CHOWANNAT. 1 (32)
TERAPIA PEDAGOGICZNA
pod redakcją Adama Stankowskiego
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Katowice 2009
Redaktor naczelny Dr hab. Zbigniew Spendel
Recenzenci
Prof. zw. dr hab. Krystyna Marzec-Holka, prof. zw. dr hab. Andrzej Radziewicz-Winnicki
Rada Naukowa
Prof. dr hab. Jerzy Brzeziñski
Prof. dr hab. Maria Czerepaniak-Walczak Prof. dr hab. Kazimierz Denek
Prof. dr hab. Tadeusz Fr¹ckowiak Prof. dr hab. Adam Fr¹czek Prof. dr hab. Stanis³aw Juszczyk Prof. dr hab. Stanis³aw Kawula Prof. dr hab. Wojciech Kojs
Prof. dr hab. Stefan M. Kwiatkowski Prof. dr hab. Zbigniew Kwieciñski Prof. dr hab. Tadeusz Lewowicki Prof. dr hab. Mieczys³aw £obocki Prof. dr hab. Krystyna Marzec-Holka Prof. dr hab. Stefan Mieszalski Prof. dr hab. Aleksander Nalaskowski Prof. dr hab. Czes³aw Nosal
Prof. dr hab. Irena Obuchowska Prof. dr hab. Wincenty Okoñ Prof. dr hab. Stanis³aw Palka Prof. dr hab. Karol Poznañski
Prof. dr hab. Andrzej Radziewicz-Winnicki Prof. dr hab. Bronis³aw Siemieniecki Prof. dr hab. Tomasz Szkudlarek Prof. dr hab. Bogus³aw liwerski Prof. dr hab. Andrzej de Tchorzewski Prof. dr hab. Janina Wyczesany
www.chowanna.us.edu.pl
Adres Redakcji / Editorial Adress Wydzia³ Pedagogiki i Psychologii
Uniwersytetu l¹skiego 40-126 Katowice, ul. M. Gra¿yñskiego 53
tel./fax (032) 258-94-82 e-mail: zbigniew.spendel@us.edu.pl
Kolegium Redakcyjne Prof. dr hab. Teresa Borowska Prof. dr hab. Barbara Ko¿usznik Prof. U dr hab. Katarzyna Popio³ek Prof. U dr hab. Jan M. Stanik Prof. dr hab. Adam Stankowski Dr hab. Agnieszka Stopiñska-Paj¹k Prof. U dr hab. Ewa Syrek Prof. U dr hab. Anna Nowak Sekretarz Redakcji Dr Beata Pitu³a
Wstêp (Adam Stankowski) . . . .
Artyku³y
ADAM STANKOWSKI
Terapia pedagogiczna wprowadzenie . . . . KATARZYNA GABRY
O wartociach terapeutycznych w praktyce wychowawczej pedago- ga specjalnego . . . . EWA WI¥C
Pomys³y interpretacyjne a wartoci (na przyk³adzie bani) . . . . JOANNA GODAWA, MARTA NIEMIEC
Zastosowanie programu ART w pracy z dzieæmi i m³odzie¿¹ agre- sywn¹ . . . . KRYSTYNA MOCZIA
Nuuuda... w chorobie. Humor sytuacyjny jako antidotum na nudê . ANNA KURZEJA, JOANNA GODAWA
Wykorzystanie zooterapii w terapii pedagogicznej na przyk³adzie terapii z udzia³em psa . . . . KRYSTYNA MOCZIA, JOANNA GODAWA
Malowane s³owem, gestem, oddechem... czyli koloroterapia na za- jêciach terapeutyczno-rewalidacyjnych . . . . DARIUSZ DZIUBA
Konferencja jako metoda wspieraj¹ca osi¹ganie niezale¿noci oraz forma wyra¿ania oczekiwañ przez m³odzie¿ niepe³nosprawn¹ inte- lektualnie . . . . STANIS£AW BYRA, MONIKA PARCHOMIUK
Optymizm dyspozycjonalny m³odzie¿y niepe³nosprawnej wybra- ne konteksty . . . . TADEUSZ WOLAN
Uwarunkowania i tendencje do brutalizacji zachowañ dzieci i m³o- dzie¿y (w okresie transformacji ustrojowej w Polsce) . . . .
Spis treci
5
9
33
43
55
73
85
97
109
115
133
Spis treci
4
EL¯BIETA WINIEWSKA
Realizacja potrzeby kontaktu dziecka niepe³nosprawnego z dziec- kiem zdrowym w warunkach szko³y integracyjnej . . . . MARTA NIEMIEC
Problem przystosowania dzieci z ADHD do warunków szkolnych (sposoby przeciwdzia³ania odrzuceniu i wykluczeniu spo³ecznemu dziecka innego) . . . . BEATA PITU£A, MA£GORZATA KITLIÑSKA-KRÓL
Jakoæ i zakres funkcjonowania systemu opieki logopedycznej w ocenach nauczycieli, logopedów i rodziców . . . . EWA GER
Typologia polskich wolontariuszy wed³ug systemu wartoci-mo¿li- woci spójnego referencyjnego uk³adu czynnoci pomagania . .
TEFAN VAEK, ALEXANDRA KASTELOVÁ
Porównanie systemów kszta³cenia pedagogów specjalnych w pol- skich i s³owackich szko³ach wy¿szych . . . .
Recenzje
Nauczyciel wobec problemów wspó³czesnoci. Red. Beata Pitu-
³a, Katowice, Wydawnictwo Wy¿szej Szko³y Zarz¹dzania im. gen.
Jerzego Ziêtka 2006 (Hanna Gawonicz) . . . . Teresa Wilk: Bukowno miêdzy Ma³opolsk¹ a Górnym l¹skiem.
Przestrzeñ egzystencji i aktywizacji spo³ecznoci lokalnej (stu- dium socjopedagogiczne). Kraków, Oficyna Wydawnicza, Impuls
2006 (Piotr Mosiek) . . . . Owiata polska 19441956. Wybór róde³. Cz. 1: Lata 19441948.
[Wybór] Stanis³aw M a u e r s b e r g, Marian W a l c z a k. Warszawa, Polskie Towarzystwo Pedagogiczne 1999; Cz. 2: Lata 19491956.
[Wybór] Stanis³aw M a u e r s b e r g, Marian W a l c z a k. Warszawa, Polskie Towarzystwo Pedagogiczne 2000 (Witold Chmielewski) . . Tomasz Niemirowski: O naturze i wspomaganiu rozwoju umys³o- wego. Lublin, Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wy¿szej Szko³y Ekonomii i Innowacji 2008 (Ryszard Stachowski) . . . . .
Wspomnienia
Profesor Jan Poplucz (19322008) . . . . 155
169
187
207
221
241
247
255
259
265 Spis treci
4
Wstêp
Próba odczytywania na nowo przes³anek teoretycznych formu³owa- nych przez wybitnych przedstawicieli pedagogiki specjalnej i stosowanie ich w praktyce pedagogicznej realizowanej w ramach procesów rewalida- cji, resocjalizacji, rehabilitacji czy oddzia³ywañ ortodydaktycznych wyzna- czy³y obszar poszukiwañ walorów terapeutycznych tkwi¹cych (zgodnie z za³o¿eniem, ¿e istnieje tyle dziedzin wychowania, ile sfer rzeczywistoci, w jakich funkcjonuje cz³owiek) w zró¿nicowanej materii warsztatu peda- gogicznego.
Za punkt wyjcia przyjêto zakres i treæ pojêcia terapia pedagogiczna
zdefiniowanego przez Ottona Lipkowskiego (Resocjalizacja. Warszawa 1976, s. 217). Wed³ug niego do terapii pedagogicznej mo¿na zaliczyæ wszel- kie dzia³ania pedagogiczne maj¹ce na celu likwidacjê lub ograniczenie za- burzeñ rozwojowych oraz umo¿liwienie lub u³atwienie najkorzystniejsze- go rozwoju jednostkom z odchyleniami od normy.
Zaliczenie terapii pedagogicznej do grupy procesów znacz¹cych (obok rewalidacji, rehabilitacji i resocjalizacji) dla realizacji procesu wychowania i nauczania osób niepe³nosprawnych oraz próby okrelenia jej struktury i dynamiki pozwalaj¹ na ukazanie wieloznacznoci i zró¿nicowañ w sposo- bie traktowania zagadnieñ wychowalnoci, ograniczeñ rozwoju, poziomów wysi³kowych czy wreszcie osi¹gania podstawowych celów pedagogiki spe- cjalnej (mo¿liwie najwy¿szego poziomu przystosowania spo³ecznego i sa- modzielnego, niezale¿nego funkcjonowania w otwartym rodowisku spo-
³ecznym). Cele te, jak s¹dzê, mog¹ byæ osi¹gane nie tylko dziêki w³aciwie
Wstêp
6
dobranym metodom, technikom, a w obrêbie ich stosowania rodkom (w ogólnym zarysie powsta³e na gruncie filozofii wychowania i postaw wobec niepe³nosprawnoci), ale tak¿e tworzeniu klimatu terapeutycznego.
Klimat ten nie poddaje siê regu³om wyznaczaj¹cym poprawnoæ metodo- logiczn¹ badañ nad zagadnieniami terapii pedagogicznej. Jest materi¹ nie- posiadaj¹c¹ czytelnych, mierzalnych wskaników, a jednak, zdaniem tera- peutów, jest zmienn¹ znacz¹c¹ dla efektów koñcowych podejmowanych dzia³añ terapeutycznych. Dlatego przeniesienie ciê¿aru gatunkowego po- szukiwañ na walory terapeutyczne zawarte w proponowanych przez na- uczycieli wychowawców formach zajêciowych realizowanych na ró¿nych blokach przedmiotowych i tematycznych wydaje siê zasadne i po¿yteczne.
W prezentowanych tekstach skupiono uwagê na: wp³ywaniu na sfery uczuciowe dziecka, wykorzystaniu po¿ytecznych organizacyjnie form dzia-
³ania, wyzwalaniu siê z zahamowañ i blokad, dzia³aniu twórczym, zada- niach nauczyciela wychowawcy, normowaniu zaburzeñ w procesach psy- chicznych itp.
Autorami s¹, w przewa¿aj¹cej czêci, nauczyciele akademiccy pra- cownicy Katedry Pedagogiki Specjalnej Wydzia³u Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu l¹skiego maj¹cy dowiadczenie zawodowe i praktykê pe- dagogiczn¹ nabywan¹ w ró¿nych placówkach szkolnictwa specjalnego.
Adam Stankowski
Wspomnienia
Profesor Jan Poplucz (19322008)
Urodzi³ siê 21 grudnia 1932 roku w Kobiórze (powiat pszczyñski) w ro- dzinie Augustyna i Weroniki z d. Cichy. Jeszcze w czasie nauki w tyskim liceum ogólnokszta³c¹cym skoñczy³ kurs pedagogiczny, uprawniaj¹cy do pracy w zawodzie nauczyciela. Pracê tê rozpocz¹³ w szkole podstawowej w Kobiórze 1 wrzenia 1951 roku i pozosta³ jej wierny przez 50 lat. By³ nauczycielem szkó³ podstawowych w Kobiórze, ¯akowie i Tychach, nauczy- cielem akademickim w Wy¿szej Szkole Pedagogicznej w Katowicach i Czê- stochowie, nieustaj¹cym w pracy badaczem rzeczywistoci pedagogicznej w Instytucie Pedagogicznym PAN i Uniwersytecie l¹skim.
W roku 1966 ukoñczy³ studia pedagogiczne na Wydziale Filologiczno- -Historycznym Wy¿szej Szko³y Pedagogicznej w Katowicach. Od tego roku datuje siê wspó³praca prof. dr. hab. Jana Poplucza z WSP w Katowicach, a nastêpnie z Uniwersytetem l¹skim. Pocz¹tkowo zatrudniany przez ów- czesnego dziekana WSP prof. Józefa Pietera jako pracownik dydaktycz- ny, prowadzi³ zajêcia z pedagogiki i dydaktyki. W latach 19681970 by³ kierownikiem Okrêgowego Orodka Metodycznego w Katowicach, a na- stêpnie od 1970 roku do roku 1971 pracownikiem naukowo-badawczym w katowickim oddziale warszawskiego Instytutu Pedagogicznego oraz kon- tynuowa³ studia doktoranckie na Uniwersytecie l¹skim. W tym czasie pozna³ dyrektora Instytutu prof. Wincentego Okonia. Praca pod kierun- kiem wybitnego pedagoga wywar³a ogromny wp³yw na dalszy rozwój na- ukowy Jana Poplucza. Na podstawie dysertacji przygotowanej pod kierun- kiem doc. dr. hab. Jana Bohuckiego nt. Konflikty w zespo³ach nauczyciel-
Wspomnienia
266
skich. Wp³yw konfliktów na funkcjê pedagogiczna szko³y 22 czerwca 1970 roku uzyska³ stopieñ doktora nauk humanistycznych (dyplom z nr 40).
Utrzymywane w nastêpnych latach kontakty z Instytutem Pedagogicz- nym w Warszawie i wspó³praca z prof. Wincentym Okoniem wp³ynê³y, jak wspomina³, w istotnym stopniu na szybkie postêpy w przygotowywanej pracy habilitacyjnej nt. Organizacja zespo³ów nauczycielskich w szkole.
Wp³yw integracji zespo³ów na postawy nauczycieli wobec pracy pedago- gicznej, której obrona odby³a siê 27 maja 1975 roku w Instytucie Pedago- gicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Warto zwróciæ uwagê na to, ¿e na- st¹pi³o to zaledwie w 9 lat od ukoñczenia studiów i 5 lat po uzyskaniu stopnia doktora.
Od 1971 roku prof. dr hab. Jan Poplucz by³ adiunktem w Katedrze Podstaw Pedagogiki i Historii Wychowania Uniwersytetu l¹skiego. Jesz- cze przed finalizacj¹ postêpowania habilitacyjnego, w 1974 roku, obj¹³ kie- rownictwo Zak³adu Pedagogiki Pracy, a w 1977 roku otrzyma³ stanowisko docenta na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu l¹skiego.
Dokumentem z dnia 26 wrzenia 1985 roku nadano Janowi Popluczo- wi tytu³ profesora, a 8 miesiêcy póniej 1 maja 1986 roku powierzono mu kierownictwo nowo utworzonej Katedry Badañ Placówek Owiatowych, któr¹ prowadzi³ do koñca swojej pracy na Wydziale Pedagogiki i Psycholo- gii, tj. do 30 wrzenia 2003 roku.
Zainteresowania naukowe prof. dr. hab. Jana Poplucza by³y bardzo rozleg³e, chocia¿ zawsze skupia³y wokó³ szko³y jako instytucji organizuj¹- cej i realizuj¹cej proces dydaktyczno-wychowawczy. Szczególne miejsce w poszukiwaniach badawczych zajmowa³a pedagogika pracy, a zw³aszcza zawód nauczyciela, postrzegany w kontekcie funkcji zawodowych, rozpa- trywanych z perspektywy prakseologii, teorii organizacji i kierowania, teo- rii systemów, cybernetyki i psychologii.
W latach 90. ubieg³ego wieku prof. dr hab. Jan Poplucz rozszerzy³ swo- je zainteresowania o kontekst aksjologiczny kszta³cenia i wychowania;
zaj¹³ siê rodzin¹ jako rodowiskiem wychowawczym, kreuj¹cym wartoci, w tym wykszta³cenie jako wartoæ. By³ to swoisty powrót do problema- tyki pozaszkolnych wp³ywów na postêpy edukacyjne dzieci i m³odzie¿y, która w po³owie lat 60. XX wieku stanowi³a przedmiot jego zainteresowañ jako pocz¹tkuj¹cego adepta pedagogiki.
Wynikiem wieloletnich poszukiwañ badawczych by³o ponad 180 opra- cowañ naukowych, w tym 12 publikacji ksi¹¿kowych, m.in. Zastosowa- nie teorii czynnoci w badaniach nad skutecznoci¹ pracy dydaktyczno- -wychowawczej. W: Z badañ nad zawodem nauczyciela. Warszawa 1980, s. 321333; Planowanie dzia³ania pedagogicznego w zak³adzie pracy. War- szawa 1981, s. 220; Motywacyjna funkcja kierowania zespo³em nauczycie- li. W: Kultura organizacyjna w owiacie. Red. M. P ê c h e r s k i i J. Tu r -
Profesor Jan Poplucz (19322008) 267 d e j. Wroc³aw 1985; Optymalizacja dzia³ania pedagogicznego na lekcji.
Warszawa 1985 (II miejsce w konkursie MOiW na najlepsz¹ publikacjê naukow¹ w zakresie nauk o nauczaniu.); Stosunek dzia³ania pedago- gicznego do celów dydaktyczno-wychowawczych. Kraków 1993, s. 25; Kon- flikty w szkole. Katowice 1994; Uczciwoæ jest wartoci¹. Edukacja i Dia- log 1995, nr 8; O szkole z ludzk¹ twarz¹. Edukacja i Dialog 1996, nr 2;
Potrzeby owiatowe rodowiska a szko³a. Wychowanie na co dzieñ 1997, nr 10.
Oprócz bycia pracownikiem naukowym prof. dr hab. Jan Poplucz by³ równie¿ nauczycielem wychowawc¹. Wypromowa³ ponad 200 magistrów i 4 doktorów nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki. Swoje pasje naukowe wciela³ w ¿ycie, tworz¹c zespo³y badawcze w ramach grup semi- naryjnych; zachêca³ do wspó³pracy i wspó³dzia³ania; kierowa³, wyznacza- j¹c cele i pozwalaj¹c samodzielnie te cele osi¹gaæ.
Uczy³ rzetelnoci, uczciwoci i odpowiedzialnoci w pracy naukowej i pedagogicznej, kszta³towa³ nasze sumienia pracownicze. Uczy³ nas, stu- dentów i pracowników swojej katedry, szacunku dla nauki, ukazuj¹c jed- noczenie jej s³u¿ebn¹ rolê wobec cz³owieka.
By³ cz³owiekiem wielkiej wiedzy, pracowitoci, cz³owiekiem niezwykle prawym i skromnym. W pamiêci nas, którzymy mieli zaszczyt i szczêcie byæ Jego uczniami, pozostanie niedocignionym wzorem Mistrza.
ród³o:
Dokumenty zgromadzone w Archiwum Aktach osobowych Ul.
Ma³gorzata Balukiewicz
By³ nam mistrzem...
Osobowoæ profesora Jana Poplucza odczytujê przede wszystkim przez kilka cech, w których w szczególnie przejawia³a siê specyfika jego sposobu bycia, mianowicie wraz z wra¿eniem duchowej nieobecnoci jednoczesna wnikliwoæ i wra¿liwoæ. Nieobecnoæ i wnikliwoæ w pewnej mierze logicz- nie siê wykluczaj¹, niemniej one w³anie odzwierciedla³y indywidualnoæ Profesora. Zdawa³ siê pogr¹¿ony we w³asnym wiecie, mylach i rozwa¿a- niach, a mimo to z niezwyk³¹ jasnoci¹ umys³u zauwa¿a³ banalne acz wa¿- ne przejawy codziennoci, wrêcz zdumiewa³ swoj¹ spostrzegawczoci¹.
Dostrzega³ zmartwienie na twarzy, zmêczenie, smutek. Zwykle te¿ jego zainteresowanie pracownikiem wykracza³o poza sprawy zawodowe, choæ
Wspomnienia
268
w tym zainteresowaniu by³ niezwykle subtelny i delikatny. W tym wszyst- kim pokazywa³y siê jego przymioty jako pedagoga, a szczególnie jedna zaleta o której pisa³ Carl Jaspers umiejêtnoæ takiego patrzenia na oso- bê, w której ta jawi siê tym, czym jest; dostrze¿enia w cz³owieku tego, czego on jeszcze sam w sobie nie widzi, wskazania na to, czym ów cz³owiek staæ siê mo¿e. Tego wnikliwego spojrzenia Profesora Jana Poplucza sama do-
wiadczy³am. Odkry³ przede mn¹ te obszary mojej osobowoci, których na- wet nie podejrzewa³am, wzbudzi³ we mnie wiarê w te mo¿liwoci, których wczeniej nie doskonali³am. To by³a praca mistrza, mistrza, który wskazuje drogê, ale nie pomaga iæ nie w¹tpi, ¿e jego uczeñ dojdzie o w³asnych si³ach.
Profesor Jan Poplucz by³ tak¿e w ka¿dym calu naukowcem. Zaintere- sowany fenomenami wiata, ciekawy literatury, czêsto podawa³ jaki temat do dyskusji. Problemy te rzuca³ z wielk¹ swobod¹, intrygowa³ swych roz- mówców, czeka³ na refleksje, ale nigdy w¹tku nie wyczerpywa³, pytania pozostawia³ bez ostatecznej odpowiedzi, a dyskusje urywa³. Niemniej ta- kim sposobem bycia budzi³ ci¹g³y niepokój naukowy, który inspirowa³ do pracy.
By³ niebanalnym, bardzo uczciwym cz³owiekiem. Z jednej strony nie- dostêpny, z drugiej serdeczny i ¿yczliwy. Bardzo dba³y o to, aby nie raniæ obcuj¹cych z nim ludzi, w³asn¹ osobowoci¹ budowa³ w swoim zespole pracowników specyficzn¹ atmosferê, która by³a ochron¹ przed tward¹ rze- czywistoci¹. Utwierdza³ nas w przekonaniu, ¿e nauka jest ide¹, wiat³em dla duszy. By³ nam mistrzem...
Beata Ecler-Nocoñ jedna z dwóch doktorantek profesora Jana Poplucza (19951999), adiunkt w Katedrze profesora Jana Poplucza (20002003)
Cz³owiek wra¿liwego sumienia
Na podstawie mojej czteroletniej wspó³pracy w zespole Profesora kie- rownika Katedry Badañ Placówek Owiatowych bez cienia w¹tpliwoci mo- gê powiedzieæ, ¿e odszed³ od nas cz³owiek wra¿liwego sumienia. Co na ow¹ wra¿liwoæ siê sk³ada³o? Profesor nale¿a³ do osób, których nie zdomi- nowa³ bezrefleksyjny aktywizm; nie szczêdzi³ czasu na zastanawianie siê nad s³usznoci¹ i nies³usznoci¹ postêpowania, prawoci¹ i nieprawoci¹, nade wszystko w odniesieniu do w³asnego ¿ycia. Czu³y na wszystko, co w jakikolwiek sposób mog³oby obci¹¿yæ jego sumienie, i zdystansowany wo- bec pochlebców, musia³ wzbudzaæ sympatiê otoczenia. Szczególnie lubiany
Profesor Jan Poplucz (19322008) 269 by³ jednak przez osoby, jak On ceni¹ce naturalnoæ w kontaktach miêdzy- ludzkich i skromnoæ, wynikaj¹c¹ z ¿yciowej m¹droci.
Zawsze zrównowa¿ony w stosunku do wspó³pracowników, raczej in- trospektywny, autokrytyczny ni¿ rzutuj¹cy swoje stany emocjonalne na innych, sk³onny do wielkodusznego zrozumienia ludzkich niedoskona³o- ci, wymagaj¹cy w kwestiach merytorycznych, chocia¿ nie zdarzy³o siê, by szorstkoci¹ uwag zniechêci³ kogokolwiek do dalszych wysi³ków nauko- wych. Potrafi³ doceniæ w pracownikach oryginalnoæ projektów badawczych i wykryæ prawdziwe fascynacje naukowe. Pozostawia³ jednak swoim ucz- niom ca³kowit¹ wolnoæ wyboru zainteresowañ i formy ich realizacji.
Opinie Profesora brzmia³y dobitnie, dlatego warto by³o liczyæ siê z Jego zdaniem; Trzymaj siê tego tematu, To jest dobre, Nie warto w to wcho- dziæ oto wypowiedzi, które zarejestrowa³am w trakcie kilkuletniej wspó³- pracy z Profesorem.
Uwa¿a³, ¿e dla dobra nauki trzeba umieæ ponosiæ najwiêksze choæby koszty osobiste; materia rozwi¹zywanego przez naukowca problemu ba- dawczego okrela rodzaj i wielkoæ owych kosztów indywidualnych. Bez powiêcenia siebie, w Jego przekonaniu, nie ma nauki i nie ma równie¿
postêpu w dziejach ludzkoci. Bez w¹tpienia, wierny naukowemu projek- towi ca³ego ¿ycia w ostatnich latach swojej pracy na Uniwersytecie l¹skim raczej sk³ania³ siê ku weryfikacji swoich pogl¹dów na temat wartoci rodzi- ny w ¿yciu uczonego.
Obcym móg³ jawiæ siê jako cz³owiek niedzisiejszy; niepodleg³y wo- bec ró¿nych mód i chwilowych trendów w ¿yciu uczelni wy¿szej, krytyczny wobec pozorów uprawiania nauki, tradycyjny w rzetelnoci i rozleg³oci poznania wiata. Z³o¿onoæ biurokratycznych wymagañ w miejscu pracy niepokoi³a go i wprowadza³a w zdumienie. To nieprawdopodobne... mo¿- na by³o us³yszeæ wówczas z ust Profesora siedz¹cego nad stert¹ pism i do- kumentów. Dlatego nie kry³ swojej wdziêcznoci, gdy kto ze wspó³pracow- ników wspomaga³ Go w pracach administracyjnych.
Wysoko ocenia³ ludzi prostolinijnych, a przy tym inteligentnych, samo- dzielnych i pracowitych. On sam pozosta³ cz³owiekiem raczej naturalnym ni¿ ¿yj¹cym w zgodzie z etykiet¹, nieaprobatywny wobec przebieg³oci i innych zachowañ ingracjacyjnych. Urzekaj¹co skromny w sposobie bycia i stylu ¿ycia: mieszkaniu, od¿ywianiu, spêdzaniu czasu wolnego. Nie têsk- ni³ za zagranicznym urlopem, ale chêtnie opowiada³ o zwyczajnym odpo- czynku pod znajduj¹cym siê w pobli¿u domu kasztanowcem lub czasem spêdzanym z wnukami. Wola³ raczej systematyczn¹ pracê wykonywan¹ w domowym zaciszu ni¿ uroczyste konferencje. Konsekwencjê w pracy na- ukowej uwa¿a³ za szczególnie inspiratywny warunek rozwoju m³odych pra- cowników akademickich. W jego postawie mo¿na by³o dostrzec wyrany
Wspomnienia
270
wp³yw dojrza³ej osobowoci naukowej Jego promotora i mistrza Profe- sora Józefa Pietera.
Profesor Jan Poplucz móg³ sprawiaæ wra¿enie cz³owieka asekuratyw- nego, nieustannie konfrontuj¹cego siê z w³asnymi obawami, lecz ja uwa-
¿am Go za wewnêtrznie odwa¿nego, id¹cego pod pr¹d, niegodz¹cego siê na niekorzystne dla istoty ludzkiej zmiany cywilizacyjne.
Panie Profesorze, je¿eli mój g³os dociera do bezpiecznego miejsca, w którym jest Pan obecnie, pragnê przes³aæ s³owa podziêkowania za dys- kretn¹ naukow¹ podpowied wraz z torb¹ Pana ulubionych cukierków.
Alicja ¯ywczok adiunkt w Katedrze Profesora Jana Poplucza (19992003)
W 2009 roku nak³adem
Wydawnictwa Uniwersytetu l¹skiego
ukaza³y siê nastêpuj¹ce publikacje z dziedziny pedagogiki i psychologii:
Tradycje kszta³cenia nauczycieli na l¹sku Cieszyñskim. Studia, rozprawy, przyczynki Red. Wies³awa Korzeniowska, Andrzej W. Mitas, Andrzej Murzyn, Urszula Szucik Zdrowie psychiczne uczniów ró¿ne konteksty i odniesienia
Red. Zofia Do³êga, Maria John-Borys
Chowanna. Tom jubileuszowy: Modalne aspekty treci kszta³cenia Red. Wojciech Kojs
Ewa Wysocka
Dowiadczanie ¿ycia w m³odoci problemy, kryzysy i strategie ich rozwi¹zywania. Pró- ba opisu strukturalno-funkcjonalnego
Nr indeksu 330566 PL ISSN 0137‑706X (wersja drukowana) ISSN 2353‑9682 (wersja elektroniczna)
Copyright © 2009 by
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego Wszelkie prawa zastrzeżone
Publikacja będzie dostępna — po wyczerpaniu nakładu — w wersji internetowej:
Central and Eastern European Online Library www.ceeol.com
Redaktor
BARBARA KONOPKA Projekt okładki i szaty graficznej
BEATA MAZEPA ‑DOMAGAŁA Redaktor techniczny MAŁGORZATA PLEŚNIAR Korektor
LIDIA SZUMIGAŁA
Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice www.wydawnictwo.us.edu.pl
e‑mail: wydawus@us.edu.pl
Wydanie I. Nakład: 280 + 50 egz. Ark. druk. 17,25. Ark.
wyd. 18,5. Papier offset. kl. III, 80 g Cena 30 zł (+ VAT) Łamanie: Pracownia Składu Komputerowego
Wydawnictwa Uniwersytetu Śląskiego
Druk i oprawa: EXPOL, P. Rybiński, J. Dąbek, Spółka Jawna ul. Brzeska 4, 87‑800 Włocławek
Zasady opracowania materia³ów 1. Redakcja przyjmuje teksty nigdzie dot¹d nie publikowane.
2. Nadsy³ane prace bêd¹ recenzowane, a nastêpnie omawiane na posie- dzeniach Redakcji, która podejmie decyzjê w sprawie zakwalifikowania ich do druku. O decyzji Redakcji Autor zostanie poinformowany. W przy- padku niezakwalifikowania artyku³u do druku zostanie on zwrócony Autorowi. (Prace realizowane miêdzy innymi w ramach grantu powin- ny byæ opatrzone informacj¹ o rodzaju, numerze i tytule problemu ba- dawczego).
3. Objêtoæ tekstu nie mo¿e przekraczaæ 16 stron maszynopisu, ³¹cznie z bi- bliografi¹, przypisami, tabelami, rysunkami. Wyj¹tek od tej zasady sta- nowi¹ jedynie artyku³y zamówione.
4. Materia³y przekazane do redakcji powinny zawieraæ:
komputerowy wydruk tekstu wraz z dyskietk¹, ewentualnie maszy- nopis tekstu (znormalizowany, w dwóch egzemplarzach) wraz z bi- bliografi¹ (uporz¹dkowan¹ alfabetycznie, w uk³adzie nazwisko/data),
tabele, rysunki (wydruk oraz dyskietka, ewentualnie wykonane sta- rannie na kalce technicznej, opisane, w jednym egzemplarzu),
streszczenia w jêzyku polskim i w jêzyku angielskim,
przypisy: bibliograficzne (podane w tekcie g³ównym, umieszczone w nawiasach w uk³adzie nazwisko/data), rzeczowe (opatrzone cyfr¹ odpowiadaj¹c¹ numeracji ci¹g³ej przypisów w tekcie g³ównym, napi- sane na oddzielnej stronie),
informacje o Autorze (imiê i nazwisko, tytu³, stopieñ naukowy i za- wodowy, specjalnoæ, stanowisko i miejsce pracy, aktualnie pe³nione funkcje w stowarzyszeniach i towarzystwach krajowych i zagranicz- nych, adres do korespondencji, adres domowy, numer telefonu).
WARUNKI PRENUMERATY
Warunkiem regularnego otrzymywania Chowanny jest z³o¿enie zamówienia na prenumeratê roczn¹. W roku 2009 oprócz stale ukazuj¹cych siê numerów zosta³
wydany dodatkowy, jubileuszowy tom czasopisma. Cena ka¿dego z tomów wyniesie 30 z³.
Zamówienia prosimy wysy³aæ pod adresem:
WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU L¥SKIEGO UL. BANKOWA 12B, 40-007 KATOWICE
www.wydawnictwo.us.edu.pl e-mail: wydawus@us.edu.pl
tel. (032) 359-15-70
Bie¿¹ce numery mo¿na nabywaæ bezporednio w ksiêgarni Wydawnictwa ul. Bankowa 12 (budynek rektoratu) lub zamawiaæ korespondencyjnie.
Subscription orders for all the magazines published in Poland available through the local press distributors or directly through the:
Foreign Trade Enterprise ARS POLONA
Krakowskie Przedmiecie 7, 00-950 Warszawa, Poland Bank Account: Bank Handlowy SA w Warszawie 201061-710-1310
Ksiêgarnia Wysy³kowa
LEXICON
Maciej Woliñski
skrytka pocztowa 957, 00-950 Warszawa 1 tel./fax (022) 625-01-29, (022) 648-41-23
e-mail: lexicon@medianet.pl KOLPORTER SA ul. Strycharska 6 25-659 Kielce
