w Gorzowie Wielkopolskim
Z
NACZENIE WSKAŹNIKÓW RYNKOWYCH W OCENIE ATRAKCYJNOŚCI INWESTYCYJNEJ SPÓŁEK GIEŁDOWYCHStreszczenie
Słowa kluczowe: analiza finansowa, wskaźniki rynkowe, giełda papierów wartościowych.
Przedmiotem rozważań w niniejszym rozdziale jest ocena użyteczności wskaźników rynkowych wykorzystywanych do oceny atrakcyjności inwestycyjnej spółek giełdowych. W tym celu przedstawione zostały dwie zasadnicze grupy wskaźników rynku kapitałowego stanowiące narzędzia oceny efektywności spółek kapitałowych działających na rynku publicznym.
W artykule przedstawiono wartości średnie wskaźników rynkowych dla GPW w Warszawie, a także przeprowadzono analizę wskaźników rynkowych na przykładzie spółek publicznych zaliczanych do indeksu giełdowego WIG20.
Wstęp
Inwestowanie na rynku kapitałowym jest procesem złożonym, którego nierozłącznym elementem jest proces selekcji i klasyfikacji papierów wartoś- ciowych notowanych na rynku publicznym. Jednym ze sposobów wyboru spółek do portfela jest przeprowadzenie analizy przedsiębiorstwa przed jego nabyciem.
Analiza ta może przebiegać przez pryzmat różnych wskaźników finansowych, za pomocą których można scharakteryzować różne aspekty działalności przedsiębiorstwa.
W analizach papierów wartościowych szczególne znaczenie odgrywają wskaźniki rynkowe. Wykorzystanie wskaźników rynku kapitałowego w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych przede wszystkim pozwala określić, czy cena rynkowa spółki jest droga lub tania w stosunku do wyników finansowych, które osiąga. Zatem wskaźniki rynkowe mogą stanowić nieocenione źródło infor- macji, jakie wspomagają proces decyzyjny inwestorów. Zasadniczy cel rozważań obejmuje próbę oceny użyteczności wskaźników rynkowych w ocenie atrakcyjności inwestycyjnej spółek giełdowych.
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU EKONOMICZNEGO NR 1
1. Wskaźniki rynkowe wykorzystywane w ocenie celowości decyzji inwestycyjnych
Bez wątpienia należy stwierdzić, iż sprawozdania finansowe stanowią nieocenione źródło informacji o sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. W celu sformułowania jasnej oceny kondycji finansowej podmiotu użytkownik infor- macji wykorzystuje system miar w postaci różnych wskaźników finansowych, które w praktyce ujmuje się w grupach o zbliżonej treści ekonomicznej.
Kompleksowa ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa obejmuje wskaźniki płynności (liquidity ratios) finansowej obrazujące zdolność przedsię- biorstwa do terminowego regulowania zobowiązań, wskaźniki rentowności (profitability ratios) informujące o efektywności działania, wskaźniki zadłużenia (debt ratios) wskazujące na źródła i strukturę wspomagania finansowego, a także wskaźniki sprawności działania przedsiębiorstwa (activity ratios) informujące o efektywności gospodarowania zasobami firmy1. Tradycyjny podział wskaźni- ków finansowych opisujących kondycję finansową przedsiębiorstwa uzupełniają wskaźniki rynku kapitałowego (capital market ratios) pozwalające na ocenę atrakcyjności inwestycji w przedsiębiorstwa publiczne notowane na rynku kapitałowym.
Wskaźniki rynku kapitałowego najczęściej wykorzystuje się do oceny efektywności inwestycji kapitałowych w spółki prawa handlowego notowane na giełdzie. Ich istota zawiera się w bieżącej ocenie celowości lokowania kapitałów w akcje konkretnego przedsiębiorstwa w porównaniu z możliwością wyboru alternatywnych form alokacji kapitału na rynku kapitałowym. Zatem można przyjąć, iż wskaźniki rynku kapitałowego są istotne przede wszystkim dla akcjo- nariuszy do oceny osiągniętych korzyści, a także dla potencjalnych inwestorów przy formułowaniu decyzji inwestycyjnych2.
Wskaźniki rynku kapitałowego mogą być wyznaczone w oparciu o dane pochodzące z przedsiębiorstwa, wówczas mierniki takie zaliczane są do tzw.
wskaźników finansowych wewnętrznych lub też mogą być wyznaczone w opar- ciu o cenę rynkową, wtedy mówimy o wskaźnikach finansowych zewnętrznych3.
W ramach pierwszej grupy wskaźników rynku kapitałowego wyróżnia się w szczególności:
− wskaźnik zyskowności jednej akcji,
− wskaźnik dywidendy jednostkowej,
1 E. Ostrowska, Rynek kapitałowy, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2007, s. 124-125.
2 T. Siudek, Analiza finansowa podmiotów gospodarczych, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2004, s. 194-195, M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, s. 111.
3 Analiza finansowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem, red. L. Bednarski, T. Waśniewski, Warszawa 1996, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, s. 10.
− wskaźnik stopy wypłat dywidendy,
− wskaźnik zatrzymania4.
Do drugiej grupy wskaźników, tj. zewnętrznych wskaźników rynku kapitałowego zaliczyć można przede wszystkim:
− wskaźnik cena do zysku,
− wskaźnik ceny do wartości księgowej,
− wskaźnik stopy dywidendy5.
Wskaźnik zyskowności jednej akcji (EPS – earnings per share) określa, ile zysku netto przypada na jedną akcję. Ten jeden z podstawowych wskaźników rynku kapitałowego wskazuje na skalę potencjalnych korzyści możliwych do uzyskania z tytułu posiadania lokaty kapitałowej. Poziom tego wskaźnika jest w szczególnym zainteresowaniu tych inwestorów, którzy oczekują na korzyści ekonomiczne w postaci dywidendy lub też wzrostu cen. A zatem wzrost zyskow- ności jednej akcji zwiększa szansę w przyszłości na wypłatę dywidendy lub jej wzrost, jak również wpływa na wzrost kursu rynkowej wartości akcji spowo- dowany rosnącymi zyskami spółki. Zasadniczym mankamentem tego wskaźnika jest to, iż nie jest możliwe porównanie zyskowności spółki w stosunku do innych firm ze względu na to, iż zazwyczaj nominalne wartości poszczególnych akcji nie są jednakowe, a tym samym wielkość zysku przypadającego na jedną akcję może być różna. Jednocześnie wskaźnik ten nie odzwierciedla podziału wyniku finansowego, lecz jedynie skalę uzyskanych osiągnięć. Pomimo swych wad, wskaźnik zyskowności jednej akcji stanowi istotne narzędzie wykorzystywane w procesie podejmowania decyzji przez inwestorów giełdowych. Niska lub malejąca wartość wskaźnika zysku na jedną akcję nie zachęca do trzymania akcji w portfelu, z drugiej strony rosnąca jego wartość prowadzi do zwiększonego zainteresowania akcjami potencjalnych inwestorów i jednocześnie wzrostu wartości rynkowej akcji6.
ź ś
Wskaźnik dywidendy jednostkowej (DPS – dividend per share) określa w wielkościach bezwzględnych wysokość dochodów osiąganych przez akcjo- nariuszy. Ukazuje on bezpośrednie korzyści, jakie uzyskuje posiadacz jednej akcji. W sytuacji występowania akcji uprzywilejowanych w zakresie dywidendy,
4 Współczesna analiza finansowa, red. B. Micherda, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Zakamycze 2004, s. 377.
5 Ibidem, s. 381.
6 G. Gołębiowski, A. Tłaczała, Analiza ekonomiczno-finansowa w ujęciu praktycznym, Wydawnictwo Difin,Warszawa 2005, s. 143; W. Gabrusewicz, Podstawy analizy finansowej, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2005, s. 249.
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU EKONOMICZNEGO NR 1
wyznaczając wskaźnik dywidendy jednostkowej, należy skorygować zarówno występujący w liczniku zysk netto o wysokość dywidend należnych posiadaczom akcji uprzywilejowanych, jak i liczbę wyemitowanych akcji o akcje uprzywi- lejowane. Wartość poznawcza tego wskaźnika jest ograniczona z uwagi trud- ności porównawcze w przestrzeni7.
ź ę
Wskaźnik stopy wypłat dywidendy (DPR – dyvidend payout ratio) określa, jaką cześć zysku netto spółka przeznacza na wypłatę dywidendy.
W praktyce zysk netto wygospodarowany przez przedsiębiorstwo może być wypłacony w całości, w części lub też pozostawiony w firmie dla zwiększenia kapitału własnego, stąd też jeżeli wartość wskaźnika stopy wypłat dywidendy jest większa niż 1, oznacza to, że spółka przeznaczyła na wypłatę dywidendy zyski z lat ubiegłych, z kolei jeżeli jest on równy 1 to, że cały zysk netto osiąg- nięty z roku bieżącego został przeznaczony na wypłatę dywidendy, natomiast gdy wartość wskaźnika jest mniejsza od 1, to w przedsiębiorstwie wystąpiło zjawisko zysków zatrzymanych. Ocenę poziomu wskaźnika stopy wypłat dywi- dendy należy rozpatrywać przede wszystkim w aspekcie realizowanych celów rozwojowych spółki, a także zamierzonych emisji akcji. Realizowane lub planowane w przyszłości inwestycje w przedsiębiorstwie z reguły zmuszają kierownictwo do ograniczenia wypłat dywidendy, z kolei planowane emisje akcji mogą prowadzić do podwyższenia stopy wypłat dywidendy przez zarządzających w oczekiwaniu na zwiększone zainteresowanie potencjalnych inwestorów zaku- pem akcji emitenta8.
ź ł ą ę
ą ę 100
Wskaźnik zatrzymania (retention ratio) informuje, jaka część zysku netto została zatrzymana w firmie. Niski poziom wskaźnika zatrzymania należy inter- pretować jako realizację polityki spółki zakładającą wypłatę znacznej części zysku netto przedsiębiorstwa w postaci dywidendy. Wysoka wartość wskaźnika wskazuje o pozostawieniu istotnej części zysków w spółce z przeznaczeniem na
7 Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie, red. M. Jerzemowska, Polskie Wydawnictwo Eko- nomiczne, Warszawa 2006, s. 325; A. Kuciński, Polityka wypłat dywidend w spółkach kapitałowych, [w:] Finanse i rynki finansowe – wybrane problemy, Studia i Prace Instytutu Ekonomicznego Nr 2, red. A. Kuciński, Wydawnictwo PWSZ w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2012, s. 109.
8 W. Tarczyński, Rynki kapitałowe – metody ilościowe, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 1997, s. 255-256; Analiza ekonomiczna w..., op. cit., s. 325-326.
jej rozwój. Realizacja polityki, która zakłada zatrzymanie zysku netto w firmie, pozwala na zmniejszenie udziału kapitałów obcych w finansowaniu działalności, co z jednej strony przyczynia się do zwiększenia bezpieczeństwa finansowego firmy, z drugiej tworzy podstawy do osiągnięcia trwałych korzyści wynikających ze wzrostu wartości akcji9.
ź ą ę 100
Do drugiej grupy wskaźników rynku kapitałowego zalicza się przede wszystkim wskaźnik ceny do zysku (P/E price/ebit), który określa, ile razy cena rynkowa akcji przewyższa zysk netto przypadający na jedną akcję, a zatem wskaźnik ten informuje, ile należy zapłacić za jedną złotówkę zysku netto przedsiębiorstwa. Może on być również interpretowany jako liczba lat, po upły- wie których zysk przypadający na jedną akcję zrównoważy cenę jej zakupu pod warunkiem, że firma będzie w przyszłości zyskowna jak dotychczas. Ocena celowości inwestowania w akcje danej spółki nie jest łatwa, albowiem w prak- tyce ten jeden z najbardziej popularnych wskaźników wykorzystywanych przez inwestorów na świecie może przysporzyć wiele problemów z uwagi na to, że może on przyjmować zarówno niskie, jak i wysokie wartości. Niski poziom wskaźnika może sugerować na niedowartościowanie akcji, niską wycenę, którą można zinterpretować jako okazję inwestycyjną, jednak często jest tak, że niski poziom wskaźnika należy wiązać ze spodziewanym pogorszeniem wyników finansowych przedsiębiorstwa, przez co inwestorzy nie są zainteresowani naby- waniem takich akcji. Wysoki poziom wskaźnika może oznaczać, że akcje są przewartościowane, drogie, mimo tego w oczach inwestorów mogą one być okazją inwestycyjną, jeżeli spodziewają się oni wysokich zysków przed- siębiorstwa w przyszłości. Inwestorzy wspomagający się wskaźnikiem P/E do oceny atrakcyjności lokat kapitałowych powinni przy jego interpretacji uwzględnić etap rozwoju przedsiębiorstwa, a także odnieść i porównać go ze wskaźnikami wyznaczonymi dla innych firm reprezentujących tę samą branżę lub sektor10.
ź ą ę
Wskaźnik cena do wartości księgowej (P/BV – price/book value ratio) określa, ile należy zapłacić za jedną złotówkę aktywów netto firmy, przy czym
9 M. Sierpińska, Polityka dywidend w spółkach kapitałowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 1999, s. 89.
10 G. Gołębiowski, A. Tłaczała, Analiza ekonomiczno-finansowa..., op. cit., s. 142-143; Analiza finan- sowa w zarządzaniu..., op. cit., s. 21.
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU EKONOMICZNEGO NR 1
przez wartość księgową rozumie się wartość aktywów przedsiębiorstwa pom- niejszoną o zobowiązania. W praktyce niska wartość wskaźnika oznacza, że firma osiąga małe zyski, a jej majątek nie jest pełni wykorzystany, może on również oznaczać trudności finansowe przedsiębiorstwa spowodowane złą struk- turą majątku. Taka sytuacja nie zachęca potencjalnych inwestorów do nabywania akcji mimo tego, że wydawałoby się, iż takie akcje są niedowartościowane.
Z drugiej strony wysoka wartość wskaźnika P/BV oznacza, że firma osiąga znaczny zwrot z posiadanych aktywów. Niewątpliwie omawiany wskaźnik może być użytecznym narzędziem wspomagającym proces podejmowania decyzji.
Jeżeli cena rynkowa akcji jest zbyt wysoka w stosunku do jej wartości księgowej oznacza to, że takie akcje są przewartościowane, a to może skłonić inwestorów do sprzedaży walorów takiej firmy, i odwrotnie, jeżeli cena rynkowa akcji jest relatywnie niska w stosunku do wartości księgowej, to należy uznać, że takie akcje są niedowartościowane, a to może zachęcać inwestorów do zakupu akcji takiego przedsiębiorstwa. Zatem poziom wskaźnika wyższy od jedności oznacza, że spółka jest wyceniana powyżej jej wartości księgowej, natomiast jeżeli jest mniejszy od jedności, to że rynek wycenia spółkę poniżej jej wartości księgowej.
Ważne jest, aby obserwować zmiany wskaźnika w czasie i przyrównywać go do innych spółek z danej branży przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych11.
ź ś ę
ść ę ą ę
Wskaźnik stopy zwrotu dywidendy (DYR – dyvidend yield ratio) informuje o udziale jednostkowej dywidendy w cenie rynkowej akcji. Im wyższy poziom wskaźnika, tym nabywcy akcji mogą spodziewać większych korzyści ekonomicznych w postaci wypłaconej dywidendy. Z kolei niski poziom wskaź- nika towarzyszy tym spółkom, które realizują politykę ograniczonej dywidendy, przeznaczając wypracowane zyski w przedsiębiorstwie na zwiększenie kapitałów własnych. Zatem użyteczność wskaźnika stopy zwrotu dywidendy należy roz- patrywać z punktu widzenia możliwości jego wykorzystania przy ocenie opła- calności realizowanych inwestycji, określenia skali rozpiętości potencjalnych korzyści oraz kierunków rozważanych inwestycji12.
ź ą ę
100
11 W. Tarczyński, M. Łuniewska, Analiza portfelowa na podstawie wskaźników rynkowych i wskaź- ników ekonomiczno-finansowych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, [w:] Metody Ilościowe w Ekonomii, red. J. Hozer, Prace Katedry Ekonometrii i Statystyki Nr 16, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego Nr 415, Szczecin 2006, s. 264-265; B. Prusak, Wskaźniki rynku kapitałowego – zastosowanie w wycenach przedsiębiorstw oraz w strategiach inwestycyjnych, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2012, s. 28-29.
12 Współczesna analiza..., op. cit., s. 381-382.
Przedstawione wskaźniki rynku kapitałowego nie wyczerpują wszystkich możliwych do wykorzystania narzędzi oceny efektywności spółek kapitałowych działających na rynku publicznym, lecz stanowią przegląd tych wskaźników, które w praktyce są najczęściej wykorzystywane i prezentowane w tabelach no- towań na giełdzie.
2. Wskaźniki rynkowe – analiza rynkowa
Rynek kapitałowy charakteryzuje się dużą zmiennością. Wyodrębnić można wzajemnie przeplatające się okresy hossy i bessy, które sprawiają, że podejmowanie decyzji na rynku kapitałowym odbywa się w warunkach wysokiej niepewności i ryzyka. Z wykresu numer 1 wynika, iż w analizowanym okresie widać wyraźnie okresy, w których uzyskać można było zarówno dodatnią stopę zwrotu, jak i ujemną. Najwyższą stopę zwrotu w latach 2003-2012, inwestując w indeks WIG, zanotowano w 2009 roku 46,85%, natomiast najniższą w 2008 roku – 51,07%.
Wykres 1. Stopa zwrotu indeksu WIG w latach 2003-2012.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.
Średnioroczny wskaźnik P/E dla wszystkich notowanych spółek na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w latach 2003- 2012 kształtował się na zróżnicowanym poziomie. Na szczególną uwagę zasłu- guje 2003 rok, w którym zaobserwowano najwyższy jego poziom. Z zamiesz- czonych informacji na temat wskaźnika P/E można zaobserwować okresy, w których rynek oczekuje poprawy wyników spółek, płacąc za akcje relatywnie dużo oraz okresy, w których rynek wyraża swoje obawy o wyniki spółek w przyszłości. Zatem można zauważyć na przykład, iż wraz z zapoczątko- wanym ogólnoświatowym kryzysem finansowym rynek, spodziewając się gor- szych wyników finansowych ze spółek kapitałowych, sprzedaje akcje, a to dalej znajduje swoje odzwierciedlenie zarówno we wskaźniku P/E oraz stopie zwrotu z indeksu giełdowego WIG.
44,92%
27,94%
33,66%
41,60%
10,39%
-51,07%
46,85%
18,77%
-20,83%
26,24%
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU EKONO
Wykres 2. Średni wskaźnik P w latach 2003-2012.
Źródło: opracowanie własne na podstawie w Warszawie.
Średni poziom wskaź
w analizowanym okresie przybierał ró trendami wzrostowym (2003
wyodrębniony podokres wskazuje na to, i wykorzystywane, z kolei drugi z nich na znacz podarowania zasobami przedsi
kresie nr 3 wynika, iż wciąż
żenie efektywności wykorzystania maj szawie do tego stopnia, iż ś
poniżej jedności, co może sugerowa
Wykres 3. Średni wskaźnik P/BV dla wszystkich akcji notowanych na GPW w latach 2003-2012.
Źródło: opracowanie własne na p w Warszawie.
Na wykresie nr 4 zamieszczono informacje na temat
dywidendy dla wszystkich akcji notowanych na GPW w Warszawie. Przeci stopa dywidendy w analizowanym okresie wykazuje
osiągane zyski akcjonariuszy z tytułu wypłat dywidend s
tych osiąganych sprzed kilku lat. Systematyczny wzrost stopy dywidendy mo istotnie wpływać na kierunek decyzji inwestorów w stron
dowych. W związku z czym ocena efektywno
NOMICZNEGO NR 1
źnik P/E dla wszystkich akcji notowanych na GPW w Warszawie 2012.
opracowanie własne na podstawie danych z Giełdy Papierów Warto
redni poziom wskaźnika ceny rynkowej akcji do wartości ksi
ie przybierał różne wartości z wyraźnie zaznaczonymi trendami wzrostowym (2003-2007) oraz spadkowym (2008-2012). Pierwszy bniony podokres wskazuje na to, iż aktywa w spółkach były efektywnie wykorzystywane, z kolei drugi z nich na znaczące obniżenie efektywno
podarowania zasobami przedsiębiorstw. Z danych zaprezentowanych na wy ż wciąż trwający kryzys finansowy przełożył się
ci wykorzystania majątku firm notowanych na GPW w War , iż średni poziom wskaźnika P/BV w 2012 roku spadł że sugerować na niedowartościowanie akcji.
źnik P/BV dla wszystkich akcji notowanych na GPW 2012.
ródło: opracowanie własne na podstawie danych z Giełdy Papierów Warto
Na wykresie nr 4 zamieszczono informacje na temat średniej stopy zwrotu dywidendy dla wszystkich akcji notowanych na GPW w Warszawie. Przeci stopa dywidendy w analizowanym okresie wykazuje tendencję rosną ą
gane zyski akcjonariuszy z tytułu wypłat dywidend są relatywnie wy ganych sprzed kilku lat. Systematyczny wzrost stopy dywidendy mo
na kierunek decyzji inwestorów w stronę spółek dywiden zku z czym ocena efektywności działania spółki przez pryzmat
/E dla wszystkich akcji notowanych na GPW w Warszawie
danych z Giełdy Papierów Wartościowych
ści księgowej źnie zaznaczonymi
2012). Pierwszy aktywa w spółkach były efektywnie efektywności gos- biorstw. Z danych zaprezentowanych na wy- żył się na obni- tku firm notowanych na GPW w War- nika P/BV w 2012 roku spadł
nik P/BV dla wszystkich akcji notowanych na GPW w Warszawie
danych z Giełdy Papierów Wartościowych
średniej stopy zwrotu dywidendy dla wszystkich akcji notowanych na GPW w Warszawie. Przeciętna ę rosnącą. Obecne relatywnie wyższe od ganych sprzed kilku lat. Systematyczny wzrost stopy dywidendy może ę spółek dywiden- ci działania spółki przez pryzmat
stopy zwrotu dywidendy nabiera szczególnego znaczenia i staje si
nikiem atrakcyjności tych emitentów, których polityka dywidendowa zakłada systematyczne dzielenie si
Wykres 4. Stopa dywidendy dla wszystkich akcji notowanych na GPW w Warszawie w latach 2003
Źródło: opracowanie własne na podstawie w Warszawie.
W tabeli numer 1 zestawiono dla spółek za stopy zwrotu oraz wybrane wska
Z tabeli wynika, i najwyższy poziom wskaź danka (28,1). Stopa zw
4,33%, co przy spadkowym rynku nale z indeksu WIG20 wyniosła w tym okresie w kolejnym roku uzyskały jedn
towność wyniosła 35,15% i była znacznie powy WIG20. Najniższy poziom wska
którego stopa zwrotu była jedn tując w spółki z WIG20
osiągnął TVN (118,80) oraz PGNIG (86,10), jednak warto znalazły potwierdzenia w stopie zwrotu, szczególnie je
gdzie roczna stopa zwrotu była ujemna i wyniosła najniższy poziom wskaź
czym ten sposób oceny efektywno
ponieważ, kupując KGHM w 2012 roku, inwestor mógł osi większych stóp zwrot
najlepiej porównać go wzgl indeksem WIG. Zatem je
wskaźnika dla sektora lub indeksu, to akcje takie uznaje si tościowane i odwrotnie, je
wskaźnika dla sektora lub indeksu, to akcje uznaje si
stopy zwrotu dywidendy nabiera szczególnego znaczenia i staje si
ści tych emitentów, których polityka dywidendowa zakłada systematyczne dzielenie się zyskami z akcjonariuszami.
Stopa dywidendy dla wszystkich akcji notowanych na GPW w Warszawie w latach 2003-2012.
ródło: opracowanie własne na podstawie danych z Giełdy Papierów Warto
W tabeli numer 1 zestawiono dla spółek zaliczanych do indeksu WIG20 stopy zwrotu oraz wybrane wskaźniki rynkowe dla 2011 i 2012 roku.
Z tabeli wynika, iż spośród 20 spółek zaliczanych do indeksu WIG20 szy poziom wskaźnika P/E w 2011 roku zaobserwowano dla spółki Bog danka (28,1). Stopa zwrotu dla spółki w 2011 roku była ujemna i wyniosła 4,33%, co przy spadkowym rynku należy uznać za dobry wynik, stopa zwrotu z indeksu WIG20 wyniosła w tym okresie -21,85%. Akcje spółki Bogdanka w kolejnym roku uzyskały jedną z wyższych stóp zwrotu na ry
wyniosła 35,15% i była znacznie powyżej stopy zwrotu z indeksu ższy poziom wskaźnika P/E w 2011 roku zanotował KGHM (2,5), którego stopa zwrotu była jedną z niższych, jaką można było osi
c w spółki z WIG20. Z kolei 2012 roku najwyższy poziom wska ł TVN (118,80) oraz PGNIG (86,10), jednak wartość wska znalazły potwierdzenia w stopie zwrotu, szczególnie jeżeli chodzi o spółk
gdzie roczna stopa zwrotu była ujemna i wyniosła -2,79%. Z drugiej strony szy poziom wskaźnika P/E w 2012 roku zanotował KGHM (5,10), przy czym ten sposób oceny efektywności wskaźnika wydaje się być
ąc KGHM w 2012 roku, inwestor mógł osiągnąć kszych stóp zwrotu na rynku. Oceniając efektywność wska
ć go względem sektora lub też całego rynku mierzonego np.
indeksem WIG. Zatem jeżeli wskaźnik P/E jest niższy od średniego poziomu nika dla sektora lub indeksu, to akcje takie uznaje si
ciowane i odwrotnie, jeżeli wskaźnik P/E jest wyższy od średniego poziomu nika dla sektora lub indeksu, to akcje uznaje się za przewarto
stopy zwrotu dywidendy nabiera szczególnego znaczenia i staje się wyznacz- ci tych emitentów, których polityka dywidendowa zakłada
Stopa dywidendy dla wszystkich akcji notowanych na GPW w Warszawie
danych z Giełdy Papierów Wartościowych
liczanych do indeksu WIG20 niki rynkowe dla 2011 i 2012 roku.
ród 20 spółek zaliczanych do indeksu WIG20 nika P/E w 2011 roku zaobserwowano dla spółki Bog- rotu dla spółki w 2011 roku była ujemna i wyniosła – za dobry wynik, stopa zwrotu 21,85%. Akcje spółki Bogdanka szych stóp zwrotu na rynku, a ich ren-
ej stopy zwrotu z indeksu nika P/E w 2011 roku zanotował KGHM (2,5), żna było osiągnąć, inwes- szy poziom wskaźnika P/E
ść wskaźników nie żeli chodzi o spółkę TVN, 9%. Z drugiej strony nika P/E w 2012 roku zanotował KGHM (5,10), przy ę być niewłaściwy, c KGHM w 2012 roku, inwestor mógł osiągnąć jedną z naj-
ść wskaźnika P/E, całego rynku mierzonego np.
średniego poziomu nika dla sektora lub indeksu, to akcje takie uznaje się za niedowar-
ższy od średniego poziomu ę za przewartościowane.
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU EKONOMICZNEGO NR 1
Zgodnie z powyższym, porównując wskaźnik P/E spółki KGHM z poziomem średnim wskaźnika dla indeksu WIG (11,7), to należy ocenić akcje spółki KGHM jako niedowartościowane, z kolei spółki TVN i PGNIG jako wysoce przewartościowane.
Tabela 1. Wybrane wskaźniki rynkowe oraz stopa zwrotu dla spółek z indeksu WIG20
SPÓŁKA
2011 2012
P/E P/BV DYR
% R % P/E P/BV DYR
% R %
ASSECOPOL 9,60 0,54 3,70 -5,16 9,80 0,53 4,50 -1,94 BOGDANKA 28,1 1,76 1,30 -4,33 11,30 2,03 2,90 35,15 BORYSZEW 10,00 1,05 – -39,69 12,80 1,13 – -1,59
BRE 9,9 1,33 – -19,08 11,30 1,50 – 32,52
GTC – 0,54 – -62,04 – 0,97 – 17,72
HANDLOWY 12,50 1,42 8,40 -22,82 13,60 1,84 2,80 49,87
JSW 6,90 1,30 – -38,16 5,40 1,23 5,80 15,96
KERNEL 7,60 1,63 – -6,78 7,90 1,34 – -3,89
KGHM 2,50 1,11 13,50 -31,08 5,10 1,81 14,9 113,40
LOTOS 3,70 0,39 – -35,90 6,80 0,61 – 76,82 PEKAO 13,40 1,80 4,80 -17,81 14,7 1,96 3,20 23,12
PGE 10,10 0,98 3,10 -7,53 6,20 0,82 10,0 -3,23
PGNIG 9,90 0,99 2,90 17,58 86,1 1,26 – 27,70 PKNORLEN 6,30 0,54 – -25,98 6,50 0,73 – 46,02 PKOBP 10,80 1,83 6,20 -21,69 12,10 1,94 3,40 19,46
PZU 10,90 2,15 8,40 -5,97 11,30 2,73 5,10 50,85
SYNTHOS 7,10 2,12 1,60 45,33 9,70 2,55 9,20 33,82 TAURONPE 8,10 0,59 2,80 -16,73 5,50 0,49 6,50 -5,03
TPSA 13,0 1,62 8,70 14,81 14,10 1,26 12,10 -22,32
TVN – 3,88 0,40 -39,63 118,80 3,82 1,0 -2,79
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.
Najwyższy poziom wskaźnika P/BV w 2011 roku zaobserwowano dla spółek TVN, PZU, SYNTHOS, PKOBP, BOGDANKA, natomiast najniższy dla LOTOS, ASSECOPOL, GTC, PKNORLEN. Poziomy wskaźników nie zawsze odzwierciedlały najwyższą lub najniższą możliwą do uzyskania stopę zwrotu w tym okresie. W 2012 roku najwyższa wartość wskaźnika P/BV dotyczyła spółki TVN, PZU, SYNTHOS, BOGDANKA, których stopy zwrotu (za wyjąt- kiem spółki TVN) były jedne z większych do uzyskania, z kolei najniższy po- ziom wskaźnika obejmował spółki ASSECOPOL, TAURONPE, PGE, a ich stopy zwrotu były jednymi z najniższych. W praktyce inwestorzy, oceniając efektywność wskaźnika P/BV, przyrównują go do benchmarku, którym może być sektor lub indeks. Jeżeli wskaźnik P/BV jest niższy od średniego poziomu wskaźnika dla sektora lub indeksu, to akcje takie uznaje się za niedowar-
tościowane i odwrotnie, jeżeli wskaźnik P/BV jest wyższy od średniego poziomu wskaźnika dla sektora lub indeksu, to akcje uznaje się za przewartościowane.
Stosunkowo najłatwiej jest ocenić efektywność wskaźnika stopy dywi- dendy. Spółki, których stopa dywidendy jest zdecydowanie wyższa od średnio- rocznej stopy dywidendy dla spółek notowanych na GPW w Warszawie, jest miarą oceny atrakcyjności inwestycyjnej spółki. Z zamieszczonych informacji wynika, iż wiele spółek zgrupowanych w indeksie giełdowym WIG20 wypłaca dywidendy, których stopa zwrotu często przekracza średnią stopę dywidendy dla rynku. Inwestor, kierując się stopą dywidendy, powinien wybierać te spółki, dla których wskaźnik ten przede wszystkim jest wyższy od średniego poziomu rynkowego.
Tym samym należy uznać, iż wskaźniki rynkowe, w tym wskaźnik P/E, P/BV, oraz stopy zwrotu dywidendy mogą stanowić użyteczne narzędzie wspo- magające proces podejmowania decyzji inwestycyjnych na rynku kapitałowym.
Podsumowanie
Podstawę oceny celowości oraz atrakcyjności inwestowania w akcje danej spółki stanowią wskaźniki rynku kapitałowego, które przyrównują cenę rynkową akcji do wartości ekonomicznych płynących ze sprawozdań finansowych. Ocena przedsiębiorstwa na rynku kapitałowym może być pozytywna lub negatywna, a przy jej formułowaniu mogą być wykorzystane wskaźniki rynku kapitałowego.
Wskaźniki te w zestawieniu ze wskaźnikami ekonomiczno-finansowymi mają większą wartość poznawczą i w zasadzie nie mogą być one jedynym kryterium podejmowania decyzji inwestycyjnych.
Dokonując oceny atrakcyjności inwestycyjnej akcji, inwestor próbuje określić, czy spółka będąca przedmiotem potencjalnej inwestycji jest niedowar- tościowana lub też przewartościowana. Użytecznym narzędziem wspoma- gającym decyzje inwestorów w tym zakresie mogą stanowić wskaźniki rynku kapitałowego.
Summary
THE IMPORTANCE OF MARKET INDICATORS IN THE ASSESSMENT ATTRACITIVE INVESTMENT COMPANIES LISTED
Keywords: financial analysis, market indicators, stock exchange.
The subject of the discussion in this paper is to evaluate the usefulness of market indicators to assess the attractiveness of listed companies. For this purpose, here are presented two main
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU EKONOMICZNEGO NR 1
groups of indicators of capital market as a tool for assessing the effectiveness of companies operating in the public market.
The article presents the average values for market indices of the Warsaw Stock Exchange, as well as an analysis of market indicators as an example of public companies included in the market index WIG 20.
Literatura:
1. Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie, red. M. Jerzemowska, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2006.
2. Analiza finansowa w zarządzaniu przedsiębiorstwem, red. L. Bednarski, T. Waśniewski, Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1996.
3. Gabrusewicz W., Podstawy analizy finansowej, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2005.
4. Gołębiowski G., Tłaczała A., Analiza ekonomiczno-finansowa w ujęciu praktycznym, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2005.
5. Kuciński A., Polityka wypłat dywidend w spółkach kapitałowych, [w:] Finanse i rynki finansowe – wybrane problemy, Studia i Prace Instytutu Ekonomicznego Nr 2, red. A. Kuciński, Wydawnictwo PWSZ w Gorzowie Wielkopolskim, Gorzów Wielkopolski 2012.
6. Ostrowska E., Rynek kapitałowy, Wydawnictwo PWE, Warszawa 2007.
7. Prusak B., Wskaźniki rynku kapitałowego – zastosowanie w wycenach przedsiębiorstw oraz w strategiach inwestycyjnych, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2012.
8. Sierpińska M., Polityka dywidend w spółkach kapitałowych, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa-Kraków 1999.
9. Sierpińska M., Jachna T., Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
10. Siudek T., Analiza finansowa podmiotów gospodarczych, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2004.
11. Tarczyński W., Rynki kapitałowe – metody ilościowe, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa 1997.
12. Tarczyński W., Łuniewska M., Analiza portfelowa na podstawie wskaźników rynkowych i wskaźników ekonomiczno-finansowych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, [w:] Metody ilościowe w Ekonomii, red. J. Hozer, Prace Katedry Ekonometrii i Statystyki Nr 16, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego Nr 415, Szczecin 2006, s. 264-265.
13. Współczesna analiza finansowa, red B. Micherda, Kantor Wydawniczy Zakamycze Zakamycze 2004.
