UNI VERSIT ATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN—POLONIA
VOL. XXXIV, 7 SECTIO C 1979
Instytut Biologii UMCS Zakład Botaniki Ogólnej
Barbara WROŃSKA
Materiały do poznania śluzowców (Myxomycetes) Lubelszczyzny. Część II
MaTepnajibi k M3y*ieHmo MMKCOMWueTOB (Myxomycetes) JIiobJUfHiiiHHbi. HacTb II Materials to the Knowledge of Sliime Moulds (Myxomycetes) of the Lublin Region.
Part II
W latach 1975—1977 kontynuowano badania nad śluzowcami Lubelszczyzny.
Zebrane materiały pochodzą z Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego, Roztoczańskiego Parku Narodowego (RPN) i rezerwatu leśnego Szum nad Tanwią. Oznaczono je na podstawie opracowań Krzemieniewskiej (2), Listera (3) oraz Rosta
fińskiego (4) i złożono w Zielniku Zakładu Botaniki Ogólnej Instytutu Biologii UMCS w Lublinie.
Zarodnie śluzowców zbierano głównie na rozkładającym się drewnie drzew liś
ciastych i iglastych. Rzadziej spotykano je na ekskrementach zwierząt (Didymium difforme) i na żywych roślinach zielnych (np. Diderma testaceum, Spumaria spon- giosa, Physarum cinereum). Badania prowadzono w okresie od kwietnia do listopa
da (tab. 1). Niewiele gatunków znaleziono na wiosnę: w kwietniu — 2 gatunki w maju — 3 gatunki. Najwięcej zebrano ich w miesiącach letnich i jesiennych:
czerwiec — 15 gatunków, lipiec — 12 gatunków, sierpień — 32 gatunki, wrzesień — 24 gatunki, październik — 13 gatunków.
Wymienione gatunki nie były uwzględnione w poprzedniej pracy (6) lub po
chodzą z nowych stanowisk. Na uwagę zasługują następujące gatunki: Diderma testaceum (Sc h rad.) Pers., Lamproderma violaceum Rost, Cribraria intricata Sc h rad., Lycogala epidendrum Fr. var. tessellatum Lister, Perichaena de- pressa Lister, które należą do rzadziej spotykanych w Polsce. Rozmieszczenie ich podano w systematycznym wykazie zebranych gatunków.
Wyrażam serdeczne podziękowanie Pani dr W. Stojanowskiej za spraw
dzenie niektórych oznaczeń gatunków oraz Panu doc. dr hab. B. Sałacie za cenne rady dotyczące ich opracowania.
(+) Taksony nowe dla Lubelszczyzny.
5
Annales, sectio C, vol. XXXIV66
Barbara WrońskaWYKAZ ZEBRANYCH GATUNKÓW I ICH STANOWISK
PU1SAKALŁ.S
Physaraceae
(+) Fuligo rufa R. E. Fr. Na pniaku dębu: rez. Brzeziczno, 12 X 1977, leg. M. Chmiel.
Fuligo septica G m e 1 i n var. septica. Na kłodzie buka w Abietetum polonicum: RPN — rez. Bukowa Góra, 15 IX 1977.
(+) Fuligo septica G melin var. flava Pers. Na silnie zmurszałej kłodzie buka w Abietetum polonicum: RPN — rez. Bukowa Góra 15 IX 1977.
(+) Badhamia macrocarpa (C es.) Rost. Na spróchniałej kłodzie jodły w Abietetum polonicum: RPN — rez. Bukowa Góra, 23 III 1977, leg.
M. Chmiel.
Tab. 1. Wykaz gatunków śluzowców zebranych na Lubelszczyźnie w latach 1964—1977 A list of Myxomycetes species collected in the Lublin region in 1964—1977
__ . , Miesiące — Months
Nazwa gatunku __________________Z____________
Name of species IV V VI VII VIII IX X XI
Stemonitis pallida W i n g a t e + +
Stemonitis smithii M a c b r. +
Didymium melanospermum (Per s.) + 4- ++ + + +
M a c b r.
Stemonitis fusca R o t h. + + + + + + +++ + + +
Lycogala epidendrum Fr. + + ++ ++ + + ++ ++ + +
var. epidendrum
Physarum cinereum (B a t s c h.) +++ +++ ++
Pers.
Physarum nutans Pers. + 4-4- ++
Didymium minus Morgan + -1-
Didymium sąuamulosum (A 1 b. + +
et S c h w.) F r.
Stemonitis ferruginea E h r b. + + ++ + + ++
Cribraria intricata S c h r a d. + +
Lycogala epidendrum F r. + +
var. tessellatum Lister
Arcyria denudata Wettstein + +++ ++
Arcyria ferruginea S a u t e r + +
Arcyria incarnata Pers. + + ++
Arcyria nutans (Buli.) G r e v. + + + + 4- +
Trichia scabra Rost. + +++ ++ ++
Trichia fauoginea Pers. + + +++ +++ +++ ++
Leocarpus fragilis (D i c k s o n) + + +++ ++
Rost.
Comatrichia elegans (R a c i b.) Lister
Cribraria splendens (S c h r a d.) Pers.
Lycogala exiguum Morgan Arcyria cinerea (Buli.) Pers.
Arcyria cornuvioides R a c i b.
Ciąg dalszy tab. 1 — Table 1 continued
Nazwa gatunku Miesiące — Months
Name of species IV V VI VII VIII IX X XI
Arcyria insignis K a 1 c h. +
et C o o k e
Fuligo septica Gmelin + + + +
var. septica
Badhamia panicea Rost. +
var. conferta R a c i b.
Physarum aurantium Pers. +
Physarum globuliferum (B uli.) +
Pers.
Physarum leucophaeum F r. 4- + 4-
Spumaria spongiosa (L ey s &) 4-
Jahti
Didymium clauus (Alb. et S c h w.) 4-4- 4-
Rabenhorst
Diderma testaceum (S c hr a d.) 4- 4-
Pers.
Stemonitis carolinensis M a c b r. 4-
Lamproderma arcyrionema Rost. +
Lamproderma violaceum Rost. 4-
Cribraria dictydioides C o o k e 4-
et B a 1 f.
Cribraria macrocarpa Schrad. 4-4-
Dictydium cancellatum (B a t s c h) 4-
M a c b r.
Tubifera ferruginosa Gmelin 4-4- 4-4-
Arcyria pomiformis Rost. 4-4-
Trichia varia Pers. ++ 4-4- + 4-
Hemitrichia clauata Rost. 4-4- 4-4- 4-
Hemitrichia serpula (S c o p.) R o s t. 4-4-
Trichia decipiens Pers. +++ 4-4-4- 4-4-
Trichia floriformis (S c h w.) + + + +++ +++
G. Lister
Fuligo septica Gmelin 4-
var. flaua Pers.
Physarum psittacinum D i t m. 4-
Didymium difforme (Pers.) Duby 4- 4-
Cribraria rufa (R o t h.) Rost. 4-
Dictydium cancellatum (B a t s c h.) 4-
M a c b r . var. anomalum M a c b r.
Lycogala flavo-fuscum (E h r b.) 4-
Rost.
Perichaena depressa L i b e r t +
Arcyria affinis Rost. 4-
Hemitrichia leiocarpa Lister +
Hemitrichia uesparium (B a t s c h) 4-4-
M a c b r.
Trichia persimilis K a r s t. ++ + 4-4-4-
Fuligo rufa R. E. F r. 4-
Trichia contorta (D i t m a r) Rost. +
Trichia inconspicua Rost. 4-
Objaśnienia: + nielicznie, ++ dość licznie, + + + licznie.
Explanation: + not numerous, ++ falrly numerous, + + + numeirous.
68
Barbara Wrońska(+) Badhamia panicea Rost. var. conferta Racib. Na kępce żura
winy: rez. Jez. Długie, 31 VIII 1977.
(+) Physarum cinereum (Batsch.) Pers. Na opadłych gałązkach i liściach buka, na różnych roślinach zielnych (Viola sylvestris, Hepatica nobilis, Asperula odorata, Majanthemum bifolium, Mycelis muralis, Lu- zula pilosa, Ajuga reptans, Oxalis acetosella, Asarum europaeum) oraz młodych siewkach jodły: RPN — uroczysko Maziarki, 16 VI 1977. Na ży
wych liściach Silene inflata: rez. Durne Bagno, 29 IX 1977. Na opadłych gałązkach jodły, liściach buka i na Oxalis acetosella w Abietetum poloni- cum: RPN — rez. Nart, 101X 1976. Na żywych roślinach zielnych (Ga- lium vemum, Galeobdolon luteum i Oxalis acetosella) w Fagetum car- paticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1977.
(+) Physarum globuliferum (Buli.) Pers. Na spróchniałej kłodzie buka w Fagetum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976.
Physarum nutans Pers. Na spróchniałych kłodach i opadłych gałę
ziach buka w Fagetum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII1976 i uroczysko Maziarki, 14 VI 1977.
Leocarpus fragilis (D i c k s o n) Rost. Na kłodzie buka w Abietetum polonicum: RPN — rez. Bukowa Góra, 15 IX 1977.
Didymiaceae
Spumaria spongiosa (L e y s s.) J a h n. Na łodygach roślin zielnych:
rez. Jez. Długie 31 VIII 1977.
Didymium clavus (Alb. et S c h w.) Rabenhorst. Na spróchniałej kłodzie buka w Fagetum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VII1976 i w Abietetum polonicum: rez. Bukowa Góra, 15 IX 1977.
Didymium dif formę (Pers.) Duby. Na ekskrementach zwierząt w Fagetum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 12 IX 1977 i na opadłych liściach jemioły: rez. Bukowa Góra, 15 IX 1976.
Didymium melanospermum (Pers.) M a c b r. Na uschniętych, opad
łych gałązkach jodły w Abietetum polonicum: RPN — rez. Bukowa Góra, X 1976. Na opadłych igłach modrzewia, na skraju młodnika sosnowego:
RPN oddz. 105, 22 X 1977, leg. M. Chmiel.
Didermaceae
(+) Diderma testaceum (S c h r a d.) P e r s. Na opadłych, zbutwiałych liściach olszy w Vaccinio uliginosi-Pinetum: rez. Moszne, 1 IX 1976 i na Bidens cemuus (żywe rośliny) rez. Swierszczów, 31 VIII 1977. Gatunek rzadki na terenie Polski. Notowany z Puszczy Białowieskiej, okolic War
szawy, Krakowa i z Tatr (2).
Ryc. 1. Włośnia i zarodniki;
Oapilicium and spores;
a — Diderma testaceum (Schrad.) Pers., b — Perichaena depressa L i b e r t
STEMUNITAL.ES
Stemonitaceae
Stemonitis ferruginea Ehrb. Licznie na spróchniałej kłodzie buka w Abietetum polonicum: RPN — rez. Bukowa Góra, 15 IX 1977. Na spróch
niałej kłodzie jodły w Fagetum carpaticum: RPN — uroczysko Maziarki, 14 VI 1977.
Stemonitis fusca R o t h var. fusca. Na kłodzie jodły w Abietetum po
lonicum: RPN — uroczystko Horodzisko, 10 V 1977 i w Fagetum carpa- licum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976. Na łodyżkach torfowca w Spha- gnetum medi: rez. Brzeziczno, 8 VII 1977.
Stemonitis fusca R o t h. var. rufescens Lister. Na spróchniałej kło
dzie buka w Fagetum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976 i w Abietetum polonicum: RPN — rez. Bukowa Góra, 15 IX 1977.
Lamprodermaceae
(+) Lamproderma arcyrionema Rost. Na silnie spróchniałej kłodzie jodły: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976.
Lamproderma uiolaceum Rost. Nielicznie na kłodzie buka w Abie
tetum polonicum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976. Gatunek rzadki na terenie Polski. Notowany dotychczas z Puszczy Białowieskiej (2) i z Dol
nego Śląska (1).
70
Barbara WrońskaCKIBKAMALUS
Cribrariaceae
(+) Cribraria dietydioides Cooke et Balf. Na spróchniałej kłodzie jodły w Fagetum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1977.
Cribraria macrocarpa S c h r a d. Na spróchniałej kłodzie jodły w Fa
getum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976.
Cribraria intricata S c h r a d. Na omszonej kłodzie jodły: RPN — uro- czystko Maziarki, 14 VI 1977. Gatunek rzadki na terenie Polski. Notowa
ny z Puszczy Białowieskiej, Karpat (2) i ze Śląska (5).
(+) Cribraria ruja (R o t h.) Rost. Na silnie zmurszałej kłodzie buka w Abietetum polonicum: RPN — rez. Bukowa Góra, 15 IX 1977.
(+) Dietydium cancellatum (Batsch.) Macbr. var. anomalum Macbr. Na silnie spróchniałym drewnie jodły w Abietetum polonicum:
RPN — rez. Nart, 10 IX 1976.
t,NTŁłUUlALtSS
Tubijeraceae
Tubijera ferruginosa G m e 1 i n. Na spróchniałej kłodzie jodły w Fa
getum carpaticum i Abietetum polonicum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976. Na opadłych igłach sosny w Vaccinio myrtilli-Pinetum: RPN — rez.
Bukowa Góra, 15 IX 1977.
Lycogalaceae
Lycogala epidendrum (L.) Fr. var. epidendrum. Na spróchniałej kło
dzie buka w Fagetum carpaticum: RPN — uroczystko Horodzisko, 10 V 1977. Na pniu sosny w Eriophoro sphagnetum-Betuletosum: rez. Brzezicz- no, 8 VII 1977. Na zmurszałym drewnie jodły i świerka w Querco-Picee- tum: rez. Szum nad Tanwią, 25 XI 1975.
(+) Lycogala epidendrum F r. var. tessellatum Lister. Na silnie spróchniałym drewnie buka w Fagetum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976. Na pniu jodły: RPN — uroczysko Maziarki, 14 VI 1977. Od
miana rzadziej notowana na terenie Polski. Nieliczne jej okazy znaleziono w Karpatach i na Dolnym Śląsku (2).
TKICHIABH.S
Perichaenaceae
(+) Perichaena depressa Libert. Na silnie zmurszałej kłodzie buka
w Abietetum polonicum: RPN — rez. Bukowa Góra, 15 IX 1977. Gatunek
rzadki na terenie Polski. W r. 1872 Aleksandrowicz zbierał go
w Ogrodzie Botanicznym w Warszawie, Krupa — na Podkarpaciu, Schroeter — w okolicach Opola na Śląsku (2). Ze Śląska wymienia go również Stojanowska (5).
Arcyriaceae
Arcyria cornuuioides Racib. Na spróchniałej kłodzie buka w Fage- tum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976.
Arcyria denudata Wettstein. Licznie na kłodzie jodły w Fagetum carpaticum i Vaccinio myrtilli-Pinetum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976 i 21 VI 1977.
Arcyria nutans (Buli.) G r e v. Licznie na spróchniałych pniach i kło
dach buka w Fagetum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976, Jarugi, 10 IX 1976 i uroczysko Maziarki, 14 VI 1977.
Trichiaceae
Trichia decipiens M a c b r. Na kłodzie jodły w Abietetum polonicum:
RPN — uroczysko Horodzisko, 10 V 1977. Na drewnie sosny w Vaccinio myrtilli-Pinetum i na drewnie jodły w Abietetum polonicum: rez. Szum nad Tanwią, 25 XI 1975.
Trichia fauoginea Pers. Na spróchniałych kłodach buka i jodły w Fa
getum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976. Na drewnie jodły w Abietetum polonicum: RPN — rez. Obrocz, 13 XI 1976 i rez. Szum nad Tanwią, 25 XI 1975.
Trichia floriformis (Schw.) G. Lister. Na omszonej kłodzie brzozy w Tilio-Carpinetum: rez. Bachus, IX 1976. Na kłodzie jodły w Fagetum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976.
Trichia persimilis K a r s t. Na spróchniałej kłodzie jodły w Abietetum polonicum: RPN — rez. Nart, 10 IX 1976 i rez. Obrocz, 13 XI 1976.
Trichia scabra Rost. Na omszonej kłodzie jodły i na starych owocni- kach Fomes fomentarius w Fagetum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976. Na spróchniałym pniu jodły: RPN — uroczysko Maziarki,
14 VI 1977.
Trichia varia Pers. Na spróchniałej kłodzie buka w Abietetum polo
nicum: RPN — rez. Bukowa Góra, 15 IX 1977.
Hemitrichia clauata Rost. Na silnie spróchniałej kłodzie jodły w Fa
getum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976 i w Abietetum polonicum: RPN — rez. Obrocz, 13 XI 1976.
(+) Hemitrichia serpula (Scop.) Rost. Na spróchniałej kłodzie buka
w Fagetum carpaticum: RPN — rez. Czerkies, 20 VIII 1976.
72
Barbara Wrońska PIŚMIENNICTWO1. Firich M.: Przyczynek do znajomości śluzowców Dolnego Śląska. Acta Soc.
Bot. Pol. 31, 153—168, (1962).
2. Krzemieniewska H.: Śluzówce Polski na tle flory śluzowców europej
skich. PWN, Warszawa 1960, 1—315.
3. Lister A: Monograph of the Mycetozoa. British Museum, London 1911 1—302.
4. Rostafiński J.: Śluzówce. Monografia. Nakład. Bibl. Kórnickiej,, Paris 1875, 1—432.
5. Stojanowska W.: Flora śluzowców Gór Kacza wskich na tle śluzowców Śląska. Acta Univ. Wrat., Prace Bot. 16, 9—72 (1972).
6. Wrońska B.: Materiały do znajomości śluzowców (Myxomycetes) Lubelszczyz
ny. Ann, Undv. Mariae Curie-Skłodowska sectio C 35, 471—476 (1974).
PE3IOME
npwBOflHTCH nepeneHb 39 bhaob murcomuuctob, coópaHHbix Ha TeppMTOpnw JIio- ÓJiMHiumibi. 3acjiyjKMBaiOT bhmmhhmh cjie^yiomwe BWflbi, npniiafljie>Kaiune k peflKO BCTpeuaeMbiM b Ilojibiiie: Diderma testaceum (S c h r a d.) Pers., Lamproderma vio- laceum Rost., Cribraria intricata S c h r a d., Lycogala epidendrum F r. var. tessel
latum Lister, Perichaena depressa Lister. Hobmmh fljia JlK>6jinnmmibi TaKco- iiaMM OKa3ajmcb: Fuligo rufa R. E. F r., Fuligo septica G melin var. flava Pers., Badhamia macrocarpa (Ces.) R o s t. Badhamia panicea Rost. var. conferta R a- c i b., Physarum cinereum (B a t s c h.) Pers., Physarum globuliferum (Buli.) Per s., Diderma testaceum (S c h r a d.) Pers., Lamproderma arcyrionema Rost., Cribra
ria dictydioides C o o k e et B a 1 f., Cribraria rufa (R o t h.) R o s t., Dictydium can- cellatum (Batsch.) Ma c b r. var. anomalum Macbr., Lycogala epidendrum Fr.
vair. tessellatum Lister, Perichaena depressa Libert, Hemitrichia serpula (S c o p.) Rost.
SUMMARY
A list of 39 Myxomycetes species collected in the Lublin region is given.
The following species deserve attention: Diderma testaceum (Sc hr ad.) Per s., Lamproderma uiolaceum Rost., Cribraria intricata S c h r a d., Lycogala epiden
drum F r. v a r. tessellatum Lister, Pericheana depressa Lister, which belong to a group of rare species in Poland. New taxons in the Lublin region are: Fuligo rufa R. E. F r., Fuligo septica G m e 1 i n var. flava Pers., Badhamia macro
carpa (C e s.) Rost., Badhamia panicea Rost. var. conferta R a c i b., Physa
rum cinereum (Batsch.) Pers., Physarum globuliferum (Buli.) Pers., Di
derma testaceum (S c h r a d.) Pers., Lamproderma arcyrionema Rost., Cribraria dictydioides Cooke et Balf., Cribraria rufa (Roth.) Rost., Dictydium cancel- latum (Batsch.) Macbr. var. anomalum Macbr., Lycogala epidendrum F r.
var. tessellatum Lister, Perichaena depressa Libert, and Hemitrichia serpula (S c o p.) Rost.
