Seria: O R G A N IZ A C JA I ZA R Z Ą D Z A N IE z. 27 N r k o l.1681
M aria W E N G IE R E K
Politechnika Śląska, W ydział O rganizacji i Z arządzania K atedra Z arządzania P rzedsiębiorstw em i O rganizacji Produkcji
SYSTEM LOGISTYCZNY ODPADÓW. SFERA REGULACJI.
CZĘŚĆ III. SYSTEM ZARZĄDZANIA GOSPODARKĄ - ORGANIZACJA I KOORDYNACJA
Streszczen ie. W pierw szej i drugiej części opracow ania serii: system logistyczny odpadów , sfera regulacji, om ów iono zagadnienia dotyczące norm praw nych i system u inform acyjnego gospodarki odpadam i. O pracow anie niniejsze zw raca uw agę na potrzebę organizacji i koordynacji działań w system ie gospodarki odpadam i. Stanow i ak tu aln ą charakterystykę stanu praw nego w om awianym zagadnieniu.
THE LOGISTIC SYSTEM OF WASTES. THE DOMAIN
OF REGULATION. PART III. THE SYSTEM OF MANAGEMENT OF THE ECONOMY - ORGANIZATION AND COORDINATION
Sum m ary. In th e first and second part o f the series: the logistic system o f wastes, the dom ain o f regulation, th e issues concerning legal standards and the inform ation system o f econom y o f w astes w ere discussed. The present study relates to necessity o f organization and coordination in the system o f econom y o f w astes. It defines the current characteristics o f legal regulations in discussed issue.
1. Wprowadzenie
W polskim system ie praw no-adm inistracyjnym egzekw ow aniem przestrzegania przepisów praw a ochrony środow iska i gospodarki odpadam i zajm u ją się organy ochrony środow iska oraz organy Inspekcji O chrony Środow iska.
O rganam i ochrony śro d o w isk a s ą [2]:
- w ójt, bu rm istrz lub prezydent m iasta, - starosta,
- w ojew oda,
- m in ister w łaściw y do spraw środow iska.
O rgany Inspekcji O chrony Ś ro d o w isk a w y k o n u ją zadania w zakresie o chrony środow iska na podstaw ie przepisów ustaw y o Inspekcji O chrony Środow iska.
W celu w yegzekw ow ania w ym agań ochrony środow iska oraz innych przepisów w ynikających z m ocy praw a, k sz tałto w an ia działań ekologicznych istnieje p o trze b a w łączenia innych organów do w spółdziałania. O rgany ochrony środow iska oraz Inspekcji O chrony Środow iska w sp ó łd z iałają n ajczęściej z organam i [2, 3 ,4 ]:
- A dm inistracji A rchitektoniczno-B udow lanej i N adzoru B udow lanego, - P aństw ow ej Inspekcji Sanitarnej,
- P aństw ow ej S traży P ożarnej, - P aństw ow ej Inspekcji Pracy, - U rzędu D ozoru T echnicznego, - U rzędu G órniczego,
- G łów nego U rzędu Ceł, - S traży G ranicznej.
M inister w łaściw y do spraw gospodarki oraz m inistrow ie pozostałych resortów zapew niają w arunki niezb ęd n e do realizacji przepisów o ochronie środow iska i gospodarki odpadam i przez podległe i nad zo ro w an e je d n o stk i organizacyjne.
2. Zakres działania - kom petencje organów ochrony środowiska, organów Inspekcji Ochrony Środowiska oraz organów
współpracujących
2.1. M inisterstw o Ś rod ow isk a
M inisterstw o Ś ro d o w isk a j e s t urzędem adm inistracji rządow ej pow ołanym , rozporządzeniem R ady M in istró w z dnia 26 p aździernika 1999 r. w spraw ie utw orzenia M inisterstw a Ś rodow iska (D zU N r 91, poz. 1017), do obsługi M inistra Ś ro d o w isk a [1].
M inister Ś rod ow isk a je s t głów nym organem rządow ym odp o w ied zialn y m za gospodarow anie środow iskiem . D o kom petencji M inistra Ś rodow iska należ ą w szczególności:
- ochrona śro d o w isk a o raz za pobieganie i o g raniczanie zanieczyszczeń, - ochrona przyrody,
- gosp o d ark a w o d n a i o ch ro n a przeciw pow odziow a, - ochrona lasów i gosp o d ark a leśna,
- gospodarow anie zasobam i m ineralnym i, w tym przyznaw anie koncesji na prace badaw cze i w ydobyw anie kopalin.
D o obow iązków M inistra należy opracow yw anie i w drażanie polityki ekologicznej państw a, form ułow anie projektów przepisów z zakresu ochrony środow iska, w tym norm ochrony środow iska, n adzór nad podległym i służbam i ochrony środow iska oraz koordynacja inw estycji oraz w spółpracy z zag ran ic ą w tej dziedzinie
2.2. W ojew oda
Jest organem ochrony środow iska w łaściw ym w spraw ach [2, 3]:
- zw iązanych z przedsięw zięciam i m ogącym i znacząco oddziaływ ać na środow isko oraz z ek sp lo atacją instalacji na terenach zakładów zaliczanych do tych przedsięw zięć,
• w ydaw anie opinii odpow iednio w spraw ie obow iązku sporządzania raportu o oddziaływ aniu przedsięw zięcia na środow isko (art. 51, ust. 1, p. 1 ustaw y
„P raw o ochrony środow iska”),
• w ydaw anie decyzji zatw ierdzających program gospodarki odpadam i niebezpiecznym i (art. 17, 19 ustaw y „O odpadach”),
• w strzym anie w drodze decyzji działalności w ytwórcy odpadów w zakresie objętym program em gospodarki odpadam i niebezpiecznym i w przypadku naruszenia przepisów ustaw y lub działania niezgodne z decyzją zatw ierdzającą program (art. 23, ust. 1, 2 ustaw y „O odpadach”),
• nakładanie na w ytw órców obow iązku dotyczącego przedkładania inform acji o w ytw arzanych odpadach i sposobach gospodarow ania nim i (art. 24 ustaw y
„O o d padach”),
• w ydaw anie zezw olenia n a prow adzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszk o d liw ian ia odpadów (art. 26 ustaw y „O odpadach” ),
• cofnięcie zezw o len ia w przypadku naruszenia przepisów ustaw y lub działania niezgodnego z zezw oleniem ,
• zatw ierdzenie w drodze decyzji instrukcji eksploatacji składow iska (art. 53 ustaw y „O o d padach” ),
• w ydanie zgody na zam knięcie składow iska odpadów lub je g o w ydzielonej części.
- dotyczących p rzedsięw zięć i zdarzeń na terenach zam kniętych.
2.3. Starosta
Jest organem ochrony śro d o w isk a w łaściw ym w zakresie [2, 3]:
- p ostępow ania w spraw ie oceny oddziaływ ania n a śro d o w isk o planow anych przedsięw zięć,
• u zg odnienia odpow ied n io w spraw ie oceny oddziaływ ania na śro d o w isk o (art.
48, ust. 2, 3 u staw y „P raw o ...”),
• obow iązku sp o rzą d za n ia raportu dla planow anego p rze d sięw z ięc ia m ogącego znacząco o ddziaływ ać na środow isko (art. 51, ust. 2 ustaw y „P raw o ...”), - uzgodnienia w d ro d ze decyzji w arunków rekultyw acji terenu (art. 106 ustaw y
„ P r a w o ...” ),
- przed ło żen ia w yników po m iaró w w ielkości em isji przez prow adzących instalację oraz u żytkow ników urządzeń (art. 149 ustaw y „P raw o ...” ),
- obow iązku p ro w a d ze n ia pom iarów w ielkości em isji, je ż e li nastąpiło przekroczenie standardów em isyjnych (art. 150 ustaw y „P raw o ...),
- obow iązku zgło szen ia instalacji, z której em isja nie w y m ag a pozw olenia, m ogąca negatyw nie o d działyw ać na środow isko (art. 152, ust. 1 ustaw y „P raw o ...” ), - ustalenia w drodze decyzji w ym agań dotyczących ek sploatacji instalacji, z której
em isja nie w y m ag a p o zw o len ia (art. 154, ust. 1 ustaw y „P raw o ...” ),
- nałożenia w dro d ze decyzji obow iązku p row adzenia po m iaró w poziom ów substancji lub energii w środow isku w zw iązku z ek sp lo atacją n a zarządzającego d ro g ą lin ią k o le jo w ą tra m w a jo w ą lotniskiem lub portem (art. 178 ustaw y
„P raw o ...” - poza norm alnym i obow iązkam i w ynikającym i z art. 175), - udzielen ia p ozw oleń, m .in.:
• zintegrow anego,
• na w p ro w ad zan ie ścieków do w ód lub do ziem i,
• na w y tw arzanie o d p ad ó w (art. 183, ust. 1 ustaw y „P raw o ...”),
- zobow iązania w drodze decyzji prow adzącego instalację, w przypadku okoliczności w skazu jący ch n a m ożliw ość negatyw nego oddziaływ ania na środow isko, do sp o rzą d za n ia i p rzed ło żen ia przeglądu ekologicznego (art. 237 ustaw y „ P r a w o ...”),
- n ałożenia w dro d ze decyzji o bow iązku ograniczenia n egatyw nego oddziaływ ania podm iotu n a śro d o w isk o i je g o zag ro żen ia oraz przyw rócenia śro d o w isk a do stanu w łaściw ego,
- w razie b raku m o żliw o ści j.w . zobow iązania p odm iotu do u isz c z e n ia kwoty pieniężnej (art. 362, ust. 1, 3 ustaw y „P raw o . . . ” ),
- w ydaw ania decyzji zatw ierdzającej program gospodarki odpadam i niebezpiecznym i - dla pozostałych przedsięw zięć (art. 19, ust. 2 ustaw y
„O odpadach” ),
- w strzym yw ania w drodze decyzji działalności w ytw órcy odpadów niebezpiecznych (art. 23, ust. 1, 2 ustaw y „O odpadach” ),
- obow iązek nakładany na w ytw órców dotyczący przedkładania inform acji o w ytw arzanych odpadach i sposobach gospodarow ania nim i,
- w ydaw ania zezw oleń na prow adzenie działalności w zakresie odzysku i unieszkodliw iania odpadów - dla pozostałych przedsięw zięć (art. 26 ustaw y
„O odpadach” ),
- w ydaw ania zezw oleń na prow adzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów (art. 28 ustaw y „O odpadach” ) oraz odzysku i u n ieszkodliw iania odpadów (art. 29 ustaw y „O odpadach”),
- cofnięcia zezw olenia w drodze decyzji bez odszkodow ania w przypadku naruszenia przepisów ustaw y lub działania niezgodnego z zezw oleniem ,
- prow adzenia rejestrów w zakresie działalności dotyczącej zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliw iania odpadów , dla posiadaczy zw olnionych z uzyskiw ania zezw oleń,
- zatw ierdzenia w drodze decyzji instrukcji eksploatacji składow iska - dla pozostałych przedsięw zięć (art. 53 ustaw y „O odpadach”),
- w ydania zgody na zam knięcie składow iska lub je g o w ydzielonej części,
- w ydaw ania zezw oleń na składow anie odpadów niebezpiecznych na w ydzielanych częściach innych składow isk odpadów innych niż niebezpieczne z w yjątkiem składow isk odpadów obojętnych (art. 57 ustaw y „O odpadach”).
2.4. W ójt, b urm istrz lub p rezyd en t m iasta
Jest organem ochrony środow iska w przypadku zw ykłego korzystania ze środow iska p rzez osoby fizyczne, w łaściw ym w spraw ach [2, 3]:
- w ydaw ania decyzji dotyczących nałożenia, na prow adzącego instalację lub użytkow nika urządzenia, obow iązku prow adzenia w określonym czasie pom iarów w ielkości em isji, je ż e li z przeprow adzonej kontroli w ynika, że nastąpiło p rzekroczenie standardów em isyjnych (w ykraczających poza obow iązki, o których m o w a w a r t. 56 i 147ustaw y „P raw o . . . ” - a r t . 150, ust. 1 ustaw y „P raw o . . . ” ), - ustalenia w drodze decyzji w ym agań w zakresie ochrony środow iska dotyczących
eksploatacji instalacji, z której em isja nie w ym aga pozw olenia (art. 154, ust. 1 ustaw y „P raw o . . . ” ),
- przyjm ow ania w yników po m iaró w w ielkości em isji (art. 149 i 150 ustaw y
„P raw o . . . ” ),
- przyjm ow ania zgłoszeń instalacji m ogącej negatyw nie oddziały w ać na środow isko, z której em isja nie w ym aga pozw olenia oraz z uw agi na w ytw arzanie odpadów (art. 152, ust. 1 ustaw y „P raw o
- w ydaw ania opinii w spraw ie zatw ierdzenia program u gosp o d ark i odpadam i niebezpiecznym i p rze z w o jew o d ę lub starostę (art. 19 ustaw y „O od p ad ach ” ), - w ydaw ania opinii w spraw ie zezw olenia na prow adzenie d ziałalności w zakresie
odzysku i u n ie szk o d liw ian ia odpadów (art. 26 ustaw y „O od p ad ach ” ),
- w ydaw ania opinii w spraw ie zezw olenia na prow adzenie d ziałalności w zakresie zbierania lub tran sp o rtu o dpadów (art. 28 ustaw y „O o d padach”),
- nakazania w dro d ze decyzji posiadaczow i odpadów ich usunięcie z m iejsc nie przeznaczonych do ich sk ład o w an ia lub m agazynow ania,
- w ydaw ania opinii w spraw ie składow ania odpadów niebezp ieczn y ch na w ydzielonych częściach innych składow isk.
2.5. Inspekcja O ch ron y Ś ro d o w isk a
Do zadań Inspekcji O chrony Ś ro d o w isk a w szczególności należy [4]:
- kontrola prze strzeg a n ia p rzepisów o ochronie śro d o w isk a i racjonalnym użytkow aniu za so b ó w przyrody,
- k o ntrola p rzestrzeg an ia decyzji ustalających w arunki u żytkow ania środow iska, - udział w p o stępow aniu dotyczącym lokalizacji inw estycji,
- udział w p rzekazyw aniu do użytku obiektów lub instalacji realizow anych ja k o przedsięw zięcie m ogące zn acząco oddziaływ ać na środow isko,
- kontrola eksploatacji instalacji i urządzeń chroniących śro d o w isk o przed zanieczyszczeniem ,
- p odejm ow anie decyzji w strzym ujących d ziałalność p ro w a d z o n ą z naruszeniem w ym agań zw iązanych z o ch ro n ą śro d o w isk a lub naruszeniem w arunków korzystania ze środow iska,
- w spółdziałanie w zak resie o chrony środow iska z innym i organam i kontrolnym i, organam i ścig an ia i w ym iaru spraw iedliw ości oraz organam i adm inistracji państw ow ej i rządow ej, sam orządu terytorialnego i obrony cyw ilnej, a także organizacjam i społecznym i i opiekunam i społecznym i,
- organizow anie i k o o rdynow anie państw ow ego m o nitoringu środow iska, prow adzenie badań ja k o śc i środow iska, obserw acji i oceny je g o sta n u oraz zachodzących w nim zm ian,
- opracow yw anie i w drażanie m etod analityczno-badaw czych i kontrolno- pom iarow ych,
- inicjow anie działań tw orzących w arunki zapobiegania poważnym aw ariom oraz usuw ania ich skutków i przyw racania środow iska do stanu w łaściw ego,
- kontrola przestrzegania przepisów o opakow aniach i odpadach opakow aniow ych, - kontrola przestrzegania przepisów o obow iązkach przedsiębiorców w zakresie
gospodarow ania niektórym i odpadam i oraz o opłacie produktow ej i opłacie depozytow ej,
- kontrola przestrzegania przepisów i uzyskanych na ich podstaw ie zezw oleń, z w yłączeniem kontroli laboratoryjnej, w zakresie postępow ania z organizm am i genetycznie zm odyfikow anym i.
Z w ierzchni n adzór nad w ykonyw aniem zadań ww. spraw uje m inister środow iska.
Z adania Inspekcji O chrony Ś rodow iska w ykonują [4]:
- G łów ny Inspektor O chrony Środow iska,
- w ojew oda przy pom ocy w ojew ódzkiego inspektora ochrony środow iska ja k o kierow nika w ojew ódzkiej inspekcji ochrony środow iska, w chodzącej w skład zespolonej adm inistracji w ojew ódzkiej.
G łów ny Inspektor O chrony Środow iska je s t centralnym organem adm inistracji rządow ej, pow ołanym do kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środow iska oraz badania stanu środow iska, nadzorow anym przez m inistra środow iska.
G łów ny Inspektor O chrony Środow iska w ykonuje zadania przy pom ocy G łów nego Inspektoratu O chrony Środow iska.
W skład G łów nego Inspektoratu O chrony Środow iska m ogą w chodzić: departam enty, wydziały, zespoły terenow e, sam odzielne stanow iska oraz laboratoria.
W ojew ódzki inspektor ochrony środow iska w ykonuje w im ieniu w ojew ody zadania i kom petencje Inspekcji O chrony Ś rodow iska określone w ustaw ie i przepisach odrębnych.
W ojew ódzki inspektor ochrony środow iska działa na obszarze w ojew ództw a.
W ojew ódzki inspektor ochrony środow iska w ykonuje zadania przy pom ocy w ojew ódzkiego inspektoratu ochrony środow iska.
2.6. Państw ow a Inspekcja Pracy
Jest podległym S ejm ow i RP organem nadzoru i kontroli przestrzegania praw a pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństw a i higieny pracy [5], N adzór nad P aństw ow ą Inspekcją Pracy — w zakresie określonym w ustaw ie — spraw uje Rada O chrony Pracy, pow ołana p rzez M arszałka S ejm u RP. Państw ow ą Inspekcją Pracy kieruje, pow oływ any przez M arszalka S ejm u, głów ny inspektor pracy przy pom ocy zastępców .
Inspekcje tw orzy G łów ny Inspektorat Pracy, 16 okręgow ych inspektoratów p racy oraz działający w ram ach terytorialnej w łaściw ości - inspektorzy pracy. K ażdy z okręgow ych inspektoratów o bejm uje zakresem sw ojej w łaściw ości terytorialnej o b szar jed n eg o w ojew ództw a. W strukturze okręgow ych inspektoratów fu n k cjo n u ją 42 oddziały.
2.7. Państw ow a Inspekcja S anitarn a
P aństw ow a Inspekcja S anitarna je s t organem pow ołanym do realizacji zadań z zakresu zdrow ia publicznego [6].
Podstaw ow e zadania:
A. S praw ow anie bieżącego n ad z o ru sanitarnego:
a. kontrola p rzestrzeg an ia p rzepisów określających w ym agania higien iczn e i zdrow otne,
b. ko n tro la p rzestrzeg an ia przepisów dotyczących w p ro w a d za n ia do obrotu produktów b iobójczych i substancji czynnych oraz ich sto so w a n ia w działalności zaw odow ej.
B. Z apobieganie i zw alczan ie chorób zakaźnych i innych chorób pow odow anych w arunkam i środow iska.
C. Inicjow anie, o rganizow anie, prow adzenie, koordynacja i n ad z ó r działalności ośw iatow o-zdrow otnej w celu u k ształtow ania odpow iednich postaw i zachow ań zdrow otnych.
O rganam i P aństw ow ej Inspekcji S anitarnej są:
- G łów ny Inspektor Sanitarny,
- państw ow i w ojew ó d zcy inspektorzy sanitarni, - państw ow i terenow i inspektorzy sanitarni dla gm in,
- państw ow i portow i inspektorzy sanitarni d la m orskich portów i przystani, w ód w ew nętrznych i terytorialnych oraz je d n o ste k pływ ających na tych obszarach.
U praw nienia P aństw ow ej Inspekcji S anitarnej:
A. P aństw ow y insp ek to r sanitarny je s t upraw niony do k o ntroli zgodności budow anych obiektów z w ym aganiam i higienicznym i i zdrow otnym i, określonym i w obow iązujących przepisach.
B. Jednostki organizacyjne, o pracow ujące projekty P olskich N orm , norm branżow ych o raz norm zakładow ych bądź ich zm ian i od stęp stw dotyczących elem entów środow iska, obiek tó w i m ateriałów budow lanych, żyw ności i żyw ienia, przed m io tó w użytku oraz innych w yrobów m ogących m ieć w pływ na zdrow ie ludzi, są o bow iązan e przedstaw ić te projekty do zaopiniow ania:
a. G łów nem u Inspektorow i S anitarnem u - w w ypadku P olskich N orm i norm branżow ych,
b. państw ow em u w ojew ódzkiem u inspektorow i sanitarnem u - w w ypadku norm zakładow ych.
C. Państw ow y inspektor sanitarny m a praw o wstępu do m ieszkań w razie podejrzenia lub stw ierdzenia choroby zakaźnej, zagrożenia zdrow ia czynnikam i środow iskow ym i, a także je że li w m ieszkaniu je s t lub m a być prow adzona działalność produkcyjna lub usługowa.
D. W razie stw ierdzenia naruszenia wym agań higienicznych i zdrow otnych, państw ow y inspektor sanitarny nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym term inie stw ierdzonych uchybień.
Jeżeli naruszenie w ym agań spow odow ało bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrow ia ludzi, państw ow y inspektor sanitarny nakazuje unieruchom ienie zakładu pracy lub je g o części (stanow iska pracy, m aszyny lub innego urządzenia), zam knięcie obiektu użyteczności publicznej, w yłączenie z eksploatacji środka transportu, w ycofanie z obrotu środka spożywczego, przedm iotu użytku lub innego w yrobu m ogącego m ieć wpływ na zdrow ie ludzi albo podjęcie lub zaprzestanie innych działań; decyzje w tych spraw ach podlegają natychm iastow em u w ykonaniu.
E. Państw ow em u inspektorow i sanitarnem u przysługuje praw o zgłoszenia sprzeciw u p rzeciw ko uruchom ieniu w ybudow anego lub przebudow anego zakładu pracy lub innego obiektu budow lanego, w prow adzeniu nowych technologii lub zm ian w technologii, dopuszczeniu do obrotu m ateriałów stosow anych w budow nictw ie lub innych w yrobów m ogących m ieć w pływ na zdrow ie ludzi - je że li w toku w ykonyw anych czynności stw ierdzi, że z pow odu nieuw zględnienia wym agań higienicznych i zdrow otnych określonych w obow iązujących przepisach m ogłoby nastąpić zagrożenie życia lub zdrow ia ludzi.
Z głoszenie sprzeciw u w strzym uje dalsze działania do czasu w ydania decyzji p rzez państw ow ego inspektora sanitarnego w yższego stopnia.
F. W w ypadkach w ym ienionych w p. D i E państw ow i inspektorzy sanitarni są upraw nieni d o zabezpieczenia pom ieszczeń, środków transportu, m aszyn i innych u rządzeń, środków spożyw czych, przedm iotów użytku i innych w yrobów m ogących m ieć w pływ na zdrow ie ludzi.
2.8. P aństw ow a S tr a ż Pożarna
Z godnie z u sta w ą z dnia 24 sierp n ia 1991 r. pow ołano do życia P ań stw o w ą S traż P ożarną ja k o zaw odow ą, u m u n d u ro w an ą w y p o saż o n ą w specjalistyczny sprzęt form ację p rzezn aczo n ą
do w alki z pożaram i, klęskam i żyw iołow ym i i innym i m iejscow ym i zagrożeniam i [7].
P aństw ow a S traż P ożarna w ykonuje następujące rodzaje ratow nictw : - chem iczne,
- w odne, - m edyczne, - w ysokościow e, - techniczne, - poszukiw aw cze, - radiologiczne.
R atow nictw o chem iczne p olega na ograniczaniu i (lub) likw idacji uw alnianych (uw olnionych) do o toczenia niebezpiecznych m ateriałów chem icznych, stw arzających zagrożenie dla życia i zdrow ia ludzi, m ienia, środow iska.
R atow nictw o te ch n iczn e to ze sp ó ł czynności podejm ow anych p rzez straże p o ża rn e we w szystkich rodzajach rato w n ictw polegających na w ykorzystaniu specjalistycznych technik ratow niczych o raz z w ykorzystaniem specjalistycznego sprzętu techn iczn eg o w celu ratow ania życia, zdrow ia, m ien ia i środow iska.
R atow nictw o radio lo g iczn e p olega na ograniczaniu źródeł pro m ien io w an ia stw arzających zagrożenie dla życia i zd ro w ia ludzi, m ien ia i środow iska.
O rgany Państw ow ej S traży P ożarnej rea lizu ją sw oje zadania w obszarze ochrony środow iska w szczególności w zak resie zag ro żen ia w ystąpienia aw arii p rzem ysłow ej (art. 243 - 2 6 9 ustaw y „P raw o . . . ” ) [2].
2.9. W yższy U rząd G órn iczy
A . P odstaw ow e zadania
Z adania W yższego U rzędu G órniczego skupione s ą w pięciu o bszarach nadzoru i kontroli d ziałalności regulow anej u sta w ą - P raw o geologiczne i g órnicze, prow adzonej p rzez podm ioty g o sp o d arcze w granicach R zeczypospolitej Polskiej [8]:
a. bezp ieczeń stw a i h igieny pracy oraz bezpieczeństw a pożarow ego, b. ratow nictw a górniczego,
c. gospodarki złożam i kopalin w p rocesie ich w ydobyw ania, d. ochrony środow iska, w tym zapo b ieg an ia szkodom ,
e. budow y i likw idacji zakładu górniczego, w tym rekultywacji gruntów i zagospodarow ania terenów po działalności górniczej.
B. S truktura
W skład struktury W yższego U rzędu G órniczego wchodzi pięć departam entów m erytorycznych. D epartam ent G órnictw a, D epartam ent Energom echaniczny, D epartam ent O chrony Ś rodow iska i G ospodarki Z łożem , D epartam ent W arunków Pracy oraz D epartam ent P raw ny i Integracji E uropejskiej. S iedzibą W yższego Urzędu G órniczego są Katow ice.
Terenow ym i jed n o stk am i organizacyjnym i organów nadzoru górniczego są okręgow e urzędy górnicze z siedzibam i w: G liw icach, K atow icach, Kielcach, K rakow ie, K rośnie, Lublinie, Poznaniu, Rybniku, Tychach, W arszaw ie, W rocław iu oraz specjalistyczny U rząd G órniczy do Badań K ontrolnych U rządzeń Energom echanicznych z siedzibą w K atowicach.
C. R ealizacja celów strategicznych dotyczy m.in.:
- zatw ierdzania planów ruchu zakładów górniczych; badania praw idłow ości stosow anych i przew idzianych do stosow ania w kopalniach rozw iązań technicznych,
- dopuszczania do stosow ania w zakładach górniczych m aszyn, urządzeń oraz środków strzałow ych i sprzętu strzałow ego,
- badania m ożliw ości udzielenia odstępstw od postanow ień przepisów bezpieczeństw a i higieny pracy, prow adzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciw pożarow ego,
- p rzeprow adzania badań kontrolnych urządzeń energom echanicznych w zakładach górniczych. U zgadniania z organam i koncesyjnym i granic obszarów górniczych i terenów górniczych. U dzielania pozw oleń na budow ę, przebudow ę i rozbiórkę obiektów budow lanych zakładu górniczego,
- chronienia udokum entow anego złoża kopalin przed niew łaściw ym zagospodarow aniem pow ierzchni terenu górniczego.
- pełnienia nadzoru i kontroli nad rekultyw acją gruntów oraz zagospodarow aniem terenów po działalności górniczej,
- k o ntrolow ania w prow adzonych do obrotu w yrobów przeznaczonych do stosow ania w zakładach górniczych.
2.10. U rząd D ozoru T ech n iczn ego
D ozór techniczny to d ziałaln o ść zm ierzająca do zapew nienia bezpiecznego funkcjonow ania urządzeń technicznych, które m o g ą stw arzać zagrożenie d la życia lub zdrow ia ludzkiego, m ienia lub środow iska.
U rząd D ozoru T ech n iczn eg o je s t p ań stw o w ą o so b ą p raw n ą re a lizu jąc ą zad an ia zw iązane z w ykonyw aniem dozoru tech n iczn eg o w zakresie ustalonym w ustaw ie o dozorze technicznym i aktach w ykonaw czych do tej ustaw y [9].
W strukturze organizacyjnej U rzędu D ozoru T echnicznego d zia ła ją oddziały terenow e U D T obejm ujące sw o ją d ziała ln o śc ią obszar całego kraju oraz C e ntralne L aboratorium D ozoru T echnicznego stanow iące zaplecze badaw czo-ekspertyzow e dozoru technicznego.
D ozorem technicznym o bjęte s ą urządzenia techniczne stw arzające zagrożenie poprzez:
- rozprężanie gazów znajdujących się pod ciśnieniem różnym od atm osferycznego, - w yzw olenie energii potencjalnej lub kinetycznej przy p rzem ieszczan iu ludzi lub
ładunków w ograniczonym zasięgu,
- rozp rzestrzen ian ie się m ateriałó w niebezpiecznych o w łaściw ościach trujących lub żrących w czasie ich m agazynow ania lub transportu w zbiornikach bezciśnieniow ych.
D ziałalność o bejm uje fazę w y tw arzan ia i fazę eksploatacji urządzeń.
W fazie w ytw arzania organa je d n o ste k dozoru technicznego:
- u zg a d n ia ją d o k u m en tacje projektow e, k o nstrukcyjno-techniczne łą cz n ie z instrukcjam i ek sploatacji,
- sp raw d za ją kom p eten cje w ytw órców urządzeń technicznych oraz m ateriałów i elem entów do budow y tych urządzeń,
- w y k o n u ją badania typu urządzeń przed uruchom ieniem produkcji, któ re sta n o w ią podstaw ę do w yd an ia certyfikatu i o znaczenia urządzeń p rzez w ytw órcę.
W fazie eksploatacji dotyczy to:
- w ykonyw ania badań okresow ych, nadzw yczajnych i doraźnych urządzeń technicznych u użytkow ników (eksploatujących),
- w ydaw ania upraw nień zakładom dokonującym napraw y urządzeń technicznych, - w yrażania zgody na d o konanie przeróbek urządzenia,
- w ydaw ania określonych upraw nień osobom obsługującym i konserw ującym urządzenia,
- w ykonyw ania badań celem określenia przyczyn i w d ro ż en ia działań zapobiegaw czych po w ystąpieniu niebezpiecznego u szk o d zen ia lub n ieszczęśliw ego w ypadku.
2.11. N adzór B u dow lan y
A. Z adania nadzoru budow lanego w ykonują następujące organy [10]:
- pow iatow y inspektor nadzoru budow lanego,
- w ojew oda przy pom ocy w ojew ódzkiego inspektora nadzoru budow lanego, ja k o kierow nika w ojew ódzkiego nadzoru budow lanego, w chodzącego w skład zespolonej adm inistracji w ojew ódzkiej,
- G łów ny Inspektor N adzoru Budow lanego B. P odstaw ow e zadania:
- w ydaw anie nakazów , w drodze decyzji, rozbiórki obiektu budow lanego lub je g o części,
- badanie: zgodności projektu zagospodarow ania działki lub terenu z przepisam i o planow aniu i zagospodarow aniu przestrzennym ; kom pletności projektu budow lanego i posiadania wym aganych opinii, pozw oleń, i spraw dzeń;
w ykonania projektu budow lanego przez osobę posiadającą w ym agane upraw nienia budow lane,
- w ydaw anie postanow ień o wstrzym aniu robót budowlanych,
- w ydaw anie decyzji zw iązanych z niewłaściwym w ykonaniem robót budow lanych,
- przyjm ow anie zaw iadom ień o zakończeniu robót budowlanych i w ydaw anie decyzji o pozw oleniu na użytkowanie,
- przeprow adzanie obow iązkow ej kontroli budowy,
- w ydaw anie decyzji nakazującej przeprow adzenie kontroli obiektów budow lanych w czasie ich użytkowania,
- praw o żądania udostępnienia, od w łaściciela lub zarządcy obiektu budow lanego, protokołów z kontroli obiektu budow lanego, oceny i ekspertyz dotyczących stanu technicznego oraz dokum entacje budowy i dokum entację pow ykonaw czą, - w ydaw anie, w drodze decyzji, nakazów usunięcia stw ierdzonych
niepraw idłow ości,
- w ydaw anie decyzji nakazujących, w łaścicielowi lub zarządcy, rozbiórkę obiektu i uporządkow anie terenu, w przypadku gdy obiekt budow lany nie nadaje się do rem ontu, odbudow y lub w ykończenia,
- nakazanie, w drodze decyzji, w łaścicielowi albo zarządcy przyw rócenie poprzedniego sposobu użytkowania obiektu budow lanego lub je g o części, w razie zm iany sposobu użytkow ania obiektu budow lanego lub je g o części bez pozw olenia,
- prow adzenie postępow ań w yjaśniających w sprawfe katastrof budowlanych.
C. D o zadań o rganów nadzoru budow lanego należy rów nież:
- ko n tro la p rzestrzeg an ia i stosow ania przepisów p raw a budow lanego, w tym:
• k o ntrola zgodności w y k onania robót budow lanych z przep isam i praw a budow lanego, projektem budow lanym i w arunkam i określonym i w decyzji o p o zw oleniu na budow ę,
• spraw dzanie p o siad an ia p rze z osoby pełniące sam o d zieln e funkcje tech n iczn e w b udow nictw ie w łaściw ych upraw nień do p ełn ien ia tych funkcji,
• spraw dzanie d o p u szczen ia stosow ania w b udow nictw ie w yrobów budow lanych,
- kontrola d ziałan ia organów adm inistracji arc h itektoniczno-budow lanej (w ojew ódzki in sp e k to r nadzoru budow lanego kontroluje d ziała n ia starosty, zaś G łów ny In sp ek to r N ad zo ru B udow lanego - w ojew ody).
D. D o zadań organów nadzoru budow lanego zgodnie z u sta w ą z dnia 16 kw ietnia 2004 r. o w yrobach budow lanych (D zU N r 92, poz. 881) należy:
- p row adzenie kontroli planow ych i doraźnych,
- zlecanie badań pobranych w toku kontroli próbek w yrobów budow lanych, - w ydaw anie dla o rganów celnych opinii o w yrobach budow lanych
- p row adzenie K rajow ego W ykazu Z akw estionow anych W yrobów B udow lanych.
2.12. P ozostałe organy
Prezes G łów nego U rzędu C eł o raz K om endant G łów ny S traży G ranicznej w sp ó łp ra c u ją z organam i Inspekcji O chrony Ś ro d o w isk a w zakresie m iędzynarodow ego obrotu odpadam i.
3. Gmina w świetle prawa miejskiego i przepisów gminnych
P rzedsięw zięcia w zakresie gospodarki odpadam i kom unalnym i w gm inie s ą realizow ane na p odstaw ie przepisów ustaw y o sa m o rz ąd z ie terytorialnym [ l ł ] oraz ustaw y o utrzym aniu czystości i porządku w gm inach [12].
N a podstaw ie upow ażnień ustaw ow ych g m inie przysługuje praw o stan o w ien ia przepisów p ow szechnie obow iązujących na obszarze gm iny zw anych dalej przepisam i gm innym i.
G m iny m o g ą w ydaw ać przepisy g m in n e w zakresie:
a. w ew nętrznego ustroju gm iny oraz je d n o ste k pom ocniczych, b. organizacji urzędów i instytucji gm innych,
c. zasad zarządzania m ieniem gminy,
d. zasad i trybu korzystania z gm innych urządzeń i obiektów użyteczności publicznej.
W zakresie nie uregulow anym w odrębnych ustaw ach lub innych przepisach pow szechnie obow iązujących rada gm iny m oże w ydaw ać przepisy porządkow e, je że li je s t to niezbędne dla ochrony życia lub zdrow ia obyw ateli oraz zapew nienia porządku, spokoju i b ezpieczeństw a publicznego.
P rzepisy porządkow e m o g ą przew idyw ać za ich naruszenie karę grzyw ny w y m ierzan ą w trybie i na zasadach określonych w praw ie o w ykroczeniach.
Zaspokajanie zbiorow ych potrzeb w spólnoty należy do zadań w łasnych gm iny.
W szczególności zadania w łasne obejm u ją sprawy:
a. ładu przestrzennego, gospodarki terenam i i ochrony środow iska,
b. gm innych dróg, ulic, m ostów , placów oraz organizacji ruchu drogow ego,
c. w odociągów i zaopatrzenia w w odę, kanalizacji, usuw ania i oczyszczania ścieków kom unalnych, utrzym ania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, w ysypisk i unieszkodliw iania odpadów kom unalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną.
U trzym anie czystości i porządku w gm inach należy do obow iązkow ych zadań w łasnych gminy.
G m iny zapew niają czystość i porządek na sw oim terenie i tw o rzą w arunki n iezbędne do ich utrzym ania, a w szczególności:
A. T w o rz ą w arunki do w ykonyw ania prac zw iązanych z utrzym aniem czystości i porządku na terenie gm iny lub zapew niają w ykonanie tych prac p rzez tw orzenia o dpow iednich je d n o ste k organizacyjnych.
B. Z ap ew n iają budow ę, utrzym anie i eksploatację, w łasnych lub w spólnych z innymi gm inam i, składow isk odpadów kom unalnych i obiektów w ykorzystyw ania lub u n ieszkodliw iania tych odpadów .
C. Z apo b ieg ają zanieczyszczeniu ulic, placów i terenów otw artych przez: likw idację składow ania odpadów w m iejscach do tego nie przeznaczonych i p rzeciw działaniu takiem u składow aniu, ustaw ianiu koszy ulicznych na odpady w rejonach intensyw nego ruchu pieszego, organizow anie odbioru odpadów kom unalnych z urządzeń ruchom ych.
D. T w o rz ą w arunki do selektyw nej zbiórki, segregacji i składow ania odpadów przydatnych do w ykorzystania oraz w spółdziałają z jednostkam i organizacyjnym i i osobam i podejm ującym i zbieranie i zagospodarow yw anie tego rodzaju odpadów .
E. W sp ó łd ziałają z w łaściw ym i organam i adm inistracji rządow ej w organizow aniu gospodarki odpadam i niebezpiecznym i w ydzielonym i z odpadów kom unalnych.
O rgany gm inne zo b o w iązan e s ą m .in . do:
A. Z apew n ien ia budow y sk ład o w isk odpadów kom unalnych, urządzeń do u n icestw iania o dpadów o raz do zapew nienia praw idłow ej ich eksploatacji.
B. O kreślenia zadań kom unalnych przedsiębiorstw (zakładów ) o czy sz cza n ia i zapew niania w yk o n an ia p rze z nie ich obow iązków .
C. U stalania często tliw o ści, zasad i sposobu usuw ania odpadów i innych zanieczyszczeń z teren ó w nieruchom ości, ulic, placów i innych dróg publicznych.
D. Inicjow ania i o rg an iz o w an ia pow szechnej zbiórki odpadów , zw łaszcza pokonsum pcyjnych.
4. Studium przypadku
4.1. O rganizacja i k oord yn acja gosp od ark i od pad am i w sp ółce w ęglow ej [13]
4.1.1. Struktura organizacyjna Biura Zarządu spółki węglowej w aspekcie ochrony środowiska
K om órką organ izacy jn ą B iura Z arządu S półki o d p o w ied z ia ln ą za ochronę śro d o w isk a je st Zespół Inwestycji i O chrony Ś ro d o w isk a /R I/. Z espołem kieruje Z -ca D yrektora Biura R estrukturyzacji, który odp o w iad a za je g o działalność zgodnie z uchw alonym R egulam inem organizacyjnym i podziałem zadań, przed D yrektorem B iura R estrukturyzacji, ten z kolei przed D yrektorem N aczelnym (rys. 1).
Z A R Z Ą D
\ /
D U /
PREZES ZARZĄDU ■i DYREKTOR - NACZELNY
DR DYREKTOR BIURA RESTRUKTURYZACJI
RR Z-CA DYREKTORA BIURA RESTRUKTURYZACJI
SES
\ /
Rl '
ZESPÓŁ INWESTYCJI 1 OCHRONY
ŚRODOWISKA / 1 - i - v . iy - - . iir . \
I
W S P Ó ŁP R A C A
TM ZESPÓŁ ENERGO- MECHANICZNY
%
■ a
f
\
TS ZESPÓŁ MIERNICZO- GEOLOGICZNY
I SZKÓD GÓRNICZYCH
TG ZESPÓŁ GÓRNICZY
EW ZESPÓŁ WYNAGRODZEŃ
I PODATKÓW
EA ZESPÓŁ PLANOWANIA
I ANALIZ
MP ZESPÓŁ PRZERÓBKI
I JAKOŚCI WĘGLA
NygiyłysreBS*?
Rys. 1. S chem at organizacyjny B iura Z arządu spółki w ęglow ej w aspekcie ochrony środow iska
Fig. 1. The organizational sch em a o f bureau o f a Board o f D irectors o f a carbon com pany in the aspect o f en vironm ent protection
Źródło: O pracow anie w łasne
Do podstaw ow ych zadań Z espołu w zakresie ochrony środow iska i gospodarki odpadam i należy:
A. Pozyskiw anie dodatkow ych źródeł finansow ania zadań i p rzedsięw zięć inw estycyjnych w form ie:
- dotacji b udżetow ych oraz N arodow ego F unduszu O chrony Ś ro d o w isk a i G ospodarki W odnej,
- ulg inw estycyjnych,
- kredytów bankow ych, pożyczek preferencyjnych FO ŚiG W ;
B. Inicjow anie, koordynacja i n adzór nad rea liza cją zadań w zak resie ochrony środow iska, a m ianow icie:
- ochrony w ód p ow ierzchniow ych przed zanieczyszczeniam i ściekam i k opalnianym i i praw idłow ej gospodarki w odno-ściekow ej,
- ochrony pow ietrza atm osferycznego przed em isją pyłów i gazów ,
- ochrony pow ierzch n i ziem i przed odpadam i górniczym i, g ospodarczego ich w ykorzystania, rekultyw acji i zagospodarow ania składow isk odpadów ,
- ogran iczen ia hałasu em itow anego do środow iska,
- w spółpracy z organam i adm inistracji państw ow ej, organam i sam orządów , urzędam i górniczym i w zakresie ochrony środow iska,
- nadzoru i koordynacji d ziałalności zakładow ych służb ochrony środow iska, - w spółudziału w postępow aniach adm inistracyjnych i rozpraw ach dotyczących
ochrony środow iska,
- inicjow ania sto so w an ia now ych technik i rozw iązań zm ierzających do m in im alizo w an ia sz k o d liw eg o oddziaływ ania ruchu zakładów na śro d o w isk o i o bn iżen ia kosztów ochrony środow iska,
- sp orządzania niezbędnej dokum entacji w zakresie p lan o w an ia i spraw ozdaw czości dotyczącej ochrony środow iska dla p otrzeb w łasnych i na zew nątrz, nadzoru nad sporządzaniem takiej dokum entacji przez kopalnie S półki,
- spo rząd zan ia an a liz i ocen realizacji zadań z zakresu ochrony śro d o w isk a p rze z p o sz cz eg ó ln e zakłady, w yłaniających się problem ów techniczno- ekonom icznych, w yciągania w niosków i przedkładania ich Z arządow i Spółki, - inicjow ania i nadzoru nad d ziała ln o śc ią kopalń w zakresie rekultyw acji i
zagospodarow ania teren ó w zdegradow anych.
Do podstaw ow ych ko m ó rek w spółpracujących stale z Z espołem Inw estycji i O chrony Środow iska /R I/ należą:
- TM - Z espół E nergo-M echaniczny,
- TS - Z espół M ierniczo-G eologiczny i Szkód G órniczych, - T G - Z e s p ó ł G órniczy,
- EW - Z espół W ynagrodzeń i Podatków , - E A - Z e s p ó ł P lanow ania i A naliz, - M P - Z espół P rzeróbki i Jakości W ęgla.
Zespół Inwestycji i O chrony Środow iska z Zespołem „T M ” w spółpracuje głów nie w ram ach gospodarki w odno-ściekow ej, w zakresie gospodarki m ułam i i osadam i w ód oraz przy działaniach dotyczących ochrony pow ierzchni ziem i i zw ałow ania kam ienia.
W ykorzystaniem odpadów kam ienia na zew nątrz kopalni, ja k rów nież usuw aniem skutków szkód górniczych zajm uje się Z espól „T S ” . K ontrola w zakresie lokow ania odpadów na dole kopalni oraz zabezpieczenia przeciw pożarow ego dotyczy w równej m ierze Z espołu „R I” i
„T G ” . B ardzo w ażnym elem entem ochrony środow iska je s t ochrona przed zanieczyszczeniem pow ietrza i atm osfery - czynności te podejm ow ane s ą w spólnie z Z espołam i „T M ” i „M J” . W e w spółpracy z Z espołem „E A ” dokonuje się opracow ania strategii planów inw estycyjnych Spółki. N atom iast w szystkie spraw y zw iązane z realizacją zobow iązań S półki w obec Funduszy O chrony Ś rodow iska i G ospodarki W odnej z tytułu opłat i kar ekologicznych są podejm ow ane w spólnie z Z espołem „E W ” .
4.1.2. Struktura organizacyjna kopalni w aspekcie ochrony środowiska
W strukturze organizacyjnej przedsiębiorstw a (rys. 2) uw zględniony został D ział O chrony Środow iska, który pod w zględem organizacyjnym i m erytorycznym podlega G łów nem u Inżynierow i Przygotow ania Produkcji i R ozw oju w pionie N aczelnego Inżyniera K opalni. W D ziale O chrony Ś rodow iska zatrudnione s ą osoby na stanow iskach starszych inspektorów ochrony środow iska.
Do obow iązków i odpow iedzialności Inspektorów O chrony Środow iska należą:
A. N adzorow anie i kontrola działalności ruchu kopalni w zakresie dotyczącym ochrony środow iska naturalnego:
- gospodarki w odno-ściekow ej, z uw zględnieniem kopalnianych w ód dołow ych, - ochrony w ód przed zanieczyszczeniem ,
- gospodarki m ułam i i osadam i w ód,
- ochrony przed naturalnym prom ieniow aniem w ód, m ułów , osadów . B. N ad zo ro w an ie i k o ntrola działalności kopalni w zakresie:
- gospodarki odpadam i w raz z ochroną przed ich n aturalną prom ieniotw órczością,
- lokow ania odpadów pod ziem ią
- czyszczenia, konserw acji, rem ontów sieci kanalizacyjnej i w odociągow ej.
\ A
D A
D YR EKTO R Kierownik • Ruchu Zakładu $
G órniczego zi
\ /
d t K:
N A C ZE LN Y INŻYNIER § 1 Z-ca KRZG ß
\ /
TP W
G łów ny Inżynier ds.
P rzygotow ania Produkcji i 'i .
✓
Rozwoju Kopalni V I S
\ y
PO D ział O chrony
Środowiska
"V
/- if*;« Y
\ /
Inspektor O chrony Środowiska
ę
;
/ - N
x Ą
Inspektor O chrony '¿r
Środowiska t
Rys. 2. Schem at organizacyjny kopalni w aspekcie ochrony środow iska
Fig. 2. T he organizational sch em a o f a m in e in th e aspect o f en vironm ent protection Źródło: O pracow anie w łasne
C. D ziałania zw iązane z:
- och ro n ą pow ietrza i atm osfery,
- och ro n ą pow ierzchni ziem i i rekultywacji, - ochroną przed hałasem i w ibracjam i,
- och ro n ą przyrody, gruntów rolnych i leśnych, oraz fauny na terenie d ziałania kopalni.
D. Planow anie, program ow anie, projektow anie i przygotow anie do realizacji:
- składow isk odpadów kopalnianych,
- niw elacji i rekultyw acji terenów zdegradow anych na skutek działalności górniczej.
E. W spółpraca z:
- w łaściw ym i działam i kopalni eksploatującym i urządzenia w yw ierające w pływ na stan środow iska naturalnego,
- branżow ym i działam i spółki w ęglow ej,
- W ydziałem O chrony Ś rodow iska U rzędu W ojew ódzkiego oraz U rzędu M iejskiego,
- instytucjam i i biuram i projektow ym i.
F. O dpow iedzialność za:
- term inow e w ykonanie spraw ozdań dla GUS,
- okresow e przeprow adzanie kontroli urządzeń hydro-technicznych zgodnie z w ytycznym i instrukcjam i i zarządzeniam i oraz zgodnie z praw em w odnym , - kontrolę term inow ej realizacji zleceń kierow nictw a kopalni oraz
upraw nionych organów kontrolnych.
Rys. 3 ilustruje schem at organizacyjny kopalni w obszarze w spółpracy z innymi kom órkam i dotyczący nadzoru gospodarki odpadam i.
M M
Rys. 3.Schemat organizacyjnykopalni pod kątemodpowiedzialności zanadzór gospodarkąodpadami Fig.3.Theorganizational schema ofa mine basingonresponsibilityofsupervisionofthe economyofwastes Źródło: Opracowaniewłasne
5. Podsumowanie
- N ajw ażniejsza część uw arunkow ań w zakresie racjonalnej gospodarki odpadam i - gospodarczego w ykorzystania, unieszkodliw iania, odzysku i recyklingu odpadów m a charakter organizacyjno-praw ny i w ynika z niedostatecznej spraw ności istniejącego system u zarządzania, barier m iędzyresortow ych w zakresie przepływ u inform acji, koordynacji i w spółdziałania.
- A naliza dotychczasow ych efektów zagospodarow ania odpadów przem ysłow ych i kom unalnych uzyskiw anych w w arunkach rozproszenia sił i środków w układzie branżow ym lub poszczególnych przedsiębiorstw bez uw zględnienia szerzej pojętych interesów społecznych, w ym usiła konieczność bardziej efektyw nej organizacji i koordynacji działań w tym zakresie.
- D otyczy to zarów no koordynacji m iędzybranżow ej oraz m iędzyresortow ej, ja k i koordynacji poziom ej - regionalnej w układach terytorialnych.
- W ram ach koordynacji m iędzybranżow ej, np. m iędzy górnictw em , hutnictw em , en e rgetyką budow nictw em i przem ysłem m ateriałów budow lanych, drogow nictw em m ożna w ykorzystać n ajw ięk sz ą część odpadów m ineralnych. K onieczna je s t rów nież w spółpraca resortu gospodarki z innym i resortam i, ja k transportu, rolnictw a, zdrow ia.
- Praw o ochrony środow iska i ustaw a o odpadach precyzują szczegółow o zadania i kom petencje organów ochrony środow iska oraz organów Inspekcji O chrony Ś rodow iska w obec w ytw órców i posiadaczy odpadów .
- C ytow ane w yżej ustaw y o k reśla ją rów nież upraw nienia i kom petencje w zakresie ochrony środow iska i gospodarki odpadam i innych jednostek. S ą to:
• Państw ow a Inspekcja S anitarna w zakresie bieżącego nadzoru sanitarnego.
• P aństw ow a Inspekcja Pracy w zakresie bezpieczeństw a i higieny pracy.
• P aństw ow a S traż P ożarna w zakresie w spółpracy w zapobieganiu zdarzeniom m ogącym pow odow ać aw arię przem ysłow ą oraz ograniczaniu je j skutków dla ludzi i środow iska.
• W yższy U rząd G órniczy w zakresie ograniczenia uciążliw ości oddziaływ ania górnictw a na ludzi i środow isko.
• U rząd D ozoru T ech n iczn eg o w zakresie zapew n ien ia bezpiecznego funkcjonow ania urządzeń technicznych, które m o g ą stw arzać zag ro żen ie dla życia lub zd ro w ia ludzkiego, m ienia lub środow iska.
• Jednostki N ad zo ru B u dow lanego w zakresie działań dotyczących niezgodności prow adzonej działalności z planem zagospodarow ania przestrzennego, użytkow ania obiek tó w b ez pozw o len ia na użytkow anie lub z je g o naruszeniem .
• Jednostki U rzędu C eł i S traży G ranicznej w zakresie m iędzynarodow ego obrotu odpadam i.
Jednostki te pow iązan e s ą z organam i ochrony środow iska i organam i Inspekcji O chrony Ś rodow iska w zakresie w spółpracy, koordynacji, kontroli i nadzoru.
- P odstaw ow e zadania i k o m petencje je d n o ste k w układach terytorialnych w y zn a cz ają przepisy ustaw y o sam o rząd zie terytorialnym oraz ustaw y o utrzym aniu czystości i porządku w gm inach w zakresie stan o w ien ia praw a m iejscow ego i gm innego, a także pro w ad zen ia d ziałalności polegającej n a zbieraniu, transporcie, o dzysku lub unieszkodliw ianiu o dpadów kom unalnych.
L iteratura
1. Zarządzenia N r 36 M inistra Środow iska z dnia 20 sierpnia 2003 r. w spraw ie ustalenia regulam inu organizacyjnego M inisterstw a Środowiska.
2. U stawa z dnia 27 kw ietnia 2001 r. Praw o O chrony Środow iska (D zU N r 62, poz. 627).
3. Ustawa z dnia 27 kw ietnia 2001 r. o odpadach (D zU N r 62, poz. 628).
4. U staw a z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji O chrony Ś rodow iska (D zU N r 91.77.335 z dnia 29 sierpnia 1991 r.).
5. Ustawa z dnia 6 m arca 1981 r. o Państw ow ej Inspekcji Pracy (D zU z 2001 r. N r 124, poz.
1362).
6. U staw a z dnia 14 m arca 1985 r. o Państw ow ej Inspekcji Sanitarnej (D zU N r 90, poz. 575 z p.zm.).
7. U staw a z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciw pożarow ej (D zU N r 81, poz. 351, z 2 0 0 0 r. N r 120, poz. 1268 o raz Państw ow ej Straży Pożarnej D zU N r9 1 .8 8 .4 0 0 ).
8. U stawa z dnia 4 lutego 1994 r. Praw o geologiczne i górnicze (D zU N r 27, poz. 96 z p.zm.).
9. U staw a z dnia 21 grudnia 2 000 r. o dozorze technicznym (D zU N r 122, poz. 1321).
10. U stawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budow lane (DzU N r 89, poz. 414, tekst jed n o lity DzU z 2003 r. N r 207, poz. 2016 oraz DzU N r 106, poz. 1126 z 2000 r.).
11. U staw a z dnia 8 m arca 1990 r. o sam orządzie terytorialnym (tekst jednolity, D zU N r 13, poz. 74 z 1996 r. z p.zm.).
12. U staw a z dnia 13 w rześnia 1996 r. z p.zm. o utrzym aniu czystości i porządku w gm inach (DzU N r 132, poz. 622).
13. D okum entacja firmy.
