opracowany w ramach projektu
„Tworzenie programów nauczania oraz scenariuszy lekcji i zajęć wchodzących w skład zestawów narzędzi edukacyjnych wspierających proces kształcenia ogólnego w zakresie kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych do poruszania się na rynku pracy”
dofinansowanego ze środków Funduszy Europejskich w ramach
Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty Warszawa 2019
SCENARIUSZ LEKCJI
Program nauczania matematyki dla szkoły podstawowej
ZOFIA
MUZYCZKA UŁAMKI,
UŁAMKI…
dr Anna Rybak
Agnieszka Ratajczak-Mucharska dr Beata Rola
Redakcja językowa i korekta – Editio Projekt graficzny i projekt okładki – Editio Skład i redakcja techniczna – Editio Warszawa 2019
Ośrodek Rozwoju Edukacji Aleje Ujazdowskie 28 00-478 Warszawa www.ore.edu.pl
Publikacja jest rozpowszechniana na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Użycie niekomercyjne 4.0 Polska (CC-BY-NC).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/deed.pl
3
Tytuł zajęć:
Ułamki, ułamki…
Dział w podstawie programowej:
Ułamki zwykłe i dziesiętne
Klasa:
V szkoły podstawowej
Czas realizacji:
45 minut
Cele
Cel główny: Rozwijanie biegłości w zapisie i działaniach na ułamkach.
Cele szczegółowe (w przypadku uczniów ze SPE należy uwzględnić IPET/PDW):
Uczeń:
skraca i rozszerza ułamki zwykłe,
zapisuje ceny artykułów w postaci ułamków zwykłych lub liczb mieszanych,
zapisuje ułamki zwykłe o mianownikach, które można rozszerzyć do 100 w postaci ułamków dziesiętnych i na odwrót,
zauważa sytuacje, w których przydatna jest umiejętność szybkiej zmiany sposobu zapisu ułamków,
wyciąga wnioski dotyczące zastosowań ułamków zwykłych oraz liczb mieszanych,
zauważa zmiany w swojej dotychczasowej wiedzy i porównuje ją z poprzednią,
formułuje uogólnienia.
Cele wychowawcze (w przypadku uczniów ze SPE należy uwzględnić IPET/PDW):
wdrażanie do samodzielnej pracy,
wdrażanie do staranności przy wykonywaniu zadań,
rozwijanie umiejętności współpracy w zespole,
rozwijanie aktywności poznawczej uczniów z uwzględnieniem ich indywidualnych potrzeb,
rozwijanie odpowiedzialności za własne uczenie się.
Metody prowadzenia lekcji:
pokaz, dyskusja, metoda ćwiczeniowa, gra dydaktyczna
Formy pracy:
jednolita, indywidualna, binarna, grupowa
Środki dydaktyczne:
uczniowie – każdy przynosi po kilka etykiet z cenami; nauczyciel – etykiety z cenami zapisanymi na dwa sposoby – jako wyrażenia dwumianowane oraz w formie liczby dziesiętnej, plansza do wypełnienia, karty do gry dla każdego zespołu
Podstawę teoretyczną scenariusza stanowi konstruktywistyczna teoria uczenia się.
OPIS PRZEBIEGU LEKCJI:
CZĘŚĆ WSTĘPNA LEKCJI (8–10 minut):
powitanie, sprawdzenie, czy uczniowie przy każdym stoliku mają etykiety z cenami,
rozmowa o przekształcaniu ułamków – przykładowe ustalenia/pytania niezbędne w dalszej części lekcji:
a) co to znaczy: skrócić ułamek?
b) wykonanie przez chętnych uczniów kilku bardzo prostych przykładów – zapis na tablicy,
c) jak rozszerzamy ułamki zwykłe?
d) chętni uczniowie rozwiązują kilka przykładów dotyczących rozszerzenia mianownika do 100,
rozmowa o znaczeniu i rozumieniu zapisów na etykietach – przykładowe ustalenia/
pytania niezbędne w dalszej części lekcji:
a) mam etykietę z napisem: 23 zł 40 gr, ale co może oznaczać napis na innej etykiecie: 15,70 zł?
b) złotówka – ile to groszy?
c) ile to pieniędzy: 100z³ 9 35
?
CZĘŚĆ WŁAŚCIWA LEKCJI (25–30 minut):
1. Zadaniem każdej pary uczniów jest zapisanie cen widniejących na przyniesionych etykietach w postaci ułamków zwykłych/liczb mieszanych. Wskazani uczniowie odczytują rozwiązania.
2. Wypełnianie przez zgłaszających się uczniów planszy: albo rozszerzenie (do mianownika 100) ułamka zwykłego i zapis w postaci dziesiętnej, albo zamiana na ułamek zwykły i skrócenie.
3. Czteroosobowe zespoły grają w karty: jest to gra „Piotruś”; parę stanowią karty, na których jest różnie zapisana liczba o tej samej wartości, np. 2,30 oraz 2
10
3 (karty mogą zostać wykonane przez nauczyciela, jak również przez uczniów np. na zajęciach
z techniki lub informatyki).
CZĘŚĆ KOŃCOWA LEKCJI (5 minut):
podsumowująca rozmowa o różnych sposobach zapisywania liczb oraz ich zastosowaniach,
uzyskanie od uczniów opinii w zakresie: czy coś sprawiło kłopot?
5
uporządkowanie pomocy, pożegnanie.
Ocena ucznia ze SPE powinna uwzględniać jego możliwości oraz, jeżeli ma opracowany, jego indywidualny plan IPET/PDW. W przypadku pracy zespołowej i właściwie dobranych zadań ocena będzie się pokrywała z oceną zespołu.
Komentarz metodyczny
W trakcie zajęć nauczyciel zwraca uwagę na dobór dzieci w zespołach, tak aby uczniowie tworzyli zróżnicowane pod względem możliwości pary (dwoje uczniów o mniejszych możliwościach edukacyjnych nie powinno być razem w parze/
zespole). Należy uwzględnić (przygotować) dodatkowe zadania dla uczniów o większych możliwościach edukacyjnych.
Jeżeli w klasie znajduje się dziecko (dzieci) z niepełnosprawnością, należy przygotować dodatkowe środki dydaktyczne uwzględniające daną niepełnosprawność dziecka.
Dzieci z niższymi możliwościami edukacyjnymi mogą mieć na początku trudność w przeliczaniu jednostek. Jeżeli nauczyciel ma możliwość wykorzystania na lekcji matematyki komputerów (laptopów) z dostępem do Internetu i uda się wygospodarować kilka minut, dzieci mogą na portalu edukacyjnym
(np. matzoo.pl) zrobić ćwiczenia z zamiany sposobu zapisu ułamków.
Zadanie nie powinno sprawić uczniom kłopotu, jeśli oprzemy się na doświadczeniach „sklepowych” – piątoklasista wielokrotnie robił zakupy.
