Atemborska Halina

1

Spis zawartości teczki - ... ... " ^

$ T £ ( W £ S ł ć A 4WU-

1/1. Relacja </

1/2. Materiały dokumentujące walkę relatorki o niepodległość V7 i stanowiące uzupełnienie relacji

1/3. Materiały uzupełniające relację, inne niż w punkcie 1/2

\J

II. Materiały dotyczące osoby relatorki

i jej działalności nie związanej z walką o niepodległość

III. Inne materiały

1 - dotyczące rodziny relatorki

2 - dotyczące ogólnie okresu okupacji (1939-1945)

3 - me związane z okresem II wojny światowej

IV. Korespondencja bieżąca i/

V. Nazwiskowe karty informacyjne

J

VI. Fotografie

2

7

S P I S Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I -

L/l. Relacj

U2. Materiały uzupełniające relację

II. Dokumenty nie związane bezpośrednio z relacją

III. Inne dokumenty

~>Włj»rr »■ <

IV. Korespondencja bieżąca 1

V. Nazwiskowe karty informacyjne t/

VL Fotografie

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

k P

W ie r z y t e ln y o d p i s o ś w ia d c z e n i a św ia d k a S t . E r z e b s k l e g n . - .i

H g r . I n ż . T r z e b s k i " C zerw " W arszaw a, u l . W ik to r s k a 8 3 / 8 7 m .4 7 W arszaw a, d n ia 2q.~V I. 1 9 7 5 ę . o S I U D C Z B I I E S W -I A D K A*

J a ja k o u c z e s t n i k R u ch u ^ o p o ru - Z gru p o w a n ie o d d z ia łó w A .K . w W a r sza w ie n a o c h o c i e ś w ia d 0my o d p o w i e d z i a l n o ś c i w y n ik a j ą c e j z p r z e p is ó w praw a ka:

n©g0 z a p r a w d ziw o ść pod an ych . n i ż e j p r z e z e m n ie f a k t ó w , l e g i t y m u j ą c y s i ę d 0W0 dem^ n s n b is ty m s e r i a i ngm©r S J W6 2 5 7 5 5 3 wydanym d n i a 28 c z e r w c a 1 9 6 p s z g z Komendę Mo W arszaw a-M okntów o św ia d c z a m , ż e q 6« H a lin a A r te m a is a ^ W o ro n ieck a c d r fc a ^ J ó z e fa u r ^ z . d n i a 2 6 . V I I J . 1 9 2 3 r c fcu w Bównem ZSRR % j e s t mi zn a n a o s o b i ś c i © j a k o u » z e s t n i c z k a w0* 1 9 4 2 d Q 1 9 4 4 r . j ą k ą b y ł y ^ d - c a zg ru p o w a n ia ł ą c z n o ś c i Waęszawg, - o c h o t a A r m ii K ra jo w e j P od p s e u d o ­ nimem "Czerw**— W yżej w g n lim lQ n a wp 0» i a d a ł a p s e u d 0n l a " G r y f " 1* p e ł n i ł m f u n k c j ę ^ - b r a ł a g d g l a ł 0 d 1 9 4 2 d D 1 9 4 4 r * Q b. g k l i n a At§m b0r s k a p a e u d .

£G ryf" o b e c n i e ^ o r o n ^ e c k a , z a & ie s z k a ła o b e c n ie w C ie c h 0 c4 n k u w g z a s i e o k u p a c ją zgr u p o w a ła p d d g i a ł k o b i e t w l i o z b i g 4 p a t r o l i / 0k . 2 J 0a ó b / k $ ó r e z 0 s t a ł y p r * e a z k o l 0©e w z a jp r g a ie ł ą c z n o ś c i i z 0 g t f w a ł y p 0 d j e ^ _

r o z k a z § o i . ~ H a j i n a A t e a b n r a k * - W o r o U i « a k a mG ry £ w b y ż ^ P p d ^ a g ł a b a s g g *

i r e d n i p ranie c a n i n i e j s z y m a t w l a r d z a s u - J ^ a a n o r ę e s n o ^ d $ © d p ia u d za s i ę 2 q . v £ t 5 p . P i a a s ą t k a " Z w ią z ek B o jo w n ik ó w 0 W ^lzi^id 1

c j ę Z arząd o d d z i a ł u W a r s z a w a -o c h o ta " . P o d p i a ^ n i e c z y t e l c y . PrawdziW o^d p o w y ż s z y c h d a n y c h s t w ie r d z a m w ła s n o r ę c z n y m podpisem *. P o d p is n l e c z y t a l a

... , i f v . ! . ' -

U . w „ ,|--

o d p i a u z o r y g in a łe m a t w i e r d z *

'-Sl.--.. j a a s a a p g •

Zwózek Bs!oTB%ćf » Demokrację

Stowmjiienie Wfijiej U ży te c z n o śc i

Zarząd Koła w Ciechocinku

p o w . A le k s a n d r ó w . łCi?j.

% i ?

• _{\ *_?}

i

* -

. . .

■ • • * n \ .:n

35 1

36

37

38

Czas konspiracji

k oddziałów nieprzyja- y W SOP miafy się skia- :). W okresie konspira- rowymi - do wypełnie-

a jego o rganizatorem i ceniony m alarz-bata- vany, 2 grudnia zaś roz- itow aniu por. Haykow-

d K assur „Szatkowski”.

;giym bezpośrednio do- SOP, którym i byii w IV 1 R ejonie, ppor. Stani- geniusz K araś w 3 Rejo- zespół kobiet z Wojsko- m działań bojowych.

942 r., jednoczyła dzia- jiracyjnych działających :rowniczej W SK tworzy- obiet (PW K ), uzupełni­

my tym zwłaszcza Pogoto- ym zadaniem W SK było tlonych fachowo w służ- , transportow ej, porząd- ych szczeblach organiza- aizow ania i wyszkolenia . różnych pracach także i i odpow iedzialnych od- 'emnych wydawnictwach, znajdowały się nierzadko potażowych, w patrolach

;a (k om endantka) obwo- ibwodzie funkcje kom en- a”.

nitkiewicz „Z ofia”, k tó ra rłej w styczniu 1943 r. po a czasie M aria Szaadowa lnych rejonach kierowały e, Julia Zielińska „Julia”

tórą po jej ucieczce przed tniem re fe ra tu sanitarne- zy w spółpracy z zespołem i punktów sanitarnych dla ii szpitalikam i), przygoto­

w anie p erso n elu sanitarnego i adm inistracyjnego dla tych obiektów o raz przygotow a­

nie i wyposażenie liniowych patroli sanitarnych dla wszystkich p lu to n ó w obw odu125.

Z a d a n ie m re fe ra tu łączności, który prow adziła Z o fia Serafinow iczow a „Jo an n a”, było zorganizow anie kobiecych dw u-trzyosobow ych p a tro li łączności dla wszystkich je d n o ste k obw odu aż do szczebla plutonu o raz ich p rzeszkolenie fachow e przy współ­

pracy z oficerem łączności. O koło 30-osobow a g rupa łączniczek została p o n a d to bez­

po śred n io w cielona do plutonu łączności.

Trzecią kom órką W SK był referat WSOP. K ierow ała nim Ire n a Posseltów na „M i­

la ”, d yrektorka gimn. i lic. Szachtm ajerow ej; jej zastępczynią była A licja Szebekowa.

Instruktorką (plutonow ą) szkolenia sanitarnego była „Tusia” N N , szkolenia łączności - A n n a Sokołowska. W ynikiem pracy re feratu było utw orzenie i w yszkolenie w służbie sanitarnej i łączności praw ie stuosobow ego oddziału kobiecego W SOP, zorganizow a­

nego w 6-osobowych patrolach oraz przygotow anie sprzętu sanitarnego i wyposażenia do zaplanow anego na czas pow stania u ruchom ienia w gm achu szkoły S zachtm ajero­

wej przy ul. B iałobrzeskiej szpitala dla ludności cywilnej. O ddział, w znacznej części złożony z uczennic i w ychow anek tejże szkoły, oprócz podległości w W SK był p o d p o ­ rządkow any ppor. „Szatkow skiem u”, inspektorow i obw odow em u W SO P oraz w pio­

nie służby zdrow ia - lekarzow i W SO P (zarazem zastępcy lek arza naczelnego obw o­

du), którym był ppor. rez. dr B ertold K assur „A dam ski”, b ra t H u g o n a 126.

Podległa W SK była n ad to kom órka legalizacyjna obw odu, k tó rą prow adziła M a­

ria K arw acka „M aria”. Poza współpracą w tym zakresie z okręgiem kom órka przygoto­

wywała rów nież sam odzielnie odpow iednie d o k u m en ty i zaśw iadczenia, korzystając w tym często z pom ocy kap elan a IV O bw odu, pracującego w tym czasie w parafii św.

Ja k u b a przy pl. N arutow icza ks. dr. Ja n a Salam uchy, p rof. U J. Fałszow aniem dow o­

dów i legitymacji, których nie m ożna było uzyskać inną drogą, zajm ował się sąsiad por.

ółtow skiego „O dw eta” z ul. Kaliskiej 17, artysta-grafik Jan u sz Z o lle r127.

C ^ jtyptyłączności obw odu powstał w początkach 1943 r. Jego o rganizatorem i do­

w ódcą z a stał ppor. Trzebski, wcześniejszy dow ódca p lu to n u 403; dow ódcam i drużyn byli: p p o r. K azim ierz Stolarski „K aw ka”, p p o r. H en ry k Szlagow ski o raz sierż. Józef K w iatek „R o b ak ”. Z ad an iem plutonu było u ruchom ienie sieci łączności w obwodzie z chwilą ogłoszenia sta n u pogotow ia. O d stanow iska dow ódcy obw odu do stanowisk dow ódców rejonów zaplanow ano łączność przew odow ą przy użyciu sprzętu telefonicz­

nego, który przez długi czas wynosił w częściach sierż. K w iatek z fabryki n a G rochó­

w ie, gdzie był zatrudniony. K ażda z drużyn otrzym ała swój przydział pow stańczy do jed n e g o z rejonów obw odu i do niego m iała rozw inąć linię łączności. Ł ączność awa­

ryjną oraz od szczebla dowódcy rejonu w dół zaplanow ano przy użyciu tzw. środków żywych, czyli wyszkolonych przedtem łączników. P atro le łączności znajdow ały się we wszystkich pododdziałach; w skjad plutonu łączności n ad to w chodziła w spom niana już drużyna kobiet, sform ow ana wA^ifćJ^osobowych patroli. D ow odziła pfkfeyr^H alina A tem b o rsk a „G ryf” (ob. W oroniecka); patrolow ym i były: Jadw iga Kruczew ska „O la”

(ob. M elzacka), Jo an n a Leszczyńska „Storczyk” (ob. Badecka), M aria Wolniewicz (ob.

Trybalska), B eata Z arzeck a „A nka” (ob. L uboińska) i Ju lita Z arzeck a „Jo an n a” (ob.

K iddow a). D owódcy p lu to n u podlegał też taktycznie harcerski p lu to n łączności hufca

„Bojow e Szkoły” Szarych Szeregów, do którego jeszcze w rócim y128.

O ddziai dywersji bojowej był w yodrębnionym w stru k tu rze organizacyjnej obwo-

39

40

Toruń, dn. 24 05 1999r.

M E M O R I A Ł

Nieszawa

Szanowna, Droga Pani!

W dniu 19 05 br. otrzymaliśmy od Pani kserokopie dokumentów: interesujące wspomnienia o służbie wojennej w Armii Krajowej - Warszawa i Wodzisławiu Kieleckim, kserokopie zdjęć i oświadczenia świadka poświadczające Pani służbę w wojsku. W naszym Archiwum założyliśmy Pani teczkę osobową o sygnaturze inwentarza 1647/WSK, w której umieszczone zostały otrzymane dokumenty. Bardzo serdecznie dziękujemy!

Mamy również prośbę, czy może Pani opracować własną relację (koniecznie podpisaną!) według załączonego Schematu Relacji WSK odpowiadając na poszczególne pytania. Relację prosimy sporządzić w formie opisowej. Taka relacja jest nam potrzebna do badań statystycznych. Prosimy także o Pani zdjęcie ( może być z okresu powojennego). Jeżeli może Pani, to prosimy o uzupełnienia - informacji z jakiego źródła są kserokopie; karta nr 4 - Czas konspiracji ( s. 69) karta 6, k.3

Wysyłamy kserokopię ostatniej strony „Wspomnień” ponieważ brakuje Pani podpisu.

Po uzupełnieniu prosimy uprzejmie przysłać do naszego Archiwum.

Chcielibyśmy pozyskać adresy Pani koleżanek i nawiązać z Nimi kontakt Może za Pani pośrednictwem uzyskamy relacje. Będzie to dla nas duża pomoc.

Wysyłamy Pani materiały informujące o działalności naszego Archiwum ( Komunikaty' Memoriału generał Marii Wittek, nr 1,5,6; ^{I n f .} o IX Sesji z załącznikami).

Pozdrawiamy serdecznie. Prosimy o odpowiedź i zachęcamy do współpracy z naszym Archiwum.

Z wyrazami szacunku

mgr Anna Rojewska Dokumentalistka Archiwum WSK

/odpowiedzialna za kontakty z woj. kujawsko - pomorskim/

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

Wizyta Gen. Andersa Po wykładach

Niebezpiecznie było wyciągnąć papierośnicę Podrozowalyśmy niezbyt luksusowo

Z wizyta w Kompanii Geograficznej

12 Kompania Geograficzna - Nasze władze i nasi wykładowcy

£

55

w Mumau. Za zasługi w czasie działań wojennych w 39-ym roku odznaczony był Krzyżem Virtuti Militari.

Slub odbył się w pobliskim małym miasteczku /

- Loreto, w bazylice, znanej z litanii loretańskiej.

WYJAZD D O A N G L II

Nadszedł czas na zlikwidowanie Polskiego 2- go Korpusu. Przewieziono nas do Anglii.

Znów znaleźliśmy się w obozach. Tym razem przeznaczonych na przygotowanie nas do życia w cywilu. Spędziliśmy tam następny rok życia.

313 Pluton Kartograficzny - na "Spocznij”

Warunki były bardzo marne. Mieszkaliśmy w blaszanych barakach - “beczkach śm iechu”, bo były w kształcie beczek, przeciętych na pól.

W tych okolicznościah, zdała od rodziców i bliskich, urodziła nam się córeczka, Basia.

Wkrótce wynajęliśmy nasze pierwsze mieszkanie w Liverpool’u, gdzie następnie przyszedł na świat mój syn, Marek.

Język angielski przedstawiał jednak olbrzymi problem. Zupełnie odrębny od wszystkich

Slub odbył sie w Loreto W głębi - mój brat

innych znanych mi języków. Dużo czasu zabrało mi na opanowanie go.

W 1955-ym roku wyemigrowaliśmy do Stanów Zjednoczonych. Tu, w tym kraju urodziło nam się trzecie dziecko, Ania.

W następnych latach zostałam wdową, po pewnym czasie wyszłam po raz drugi za mąż, za doktora Piotra Badmajewa.

Dopiero będąc w e W łoszech byłam w stanie nawiązać pierwszy kontakt z moimi rodzicami. Nawiązaliśmy korespondecję, w której wreszcie mogłam powiadomić ich o moim ślubie i urodzeniu dzieci. Ale dużo lat minęło zanim mogłam zobaczyć moją mamę.

Ojciec umarł nie widząc mnie ani swoich wnucząt. Mama przyjechała do Ameryki w

1961-ym roku. Wśród uścisków i płaczu wreszcie zobaczyłyśmy się p o upływie 18-u

lat. ______ _________

K O N IE C

26

56

57