ROZLICZENIA
BEZGOTÓWKOWE
DOTYCZĄ WARTOŚCI FAKTURY POWYŻEJ 15 000 ZŁ.
Obrót bezgotówkowy polega na regulowaniu rachunków między przedsiębiorcami za pośrednictwem banku, który na polecenie dłużnika przenosi odpowiednią kwotę z jego rachunku na rachunek wierzyciela.
POLECENIE PRZELEWU, czyli udzielona bankowi dyspozycja dłużnika, aby obciążyć jego rachunek określoną kwotą i uznać tą kwotą rachunek wierzyciela.
Dyspozycja, to przelew z podpisem osoby, najczęściej kierownika zakładu lub głównego księgowego, który złożył wzór podpisu w banku.
EWIDENCJA PRZELEWU:
1. Otrzymano od dostawcy A fakturę za usługę płatną przelewem w ciągu 7 dni 1000 zł 2. WB Wyciąg bankowy- uregulowano przelewem zobowiązanie w/c dostawcy A
Usługi obce Zob w/c dostawców R-ek bieżący
1)1000 2)1000 1000 (1 Sp 2000 1000 (2
OBRÓT CZEKOWY
1. POJĘCIE CZEKU:
czek jest dokumentem o ustalonej przez prawo formie zawierającym skierowane do banku polecenie wypłacenia określonej kwoty ze środków pieniężnych wystawcy.
2. ELEMENTY CZEKU:
• nazwa "czek" w treści dokumentu
• bezwarunkowe polecenie zapłaty określonej sumy
• dane osoby, która ma zapłacić (trasat = BANK)
• miejsce płatności
• data i miejsce wystawienia czeku oraz podpis wystawcy
3. CECHY CZEKU
• jest on środkiem płatniczym a nie kredytowania jak weksel
• jego wystawienie uwarunkowane jest posiadaniem pieniędzy na rachunku bankowym
• jest płatny za okazaniem
• pełni funkcję obiegową tzn. może być indosowany
• przy przekazywaniu czeku nie stosuje się dyskonta, gdyż jego realizacja trwa krótko (10 dni)
• brak pokrycia na koncie bankowym wystawcy powoduje oprocentowanie czeku 4. KRYTERIA KLASYFIKACYJNE CZEKÓW:
• sposób określenia osoby remitenta:
- czeki imienne tzn. zawierające nazwisko remitenta
- czeki na okaziciela (bank nie sprawdza tożsamości posiadacza czeku)
• forma obrotu czekowego - czek gotówkowy (kasowy)
- czek rozrachunkowy (bezgotówkowy)
• miejsce wystawienia:
- miejscowe tzn. płatne w miejscowości, gdzie je wystawiono - zamiejscowe tzn. płatne poza miejscami ich wystawienia
• wymogi prawne czeku: krajowe i zagraniczne
5. EWIDENCJA CZEKU WŁASNEGO U WYSTAWCY
R-ek bieżący kasa ROD
2
3
Pozostałe koszty oper
4
1. Wystawienie czeku - odnotowanie w książeczce czekowej (nie rejestruje się na kontach) 2. Realizacja czeku gotówkowego przez wystawcę (podjęcie gotówki z banku do kasy) 3. Realizacja czeku wystawcy
4. Koszty operacji czekowych
6. EWIDENCJA CZEKÓW OBCYCH
ROD Inne śr pieniężne kasa/r-ek bieżący
1 2
3
1. Otrzymanie czeku od kontrahenta jako spłata należności
2. Realizacja czeku w banku: gotówkowo-kasa, bezgotówkowo-rachunek bieżący 3. Realizacja zobowiązań otrzymanym czekiem (indosowanie czeku obcego)
AKREDYTYWA
- jest jedną z form rozliczeń między dostawcą i odbiorcą, której celem jest zagwarantowanie wierzycielowi (dostawcy) zwrotu jego należności. Odbiorca składa z banku określoną sumę pieniędzy upoważniając jednocześnie bank do przekazania tej kwoty dostawcy po spełnieniu określonych przez niego warunków dostawy.Akredytywa jest zakładana w banku dostawcy.
EWIDENCJA AKREDYTYWY:
R-ek bieżący Akredytywa
1
2
1. Utworzenie rachunku akredytywy 2. Zwrot niewykorzystanych środków
KARTY PŁATNICZE - są wydawane osobie fizycznej lub prawnej przez bank lub inną instytucję np. przedsiębiorstwo handlowe (karty rabatowe)
ROZLICZENIE SALDAMI - w rozliczeniach bezgotówkowych mogą być również stosowane rozliczenia saldami. Występują wtedy, gdy kontrahenci są dla siebie
wzajemnie dostawcą i odbiorcą. Polegają one na kompensowaniu należności i zobowiązań występujących w pewnym okresie i ustalaniu salda podlegającego rozliczeniu.
ROZLICZENIA PLANOWE - polegają na tym, że dłużnik na planowane dostawy (np.
chleba) dokonuje zaliczkowych przelewów środków natomiast ostateczne rozliczenie następuje okresowo (np co 2 tygodnie, raz w miesiącu) przez porównanie sum
zaliczkowych przelewów z wartością wykonanych dostaw. Jeżeli z porównania wynika nadpłata, to jest ona zaliczana na okres następnych dostaw, jeśli niedopłata to
niezapłaconą kwotę dłużnik przekazuje na rachunek wierzyciela.
DOKUMENTACJA ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH NA RACHUNKACH BANKOWYCH:
Główne zasoby środków pieniężnych firma przechowuje na rachunku bieżącym otwartym w dowolnym oddziale banku. Jest to rachunek podstawowy na którym gromadzone środki pieniężne przeznaczone na finansowanie bieżącej działalności firmy.
Poza bieżącym rachunkiem banki prowadzą dla przedsiębiorców inne rachunki:
• rachunki pomocnicze np.; zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, rachunek akredytywę
• rachunki środków walutowych
• rachunki lokat terminowych
Dokumenty, na podstawie których dokonuje się księgowań na rachunkach bankowych jest wyciąg bankowy.
Na koniec każdego miesiąca należy sprawdzić czy saldo konta "rachunek bieżący" zgodne jest z saldami ostatniego wyciągu bankowego danego miesiąca.
Ewentualne błędy lub różnice w wyciągu bankowym są do czasu ich wyjaśnienia księgowane na koncie "pozostałe rozrachunki"
DOKUMENTACJA I EWIDENCJA KREDYTÓW BANKOWYCH Otrzymany przez firmę kredyt może być w dwojaki sposób księgowany:
• ewidencja kredytu w rachunku kredytowym (sposób częściej stosowany)
• ewidencja kredytu w rachunku bieżącym
EWDIENCJA KREDYTU W RACHUNKU KREDYTOWYM sposób ten polega na księgowaniu wszystkich rozrachunków z bankiem na dwóch kontach: jedno "rachunek bieżący" służy do ewidencji przychodów i rozchodów środków pieniężnych, znajdujących się w banku, a drugie "kredyty bankowe" wykazuje zadłużenie firmy wobec banku z tytułu otrzymanego kredytu.
Kredyty bankowe R-ek bieżacy Rozrach z
dostawcami
60000 (1 Sp.10000 32000
(2 2) 32000 32000 Sp.
1) 60000
1. WB (wyciąg bankowy) otrzymanie kredytu bankowego 60000 zł
2. WB. wykorzystując kredyt bankowy firma spłaciła przelewem zobowiązanie w/c dostawcy 32000 zł
EWIDENCJA KREDYTU W RACHUNKU BIEŻĄCYM polega na posługiwaniu się jednym kontem pełniącym funkcję rachunku, na którym ujmowane są wszystkie
rozrachunki z bankiem. W takim wypadku konto "rachunek bieżący" będące sumą kont
"rachunek bieżący" i "kredyty bankowe". W takim przypadku konto "rachunek bieżący"
może wykazywać jedno z dwóch sald:
• saldo winien - oznaczające stan środków pieniężnych w banku
• saldo ma - oznaczające zadłużenie wobec banku
R-ek bieżacy Rozr z dostawcami
Sp.10000 32000(2 2)32000 32000Sp.
10000 32000
sk. 22000
32000 32000
1. Firma otrzymała kredyt bankowy w wysokości 60000 zł (nie księgujemy, ponieważ podpisaliśmy z bankiem umowę i będziemy przekazywać rachunki do kwoty kredytu do banku)
2. Firma wykorzystując kredyt spłaciła przelewem zobowiązanie wobec dostawcy 32000zł
W praktyce stosuje się dwa przedstawione sposoby księgowania kredytu. Z reguły kredyty krótkoterminowe (do 1 roku) księgowane są na rachunku bieżącym, a średnio i
długoterminowe na kredytach bankowych.
EWDIENCJA ODSETEK I PROWIZJI OD KREDYTÓW BANKOWYCH
Kredyty bankowe Koszty finansowe
Otrzymany kredyt bankowy podlega spłacie w określonych w umowie terminach.
R-ek bieżący Kredyty bankowe
1
Kasa
2
1. WB - spłata kredytu bankowego z rachunku bieżącego 2. Spłata kredytu bankowego z środków pieniężnych w kasie
W razie nie spłacenia kredytu w terminie bank przeksięguje kredyt bankowy na konto
"przeterminowane kredyty bankowe"
R-ek bieżacy R-ek bieżacy Kredyty bankowe Sp.50000 20500(3 3) 20500 20000 (1 1)20000 60000Sp.
500 (2
Koszty finansowe 2) 500
1. Uznano kredyt za przeterminowany 20 000 zł
2. Naliczono przez bank odsetki karne od zadłużenia przeterminowanego kredytu 500 zł 3. WB spłata kredytu wraz z odsetkami
OBRÓT WEKSLOWY:
WEKSLE OBCE stanowią składniki krótkoterminowe aktywów finansowych, których specyficzną cechą jest płatność w ciągu trzech miesięcy od daty ich wystawienia. Cecha ta odróżnia je od lokat kapitałowych oraz inwestycji krótko- i długoterminowych. Są one księgowane na koncie "inne środki pieniężne"
1. POJĘCIE WEKSLA -weksel stanowi bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty określonej osobie, określonej sumy pieniężnej w miejscu i terminie ustalonym przez wystawcę lub osoby podpisane na wekslu.
2. RODZAJE WEKSLI:
• WEKSLE WŁASNE:
- wystawca weksla jest głównym dłużnikiem
- mamy doczynienia ze zobowiązaniem wekslowym
- wystawca weksla ponosi koszty finansowe związane z koniecznością uiszczenia odsetek dyskontowych
• WESKEL TRASOWANY:
- wystawcą weksla nie musi być głównym dłużnikiem - jest ciągniony na inne osoby, tzn. zmienia właściciela - traktowany jest jako inne środki pieniężne
- osoba otrzymująca weksel ma dodatkowe korzyści stanowiące przychód finansowy (otrzymuje odsetki dyskontowe, gdy wykupuje weksel w terminie)
3. POJĘCIE WEKSLA WŁASNEGO - weksel własny (solo, prosty) stanowi bezwarunkowe zobowiązanie wystawcy do zapłacenia określonej osobie ustalonej sumy w ustalonym na wekslu terminie.
4. POJĘCIE WEKSLA TRASOWANEGO (CIĄGNIONY) - stanowiący bezwarunkowe polecenie osoby wystawiającej weksel skierowane pod adresem innej osoby, zapłacenia przez nią osobie wskazanej na wekslu określonej sumy pieniężnej w oznaczonym czasie. Weksel ten ciągniony jest na inne osoby, co oznacza wielokrotność regulowanych transakcji przez jeden weksel. Kolejni posiadane weksla przyjmują jako spłatę własnych należności, a następnie przekazują na spłatę własnych zobowiązań. Przyjęcie weksla w ramach spłaty należności traktuje się jako przyjęcie innego środka pieniężnego.
5. ELEMENTY WEKSLA STANOWIĄCE ŚCISŁY RYGOR NADANY PRZEZ PRAWO WEKSLOWE:
• nazwę "weksel" w treści dokumentu
• sumę wekslową podaną wekslu
• stwierdzone bezwarunkowe zobowiązanie wystawcy lub na jego polecenie zob.
innej osoby do zapłaty sumy wekslowej.
• nazwisko dłużnika przy wekslu ciągnionym
• określony termin i miejsce płatności zobowiązania
• oprocentowanie kredytu wekslowego (odsetki dyskontowe)
• nazwisko osoby, na rzecz której ma nastąpić zapłata
• data i miejsce wystawienia weksla
• podpis wystawcy weksla
6. TERMINY WIĄŻĄCE SIĘ Z WEKSLEM:
• trasant - wystawca weksla
• trasat - główny dłużnik weksla
• remitent - osoba na rzecz, której ma być zapłacona suma wekslowa
• akceptant - trasat po zaakceptowaniu weksla
• aval - poręczenie wekslowe
• indos (żyro) - przeniesienie praw z weksla
• indosant - osoba przenosząca prawa z weksla
• indosatariusz – osoba, na rzecz której przeniesiono prawa z weksla
• domicyl - miejsce płatności weksla
• dyskonto - wykup weksla przed terminem płatności przez Bank
• redyskonto - wykup weksla przed terminem płatności przez NBP od innych banków
7. FUNKCJE WEKSLA:
• kredytowa - jego wręczenie jako zapłaty za transakcje oznacza udzielenie wystawcy weksla kredytu przez posiadacza weksla
• obiegowa- poprzez indosowanie weksla staje się surogatem środka płatniczego
• płatnicza - służy do uregulowania zobowiązań za pomocą weksla
• gwarancyjna - stanowi zabezpieczenie roszczeń jakie mogą wystąpić w trakcie wykonywania umowy zawartej między kontrahentami (chodzi tutaj o weksel in blanco - weksel podpisany bez wpisanej kwoty- nie wypełniony a jedynie podpisany przez osobę składającą gwarancję)
8. POJĘCIE SUMY WEKSLOWEJ - suma wekslowa to kwota jaką ma zapłacić trasat remitentowi. Składają się na nią dwa elementy:
• należność finansowa za transakcje
• odsetki dyskontowe, które wystawca weksla dodatkowo płaci i wchodzą one w cenę kredytu wekslowego
STOPA DYSKONTOWA - są to odsetki pobierane przez bank od sumy weksla przed terminem jego wykupu. Sumę wekslową i odsetki dyskontowe oblicza się wg wzorów:
Sw=
NF*100
100 - d*t
365
Sw- suma wekslowa
NF - należność finansowa (zobowiązanie wekslowe) d - stopa dyskontowa
t - czas od wystawienia weksla do jego wykupu (czas ten obejmuje 1 dzień wystawienia weksla a nie obejmuje dnia ostatniego)
Od= Sw*d*t
100*365
Od- odsetki dyskontowe.
PROTEST WEKSLA - zgłoszenie weksla do protestu (tzw. oprotestowanie weksla) ma miejsce wówczas, gdy w dniu płatności weksla jego posiadacz nie otrzyma zapłaty. Miejscem oprotestowania weksla może być biuro notarialne. Koszty oprotestowania weksla są dla jednostki kosztem finansowym.
9. EWIDENCJA WEKSLA WŁASNEGO - ZOBOWIĄZANIA WEKSLOWE
R-ek bieżący Zob wekslowe ROD
1(NE)
1a (Sw)
2
Koszty finansowe
1b (Od)
3
1. Spłata zob w/c dostawców wekslem własnym 1) należność finansowa
1a) suma wekslowa 1b) odsetki dyskontowe Sw= NF+ Od
2. Wykup weksla (suma wekslowa)
3. Pokrycie kosztów oprotestowania weksla
10. EWIDENCJA WEKSLA TRASOWANEGO
ROD Inne środki
pieniężne ROD
1a 2a
2
Przychody
finansowe 1 Koszty finansowe
2b
1b
R-ek bieżący
3
1. Otrzymano weksel obcy jako spłaty należności (suma wekslowa) 1a) należność finansowa
1b) odsetki dyskontowe
2. Przekazano weksle na spłatę zobowiązania (suma wekslowa) 2a) należność finansowa
3. Wykup weksla w terminie płatności.
Inne środki
pieniężne R-ek bieżący
4a
4
Koszty finansowe
4b
4. Oddano weksel do dyskonta w banku (suma wekslowa)
4a) środki przelane przez bank należne remitentowi (wierzycielowi) 4b) Odsetki dyskontowe pobrane przez bank
Do 1 stycznia 2007r - istniały urzędowe blankiety wekslowe, które służyły realizacji obowiązków fiskalnych wynikających z ustawy o opłacie skarbowej. Od tej daty od weksli nie pobiera się opłaty skarbowej natomiast w obrocie funkcjonują prywatne blankiety wydawane przez poszczególnych przedsiębiorców. z tym, że nie ma ustalonego jednolitego wzoru takiego dokumentu.
EWIDENCJA KRÓTKOTERMINOWYCH AKTYWÓW FINANSOWYCH KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE to:
• udziały lub akcje
• inne papiery wartościowe (obligacje, bony skarbowe, bony bankowe, skrypty dłużne, listy zastawne płatne lub wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego, czeki i weksle o terminie wykupu ponad 3 do 12 miesięcy)
• udzielone pożyczki
• inne krótkoterminowe aktywa finansowe (np. wynikające z kontraktu, prawo do otrzymania aktywów pieniężnych, prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach przed upływem 12 miesięcy.
AKCJE to papiery wartościowe potwierdzające uczestnictwo ich właściciela w kapitale spółki akcyjnej. Właściciel liczy na:
• udział w zyskach spółki akcyjnej w formie dywidendy
• wzrost wartości godziwej akcji
• możliwość wpływania na zarządzanie spółką, jeśli posiada dużą ilość akcji
• uprawnienia do majątku spółki w razie jej likwidacji W obrocie akcjami stosowane są ceny:
• nominalnej, czyli wartość uwidoczniona na akcji
• emisyjna, czyli cena, po której akcje sprzedaje się pierwszemu nabywcy
• bieżąca, czyli cena, którą kształtuje giełda papierów wartościowych.
OBLIGACJE to papiery wartościowe, w których wystawca potwierdza zaciągnięcie określonej pożyczki i zobowiązuje się do jej zwrotu właścicielowi obligacji w określonym terminie wraz z odsetkami.
Emitentem obligacji jest Skarb Państwa, banki, instytucje finansowe, jednostki posiadające osobowość prawną.
CECHY OBLIGACJI TO:
• wartość nominalna
• stopa procentowa
• okres płatności odsetek
• okres ważności
• data wykupu obligacji
Ewidencja krótkoterminowych aktywów finansowych prowadzona jest na koncie
"krótkoterminowe aktywa finansowe". Akcje i obligacje wykazuje się w ewidencji w wysokości ceny ich nabycia. Jeśli w dniu kończącym rok obrotowy ceny ich nabycia są wyższe od możliwości do uzyskania cen sprzedaży to wartość akcji i obligacji ustala się wg cen sprzedaży na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych. Różnice z tego tytułu zalicza się:
• ujemne na "koszty finansowe"
• dodatnie na "przychody finansowe"
Do konta "krótkoterminowe aktywa finansowe" należy prowadzić ewidencję analityczną.
Konto to może wykazywać saldo wn wyrażające wartość krótkoterminowych aktywów finansowych wg cen nabycia.
EWIDENCJA AKCJI OBCYCH
R-ek bieżący/kasa
Krótkoterminowe aktywa finansowe
Przychody finansowe
1
2,4
Koszty finansowe
Pozo
3
5 6
1. Zakup akcji
2. Sprzedaż akcji w cenie sprzedaży
3. Rozchód sprzedaży akcji w cenie ewidencyjnej 4. WB otrzymanie dywidendy od akcji
5. WB zapłacono zaliczkę do biura maklerskiego za zakup akcji 6. Otrzymano akcje od biura maklerskiego.
EWIDENCJA OBLIGACJI OBCYCH
R-ek bieżący/kasa Krótkoterminowe
aktywa finansowe Przychody
finansowe
1
2
3
1. Zakup obligacji
2. Odsetki otrzymane od emitenta 3. Wykup obligacji przez emitenta.
