Kinderdagverblijf Tuttemetot te Almere

KINDERDAGVERBLIJF TUMMETOT TE ALMERE Dokumentatie en beknopte evaluatie

D.J.M. van der Voordt D. Vrielink

H.B.R. van Wegen

CENTRUM VOOR ARCHITEKTUURONDERZOEK

Technische Hogeschool Delft - Afdeling der Bouwkunde i.s.m. STICHTING RUIMTE te Rotterdam

INHOUD

o

INLEIDING 1 DOCUMENTATIE 2 ORGANISATORISCHE OPZET 3 PLANONTWIKKELING 4 GEBOUW IN GEBRUIK 5 DISCUSSIE/SAMENVATTING 1 3 7 8 13 22

~~---~--- - - - _ . _ -

-

----I

1

-O. INLEIDING

Deze evaluatie van de bouwkundige opzet van het kinderdagverblijf Tummetot te Almere, maakt onderdeel uit van een uitgebreider onder-zoek naar de huisvesting van kinderdagverblijven in Nederland. Doel van dit onderzoek is om een beter inzicht te ontwikkelen in de wensen en eisen die leven m.b.t. de ruimtelijke accomodatie van

kinderdagverblijven. Om de nodige informatie te verzamelen worden verschillende wegen bewandeld:

a. Documentatie en vergelijkende plattegrond-analyse van ca 25 kinder-dagverblijven, die variëren naar grootte, bouwjaar, functie

(alleen kinderdagverblijven of ook buitenschoolse opvang en/of peuterspeelzaal) en huisvesting (verbouw of nieuwbouw, apart of onderdeel uitmakend van een groter complex). In verband hiermede is tevens een bezoek gebracht aan deze kinderdagverblijven en zijn gesprekken gevoerd met één of meer 1 ei ds ters.

b. Evaluatie van enkele zorgvuldig geselecteerde kinderdagverblijven, hetzij als volledige case-study, hetzij gericht op enkele specifieke deelaspecten.

c. Literatuuronderzoek.

d. Gesprekkken met sleutelpersonen.

Deze evaluatie is één van de case-studies van weg b.

De keuze van dit kinderdagverblijf is gebaseerd op de volgende kenmerken: het betreft een recentelijk gebouwd en als zodanig ontworpen gebouw (in gebruik sinds februari 1982),

het gebouw is uitgevoerd in hout-skeletbouw, met toepassing van vloer-verwarming en veel aandacht voor warmteisolatie,

bij de planontwikkeling is getracht rekening te houden met veranderende samenstelling van de groepen,

de omvang van het kinderdagverblijf is erg beperkt.

Om de totstandkoming en het functioneren van het gebouw te kunnen evalueren zijn gesprekken gevoerd met: de leidsters, inclusief de hoofdleidster/ directrice en de architect.

2

-Daarbij zijn enerzijds de organisatie en de activiteiten c.q. het ruimtegebruik aan de orde gesteld en anderzijds de geschiktheid van de ruimtelijke accommodatie met het oog op deze activiteiten. Daarnaast zijn enkele archiefstukken geraadpleegd en is het functioneren in de praktijk ter plaatse bekeken.

l

_I

Dokumentatie ALGEMENE GEGEVENS Adres Instelling Ingebruikname Opdrachtgever Eigenaar Ontwerper Typering ORGANISATORISCHE GEGEVENS Soort kinderdagverblijf Samenstelling groepen groep leeftijd aantal 6 wk-I jr 4 (6) 2 j r-2! j r 8 (13) 3 2!jr-4 Jr 14 (21) totaal 6 wk-4 jr 26 (40) Situering o

=

.

~.

~

.

.

> , ' /"/ . \ ) TUMMETOT ALMERE Goede~erf I, 1357 AM Almere

Beheerscommissie (ex. artikel 61) kinderdag-verblijf

1982

Openbaar Lichaam Zuidelijke Ijsselmeerpolders Idem

Afd. Publieke Werken ZIJP Architect: T.K. Tichelaar

In hout-skeletbouw uitgevoerd, vrijstaand KDV in één bouwlaag, gesitueerd in een groenge-bied aan de rand van een woongebied in Almere-haven

kinderdagverblijf voor kinderen van 6 weken tot 4 jaar

Samenstelling personeel

directrice/groepsleidster 4 groepsleidsters (5 pers.)

!

schoonmaak (extern)

_ _ _ _ _ _ _ 4 -TUMMETOT speel rust rUimte 15...,2 ALMERE doorsnede .1 - I - ~ -' I •

- 5 -____ ~ _________________________ TUMMETOT

ALMERE

TOELICHTING PLAN

sterk symmetrische plan-ontwikkeling met groepsruimten gelegen rondom een centrale speelhal

de sterk gelede groepsruimten hebben elk een eigen buiten speelgebied . centrale hal vooral in gebruik bij binnenkomst en vertrek van de

kin-deren (weinig als speelruimte i.v.m. geluidoverlast)

groepsruimten d.m.v. flinke schuifdeuren te koppelen aan centrale hal toiletruimte/badkamer op overgang binnen/buiten

inpandige slaapruimte baby's zelden in gebruik, ontworpen als vierde groepsruimte tezamen met speelhok ernaast

personeelsruimte in gebruik bij vergaderingen en huishoudelijke acti-viteiten, niet als pauze-ruimte

keuken is tevens trefpunt van de leidsters

OPPERVLAKTE ANALYSE Nuttige vloeroppervlakte _{299 m2 72%} primaire hoofdruimten _{231 m2 56%} secundaire hoofdruimten _{35 m2 8%} nevenruimten _{33 m2} 8% Verkeersoppervlakte _{79 ro2} 19% circulatieruirote _{12 ro2 3%} combinatie spelen/circulatie _{67 ro2 16%} Installatieruirote _{6 ro2} 1% Constructie-oppervlakte _{33 m2} 8%

Totaal bruto gebouwoppervlakte _{417 ro2 92%}

Terrein oppervlakte _{1200 m} 2 _100%

bebouwd terrein _{417 ro2 35%}

6

-- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- -- TUMMETOT ALMERE

-c

1 2 3 " ~ 5 ? e 9 lOm

7

-2. ORGANISATORISCHE OPZET

Het K.D.V. biedt op dit moment plaats aan 26 kinderen in leeftijd variërend van 6 weken tot 4 jaar en verdeeld over drie groepen. Bij de planontwikkeling is de mogelijkheid open gehouden ook nog 4 tot 6jarige kinderen op te kunnen vangen (nu geen subsidie voor meer leidsters).

De drie groepen beschikken elk over eigen ruimten en zijn als volgt samengesteld:

groep 1 groep 2 groep 3

4 kinderen van 6 weken - 1 jaar (6 kinderen ingeschreven) 8 kinderen van 1 jaar - 2~ jaar (13 kinderen ingeschreven) 14 kinderen van 2~ jr - 4 jaar (21 kinderen ingeschreven) De leiding bestaat uit:

1 directrice, die ook voor 50% groepsleidster is 4 full-time en één half-time groepsleiästers.

Getracht wordt de gang van zaken zo te regelen dat de praktische voor-delen van horizontale groepen te combineren zijn met voorvoor-delen van verticale groepen.

Zo spelen in principe alle aanwezige kinderen tot 9 uur IS morgens

en na 4 uur IS middags gezamenlijk in de centrale speelhal. Op

vrijdag-ochtend komen zoveel mogelijk alle kinderen en leidsters bij elkaar, terwijl zo nu en dan kinderen luit eten l gaan bij de buren.

Afgezien van de lange wachtlijst is men tevreden met de omvang van het kinderdagverblijf. Iedereen kent iedereen zodat weliswaar elk kind zijn eigen groep, leidster en ruimte heeft, maar toch het gehele dag-verblijf voor iedereen een veilige plek is.

Hoewel in principe elk kind op het kinderdagverblijf terecht kan, maakt de beperkte plaatsingsmogelijkheid een zekere selectie nodig.

Zestig procent van de plaatsen is voor kinderen uit gezinnen waarin sprake is van een zekere urgentie (b.v. langdurige ziekte in het gezin, alleenstaand ouderschap, een laag inkomen).

In feite zijn er de volgende criteria waaraan plaatsing getoetst wordt: 1. mate van urgentie voor het gezin.

2. tijdstip van inschrijving (plaats op de wachtlijst). 3. de leeftijd van het kind (i.v.m. samenstelling groepen).

~- - -- - - ,

- 8

-Als minimale verblijfsduur wordt twee volledige dagen aangehouden,

terwijl opvang voor halve dagen niet mogelijk is.

Het gebouw is in feite geschikt voor de opvang van nog een vierde groep. Omdat de daarvoor benodigde personeelsuitbreiding nog niet is goedgekeurd is op dit moment het gebouw onderbezet. De vierde groep zal naar verwachting een verticaal opgebouwde groep zijn van 12 kin-deren (1~ - 4 jaar). Dat zal voor de organisatie een uitbreiding

betekenen met 2 groepsleidsters extra. De directrice/hoofdleidster zal dan nog maar 20 uur gaan werken, waardoor er nog een extra

leidster kan worden aangesteld voor 30 uur per week. Het totaal

9

-3. DE PLANONTWIKKELING

Bij de start van het bouwproces in 1980 was het kinderdagverblijf nog ondergebracht in een tijdelijke huisvesting bestaande uit één ruimte die plaats bood aan 18 kinderen~

In overleg tussen de directrice, een medewerkster van de afdeling Welzijn en de architect van de afdeling Publieke Werken van de dienst Zuidelijke IJsselmeer Polders is een start gemaakt met het opstellen van een programma van eisen voor het nieuw te bouwen K.D.V. waarvoor in het bestemmingsplan een plaats gereserveerd was.

De omvang van het K.D.V. werd voornamelijk bepaald door het aantal formatieplaatsen waarvoor financiële middelen beschikbaar waren. Als basis voor het programma van ruimten diende het boekje lBouwen aan Kindercentra ' .

Bij één der eerste besprekingen van dit programma van ruimten en de daarop te baseren plannen werd een consulent van de W.K.N. en de Stichting Ruimte uitgenodigd ter advisering van de planontwikkeling. Aanvankelijk was de gedachte de 26 kinderen te verdelen over twee groepen (12 kinderen van 0-2 jaar en 14 kinderen van 2-4 jaar). Later is gekozen voor een opzet met een opvangmogelijkheid van 3 of zelfs 4 groepen. Vergroting van het aantal formatie-plaatsen zou het dan direct mogelijk maken meer kinderen op te vangen. (Tijdelijke onderbrenging van een peuterspeelzaal werd daarbij zelfs overwogen.)

Getracht is een zodanige schakeling van speel- en rustruimten te reali-seren dat zoveel mogelijk vrijheid in indeling en gebruik zou ontstaan, afhankelijk van de groepsgrootte en de leeftijdsopbouw.

-

~--

-

1"'-~\lc,T E"t tO~Te.", I

,

I _r--. I ~"toL e.,,", I ~'rêLe.~ c:>"PElê~

10

-Uiteindelijk is besloten tot een ontwerp dat de mogelijkheid biedt maximaal 4 groepen kinderen op te vangen.

Het definitieve plan heeft nog slechts op één plaats enkele ruimten die zodanig gesitueerd zijn dat deze bij twee verschillende groepsruimten te trekken zijn. (De beide slaapruimten bij de groepsruimte baby's en de speel/rustruimte).

Aanvankelijk wilde de gemeente het gebouw realiseren in noodbouw of semi-permanente bouw, maar met steun van de gemeentearchitect werd tenslotte besloten accoord te gaan met hout-skelet-bouw.

De eerste plannen waren reeds sterk symmetrisch van opzet en gebaseerd

op twee maatrasters, onderling 450 _{verdraaid ten opzichte van elkaar.}

Het gehanteerde maatraster was eerst 1,80 m, later 2,10 m en tenslotte 2,758 m waarbij veelvuldig de diagonaal als plaats en richting voor wanden gebruikt wordt.

Centraal in het - in hoofdopzet vierkante - gebouw bevindt zich de achthoekige centrale hal, waarop de vier groepsruimten via royale schuifdeuren aansluiten. Op die hoeken van het vierkant zijn slaap-ruimten gesitueerd, terwijl de hoofdingang in de vierde hoek ligt, met aan weerszijden daarvan de personeelsruimten.

Op het overgangsgebied binnen-buiten is bij alle vier de groepsruimten een natte cel (badkamer/toilet) uitgebouwd.

Toegepaste materialen en constructies

Het op palen gefundeerde gebouw heeft een begane-grond-vloer van in het zand gestort beton met een 6 cm isolatielaag waarop een afwerkvloer is aangebracht met daarin een vloerverwarmingssysteem.

De draagconstructie van het dak bestaat uit gelijmde houten liggers op stalen kolommetjes en met buitenwanden die dragend zijn uitgevoerd Deze buitenwanden bestaan uit houten stijl- en regelwerk met daartussen 14 cm isolatie, afgewerkt aan de binnenzijde met gipskartonplaten en aan de buitenzijde met houten delen.

De binnenwanden bestaan eveneens uit stijl- en regelwerk met daartussen een glaswoldeken en afgewerkt met gipskartonplaten.

Het platte dak is opgebouwd uit houtwol-cement dakplaten met 6 cm iso-latiemateriaal en een mastiek dak.

Boven de centrale hal is een afgeknotte koepel constructie ontworpen met daarin grote driehoekige glasopeningen die voor een royale

daglicht 11 daglicht

-toetreding zorgen.

De daglichttoetreding in de groepsruimten vindt plaats door relatief kleine ramen en een tweetal kleine daklichtkoepels.

De verwarming van het hele gebouw bestaat uit een warmwatervloerver-warmingssysteem, aangevuld met enkele radiatoren in de slaapruimten en de badkamers.

De ventilatie geschiedt op natuurlijke wijze, via ramen en ventilatie-pijpjes in het dak. Alleen in de centrale hal is naderhand een elec-trische ventilator geplaatst voor de afvoer van overtollige warmte. Het gehele gebouw is zodanig geïsoleerd en ontworpen dat een laag energie-gebruik verwacht mag worden

(IT-16).

Overwogen is nog op de centrale koepel zonnecollectoren aan te brengen om zo een deel van de benodigde energie te verkrijgen. De besparingen die daarmee bereikt konden worden bleken echter nog niet voldoende om de benodigde extra investeringen te kunnen financieren.

Afwerking

De vloerafwerking bestaat uit:

een helder rode, gladde, kunststof vloerbedekking (marmoleum) in de centrale hal, een gedeelte van de groepsruimten, de slaapruimten, de personeelsruimte en het kantoor,

een grijs, nylon vilttapijt in een gedeelte van de groepsruimten en in de speel/rustruimte,

antracietkleurige dubbel hardgebakken tegels in de badkamers, een 'coral' vloermat in het ingangsportaal.

De wanden zijn wit geverfd met langs de bovenrand een 45 cm brede, oranje-rode rand overeenkomstig de eveneens in die kleur geverfde houten liggers. Langs de onderkant is op een 25 cm hoogte een houten stootrand aangebracht ter bescherming van de gipskarton platen.

De binnendeuren zijn eveneens wit geverfd, terwijl de raamkozijnen blauw zijn. De onderkant van de houtwol-cementplaten is grijs. De houten bekleding van de buitengevel is bruin gebeitst.

Kosten

Uit de beschikbare gegevens zijn de op de volgende pagina volgende overzichten van de stichtingskosten en jaarlijkse huisvestingslasten gehaald.

12 -STICHTINGSKOSTEN: (d.d. maart 1983) 1. bouw- en installatiekosten fl. 609.824,--2. aansluitkosten fl. 8.634,--3. bijkomende kosten fl. 31.161,--4. directiekosten fl.

54.590,--5. O.A. B. (Dir. Alg. Beheer) ca 1% fl.

7.296,--6. inrichtingskosten fl.

82.600,--7. grondkosten (525 m ) 2 fl.

38.000,--fL 832.105,--Dit bedrag is beschikbaar gesteld door de gemeente Almere (toen nog het

Openbaar Lichaam Zuidelijke IJsselmeer Polders). HUISVESTINGSKOSTEN (begroting 1983) 1. rente en aflossing fl. 96.514,--2. onderhoudskosten fl. 10.749,--3. energiekosten fl. 8.365,--

*

4. schoonmaak-onderhoud fl. 3.000,--fl.

*

Omdat er nog geen cijfers bekend waren voor een volledig jaar zijn de energiekosten in deze begroting aan de ruime kant geraamd. Globale berekeningen nu komen op aanzienlijk lagere bedragen uit.

(ca. fl. 5.000,-- per jaar, d.w.z. ca. fl. 3,50/m3 gebouw)

118.628,--Voor de financiering van de huisvestingskosten is het kinderdagverblijf uiteraard in hoge mate afhankelijk van de gemeente.

13

-4. GEBOUW IN GEBRUIK

Hoewel het kinderdagverblijf nog niet zin normale bezetting heeft worden toch alle ruimten gebruikt. In dit hoofdstuk zal het huidige gebruik van de verschillende ruimten worden beschreven.

Situeri ng

De ligging van het kinderdagverblijf in een groengebied grenzend aan een woongebied lijkt binnen Almere-haven betrekkelijk willekeurig. De bereikbaarheid per auto - fiets - openbaar vervoer (vrije busbaan) is voor dit stadsdeel redelijk tot goed .

De centrale speelhal

De ruime centrale speelhal is zowel als speelruimte en wachtruimte als verkeersruimte bedoeld en vervult in beperkte zin ook wel degelijk deze functies. In de praktijk is gebleken dat deze ruimte vooral bij het begin van de dag (7.45 u tot 9.00 u) en aan het einde van de dag (16.45 u

tot 17.30 u) heel goed functioneert als ontmoetingsplek voor ouders, leidsters en kinderen.

. ~~ De micro-situering maakt

~. een optimale

planontwikke--..\~

-

1 i ng moge 1 ijk zowel wat

betreft de plattegrond als de relaties met de buiten-speelruimte, terwijl ook de toegang aan de noord (west) zijde gunstig is .. De directe omgeving vraagt geen speciale voorzieningen.

Als speelruimte overdag (tussen 9.00 u en 16.00 u) blijkt deze ruimte minder geschikt te zijn. Het spelen van een groep in deze ruimte

ver 14 ver

-oorzaakt teveel hinder aan andere groepen, zodat deze ruimte daarvoor nog nauwelijks gebruikt

wordt.

De schuifwanden tussen de groepsruimten en de cen-trale speelhal zijn be-slist geen goede geluid-buffer, terwijl door de glasopeningen de kinderen in de groepsruimten als het ware uitgenodigd wor-den mee te gaan spelen.

Het kennelijke tekort aan geluidabsorberend materiaal werd naderhand getracht te verbeteren door het aanbrengen van acoustische panelen tegen de dakvlakken, maar dit heeft niet tot het gewenste resultaat geleid. Wellicht dat het aanbrengen van een zachte vloerbedekking (b.v. vilt-tapijt) i.p.v. de gladde kunsstofvloer meer effect kan sorteren, zoals

dat nu reeds in. de speel/rustruimte het geval is.

Het ontbreken van een binnenruimte voor grof-motorische activiteiten, met name bij slecht weer, leidt soms tot de verzuchting dat wellicht een aparte speelruimte beter geweest zou zijn. Grof-motorisch spel in de groepsruimte wordt minder wenselijk geacht.

Toch wordt een centrale ruimte sterk op prijs gesteld, een ruimte waar iedereen elkaar regelmatig ziet, waarin sterk uiteenlopende activiteiten kunnen plaats vinden, zoals brengen en halen van kinderen, informele gesprekjes van ouders en leidsters, vergaderingen, ouderavonden, feesten e.d. Zo'n ruimte werkt als de kern van het dagverblijf, het verbindt de verschillende groepsruimten.

De speel/rustruimte

De speel/rustruimte zal in de toe-komst als vierde groepsruimte ge-bruikt gaan worden, maar is nu nog zowel speelruimte als rustruimte. In deze ruimte is een vaste vloer-bedekking aangebracht en er zijn een aantal speeltoestellen ge-plaatst. (klimrek, glijbaan, loop-plank).

15

-Bij het begin en het einde van de dag wordt deze ruimte, tezamen met de centrale speelhal gebruikt voor vrij spel.

Ook tussendoor gaat hier zo men niet naar buiten kan. Na de lunch worden hier een aantal stretchers geplaatst zodat de oudste kinderen uit de groep

2~ - 4 jarigen hier kunnen rusten, terwijl andere kinderen uit die groep in de eigen slaapruimte lig-gen. Aanvankelijk is nog

geprobeerd de kinderen die geen echte behoefte hebben aan slaap in de centrale hal te laten spelen, maar dat gaf teveel lawaai, zelfs als er niet met fietsen en karren gespeeld mocht worden.

De badkamer, die aan deze ruimte ligt, wordt nu niet of nauwelijks gebruikt.

De deur tussen de buitenste slaapruimte voor de baby's en deze ruimte wordt niet gebruikt en de deur naar de binnenste slaapruimte slechts zelden.

Als in de toekomst deze ruimte als groepsruimte gebruikt gaat worden zullen deze deuren wellicht meer nodig zijn.

Groepsruimte baby's ( 0 - 1 jaar) Deze groepsruimte is - zeker bij een aantal van vier baby's - ruim voldoende. De vloerbedekking (vilt-tapijt) voldoet goed. De badkamer biedt net voldoende ruimte. De beide kindertoiletjes zijn hier overbodig. De schuifdeur tussen groepsruimte en badkamer is erg practisch (staat meestal open). Vorm en afmetingen van deze ruimte maken dit een

pret-, '

tige en goed bruikbare ruimte. Het relatief geringe glasoppervlak (1 raam) wordt niet als een bezwaar genoemd.

16

-Groepsruimte baby·s

Slaapruimte baby·s

Deze ruimte is royaal met nu nog slechts 5 bedjes voor maximaal vier kinderen, terwijl soms een ziek of erg licht slapend kind in de bin-nenste slaapruimte wordt neergezet.

In tegenstelling tot de groepsruimte bevat de slaapruimte erg veel glasopeningen (ramen en schuifdeuren). Meestal zijn de gordijnen dicht terwijl de schuifdeuren slechts incidenteel voor ventilatie geopend worden, waarvoor de dubbele schuiframen al uitstekend voldoen.

De inpandige slaapruimte is een niet aan de gevel liggende ruimte met

daklichtkoepels en wordt nu nog incidenteel als slaapruimte gebruikt en

als berging voor stretchers.

In de toekomst zal deze ruimte wellicht op de vierde groepsruimte be-trokken worden.

Groepsruimte tussengroep (1-2~ jaar)

Deze ruimte voor de nu nog maximaal acht aanwezige kinderen wordt groot genoeg gevonden.

De nogal gelede vorm doet duidelijk verschillende hoeken ontstaan, nog versterkt door de verschillen in

vloerbedekking (vilttapijt in de zit- ,

speel hoek en gladde kunststof in de

rest van de ruimte). De, ook hier, relatief kleine raamopeningen zorgen

17

-~tesamen met de beide daklichtkoepels-voor voldoende daglicht.

Toch maakt de ruimte daardoor een nogal besloten, inpandige, indruk.

Slaapruimte tussengroep De slaapruimte wordt d.m.v. twee kasten in tweeën ge-deeld met in elk deel vier bedjes. Deze ruimte biedt ruim voldoende slaapgelegen-heid aan acht kinderen en wordt practisch alleen als slaapruimte gebruikt. Ook hier geldt dat het

relatief grote raamoppervlak doorgaans met gordijnen of

Door het beperkte raamopper-vlak is er geen sterk contact met buiten. De indirecte relatie met het buiten speel-gebied, via de badkamer, wordt overigens prima gevonden. Ook de badkamer zelf geeft geen aanleiding tot op- of aanmer-kingen. In de groepsruimte staat een box waarin soms een baby kan spelen als een kind uit de babygroep hier even is.

zonwering wordt afgesloten. De schuifdeuren naar buiten worden eveneens zelden gebruikt.

Groepsruimte oudste groep (2~-4 jaar)

Deze ruimte die dezelfde vorm en afmetingen heeft als die van de tussen-groep, blijkt ook voor 14 kinderen nog goed bruikbaar te zijn.

Overigens zijn hier dezelfde kanttekeningen als bij de vorige groeps-ruimte van toepassing betreffende de vorm en de afwerking van de groeps-ruimte, evenals de ligging van badkamer en buitenruimte.

- I

18

-Slaapruimte oudste groep

Voor het slapen van de kinderen in deze groep blijkt meer differentiatie mogelijk en nodig dan één slaapruimte kan bieden.

De langst slapende (jongste) kinderen worden hier op stretchers neer-gelegd. Minder goed slapende kinderen blijven soms in de groepsruimte, terwijl de oudste kinderen wat rusten (lezend of zachtjes pratend) in de speel/rustruimte (zoals hiervoor beschreven). Gebleken is dat het laten spelen van de oudste kinderen in de groepsruimte of in de centrale speelhal tijdens het slapen van de anderen toch teveel onrust veroor-zaakte.

De slaapruimte wordt ook hier nauwelijk voor andere activiteiten gebruikt.

Personeelsruimte

De kamer van de leidsters wordt zelden gebruikt als pauze-ruimte.

Koffie en thee wordt in de eigen groep gedronken. Men beschouwt dit als van-zelfsprekend."Als je praat over het doen ontstaan van een gezin-achtige situatie dan ga je toch niet elders een half uur koffie drinken!", zoals één der leidsters dat onder woorden bracht.

In de middagpauze gaan de leidsters die vrlJ ZlJn doorgaans naar huis, terwijl de andere leidsters, voorzover ze niet met kinderen bezig zijn, in de centrale speelhal verblijven.

Voor vergaderingen wordt de personeelsruimte wel gebruikt.

I

Het keukentje in deze ruimte is dikwijls een gezellige plek voor korte informele gesprekjes tussen leidsters onderling.

Kantoor

Het kantoor is de ruimte waar de directrice een deel van haar taken ver-richt en waar privé gesprekken met ouders en leidsters plaats vinden. De ruimte, met een kleine informele zithoek, een werkplek aan een bureau en wat kastruimte, is goed gesitueerd in het gebouwen is goed van vorm en afmetingen.

Ingang

De ingang, met garderobe en parkeerruimte voor kinderwagens, voldoet. De speciale vloermat (coral-vloermat) zorgt ervoor dat weinig vuil het gebouw binnen wordt gelopen.

Door de beide, schuin op de looprichting geplaatste, deuren (als in- en uitgang bedoeld?) is het binnenkomen enigszins verwarrend. Zeker vanuit de speelhal komend is niet duidelijk welke deur naar buiten voert.

Buitenruimte (zie tekening in documentatie)

De nagenoeg rondom het gebouw beschikbare buitenruimte is zo ontworpen dat elke groep zijn eigen buiten-speelruimte heeft, waarbij de verschil-lende speelplekken d.m.v. een ca 1 m hoog ijzeren hekwerk van elkaar en van de omgeving zijn af te sluiten.

Deze eigen speelplekken worden zeer gewaardeerd, omdat het de mogelijk-heid biedt tegelijkertijd kinderen zowel binnen als buiten te laten spelen zonder dat er een leidster bij aanwezig moet zijn. Als alle kinderen buiten spelen wordt dikwijls de plaats van het spelen bepaald door de stand van de zon en de windrichting.

20

-De royale zandbak in elk der drie buitenspeelgebiedjes biedt daartoe voldoende mogelijkheden. Het ontbreken van een overdekte buitenruimte wordt niet als een gemis genoemd.

Samenvatting oppervlaktes primaire hoofdruimten

Groep/ruimte opp. opp./kind opmerkingen Groep 1 (6 wk - 1 j r) 4 kinderen

- groepsruimte 25 m 2 6,2 m 2 excl. extra slaap-- slaapruimte 22 m 2 5,5 m 2 ruimte 14 m2 Groep 2 (1 j r - 2~ j)

_·

8 kinderen

51 m 2 6,4 m 2 - groepsruimte

- slaapruimte 22 m2 2,8 m 2 gezamenlijke

speelhal~)

- speelruimte p.m. p.m.

Groep 3 (2! j - 4 jr)

·

_·

14 kinderen 50 m2 3,6 m 2 - groepsruimte

- slaapruimte 22 m 2 1,6 m 2 gezamenlijke

speelhal~)

- speelruimte p.m. p.m.

Totaal primaire inclusief speelhal hoofdruimten 231 m 2

9~0

m2 speel/rustruimte

~)de centrale speelhal (67 m2), die ook verkeersruimte is, en de

speel/rustruimte (25 m2) worden afwisselend door verschillende groepen gebruikt.

De speelrustruimte vormt, tesamen met de naastgelegen slaapruimten van 14 m2 een vierde groepsruimte (4-6 jaar), die nog niet als zodanig gebruikt wordt.

21

-Ruimte opp. opp/kind opmerkingen

Groep 1 (6 wk - 1 jr) 4 ki nderen - groepsruimte 25 m 2 3,1 m2

- slaapruimte 22 m 2 p.m. gezamenlijk met groep 2 Groep 2 (1 jr - 2~j )

.

8 kinderen

- groepsruimte 39 m 2 4,9 m 2

- slaapruimte 22 m 2 p.m. gezamenlijk met groep 1

- speelruimte p.m. p.m. gezamenlijke speelhal

Groep 3 (2~ jr - 4 j r) 14 kinderen - groepsruimte 50 m 2 3,6 2 m - slaapruimte 22 m 2 1,6 m 2

- speelruimte p.m. p. m. gezamenlijke speelhal

Groep 4 (1~ - 4 j r) 12 ki nderen

- groepsruimte 51 m 2 4,2 m 2

- slaapruimte 22 m2 1,8 m 2

- speelruimte p.m. p.m. gezamenlijke speelhal

Totaal primaire

- -

22

-5. DISCUSSIE/SAMENVATTING

Samenvattend kan geconcludeerd worden dat Tummetot een goed bruikbaar gebouw ter beschikking heeft. Zeker nu het aantal groepen en de

groepsgrootte nog niet maximaal is, is het aantal ruimten en de af-metingen ervan ruim voldoende (9 m2 primaire hoofdruimte per kind). Als straks de vierde groep, met nog eens 12 kinderen, erbij komt ontstaat naar onze verwachting een duidelijk andere situatie. De hoeveelheid primaire hoofdruimte bedraagt dan 6 m2 per kind. De ruimtelijke opzet en de gekozen bouwstructuur, tesamen met het systeem van vloerverwarming en de decentrale plaatsing van 4 iden-tieke badkamers, aansluitend aan de groepsruimten, maakt herindeling van het gebouw of ander gebruik van de ruimten goed mogelijk.

Het systeem van vloerverwarming op en in een betonnen vloer, gecom-bineerd met lichte wanden, veroorzaakt hier erg veel contact-geluid overlast, doordat de afwerkvloer als een soort klankkast werkt en zo veel geluidhinder veroorzaakt. Een nadrukkelijker onderbreking van de vloervelden zou dat euvel wellicht voor een groot deel kunnen ondervangen, eventueel gecombineerd met een zachtere vloerbedekking. Het toepassen van schuifdeuren op plaatsen waar deze deuren dikwijls open zullen staan of waarbij men veel hinder van openstaande deuren kan ondervinden, blijkt in de praktijk prima te bevallen. Tussen de groepsruimten en de centrale speelhal laten echter de schuifdeuren wel erg veel geluid door. Daar zou zeker meer aandacht aan de

iso-latie besteed moeten zijn.

In dit project is het opvallend dat er op zo sterk gedifferentieerde wijze het slapen mogelijk gemaakt wordt; als het ware in verschillende niveau's: van 1. alleen wat rusten in de speel/rustruimte, 2. kort slapen op stretchers in de groepsruimte (kinderen uit groep 2~ - 4 jr), 3. echt en rustig slapen in aparte slaapruimtes (kinderen uit groep 2~ - 4 jr en alle kinderen in de tussengroep 1 - 2~ jr en de baby's) tot 4. zeer stil en wat apart slapen voor baby's of erg onrustige kin-deren in de inpandige slaapruimte bij de baby-groepsruimte.

Daardoor blijkt het mogelijk tegemoet te komen aan de individuele slaapbehoefte van elk kind (in overleg met de ouders).

Het onderbrengen van een vierde groep zal deze sterk gedifferentieerde slaapmogelijkheden beperken.

23

-De centrale speelhal vormt heel sterk de kern van dit gebouw, het plan is nadrukkelijk daarvanuit ontwikkeld (dat blijkt ook uit de ontwerpschetsen). Ook in de praktijk blijkt deze hal als het hart van het centrum te functioneren, met veel en uiteenlopende gebruiksmoge-lijkheden. Toch blijkt deze hal slechts beperkt als speelhal te gebrui-ken, doordat de geluidoverlast te groot is. Wellicht dat een minder harde vloerbedekking, brv. vinyl op vilt of vilttapijt, en een betere isolatiewaarde van de omringende wanden voldoende zijn om de bruik-baarheid van deze ruimte te vergroten. (Zie ook de besprekingen van de centrale ruimte van Roezemoes te Delft en het kinderdagverblijf te Helmond.)

Jammer dat het bij dit project niet mogelijk bleek maatregelen te treffen voor de toepassing van alternatieve energiebronnen (b.v. zonne-warmte collectoren) in combinatie met de wel toegepaste passieve maat-regelen (sterke isolatie van vloer, dak en wanden) en het gebruikte verwarmingssysteem.

Tenslotte willen we niet nalaten op te merken dat de omvang van het kinderdagverblijf, zowel het gebouw, het aantal kinderen als het aantal leidsters, op de onderzoekers een uiterst plezierige indruk heeft gemaakt.

De pauzehoek in de centrale hal