUDSU]\ELHUDIRUPĊSURFHVXDQLHSRMH G\QF]HJR ]GDU]HQLD : NRQWHNĞFLH SRZ\ĪV]HJR QDOHĪ\ RGQLHĞü VLĊ GR SRMĊFLD SURFHVX LQQRZDF\MQHJR NWyU\ GHILQLRZDQ\ MHVW QD ZLHOH VSRVREyZ =GDQLHP 3HQFD>@QDSURFHVLQQRZDF\MQ\VNáDGDVLĊFDá\FLąJSU]HPLDQ]DSHZQLDMą F\FK SRZVWDZDQLH LQQRZDFML LFK UR]ZyM L ZSURZDG]DQLH GR SUDNW\NL D WDNĪH GDOV]H LFK GRVNRQDOHQLH =D WDNRZ\ X]QDZDQ\ MHVW WDNĪH SURFHV JHQHURZDQLD LGHLLQQRZDF\MQHMMHMSURMHNWRZDQLDLZGURĪHQLH>-DQDV]@=DVSUDZąSUR FHVX LQQRZDF\MQHJR SRZLQQR GRMĞü GR SRZVWDQLD LQQRZDFML 3RĪąGDQ\P MHVW .

(59) DE\ ZGURĪRQH LQQRZDFMH E\á\ F]\QQLNLHP QD ED]LH NWyUHJR NV]WDáWRZDQD MHVW SU]HZDJD NRQNXUHQF\MQD 2GSRZLHGQLH ]DU]ąG]DQLH W\P SURFHVHP PRĪH SU]\ F]\QLüVLĊGRMHMXWU]\P\ZDQLDOXEZ]URVWX ĝZLDGRPRĞü ]QDF]HQLD LQQRZDFML L LQQRZDF\MQRĞFL GOD NUHRZDQLD SU]H ZDJL NRQNXUHQF\MQHM QLH MHVW Z\VWDUF]DMąFD DE\ PRĪQD Mą E\áR SU]HáRĪ\ü QD HIHNW\ZSRVWDFLRGQLHVLRQHJRVXNFHVXU\QNRZHJR%DUG]RLVWRWQHMHVWUyZQLHĪ SRVLDGDQLH RGSRZLHGQLHJR ]DSOHF]D ]DVRERZHJR NWyUHJR HOHPHQW\ XPRĪOLZLą RSUDFRZDQLHLZGURĪHQLHNOXF]RZ\FKGODGDQHJRSRGPLRWXLQQRZDFML,QQRZD F\MQRĞüSU]HGVLĊELRUVWZSU]HMDZLDVLĊZSRGHMPRZDQ\FKSU]H]QLHG]LDáDQLDFK PDMąF\FKRNUHĞORQ\FKDUDNWHUGRNWyU\FK-DVLĔVNL>@]DOLF]DQS SURZDG]HQLH SUDF EDGDZF]RUR]ZRMRZ\FK OXE ]DNXS QRZ\FK SURGXNWyZ LWHFKQRORJLL SU]H]QDF]DQLH UHODW\ZQLH Z\VRNLFK QDNáDGyZ ILQDQVRZ\FK QD WHJR W\SX G]LDáDQLD ZGUDĪDQLH QRZ\FK UR]ZLą]DĔ QDXNRZRWHFKQLF]Q\FK NWyUH PD ]QDPLRQD G]LDáDQLDV\VWHPDW\F]QHJR VWDáHZSURZDG]DQLHLQQRZDFMLQDU\QHN :ĞUyGF]\QQLNyZNWyUHZSá\ZDMąQDLQQRZDF\MQRĞüPRĪQDZ\UyĪQLüWH RZSá\ZLHSR]\W\ZQ\PZVSLHUDMąF\PMDNLWHRZSá\ZLHQHJDW\ZQ\PRJUDQL F]DMąF\P ,FK ]HVWDZ QLH PD FKDUDNWHUX VWDáHJR L SRGOHJD FLąJá\P ]PLDQRP =EDGDĔ 2(&' QDG UROą LQQRZDFML Sá\Qą ZQLRVNL QD WHPDW LFK ]QDF]HQLD GOD V]HUHJXXF]HVWQLNyZĪ\FLDJRVSRGDUF]HJR:NRQWHNĞFLHIXQNFMRQRZDQLDVHNWR UD SU]HGVLĊELRUVWZ QDOHĪ\ SRGNUHĞOLü IDNW LĪ SU]HGVLĊELRUVWZD LQQRZDF\MQH Vą EDUG]LHMHIHNW\ZQH3RQDGWRELRUąFSRGXZDJĊVNDOĊPDNURWZRU]ąRQHZLĊFHM PLHMVFSUDF\SU]\F]\QLDMąFVLĊMHGQRF]HĞQLHGRZ]URVWXSURGXNW\ZQRĞFL=DLFK VSUDZąQDVWĊSXMHUR]ZLą]DQLHSUREOHPyZQDWXU\VSRáHF]QHM OXEW\FK]]DNUHVX RFKURQ\ĞURGRZLVND>.RZDOVNL@ 3RZV]HFKQD ZUĊF] DNFHSWDFMD SU]H] QDXNRZFyZ RUD] SROLW\NyZ SU]HNR QDQLD R NRU]\VWQ\P ZSá\ZLH LQQRZDFML L LQQRZDF\MQRĞFL QD JRVSRGDUNĊ SU]H NáDGDVLĊQDSRGHMPRZDQLHG]LDáDĔXNLHUXQNRZDQ\FKQDWZRU]HQLHLZGUDĪDQLH SROLW\NSURLQQRZDF\MQ\FK:VSLHUDQLHLQQRZDF\MQRĞFLSU]H]SDĔVWZRPRĪHRG E\ZDü VLĊ SRSU]H] Z\NRU]\VWDQLH V]HUHJX LQVWUXPHQWyZ 3U]\FKRG]HĔ >@ ]DOLF]D GR QLFK LQVWUXPHQW\ SUDZQH ILQDQVRZH LQVW\WXFMRQDOQH LQIUDVWUXNWX UDOQHVWUXNWXUDOQHLKDQGORZH,QVWUXPHQW\SUDZQHWRZJáyZQHMPLHU]HG]LDáD QLD SURZDG]ąFH GR WZRU]HQLD RGSRZLHGQLFK SU]HSLVyZ SUDZQ\FK .ROHMQ\ UR G]DM ± LQVWUXPHQW\ ILQDQVRZH ± RGQRVL VLĊ GR IXQNFMRQRZDQLD V\VWHPyZ SU]\ ]QDZDQLDJUDQWyZGRWDFMLXOJSRGDWNRZ\FKDOHUyZQLHĪLQQ\FKLQVWUXPHQWyZ ZVSRPDJDMąF\FK G]LDáDOQRĞü LQQRZDF\MQą RG VWURQ\ ILQDQVRZHM ,QVWUXPHQW\ LQVW\WXFMRQDOQHGRW\F]ąPLĊG]\LQQ\PL NZHVWLLSRZRá\ZDQLDL ZVSLHUDQLDFHQ .

(60) WUyZQDXNRZ\FK'RJUXS\LQVWUXPHQWyZLQIUDVWUXNWXUDOQ\FK]DOLF]DVLĊSDUNL WHFKQRORJLF]QHLQNXEDWRU\SU]HGVLĊELRUF]RĞFL&,L77,QVWUXPHQW\VWUXNWXUDOQH WR]NROHLIXQNFMRQXMąFHSURJUDP\HGXNDF\MQHLEDGDZF]HSRGF]DVJG\LQVWUX PHQW\KDQGORZHWRSU]\NáDGRZRXPRZ\KDQGORZHRUD]UyĪQHLQVWUXPHQW\SDUD LSR]DWDU\IRZH 3ROLW\NDSURLQQRZDF\MQDZZ\QLNXNWyUHMRVLąJDQHVąFHOHZSRVWDFL]UR VWXLQQRZDF\MQRĞFLSU]HGVLĊELRUVWZLJRVSRGDUHNSRZLQQDE\üNUHRZDQDLNR RUG\QRZDQDQDZLHOXSR]LRPDFK1LHZ\VWDUF]\DE\SU]\MĊáDRQDSU]\NáDGRZR IRUPĊ VWUDWHJLL QD SR]LRPLH SRQDGQDURGRZ\P MDN Z SU]\SDGNX SROLW\N SURLQ QRZDF\MQ\FK8QLL(XURSHMVNLHM3R]DG]LDáDQLDPLQDV]F]HEOXXQLMQ\PNRQLHF] QH MHVW RSUDFRZDQLH SROLW\N QDURGRZ\FK D QDVWĊSQLH NUHRZDQLH SROLW\N ORNDO Q\FKLUHJLRQDOQ\FK 3U]\F]\Q\GODNWyU\FKSRGHMPRZDQDMHVWG]LDáDOQRĞüRFKDUDNWHU]HLQQR ZDF\MQ\PVąEDUG]R]UyĪQLFRZDQH=UyĪQLFRZDQHVąUyZQLHĪVSRVRE\RVLąJD QLD SU]HZDJL NRQNXUHQF\MQHM SRSU]H] E\FLH LQQRZDF\MQ\P : SU]\SDGNX SU]HGVLĊELRUVWZ G]LDáDMąF\FK Z RNUHĞORQHM EUDQĪ\ RVLąJQLĊFLH VWDWXVX SU]HGVLĊ ELRUVWZDLQQRZDF\MQHJRPRĪHQDVWąSLüG]LĊNLNXOW\ZRZDQLXG]LDáDĔRFKDUDNWH U]HZVSyáSUDF\]LQQ\PLSRGPLRWDPL$OWHUQDW\ZQLHLQQRZDF\MQRĞüMHVWWDNĪH RVLąJDQD Z Z\QLNX Z]PRĪRQHM ZDONL NRQNXUHQF\MQHM -HGQą ]H VSU]\MDMąF\FK RNROLF]QRĞFL Z]PRĪHQLD G]LDáDOQRĞFL LQQRZDF\MQHM MHVW IXQNFMRQRZDQLH SRG PLRWyZZJUDQLFDFKVWUXNWXUNODVWURZ\FK.ODVWU\EĊGąFJHRJUDILF]Q\PLVNXSL VNDPL SU]HGVLĊELRUVWZ L UyĪQHJR URG]DMX RUJDQL]DFML L LQVW\WXFML XPRĪOLZLDMą ]DLVWQLHQLHSR]\W\ZQ\FKHIHNWyZJRVSRGDUF]\FKZ\QLNDMąF\FK]EOLVNRĞFLW\FK SRGPLRWyZ -HGQDN Z URNX ]DOHGZLH ]DĞ Z URNX W\ONR SU]HGVLĊELRUVWZ SU]HP\VáRZ\FK ] RJyOQHM OLF]E\ SU]HGVLĊELRUVWZ DNW\ZQ\FK LQQRZDF\MQLHZVSyáSUDFRZDáRZUDPDFKLQLFMDW\Z\NODVWURZHMOXELQQHMVIRUPD OL]RZDQHMZVSyáSUDF\>Bank danych… 2015@ ,QQRZDFMH Vą LVWRWQ\P F]\QQLNLHP Z\Sá\ZDMąF\P QD NRQNXUHQF\MQRĞü JRVSRGDUNLNWyUHMHOHPHQWHPMHVWZ\SUDFRZ\ZDQDSU]HZDJDNRQNXUHQF\MQD6ą X]QDZDQH ]D GHWHUPLQDQWĊ UR]ZRMX JRVSRGDUF]HJR JRVSRGDUHN ORNDOQ\FK UH JLRQDOQ\FK L QDURGRZ\FK -HGQą ] WHRULL QDOHĪąF\FK GR NDQRQX WHRULL UR]ZRMX JRVSRGDUF]HJRMHVWWHRULDG\IX]MLLQQRZDFML:MHMUDPDFKX]QDMHVLĊLĪSURFHV\ LQQRZDF\MQH ]DFKRG]ą Z VSRVyE FKDUDNWHU\VW\F]Q\ GOD SURFHVX G\IX]ML D UR] SU]HVWU]HQLDQLH VLĊ LQQRZDFML ]DFKRG]L Z IRUPLH SURFHVX F]DVRSU]HVWU]HQQHJR 5R]ZyM JRVSRGDUF]\ MHVW áąF]RQ\ ] SHZQ\PL HOHPHQWDPL LQQRZDFML WDNĪH ZSU]\SDGNXW]ZWHRULLGáXJLFKIDORNUHĞODQ\FKWDNĪHPLDQHPIDO.RQGUDWLHZD :WHRULLWHMGRPLQXMHVWZLHUG]HQLHLĪÄLQQRZDFMHED]RZHZ\ZRáXMąJZDáWRZQ\ F\NOLF]Q\ Z]URVW WHPSDUR]ZRMX JRVSRGDUNL´ >6]HZF]XN @ =GDQLHP ĝZL WDOVNLHJR >@ LQQRZDFMH L LQQRZDF\MQRĞü Vą ĞURGNDPL GR ÄSRGQRV]HQLD .

(61) VSUDZQRĞFLJRVSRGDURZDQLDEXGRZDQLDVLOQ\FKSR]\FMLNRQNXUHQF\MQ\FKLX]\ VNLZDQLDNRU]\ĞFLHNRQRPLF]Q\FKSU]H]SU]HGVLĊELRUVWZDJRVSRGDUNLQDURGRZH LVSRáHF]HĔVWZD´=DWHPLQQRZDF\MQRĞüLNRQNXUHQF\MQRĞüQLHVąÄRVWDWHF]Q\P FHOHPSU]HGVLĊELRUVWZLJRVSRGDUHN´OHF]GURJąGREXGRZDQLDGREURE\WXHNR QRPLF]QHJR 2WRF]HQLH Z NWyU\P SU]\FKRG]L NRQNXURZDü SU]HGVLĊELRUVWZRP XOHJD FLąJá\P ]PLDQRP 7HQ IDNW RWZLHUD SU]HG QLPL QRZH SHUVSHNW\Z\ QDWRPLDVW QLHNDĪGH]QLFKMHVWZVWDQLHSU]HNXüWH]PLDQ\QDVZRMąNRU]\Ğü.RU]\VWQLHM V]ąSR]\FMĊ]DMPXMąZW\PZ]JOĊG]LHSU]HGVLĊELRUVWZDLQQRZDF\MQH$NWXDOQH XZDUXQNRZDQLDSURZDG]HQLDG]LDáDOQRĞFLJRVSRGDUF]HMMHV]F]HEDUG]LHMQLĪNLH G\NROZLHNZF]HĞQLHMZ\PDJDMąRGSU]HGVLĊELRUVWZHODVW\F]QHJRG]LDáDQLD.UH RZDQLH SU]HZDJL NRQNXUHQF\MQHM QLH PRĪH ]DWHP RGE\ZDü VLĊ ] Z\áąF]HQLHP G]LDáDOQRĞFL LQQRZDF\MQHM NWyUD MHVW PRWRUHP UR]ZRMX SU]HGVLĊELRUVWZ VHNWR UyZUHJLRQyZLNUDMyZ 1.3. Wymiary i kryteria oceny innowacyjności 7HRULD LQQRZDFML L LQQRZDF\MQRĞFL PD FKDUDNWHU ZLHORSáDV]F]\]QRZ\ :UR]ZDĪDQLDFKGRW\F]ąF\FKWHMSUREOHPDW\NLUR]SDWUXMHVLĊWU]\SR]LRP\DQD OL]\ PLNURHNRQRPLF]Q\ SU]HGVLĊELRUVWZR

(62) PH]RHNRQRPLF]Q\ VHNWRU

(63) L PD NURHNRQRPLF]Q\ JRVSRGDUND

(64) : UDPDFK NDĪGHJR ] QLFK GRV]áR GR Z\NV]WDá FHQLD WHRULL F]ąVWNRZ\FK NWyUH RGSRZLDGDMą LFK FKDUDNWHURZL DF]NROZLHN QLH SR]RVWDMąEH]]ZLą]NXPLĊG]\VREą5HODFMHMDNLH]DFKRG]ąPLĊG]\LQQRZDF\M QRĞFLą UR]ZDĪDQą QD NDĪG\P ] W\FK SR]LRPyZ ĞZLDGF]ą R ]QDF]Q\P VWRSQLX VNRPSOLNRZDQLD ]DOHĪQRĞFL PLĊG]\ SRGPLRWDPL NV]WDáWXMąF\PL LQQRZDF\MQRĞü QLH]DOHĪQLHRGLFKUROLZV\VWHPLHJRVSRGDUF]\P 5yĪQRURGQRĞüVWDQRZLVNZREHFSUREOHPDW\NLLQQRZDFMLLLQQRZDF\MQRĞFL SU]HMDZLD VLĊ PLĊG]\ LQQ\PL Z PQRJRĞFL GHILQLFML W\FK SRMĊü SU]\WDF]DQ\FK ZOLWHUDWXU]HSU]HGPLRWX-HVWRQDWDNĪHSRZRGHPĪ\ZHMG\VNXVMLQDWHPDWVSR VREyZSRPLDUXLQQRZDF\MQRĞFL]DUyZQRZRGQLHVLHQLXGRPHWRGWHJRSRPLDUX VWRVRZDQ\FKWHFKQLNMDNLVWRVRZDQ\FKQDU]ĊG]L1LHXVWDQQLHVąSRGHMPRZDQH SUyE\ VWZRU]HQLD MHGQROLWHM PHWRG\NL ]D SRPRFą NWyUHM PRĪQD E\ GRNRQ\ZDü RFHQ\ LQQRZDF\MQRĞFL RNUHĞORQ\FK E\WyZ JRVSRGDUF]\FK .DĪGD ] WDNLFK SUyE Z\ZRáXMH G\VNXVMĊ Z NWyUHM SRGQRV]RQH Vą ]DUyZQR JáRV\ SRSLHUDMąFH MDN LSU]HFLZVWDZLDMąFHVLĊ]DSURMHNWRZDQHPXSURFHVRZLEDGDZF]HPX 3RPLDULQQRZDF\MQRĞFLJRVSRGDUNLEDUG]RGáXJRQLHE\áSU]HGPLRWHP]D LQWHUHVRZDQLD QDXNRZFyZ 'RSLHUR Z GUXJLHM SRáRZLH ;; ZLHNX UR]SRF]ĊWR SURZDG]HQLH UR]ZDĪDĔ Z W\P ]DNUHVLH QD ZLĊNV]ą VNDOĊ -HGQ\P ] SRZRGyZ WDNLHJR VWDQX U]HF]\ E\áR QLHGRVWDWHF]QH UR]ZLQLĊFLH ZDUV]WDWX EDGDZF]HJR .

(65) XPRĪOLZLDMąFHJR XFKZ\FHQLH SRVWĊSX QDXNRZRWHFKQLF]QHJR >)LHGRU @ 3UDFH]]DNUHVXSRPLDUXLQQRZDF\MQRĞFLSRVWĊSRZDá\ZUD]]UR]ZRMHPPRGHOL SURFHVyZLQQRZDF\MQ\FK,FKUR]EXGRZDQLHRNROHMQHF]\QQLNLLXZDUXQNRZD QLD LQQRZDF\MQRĞFL VNXWNRZDáR HZROXFMą Z ]DNUHVLH RSUDFRZ\ZDQHM PHWRG\NL SRPLDUXLQQRZDF\MQRĞFL>.RZDOVNL@.ROHMQHSURSR]\FMHDSDUDWyZVáXĪą F\FK SRPLDURZL E\á\ UyZQLHĪ PRW\ZRZDQH FKĊFLą L SRWU]HEą RGSRZLHG]L QD ]DSRWU]HERZDQLHFRGRSRPLDUXLQQRZDF\MQRĞFLNWyUHIRUPXáRZDOLLQDGDOIRU PXáXMą SU]HGVWDZLFLHOH VIHU\ SXEOLF]QHM -DN MXĪ ZVSRPQLDQR HZROXFML MDND QDVWĊSRZDáDZRGQLHVLHQLXGRVSRMU]HQLDQDSUREOHPDW\NĊPRGHOLSURFHVyZLQ QRZDF\MQ\FK WRZDU]\V]\á UR]ZyM DSDUDWX EDGDZF]HJR ] ]DNUHVX ZVNDĨQLNyZ SRPLDUX LQQRZDF\MQRĞFL 6]F]HJyáRZH ]HVWDZLHQLH HWDSyZ RZHM HZROXFML SU]HGVWDZLRQRZWDEHOL 3RPLPR ĪH LQQRZDFMH Vą F]\QQLNLHP GHWHUPLQXMąF\P PLĊG]\ LQQ\PL Z]URVWJRVSRGDUF]\F]\WHĪNRQNXUHQF\MQRĞüWRVSRVyELFKSRPLDUXZGDOV]\P FLąJXZ\GDMHVLĊQLHGRVNRQDá\JG\SRUyZQDVLĊJR]SRPLDUHPLQQ\FK]PLHQ Q\FK HNRQRPLF]Q\FK >.R]áRZVNL @ 3RZRGHP WDNLHJR VWDQX U]HF]\ MHVW IDNW LĪ LQQRZDFMD WHFKQRORJLF]QD MHVW EDUG]R ]UyĪQLFRZDQą NDWHJRULą HNRQR PLF]Qą Z SU]\SDGNX NWyUHM SRMDZLDMą VLĊ SUREOHP\ GHOLPLWDFML 3U]\NáDGRZR WUXGQRMHVWQLHNLHG\RNUHĞOLü GRNWyUHJRPRPHQWXQDOHĪ\PyZLüRXVSUDZQLH QLXDRGNWyUHJRPDP\GRF]\QLHQLD]LQQRZDFMąF]\LPLWDFMą 'RSRPLDUXLQQRZDF\MQRĞFLPRJąE\üVWRVRZDQH]DUyZQRPLDU\NWyUH DQDOL]XMHVLĊRVREQRMDNLPLDU\VNRQVWUXRZDQHZVSRVyEV\QWHW\F]Q\FRPD PLHMVFHZSU]\SDGNXRSUDFRZ\ZDQ\FKLQGHNVyZLQQRZDF\MQRĞFL'DQHJUR PDG]RQH L SU]HWZDU]DQH QD SR]LRPLH SU]HGVLĊELRUVWZ PRJą SRSU]H] RGSR ZLHGQLą LFK NXPXODFMĊ RG]ZLHUFLHGODü LQQRZDF\MQRĞü EUDQĪ VHNWRUyZ F]\ JRVSRGDUHN $QDOL]D LORĞFLRZD NWyUHM SU]HGPLRWHP MHVW DNW\ZQRĞü Z VIHUDFK QDXNL WHFKQLNLLLQQRZDFML 17,67,

(66) RSLHUDVLĊQDWU]HFKJUXSDFKZVNDĨQLNyZ1D OHĪą GR QLFK ZVNDĨQLNL ] ]DNUHVX %5 ZVNDĨQLNL GRW\F]ąFH DSOLNDFML SDWHQWR Z\FKJUDQWyZLF\WRZDĔRUD]ZVNDĨQLNL]]DNUHVXELEOLRPHWULLNWyUHREHMPXMą LQIRUPDFMHRSXEOLNDFMDFKQDXNRZ\FKLF\WRZDQLDFK . .

(67) Tabela 1.2. Ewolucja wskaźników pomiaru innowacyjności na tle modeli procesów innowacyjnych. 0RGHOHLQWHUDNW\ZQH. 0RGHOHOLQLRZH. 7\S PRGHOX LQQRZDFML. 1D]ZDPRGHOX. 2NUHV SRZVWDQLD. :VNDĨQLNLSRPLDUXLQQRZDF\MQRĞFL. /DWD 0RGHOSFKQLĊFLD WHFKQRORJLF]QHJR ;;ZLHNX. :\GDWNLQDG]LDáDOQRĞü%5. 3RáRZDODW RUD] 0RGHOVVDQLD SRF]ąWHN LQQRZDF\MQHJR ODW ;;ZLHNX :F]HVQH ODWD 0RGHOVSU]ĊĪRQ\ RUD]SRáR ZDODW ;;ZLHNX :F]HVQH ODWD 2UD] 0RGHO SRáRZD ]LQWHJURZDQ\± ODW UyZQROHJá\ ;;ZLHNX. -DN Z\ĪHM D WDNĪH VWDW\VW\ND SDWHQWyZ ELODQV SáDWQLF]\ZG]LHG]LQLHWHFKQLNL. 3yĨQH ODWD ;;ZLHNX. 0RGHOVLHFLRZ\. -DN Z\ĪHM D WDNĪH SURGXNW\ Z\VRNLHM WHFKQLNL ELEOLRPHWULL VWDW\VW\ND Z ]DNUHVLH ]DVREyZ OXG]NLFK EDGDQLD DQNLHWRZH G]LDáDOQRĞFL LQQR ZDF\MQHM -DN Z\ĪHM D WDNĪHEDGDQLDDQNLHWRZHG]LDáDOQR ĞFLLQQRZDF\MQHMZVHNWRU]HZ\WZyUF]\PSU]H JOąG WHFKQRORJLL SURGXNF\MQ\FK LQQRZDFMH RSL VDQH Z OLWHUDWXU]H WHFKQLF]QHM ZVSDUFLH EXGĪH WRZH G]LDáDOQRĞFL LQQRZDF\MQHM LQZHVW\FMH ZZDUWRĞFL QLHPDWHULDOQH ZVNDĨQLNL ] ]DNUHVX WHFKQRORJLL ,&7 SURGXNW\ZQRĞü NDSLWDá Z\VR NLHJRU\]\ND -DNZ\ĪHMWDNĪHEDGDQLDDQNLHWRZHG]LDáDOQRĞFL LQQRZDF\MQHMZHZV]\VWNLFKVHNWRUDFKLQQRZD FMH WHFKQRORJLF]QH SURGXNWRZH SURFHVRZH

(68) LQQRZDFMH QLHWHFKQRORJLF]QH RUJDQL]DF\MQH PDUNHWLQJRZH

(69) ]DFKĊW\SRGDWNRZHZVSyáSUDFD PLĊG]\ QDXNą D JRVSRGDUNą NRPHUFMDOL]DFMD EDGDĔQDXNRZ\FKNRRSHUDFMDPLĊG]\SU]HGVLĊ ELRUVWZDPL QS Z UDPDFK NODVWUyZ

(70) XPLĊG]\ QDURGRZLHQLH L WHFKQRJOREDOL]P UR]ZyM QR Z\FK VHNWRUyZ QS ELRWHFKQRORJLD L QDQRWHFK QRORJLD

(71) VWDW\VW\NL GRW\F]ąFH JRVSRGDUNL RSDU WHM QD ZLHG]\ NDSLWDá LQWHOHNWXDOQ\ ZVNDĨQLNL NUHDW\ZQRĞFL GH]DJUHJDFMH QDNáDGyZ QD %5 ]EXGĪHWXSDĔVWZD *%$25'

(72) . Źródło: Opracowanie własne na podstawie Kowalski [2013].. . .

(73) ,QQRZDF\MQRĞü PRĪH E\ü WDNĪH RSLV\ZDQD ] Z\NRU]\VWDQLHP WU]HFK LQ Q\FKJUXSPLDUGRNWyU\FK]DOLF]DVLĊ>6PLWK@ ZVNDĨQLNL WHFKQRPHWU\F]QH NWyUH RSLVXMą WHFKQLF]QH DVSHNW\ IXQNFMRQRZD QLDSURGXNWyZ ZVNDĨQLNLV\QWHW\F]QHZSU]\SDGNXNWyU\FKWZRU]RQHVą]HVWDZLHQLDVáXĪą FH SRUyZQ\ZDQLX LQQRZDF\MQRĞFL ] Z\NRU]\VWDQLHP V]HUHJX PLDU QD SRG VWDZLHNWyU\FKREOLF]DQDMHVWZDUWRĞüZVNDĨQLNDV\QWHW\F]QHJR EDUG]RF]Ċ VWR Vą RQH UH]XOWDWHP SUDF\ ILUP NRQVXOWLQJRZ\FK OXE LQQ\FK RUJDQL]DFML R]DVLĊJXPLĊG]\QDURGRZ\P

(74) ED]\GDQ\FKGRW\F]ąF\FKV]F]HJyáRZR]GHILQLRZDQ\FK]DJDGQLHĔ ']LDáDOQRĞü LQQRZDF\MQD PRĪH E\ü PLHU]RQD ] Z\NRU]\VWDQLHP GZyFK PHWRG3LHUZV]D]QLFKPHWRGDSU]HGPLRWRZDSROHJDQDSRPLDU]HOLF]E\LFKD UDNWHUX IDNW\F]QLH LVWQLHMąF\FK LQQRZDFML 'UXJD PHWRGD SRGPLRWRZD SROHJD QDEDGDQLXSRGPLRWyZ SU]HGVLĊELRUVWZ

(75) NWyUHZSURZDG]Lá\LQQRZDFMH=DOHWą PHWRG\ SU]HGPLRWRZHM MHVW IDNW LĪ ]D MHM VSUDZą PRĪQD X]\VNDü ZLĊFHM LQIRU PDFMLRSRV]F]HJyOQ\FKLQQRZDFMDFK=GUXJLHMMHGQDNVWURQ\MHM]DVWRVRZDQLH GRVWDUF]D LQIRUPDFML R PQLHMV]HM LFK OLF]ELH D GREyU SUyE\ PD FKDUDNWHU DUEL WUDOQ\ $OWHUQDW\ZQH UR]ZLą]DQLH VSURZDG]D VLĊ Z VZRMHM ZDUVWZLH EDGDZF]HM GR ]DVWRVRZDQLD EDGDQLD DQNLHWRZHJR VNLHURZDQHJR GR SU]HGVLĊELRUVWZ 3RUX V]DQHVąZQLPNZHVWLHQDSU]\NáDGZLHONRĞFLQDNáDGyZLQQRZDF\MQ\FKF]\WHĪ HIHNWyZZGUDĪDQ\FKLQQRZDFML>.R]áRZVNL@ = PLNURHNRQRPLF]QHJR SXQNWX ZLG]HQLD UR]ZDĪDQLD QDG LQQRZDFMDPL GRW\F]ąQDSU]\NáDGUROLSU]HGVLĊELRUVWZZNUHRZDQLXLQQRZDFMLF]\WHĪZDUXQ NyZNRQLHF]Q\FKDE\G]LDáDOQRĞüLQQRZDF\MQDPLDáDPLHMVFH8MĊFLHPH]RHNR QRPLF]QH PRĪH RGQRVLü VLĊ ] NROHL GR GZyFK Z\PLDUyZ VHNWRURZHJR L SU]H VWU]HQQHJR JHRJUDILF]QHJR

(76) : SLHUZV]\P ]QLFK EDGDQLDPL REHMPRZDQDMHVW G]LDáDOQRĞüLQQRZDF\MQDRNUHĞORQ\FKJUXSSU]HGVLĊELRUVWZQDSU]\NáDGWZRU]ą F\FK GDQą EUDQĪĊ F]\ VHNWRU :\PLDU SU]HVWU]HQQ\ LQQRZDFML RGQRVL VLĊ QD SU]\NáDGGRNZHVWLLUHJLRQDOQ\FKV\VWHPyZLQQRZDFML 56,

(77) :UDPDFKQDMV]HU V]HJRXMĊFLD±PDNURHNRQRPLF]QHJR±SU]HGPLRWHPEDGDĔMHVWPLĊG]\LQQ\PL NZHVWLD UHODFML PLĊG]\ LQQRZDF\MQRĞFLą D UR]ZRMHP JRVSRGDUHN QDURGRZ\FK 6]F]HJyOQLHZDĪQ\PDVSHNWHPVWDMHVLĊZLĊFSR]QDQLHGHWHUPLQDQWLQQRZDF\M QRĞFLMDNLMHMNZDQW\ILNDFMD =JRGQLH]Z\W\F]Q\PL ]DZDUW\PL PLĊG]\ LQQ\PL ZWU]HFLHMHG\FML 3RG UĊF]QLND2VORGRQDMZDĪQLHMV]\FKZVNDĨQLNyZLQQRZDFMLNWyUH]QDMGXMąZVSyá F]HĞQLH]DVWRVRZDQLHQDOHĪą>.R]áRZVNL@ XG]LDáILUPZEDGDQHMSRSXODFMLNWyUHZSURZDG]Lá\ZRVWDWQLFKODWDFKLQQR ZDFMHWHFKQRORJLF]QH. .

(78) XG]LDáILUPNWyUHZSURZDG]Lá\QLHWHFKQRORJLF]QH LQQRZDFMHPDUNHWLQJRZH OXERUJDQL]DF\MQH

(79) ZNáDGQSRJyOQHQDNáDG\QDLQQRZDFMHXG]LDáILUPUHDOL]XMąF\FK%5F]\ WHĪXG]LDáILUPUHDOL]XMąF\FK%5ZVSRVyEV\VWHPDW\F]Q\ HIHNW\ QSZSá\ZLQQRZDFML SURGXNWRZ\FK QD Z\VRNRĞü VSU]HGDĪ\ ZSá\Z LQQRZDFML SURFHVRZ\FK QD NRV]W\ L ]DWUXGQLHQLH EąGĨ ZSá\Z LQQRZDFML QD Z\GDMQRĞü FHOHLSU]HV]NRG\LQQRZDFML LQQH WDNLH MDN QS XG]LDá ILUP DNW\ZQ\FK QD U\QNDFK PLĊG]\QDURGRZ\FK ZVSyáSUDFXMąF\FK Z ]DNUHVLH G]LDáDOQRĞFL LQQRZDF\MQHM ZVSyáSUDFXMąF\FK ]LQVW\WXFMDPL SXEOLF]QHJR V\VWHPX QDXNL RWU]\PXMąF\FK SXEOLF]QH ZVSDU FLHQDG]LDáDOQRĞüLQQRZDF\MQąF]\]JáDV]DMąF\FKZQLRVNLSDWHQWRZH 'DQH VWDW\VW\F]QH ] ]DNUHVX QDXNL WHFKQLNL L LQQRZDFML DE\ PRJá\ E\ü SRUyZQ\ZDQHQDMDNQDMZLĊNV]HMOLF]ELHSáDV]F]\]QSRZLQQ\E\üJURPDG]RQH ZRSDUFLXRMHGQROLWąPHWRG\NĊ6WDQGDU\]DFMLSURFHGXUZW\P]DNUHVLHSRGMĊáD VLĊ2(&'-HMHIHNWHPVąSRGUĊF]QLNL)UDVFDWL G]LDáDOQRĞü%5SLHUZV]HZ\ GDQLH Z URNX QDMQRZV]H Z\GDQLH Z URNX

(80) RUD] 2VOR LQQRZDFMH SLHUZV]HZ\GDQLHZURNXQDMQRZV]HZ\GDQLHZURNX

(81) :NROHMQ\FK Z\GDQLDFK REX SR]\FML QDVWĊSRZDáR UR]EXGRZDQLH PHWRGRORJLL SRSU]H] GRGD ZDQLHNROHMQ\FKNZHVWLLGRGRW\FKF]DVRZHJRSRGHMĞFLD ,QQRZDF\MQRĞüMHVWSU]HGPLRWHP V]HUHJXDQDOL]QDSR]LRPLHJRVSRGDUHN QDURGRZ\FKNWyU\FKSR]LRPLQQRZDF\MQRĞFLMHVWEDUG]R]UyĪQLFRZDQ\:LFK HIHNFLHSXEOLNRZDQH Vą UDQNLQJL LQQRZDF\MQRĞFL Z NWyU\FKSRUyZQXMHVLĊ SR V]F]HJyOQHNUDMHZHGáXJSU]\MĊWHMPHWRG\NLEDGDĔ'RUDQNLQJyZLQQRZDF\MQR ĞFLNWyUHQDOHĪąGRNDQRQXSURZDG]RQ\FKZW\P]DNUHVLHDQDOL]]DOLF]DVLĊ Innovation Union Scoreboard Global Innovation Index Global Competitiveness Index :SU]\SDGNX8QLL(XURSHMVNLHMMXĪQDSRF]ąWNXODW;;ZLHNXUR]SR F]ĊWR EDGDQLD NWyUH PDMą VáXĪ\ü SRPLDURZL LQQRZDFML L LQQRZDF\MQRĞFL 3UR ZDG]RQH Vą RQH Z VSRVyE VWDQGDU\]RZDQ\ SRG QD]Zą Community Innovation Survey &,6

(82) =DZDUWD Z QLFK PHWRG\ND MHVW RSDUWD QD ]DSLVDFK 3RGUĊF]QLND 2VOR:EDGDQLXNWyUHMHVWUHDOL]RZDQHUD]QDGZDODWDELRUąXG]LDáSU]HGVLĊ ELRUVWZD Z NWyU\FK ]DWUXGQLHQLH NV]WDáWXMH VLĊ QD SR]LRPLH SRZ\ĪHM RVyE :HGáXJ SURILOX SURZDG]RQHM G]LDáDOQRĞFL EDGDQLH GRW\F]\ SU]HGVLĊELRUVWZ SU]HP\VáRZ\FKLXVáXJRZ\FK:RSDUFLXRX]\VNLZDQHZ&,6Z\QLNLWZRU]RQD MHVWInnovation Union Scoreboard-HVWWRSXEOLNDFMDNWyUDXND]XMHVLĊSRGHJL Gą.RPLVML(XURSHMVNLHMZRGSRZLHG]LQD SRGNUHĞODQH]QDF]HQLHSUREOHPDW\NL LQQRZDF\MQRĞFL GOD UR]ZRMX JRVSRGDUF]HJR SDĔVWZ WZRU]ąF\FK 8QLĊ (XURSHM .

(83) VNą']LĊNLRSUDFRZDQHMPLHU]HDJUHJXMąFHMUyĪQHF]\QQLNLLQQRZDF\MQRĞFLJR VSRGDUHN QDURGRZ\FK PRĪOLZH MHVW LFK SRUyZQ\ZDQLH Z NLONX Z\PLDUDFK : URNX RSXEOLNRZDQR HG\FMĊ UDSRUWX Z URNX ĞZLDWáR G]LHQQH XMU]DáD SXEOLNDFMD ]DW\WXáRZDQD European Innovation Scoreboard (,6

(84) NWyUą Z URNX ]DVWąSLRQR Innovation Union Scoreboard