• Nie Znaleziono Wyników

Systemy wyborcze i partyjne w państwach Grupy Wyszehradzkiej

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Systemy wyborcze i partyjne w państwach Grupy Wyszehradzkiej"

Copied!
38
0
0

Pełen tekst

(1)

Systemy wyborcze i partyjne w

państwach Grupy Wyszehradzkiej

Przyczynek do badań

mgr Artur Marcin Lorek

Wyższa Szkoła Pedagogiki i Administracji im. Mieszka I w Poznaniu

www.armalorek.wordpress.com

(2)

Porządek prezentacji

1. Dlaczego V4 i wybory?

2. Cel prezentacji

3. Specyfika systemów wyborczych - parlamenty 4. Specyfika systemów partyjnych

5. Oddziaływanie procesów wyborczych na systemy polityczne

6. Problemy i źródła refleksji

(3)

Dlaczego V4 i wybory?

• studia nad polskim prawem wyborczym

publikacja Kodeks wyborczy wobec

uwarunkowań i wyzwań polskiej demokracji - 30 lat wolności. Osiągnięcia, ludzie,

perspektywy ☺

• zainteresowania naukowe autora – systemy polityczne państw Trójmorza

◦ od studiów nad Polską, przez Wyszehrad, po

Trzy Morza

(4)

Cel prezentacji

• Porównanie systemów wyborczo-partyjnych (dalej: SWP) Rzeczypospolitej Polskiej, Węgier, Republiki Czeskiej i Republiki Słowacji

• Wykazanie podobieństw i różnic SWP V4

• Przełożenie SWP V4 na systemy polityczne tych państw

(5)

SPECYFIKA SYSTEMÓW

WYBORCZYCH - PARLAMENTY

(6)

Polski system

wyborczy – izba niższa

Bikameralny parlament

Izba niższa (Sejm) - 460 foteli System proporcjonalny

Nierówne, wielomandatowe okręgi wyborcze

◦ 41 okręgów

◦ 7-21 mandatów Metoda D'Hondta Kadencja – 4 lata Progi wyborcze:

◦ 5% dla partii

◦ 8% dla koalicji partii

To zdjęcie wykonane przez nieznanego autora jest objęte licencją CC BY-SA.

(7)

Węgierski system

wyborczy – jedna izba

Unikameralny parlament – Zgromadzenie Krajowe (Országgyűlés)

◦ 199 foteli System mieszany:

◦ 106 foteli obsadzanych w JOW

◦ 93 fotele obsadzane z listy krajowej systemem proporcjonalnym Metoda D’Hondta

Kadencja: 4 lata Progi wyborcze:

◦ 5% partia

◦ 10% koalicja dwóch partii

◦ 15% koalicja trzech i więcej partii

To zdjęcie wykonane przez nieznanego autora jest objęte licencją CC BY-NC.

(8)

Czeski system

wyborczy – izba niższa

Bikameralny parlament

Izba niższa (Izba Poselska - Poslanecká sněmovna) - 200 foteli

System proporcjonalny Metoda D'Hondta Kadencja: 4 lata Progi wyborcze:

◦ 5% dla partii

◦ 10% dla koalicji dwóch partii

◦ 15% dla koalicji trzech partii

◦ 20% dla koalicji czterech i więcej partii

To zdjęcie wykonane przez nieznanego autora jest objęte licencją CC BY-NC-ND.

(9)

Słowacki system

wyborczy – jedna izba

Unikameralny parlament – Rada Narodowa Republiki Słowackiej (Národná rada Slovenskej republiky)

◦ 150 foteli

System proporcjonalny

Metoda Hagenbacha-Bischoffa (zmodyf. D'Hondta)

Kadencja: 4 lata

Próg wyborczy: 5%

(10)

Parlamenty V4 - porównanie systemów

RZECZPOSPOLITA

POLSKA WĘGRY REPUBLIKA CZESKA REPUBLIKA

SŁOWACKA

Izby / fotele w izbie niższej Bikameralny 460

Unikameralny 199

Bikameralny 200

Unikameralny 150

System wyborczy Proporcjonalny Mieszany Proporcjonalny Proporcjonalny

Dystrybucja mandatów D'Hondt D'Hondt D'Hondt Hagenbach-Bischoff

Długość kadencji 4 lata

Progi wyborcze 5/8 5/10/15 5/10/15/20 5

(11)

Parlamenty V4 – demografia i reprezentatywność

RZECZPOSPOLITA

POLSKA WĘGRY REPUBLIKA

CZESKA REPUBLIKA SŁOWACKA

Liczba obywateli 38,386 mln 9,805 mln 10,649 mln 5,445 mln

Liczba mandatów 460 199 200 150

Liczba okręgów 41 106 JOW

+ 1 okręg ogólny 14 1 okręg ogólny

Obywatele/mandat 83 447 49 271 53 245 36 300

Obywatele/okręg 936 243 49 273 760 642 5 445 000

(12)

SPECYFIKA SYSTEMÓW PARTYJNYCH

(13)

SYSTEM PARTYJNY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

PRZEGLĄD

(14)

System partyjny Rzeczypospolitej Polskiej podejście ewolucyjne? -

Wielopartyjny

1991-2007 Wiele koalicji

Dwuipółpartyjny 2007-2015

PO-PSL

vs PiS, LiD/SLD, RP/TR (2011)

Dwublokowy, wieloblokowy, wielopartyjny?

2015-

Zjednoczona Prawica

vs Koalicja Obywatelska, Koalicja Polska, Lewica,

Konfederacja

(15)
(16)
(17)
(18)

Sytuacja w Polsce po wyborach parlamentarnych

w 2019r.

Blok Frakcja Mandaty frakcji

Zjednoczona Prawica Prawo i Sprawiedliwość 200

Zjednoczona Prawica Porozumienie 18

Zjednoczona Prawica Solidarna Polska 17

Koalicja Obywatelska Platforma Obywatelska 122

Koalicja Obywatelska Nowoczesna 8

Koalicja Obywatelska Inicjatywa Polska 1

Koalicja Obywatelska Zieloni 3

Lewica Sojusz Lewicy Demokratycznej 25

Lewica Wiosna 18

Lewica Razem 6

Koalicja Polska Polskie Stronnictwo Ludowe 24

Koalicja Polska Kukiz '15 5

Koalicja Polska Unia Europejskich Demokratów 1

Konfederacja Ruch Narodowy 5

Konfederacja KORWiN 5

Konfederacja Konfederacja Korony Polskiej 1

(19)

Polska, czyli co

obecnie?

(20)

SYSTEM PARTYJNY WĘGIER

PRZEGLĄD

(21)

System partyjny Węgier

podejście - ewolucyjne

Demokratyczne natchnienie

Okres

dwuipółpartyjności

Zwrot ku lewicy Zwrot ku prawicy

Postkomuniści i Fideszowcy w balansie

Rewolucja Orbana

Demokracja nieliberalna

(22)

Skład węgierskiego Zgromadzenia Narodowego od 1990 roku

(23)
(24)
(25)

SYSTEM PARTYJNY REPUBLIKI CZESKIEJ

PRZEGLĄD

(26)

System partyjny Republiki

Czeskiej

Stabilność systemu od 2000r. na poziomie wyborczym i parlamentarnym

Niestabilność systemu na poziomie rządowym Wyraźna dominacja dwóch partii lub nurtów i polaryzacja układu sił

• Zasadniczy podział socjoekonomiczny

• Centralizacja vs. decentralizacja

• Interesy narodowe vs. Idee uniwersalistyczne

Brak zreformowanej sukcesorki partii

komunistycznej

(27)

Skład czeskiej Izby Poselskiej od 1996 roku*

(28)
(29)
(30)

SYSTEM PARTYJNY REPUBLIKI SŁOWACKIEJ

PRZEGLĄD

(31)

System partyjny Republiki Słowackiej

• Tendencje autorytarne

• Konsolidacja sił opozycyjnych Lata '90 – dominacja i

autorytaryzm Vladimíra Mečiara

• Rozpad stronnictw prodemokratycznych

• Rozdrobnienie parlamentarne Zapełnianie próżni - XXI wiek

• Ciągłość

• Niestabilność Renesans lewicy 2006-2020

• Antylewicowe nastroje społeczne

• Destabilizacja i upłynnienie sympatii

Zabójstwo Jana Kuciaka

(32)

Skład

słowackiej Rady

Narodowej od

1990 roku*

(33)
(34)
(35)

Oddziaływanie procesów wyborczych na systemy polityczne

(36)

/

Oddziaływanie procesów wyborczych na systemy polityczne

Reguła d'Hondta - sprzyjanie blokowaniu i koalicyjności

01

Przesilenia polityczne - przynoszą radykalną zmianę wektorów polityk państwa

02

"Przekwitanie

protodemokratyzmu"

w okresie 1996-2006.

03

Nowe ruchy – OL'aNO?

Trudna predykcja, dwa warianty: trzecia generacja ruchów politycznych albo ulotność inicjatyw

04

Relatywnie silna obecność ugrupowań nacjonalistycznych

05

(37)

/

Problemy i źródła refleksji

Triada systemów V4 i

wzajemne oddziaływanie:

wyborczo-partyjny –

polityczny - społeczestwo obywatelskie

01

Dobre praktyki wzmacniania

funkcjonalności systemów politycznych panstw V4

02

Dobre praktyki wpływania na politykę

międzynarodową

03

(38)

Dziękuję!

WWW.ARMALOREK.WORDPRESS.COM

Cytaty

Powiązane dokumenty

Mianowicie od liczby głosów drugich danej partii, na podstawie których będą rozdzielane mandaty z puli proporcjonalnej, odejmuje się najpierw liczbę głosów pierwszych

6 przewiduje, że „żaden obywatel Unii mający miejsce zamieszkania w państwie członkowskim, którego nie jest obywatelem, oraz który na mocy indywidualnego

• protest wyborczy wnosi się w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez Państwową Komisję Wyborczą w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. • wnoszący

dy miasta, a także okręgowe i obwodowe komisje wyborcze. Członkami Komisji są wiceministrowie oraz zastępcy kierowników ww.. Warto zauważyć, że zgodnie z ustawą centralnym

Autorzy przedstawiają zasady prawa wyborczego obowiązujące w poszczegól- nych elekcjach oraz w odniesieniu do wyborów określonych organów władzy, system wyborczy przyjęty w

Taki stan rzeczy jeszcze bardziej utrwalił sceptycznie nastawione do współpracy z Białorusinami władze Litwy Środkowej w przekonaniu, że rozwiązanie kwestii białoruskiej

Podkoszulek, ciupaga, kubek, bursztyn, piernik, kalendarz — co łączy wymienione przedmioty? Na pozór różne, posiadają wspólną funkcję — wszyst‑ kie one są lub

chyba że przepis prawa stwierdza, iż w konkretnej sprawie postępowanie ma być jawne. Naczelnym organem Sądu jest Zgromadzenie Plenarne, które skła- da się ze wszystkich