W jedności siła!
To zdanie, wypisane na tytule tej książeczki, po
winni sobie czytelnicy i czytelniczki wziąć do serca i raz pokazać, że wreszcie nadszedł czas, w którym chcą doprowadzić do jedności w swoich szeregach.
Wszędzie, w całym ś wiecie cywilizowanym, w całej Austryi, a naw et w T r z y ń c u znalazła już ogólne uznanie myśl, że robotnicy i robotnice potrzebują lokalu na zebrania, w ł a s n e g o do mu , w którym czuli
by się zupełnie jak u siebie.
W Anglii mają robotnicy swoje „kasyna11 i „kluby“
stowarzyszenia robotnicze we Francyi posiadają swoje własne „domy stowarzyszeń“, względnie „giełdy pracy-1, w Belgii zaś własne „domy ludowe1', również w Bernie, Pilźnie, Pradze, „domy robotnicze11. Taki dom robotniczy ma i u nas powstać z naszych własnych środków, dla robotników i przez robotników. O własnych siłach mamy zbudować dom własny! Zjednoczeni pokażemy, jak silnymi i potężnymi jesteśmy, jeżeli tego chcemy.
C z y r o b o t n i c y c h c ą i p o t r z e b u j ą w ł a s n e g o d o m u ? Że ludność pracująca pragnie własnego domu, tego dowodzi ogromne zainteresowanie, jakie ta kwestya budzi u wszystkich towarzyszów i towarzyszek
'nietylko u nas, lecz wogóle wszędzie, gdzie tylko ro
botnicy zaczynają myśleć i łączyć się. Czy potrzeba nam takiego doinu robotniczego, nad tem pytaniem mu
simy się o wiele głębiej zastanowić, niżby się to nie
jednemu wydawało.
Konieczność domu robotniczego możemy bardzo jasno i prosto uzasadnić w następujący sposób: towa
rzysz podróżny, przybyły z obcej miejscowości, powinien znaleść odpowiednie przyjęcie u równych sobie; tutejszy powinien módz spędzić przyjemnie wieczór wśród ludzi o tychsamych co i on przekonaniach; kto pragnie wiedzy, powinien módz przeczytać gazetę w czytelni i wypo
życzyć sobie książki w bibliotece. Stowarzyszenie da
jące swym członkom ochronę, jeżeli któremu z nich ukróci się jego ustawą zagwarantowane prawo, stowa
rzyszenie wspierające swych członków, jeżeli który z nich jest zmuszony udać się na podróż, albo jest bez pracy lub chory, stowarzyszenie wyszukające swym członkom pracę, jeżeli jej nie mają, takie stowarzy
szenie czuje potrzebę częstszego zgromadzania swych członków i naradzania się z nimi bez przeszkód. Na to potrzeba domu. w którymbyśmy mogli całkiem swobodnie się zbierać, w którymby towarzysze i towarzyszki mogli się schodzić codziennie.
Większa część stowarzyszeń ma obecnie siedzibę w gospodzie, gdzie są ścisnione, gdzie nie mogą odbywać wykładów ani nauk.
Może niejeden z czytelników powie, czy z tego nie powstanie znów coś podobnego do gospody? Nie! Kochani towarzysze i towarzyszki; nie będzie to wielka gospoda partyjna, lecz rzeczywiste ognisko domowe. Do
świadczenie uczy nas, że życie w gospodzie jest drogiem, bezcelowem, ba nawet szkodliwem.
r ,
'2 —
We wszystkich krajach wzmaga się ruch antial-"
koholiczny, przeciw gorącym napojom, a Szczególnie tam, gdzie organizacya robotnicza jest potężną. Widzimy na czele tego ruch ludzi nauki, mężczyzn i kobiety wszystkich stanów obywatelskich, niemniej jednak pro- letaryuszy, którzy na podstawie głębokiego przekonania wszelkimi fibrami duszy tak jak socyalizmu, tak samo trzymają się propagandy przeciw samobójcy alkoholowi.
Ileż to jest „odpoczynków poniedziałkowych'1 na szkodę pojedynczego, często też ku ruinie całej rodziny?
Ile zdrowia, pieniędzy idzie w ten sposób na marne?
Jakże często całe życie kobiet, mężczyzn i dzieci w ten sposób byAva ukrócone? I wszystko to dla tego, że nam brak poznania siebie i panowania nad sobą, ponieważ nie zupełnie i źle pojmowaliśmy życie ludzkie.
Toteż ten dom robotniczy ma być szkołą dla do
rosłych, schroniskiem dla męża, żony i dziecka i _ dla tego pytamy raz jeszcze: Czy ta k i dom robotniczy p otrzebn y je s t dla T rzy ń ca i okolicy?
Tak Towarzysze i T ow arzyszki! Dom taki jest dla nas niezbędny i z wkładką miesięczną 6 centów mamy zamiar to wykonać, jeżeli wszyscy oświadczą gotowość przystępienia do „domu robotniczego“ i jeżeli będą się starać o ściągnięcie członków.
Dołączamy równocześnie statut, by czytelnicy i czytelniczki mogli się poimformować i przystąpić do stowarzyszenia.
Założenie domu robotniczego jest początkiem orga- nizacyi gospodarczej; w połączeniu z tem ma powstać fundusz pensyjny dla wdów, sieroł, chorych i nie
zdolnych do pracy. Liczymy na Waszą |pomoc. Choć początek trudny, to jednak trzeba rozpocząć, gdyż basłem naszem „Naprzód" i „W łączności siła’4.
Statuty
Stowarzyszenia „Dom robotniczy'4
W l r z y f i ( U L
§ i.
Celem stowarzyszenia „Dom robotniczy11 jest wy
budowanie lub zakupno już istniejącego domu na sto
sownym placu w Trzyńcu, jakoteż używanie, utrzymanie i zarząd tegoż domu. Dom ten ma być centralnem miejscem zebrań robotników Trzyńca bez różnicy narodowości i wyznania i służyć do popierania dążeń i- robotników.
Ma dostarczyć siedzib na lokale stowarzyszeń ro
botniczych i korporacyj, jak również na zgromadzenia, odczyty, zabawy i przedstawienia teatralne itd.
Ma dalej w tym domu być urządzona restauracya i kawiarnia, a koncesyą na to potrzebną ma nabyć stowarzyszenie lub dzierżrwca.
§ 2.
Środków do wybudowania lub zakupna tego domu dostarczą:
a) dobrowolne datki, legaty, kwity udziałowe i obli- gacye,
b) dochody z wynajętych lokalów domu, c) wkładki i pożyczki członków.
d) dochody z publicznych koncertów i zabaw. Docho
dy stowarzyszenia wolno użyć jedynie na cele § 1 przewidziane. Osobistych korzyści dla członków swych nie ma stowarzyszenie na celu; nie może więc nigdy przyjąć charakteru spółki.
§ 3
Stowarzyszeniem a siedzibę w Trzyńcu, działalność jednak swa. rozszerza na cały Śląsk dla powiatu -rła-'
błonków.
7 §
Członkiem stowarzyszenia może być każdy bez . różnicy zajęcia, kto się zobowiąże zapłacić wpisowe w kwocie 50 ct. w. a. i wkładkę roczną, której wysokość oznaczy walne zgromadzenie. W kładki należy uiszcżać zawsze w pierwszym kw artale bieżącego roku stowarzy
szeniowego. Osoby prawnicze (korporacye) mogą pod tymi samymi warunkami uzyskać przyjęcie jako członkowie.
§ 5.
Przyjęcie do stowarzyszenia następuje przez pi
semne lub ustne zgłoszenie się u wydziału. O przyjęciu rozstrzyga wydział zwykłą większością głosów.
§ 6.
Przestaje się być członkiem przez dobrowolne wystąpienie lub wykreślenie z powodu niezapłacenia rocznej wkładki. Wydział ma prawo wykluczyć także takiego członka, który w wysokim stopniu lekreważy
— 5 —
obowiązki członka. Za wykreślenego uważa się takiego członka, który nie uiścił wkładki z poprzedniego roku.
Z chwilą wystąpienia lub wykreślenia traci się wszelkie prawo do majątku towarzystwa.
§ 7.
Każdy członek ma prawo uczestniczenia w obradach i prawo zabierania głosu i głosowania. W szczególności obowiązkiem członka jest, strzec interesów stowarzyszenia w każdym kierunku i utrzymywać ze współtowarzy
szami jak najlepsze stosunki.
§ 8.
Ponieważ wybudowanie lub kupno domu robotni
czego może przyjść do skutku częścią w drodze darów, a przeważnie przez pożyczki, stowarzyszenie ma prawo wystawiać swym członkom imienne obligacye do wyso
kości 10 koron.
Jeden członek może zakupić także kilka obligacyi.
W ydział ma obowiązek w osobnej księdze prowadzić spis właścicieli i liczbę sprzedanych obligacyi. Przenie
sienia obligacyi na inną osobę obowiązuje tylko wtedy stowarzyszenie, jeżeli wydział o tem jest zawiadomiony, przeniesienie to uzna za ważne i stosowną poprawkę w dotyczącej książce uczyni. Za obligacye będą człon
kowie pobierali taki procent, jaki Pierwsza austryacka kasa oszczędności każdoczasowo płaci i za półrocznem wypowiedzeniem ze strony członka na ręce stowarzy
szenia wypłaci. Zmiana stopy procentowej może być tylko przez walne zgromadzenie uchwaloną.
§ 9.
Rok administracyjny w stowarzyszeniu zaczyna się 1. stycznia każdego roku — wyjąwszy pierwszego
roku, który rozpocznie się z dniem ukonstytuowania się, stowarzyszenia — a kończy się 31. grudnia tegoż roku.
§
10
.Zarząd stowarzyszenia stanowią:
a) wydział,
b) walne zgromadzenie.
§ U-
Zarząd składa się z 9 członków i 6 zastępców których wybiera zwyczajne walne zgromadzenie zwykłą większością głosów na przeciąg 3 lat. Każdego jednak roku musi ustąpić trzecia część członków i zastępców a walne zgromadzenie musi przeprowadzić uzupełniające wybory.
Porządek ustępujących oznacza się losowaniem.
Członkowie jednak, którzy ustąpili mogą być na nowo wybrani. W alne zgromadzenie wybiera tylko przewod
niczącego i skarbnika, inne funkcye zarządu rozdzielą członkowie zarządu sami między siebie.
Jeżeli jeden z członków zarządu ustąpi, wstępuje w jego miejsce zastępca i to najpierw ten, który otrzy
mał przy wyborze największą ilość głosu. W razie równości głosów rozstzyga los. Posiedzenia zarządu zwołuje przewodniczący lub jego zastępca. Do równości posiedzenia potrzebna jest ilość 5 członków zarządu wraz z przewodniczącym. Uchwały zapadują zwykłą większością głosów.
Przewodniczący musi zwołać posiedzenie, jeżeli najmniej 3 członkowie zarządu tego zażądają.
§ 12.
W kompetencyi zarządu leży:
a) wykonywanie uchwał walnego zgromadzenia z wy-
jątkiem gdyby zgromadzenie przeznaczyło do tego inne osoby,
b) przyjmowanie członków.
c) prowadzenie rachunków, d) zarząd domu robotniczego,
e) zarząd zaciągniętych pożyczek i wogóle prowadze
nie wszelkich interesów stowarzyszenia o ile te nie są zastrzeżone jedynie walnemu zgromadzeniu.
§ 13.
Stowarzyszenie reprezentuje i zastępuje na ze
wnątrz przewodniczący lub jego zastępca.
Pisma wychodzące od wydziału mają tylko wtedy znaczenie, jeżeli prócz podpisu przewodniczącego lub jego zastępcy zawierają jeszcze podpisy 2 członków wydziału.
Przewodniczący lub jego zastępcają otwiera i prze
wodniczą wszelkiem zgromadzeniom walnem, posiedze
niom wydziału, mają głos rozstrzegający w razie rów
ności głosów, ale tylko wtedy wolno im głosowąć.
§ W-
Zwyczajne walne zgromadzenie ma być corocznie zwołane w miesiącu czerwcu Prócz tego musi być zwołanem nadzwyczajne zgromadzenie, jeżeli tego za- rząda 20 członków, z podaniem motywów swego żądania.
Walne zgromadzenie jest ważnem, jeżeli 3 część członków mieszkających w Trzyńcu jest obecną na zgromadzeniu.
Tylko, jeżeli chodzi o uchwały w sprawie rozwią
zania stowarzyszenia, zmiany statutu lub użycia m ajątku towarzystwa, jest potrzebną bezwzględna większość członków.
Ńa walnem zgromazeniu każdy członek ma równy głos i równe prawo wyborcze, które jednak musi oso
biście wykonywać. Jeżeli zgromadzenie z braku kom
pletu nie przyjdzie do skutku, w takim razie musi być zwołanem najdalej w przeciągu dni 14 drugie zgroma
dzenie, które już bez względu na ilość obecnych jest prawomocnem.
Do kompetencyi walnego zgromadzenia należy wybór zarządu i zastępców, sprawdzenie rocznych ra chunków, podwyższenie lub zniżenie wkładki rocznej, ustanowienie wysokości obligacyi, zaciąganie pożyczek, zmiana statutów, a przedewszystkiem rozwiązanie stowarzyszenia.
§ 15.
Celem rewizyi stanu kasy wybiera walne zgro
madzenie na przeciąg jednego roku trzech rewizorów, którzy mają następnemu walnemu zgromadzeniu zdać sprawę z wyników swej działalności.
§ 16.
Spory między członkami, powstałe z spraw sto
warzyszenia rozstrzyga bez odwołania sąd rozjemczy, do którego każda strona wybiera po dwóch sędziów, którzy znów wybierają sobie piątego jako przewodni
czącego.
§ 17.
W razie rozwiązania stowarzyszenia' wskutek uchwały walnego zgromadzenia, ma też zgromadzenie wedle § 14 prawo powziąć uchwały co do roporządzenia majątkiem stowarzyszenia. W żadnym jednak wypadku nie wolno rozdzielić go między członków, lecz należy go znów obrócic na cel wzkazany § 1.
1900 1901 1902 1903 1904
Styczeń Luty Marzec Kwiecień
: Maj
Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik
Listopad Grudzień
D ru k ie m : H . Prochatschek w Bielsku. — N akładem :
_______
