ROCZNIKI GLEBOZNAWCZE T. XXXVI, NR 2, S. 75—84, WARSZAWA 1985
KRYSTYNA KONECKA-BETLEY, ZYGMUNT BROGOWSKI MAŁGORZATA OKOŁOWICZ
ROZMIESZCZENIE ZWIĄZKÓW FOSFORU W KOPALNYCH GLEBACH WYTWORZONYCH Z PÓŹNOPLEJSTOCEŃSKICH
PIASKÓW WYDMOWYCH W CIĘCIWIE Katedra Gleboznawstwa SGGW-AR w W arszawie
WSTĘP
Poszukiwanie kryteriów dla wydzielenia różnych typów glebowych na obszarach piaszczystych jest sprawą ciągle otw artą tym bardziej, że na obszarach w ydm piaskowych okolic W arszawy w ystępują gleby róż nego wieku, poczynając od późnoplejstoceńskich, a kończąc na najm łod szych — późnoholoceńskich [1, 5].
Wcześniejsze badania wykonane na tym obszarze przedstaw iają nie które w yniki analiz fizykochemicznych (jak na przykład składniki wolne lub frakcjonow ana analiza substancji organicznych) traktow anych jako k ry teria topologiczne oraz datowania węglem promieniotwórczym sub stancji organicznej różnowiekowych gleb kopalnych o różnym stopniu
zaawansowania procesu glebotwórczego [1, 5, 6].
Natom iast w niniejszej pracy w nawiązaniu do oznaczeń 14C przed stawiono w yniki badań zawartości fosforu organicznego i mineralnego jednego stanowiska wydmowego w Cięciwie, gdzie w ystępują trzy gleby kopalne, trak tu jąc ten składnik jako kryterium nasilenia procesu bieli- cowania.
Rozmieszczenie fosforu w poziomach genetycznych trzech różnych ty pologicznie gleb kopalnych o różnym wieku może rzucić nowe światło na rolę tego składnika w procesie bielicowania oraz w przybliżeniu na tempo przebiegu tego procesu.
FIZJOGRAFIA TERENU I MORFOLOGIA ODSŁONIĘCIA
Wydma w Cięciwie leży na praw ym brzegu Wisły, na wschód od W arszawy, już w obrębie wysoczyzny polodowcowej, zbudowanej z gliny zwałowej zlodowacenia środkowopolskiego. Wysoczyzna w badanym re
76 K. Konecka-Betley i in.
jonie rozcęta jest małymi dolinami rzeki Długiej oraz jej dopływów. W dolinach tych zgromadziły się piaski akum ulacji rzecznej, a wody były odprowadzone na zachód do K otliny W arszawskiej. Piaski wydmowe za legają więc bezpośrednio na starych piaskach rzecznych. Być może, że w innych miejscach wydma leży bezpośrednio na glinie zwałowej stadiału W arty.
W badanym odsłonięciu w ystępuje kilka serii piasków wydmowych
[6]. Są to głównie piaski środkowego i najmłodszego dryasu, częściowo
przewiewane. Na piaskach wydmy środkowego dryasu w interstadiale Allerod w ytw orzyła się gleba słabo wykształcona, zbielicowana. Na pias kach dryasu najmłodszego, w A tlantikum , pow stała bielica żelazista. Obie te gleby datowano ViC. Między nimi w ystępuje w niektórych partiach w ydm y gleba rdzawa z przełomu preboreału i boreału, zasypana i nie objęta procesami bielicowania. Należy zaznaczyć, że analizy wykonano w próbkach ze ściany południowej wydmy, prostopadłej do szosy, która jest oddalona o kilka m etrów od północnej ściany wydmy badanej wcze
śniej [6].
Morfologia gleb przedstawia się następująco:
0-110 cm seria wydmowa antropogeniczna z glebą inicjalną
w stropie, po usunięciu roślinności częściowo roz wiewana;
110-125 cm Ay poziom akum ulacji próchnicy barw y ciemnoszarej
o zawartości węgla 1,98%; uziarnienie piasku luź nego;
125-135 cm A 2 biały poziom eluwialny o zawartości węgla 0,01% ,
uziarnienie piasku luźnego;
135-142 cm Bh poziom iluwialno-próchniczy barw y
brązowo-czar-nej, z konkrecjam i żelazisto-glinow^o-próchniczymi, o zawartości węgla 0,63%, uziarnienie piasku luź nego;
142-155 cm B s słabiej zaznaczony poziom iluwialny, jasnobrązowy
z dużą zawartością żelaza i glinu, zawartość węgla 0,14%, uziarnienie piasku luźnego;
155-210 cm С skała macierzysta barw y żółtej, uziarnienie piasku
luźnego;
210-225 cm (Л^ bardzo słabo zaznaczony poziom akum ulacji próch
nicy barw y żółtej z odcieniem szarym, o zaw arto ści węgla 0,05%, uziarnienie piasku luźnego;
225-250 cm Br poziom rdzaw y intensywnego w ietrzenia o
Związki P w kopalnych glebach piaskowych 77
250-270 cm С skała m acierzysta barw y żółtej o uziarnieniu piasku
luźnego;
270-285 cm (AjA2) poziom plam isty biało-jasnoszary akum ulacyjno-
eluwialny, słabo zaznaczony, uziarnienie piasku luź nego;
285-300 cm (A 2B ) poziom eluw ialno-iluw ialny plam isty brązowobiały,
nieciągły, o różnym nasileniu barwy, uziarnienie piasku luźnego;
300-330 cm CL I poziom skały macierzystej, czyli wydma środkowego
330-350 cm C2 j dryasu w ytworzona z piasku luźnego.
Typologicznie jest to bielica żelazistopróchniczna na starszej glebie rdzaw ej, w ytw orzona z piasku najmłodszego dryasu, w niektórych czę ściach odsłonięcia silnie przewiewanych. Poniżej w ystępuje gleba słabo w ykształcona bielicowana, wytworzona na wydmie środkowego dryasu.
METODYKA BADAŃ
W badanych glebach kopalnych ze stanowiska w Cięciwie oznaczono: — skład granulom etryczny metodą Bouyoucosa w modyfikacji Casa- g ran d e’a i Prószyńskiego,
— węgiel metodą Tiurina, — pH metodą elektrom etryczną,
— fosfor metodą Gigla w modyfikacji B r o g o w s k i e g o [2].
OMÓWIENIE WYNIKÓW
Dominującą rolę w badanych glebach pełnią frakcje piaskowe, któ rych udział w całej masie wynosi od 92 do 97% (tab. 1). W glebie słabo wykształconej bielicowanej wśród frakcji piasku przeważa frakcja piasku drobnego (0,25-0,1 mm), zaś frakcja piasku grubego (1,0-0,5 mm) wynosi kilka procent.
W bielicy żelazistopróchnicznej w składzie granulom etrycznym prze waża frakcja piasku średniego (0,5-0,25 mm), natom iasta frakcja piasku
grubego (1,0-0,5 mm) wynosi ponad 10% : w aha się w granicach od 12,4
do 26,6%.
Odczyn wszystkich trzech gleb jest kwaśny.
Wymienione gleby odznaczają się na ogół niską zawartością fosforu ogółem; najwięcej stwierdzono go w bielicy żelazistopróchnicznej z okre
su atlantyckiego, najm niej — w glebie najstarszej, powstałej w intersta
diale A ller0d (tab. 2).
W bielicy żelazistopróchnicznej w poziomie eluwialnym A2 w ystępu
T a b e l a 1 N i e k t ó r e w ł a ś c i w o ś c i f i у к o - c r o m i e s n e g l e b k o p a l n y c h - C i ę c i w a Some p h y s i c o - c h e . n i c a l p r o p e r t i e s o f f o s s i l s o i l s a t C i ę c i w a T yp g l e b y i w i c k S o i l t y p e a n d a g e G ł ę b o k o ś ć p o b r a n i a p r ó b k i cm S a m p l i n g d e p t h P o z i o m g e n e t y c z n y G e n e t i c h o r i z o n C z y s t k i g l e b o w e -■ x> - o o i l p a r t i c l e s , % С o r g a n i c z pH ^ 1 nm 1 - 0 , 5mm 0 , 5 - 0 , 2 5ran 0 , 2 5 - 0 , 1 mm 0 , i - o , 02 mm < 0 , 0 2 < 0 , 0 0 2 n y % O r g a n i e С *2 ° KCl1 N B i e l i c a ż e l a z i s t o p r ó c h -n i c z -n a A t l a n t ! k u m 1 1 0 - 1 2 0 1 2 5 - 1 3 0 A 1 A 2 0 , 3 0 , 2 1 6 , 6 1 4 , 5 5::, 4 5 4 ,2 2 3 ,0 2 5 ,3 2 2 4 3 2 1 1,98 0,0 1 4,1 4 ,9 3 ,6 3,8 F e r r u g i n o u s - h u m o u s p o d z o l f r o m a t l n n t i c u m 135-140 145-155 ®H Bs 0 ,3 0 ,3 16,2 13,3 4 5 ,7 47,1 32, 1 34,6 1 2 3 2 2 1 0 ,6 3 0 ,1 4 5,1 5 ,0 4 .4 4 .5 155-170 С 0 ,3 12,4 43 ,8 34,8 2 1 1 0 ,0 7 5 ,5 4 ,7 G l e b a r d z a w a p r z e ł o m p r e b o r e a ł u i b o r e a ł u R u e t - c o l o u r e d s o i l f r o m t h o t u r n o f p r e - b o r e a l a n d b o r e a l p e r i o d 210-230 230-250 250-260 / А / Br С 0 ,4 0 ,2 0 ,4 12,2 14,8 12,0 41 ,8 42 ,6 4 1 ,5 4 1 ,0 39,6 4 3 ,5 2 2 2 1 1 1 2 0 0 0 ,0 5 0,0 3 0,0 1 5 .2 5 ,0 5 .3 4.7 4 , В 4 .7 G l e b a e ł a b o w y k s z t a ł c o n a b i e l i c o w a n a A l l e r b d 270-290 290-310 / к л/ / к 2 A2B 0 ,2 0 ,1 5 ,6 4,1 3 2 ,0 4 2 ,0 5 8 ,4 4 7 ,7 2 1 2 1 2 0,0 1 0 ,0 2 5 ,6 5 ,3 4 ,6 4 ,4 W e a k l y f o r m e d p o d z o l i z e d e o i l f r o m t h e A l l e r ö d 31C-330 330-350 D/C С -4 ,9 3 ,8 43 ,4 4 6 ,0 5 2 ,3 4 6 ,2 2 1 2 3 0 0 0,0 1 0 ,0 1 5 ,5 5 ,4 4 ,6 4 .5
T a b e l a 2 Zawartość ? 2°5 w mg na g £ 1еЬУ “ ^2° 5 co n te n t ln “S P01 100 ß o f s o i l
Głębokość Poziom P2Ot- ro zp u szcza ln y Suma Po0t- n ie r o z Suma P 0 - Zawartość - C ontent
Tyn g le b y
i w iek pobraniapróbki tycznygene S o lu b le P2° 5 r o zp u sz P2°5 I n so lu b le Po0(-pu szczaln y Sum o:f 2 5 p2o5 ogółem2 5 С o r g . P o r g . S to su nek S o i l type and age CB w 0 ,5 n/cooh/ 2 4 * ra c za ln eg o m g/100 g m g/100 g CiP Sampling depth G enetic *40H Sum o f T o ta l C»P h orizon s o lu b le P2°5 mine
r a l . organ. miner a l . organ.
mine-
r a l . organ. miner a l . organ.
P 2 ° 5 r a t i o B ie llo a ż e - 110-120 A1 3,5 8 ,0 0 2 ,4 1 3 ,9 2 ,0 ü ,1 5 ,5 18,5 2 4 ,0 1980 8 ,0 8 245 ,0 l a z i e t o - 1 próchniczna 125-130 a2 0 ,5 1 ,0 0 0 ,0 1 ,5 0 ,5 0 1 ,0 1 ,0 2 ,0 10 0 ,4 4 2 2 ,7 Atlantikum P errugin ou e- 135-145 392 ,0 3 4 ,0 0 3 ,2 4 2 9 ,2 2 0 ,0 a , a 4 1 2 ,0 4 6 ,0 458 ,0 630 2 0 , 0 8 3 1 ,3 bunous pod z o l from 145-155 Bfl 3 2, 0 3 ,0 0 1 ,6 36,6 0 , 5 0 , 9 3 2 , 5 5 , 5 3 3 , 0 140 2 ,4 0 5 8 , 3 a tla n ticu m 155-170 с 9 ,0 1,5 śla d śla d 1 0 ,5 0 , 9 9 , 5 9 , 9 11,0 20,9 70 4 , 0 0 14,6 Globa rdza 210-230 / А J 2 0 ,0 0 0 , 3 0 2 0 , 3 1,2 0 2 1 , 5 0 2 1 , 5 50 0 wa przełom 1 preboreału i boreału R u st-c o lo u - 230-250 Br 3 9 ,0 5 ,0 śla d alad 4 4 ,0 1,0 3 , 0 4(',0 о , 0 4Я.0 80 3 , 0 2 2 ,9 red s o i l from the
turn o f pre- 250-260 С 1 4 ,0 3 ,5 Glad śla d 17,5 0 ,1 5 , 5 1-1,1 9 , 0 2 3 ,1 Ю 3 ,9 3 2 ,5
b o rea l and b o rea l period
Glaba sła b o 270-290 l k y l l k 2 1 1 ,0 1 ,5 śla d 0 1 2 , 5 1 , 5 0 1 2 , 5 1 , 5 1 4 , 0 10 0 ,6 5 15,4
w y k ezta ło o -na b i e l i c o - 290-310 a2/b 9 ,0 0 ,5 ćlad 0 9 , 5 0 , 5 0 V ; 0 , 5 1 0 , 0 20 0 ,2 2 9 0 ,9 wąna A llerö d 310-330 B/C 0 ,5 2 , 5 0 0 11,0 '■»5 ^', 5 ” , o 3 ,0 1 2 , 0 Ю 1 , 3 1 7 ,6 Weakly formed p o d zo lize d s o i l from the 330-350 с 3,5 2 ,5 0 0 6 ,0 ‘-’, 5 1,5 4 ,0 4 ,0 0 , 0 10 1,74 5 ,8 A llerö d
80 K. Konecka-Betley i in.
w porów naniu z poziomem próchnicznym A it Należy podkreślić bardzo wysokie ogólne wzbogacenie w fosfor poziomu Щн tej gleby, praw ie
20-krotne w odniesieniu do poziomu A
Poziomy skały m acierzystej С są na ogół uboższe w fosfor od pozo stałych poziomów, chociaż w poziomie С gleby rdzawej, pow stałej na przełomie preboreału i boreału, zawartość fosforu ogółem jest nieco wyż sza niż w poziomie (Aa) tej gleby.
Wśród form fosforu mineralnego wyróżniono: fosfor m ineralny roz
puszczalny w 0,5 N (COOH)o i w 4% NH4OH oraz fosfor nierozpuszczalny
w wymienionych rozpuszczalnikach.
Najwyższą zawartość fosforu mineralnego, wyekstrahowanego w kw a sie szczawiowym, stwierdzono w poziomach iluw ialnych bielicy żelazi stopróchnicznej oraz znacznie mniejszą w glebie rdzawej. Należy zazna czyć, że w poziomie В и bielicy zawartość fosforu m ineralnego jest około
100-krotnie wyższa niż w poziomie Ay, w odniesieniu zaś do poziomu
A 2 wzbogacenie poziomu Вц w fosfor m ineralny jest znacznie wyższe.
Fosfor m ineralny rozpuszczalny w 4-procentowym am oniaku w ystę puje w ilościach śladowych lub nie w ystępuje w badanych glebach. Za wartość fosforu mineralnego rozpuszczalnego w toku ekstrakcji kwasem szczawiowym i amoniakiem m aleje wraz z głębokością w glebach sta r szych: rdzaw ej oraz słabo wykształconej bielicowanej.
Zawartość fosforu organicznego rozpuszczalnego w 0,5 N (COOH)2
w glebie słabo wykształconej bielicowanej w ykazuje stopniowy wzrost wraz z głębokością; w glebie rdzawej najw ięcej fosforu organicznego stwierdzono w poziomie Bv (tab. 2).
W glebie atlantyckiej bielicy żelazistopróchnicznej zawartość fosforu organicznego jest najniższa w poziomie A 2, gwałtownie w zrasta w po
ziomie Bjj (34-krotnie w stosunku do A2)y a następnie m aleje wraz z głę
bokością.
Fosfor organiczny rozpuszczalny w kwasie szczawiowym, traktow any jako fosfor kwasów fulwowych [3], wynosi 43,2% ogólnej ilości fosforu organicznego, a 33,3% fosforu w poziomie próchnicznym bielicy żelazi stopróchnicznej (tab. 3). Fosfor kwasów huminowych (rozpuszczalny
w 4-procentowym NH4OH) w ystępuje w najmłodszej glebie kopalnej —
bielicy, i stanowi odpowiednio w poziomach A x i B s 10 i 4,2% fosforu organicznego ogółem. Natom iast w glebach starszych nie w ystępuje.
Stosunek С organicznego : P organicznego jest najszerszy w poziomie akum ulacyjnym bielicy żelazistopróchnicznej. Zmniejsza się dziesięcio krotnie w poziomie А ъ zwiększa się natom itst w poziomach wmycia, a następnie m aleje w poziomie skały m acierzystej. W glebach: rdzawej i słabo wykształconej bielicowanej, najwyższą wartość osiąga w pozio mach wmycia, po czym m aleje z głębokością.
T a b e l a 3 R ozp u szczaln ość P w kwasie szczawiowym i amoniaku wyrażona w procentach P ogółem
S o l u b i l i t y o f P in o x a lic a c id and onmonia ex p ressed in terms o f t o t a l P per cen t
Głębokość pobrania
próbki
Poziom Р205 roz p u szczaln y S o lu b le P20 5 БишаP2°5
rozpusz c za ln eg o
PpOc n ie r o z p u a z c z a l-
0 ny Suma P2°5
i wiek tycznygene w 0 ,5 N /С00Н/2 4% NH^OH ouma - Sum I n s o lu b le P2° 5 Suia o f *2°5
S o i l type
and age Dep fch G en etich o rizo n m in orai. organ. m in e r a l. organ. m in er a l. organ. s o lu b leSum o f P2°5
m in er a l. o rgan . m ineral« organ.
B i e l i c a ż e l a z i s t o - próchniczna A tlantikum 110-12Ö 125-130 A1 A2 14,6 2 5 ,0 3 3 ,3 5 0 ,0 - 10,0 0 ,0 14,6 25 ,0 4 3 ,3 5 0 ,0 57 ,9 7 5 ,0 0 ,4 2 5 ,0 3 3,7 0 ,0 2 3 ,0 5 0 ,0 7 7 .0 5 0 .0 F erru g in o u s-h u -
mous p od zol from a tla n tic u m 135-145 145-155 Bs 8 5 ,6 8 4 ,1 7 .9 7 .9 0 ,0 0 ,0 0 ,7 4 ,2 8 5 ,6 3 4 ,1 8 ,6 12,1 94.2 9 6 .2 4 ,4 1 .3 1.4 2 .5 9C,0 8 5 ,4 10,0 14,6 155-170 С 43,1 7 ,1 0 ,0 0 ,0 43,1 7,1 50 ,2 4 ,3 4 5 ,5 4 7 ,4 52,6
Gleba rdzawa prze łom preb oreału i boreału R u st-co lo u ro d s o i l from the 210-225 225-250 /А л/ Вг 9 3 ,0 8 1 ,2 0 ,0 10,4 1.4 0 ,0 0 ,0 0 ,0 94,4 8 1 ,2 0 ,0 10,4 94,4 91,6 5 ,6 2,1 0 ,0 6 ,3 100,0 8 3 ,3 0 ,0 16,7 turn o f prcbo- r e a l and boreal period 250-260 С 6 0 ,6 15,1 0 ,0 0 ,0 6 0 ,6 15,1 7 5 ,7 0 ,4 2 3 ,9 6 1 ,0 39 ,0
Gleba sła b o wy k sz ta łc o n a b io - li'îowana A lloröd Weakly formed p o d zo lize d s o i l from the A lleröd
270-285 285-300 30C-330 330-350 / к ^ / / к 2 А2В ВС с 7 8 ,5 9 0 ,0 7 0 ,8 43 ,8 10.7 5 ,0 2 0 .8 31 ,2 0 ,0 0 ,0 0 ,0 0 ,0 0 ,0 0 ,0 0 ,0 0 ,0 7 8 ,5 9 0 ,0 7 0 ,8 43 ,8 10.7 5 ,0 2 0 .8 31,2 8 9 ,2 95.0 91 ,6 7 5 .0 10,8 5 ,0 4 . 2 6 .2 0 ,0 0 ,0 4 , 2 18,8 8 9 ,3 95 .0 7 5 .0 5 0 .0 10,7 5 ,0 2 5 ,0 50 ,0
82 K. Konecka-Betley i in.
DYSKUSJA
Z przeprowadzonych wcześniej badań [3, 8] wynika, że w m iarę za
awansowania procesu bielicowania następuje intensyw ne przemieszcza
nie składników m ineralnych i organicznych z poziomów i Ą> do pozio
mów iluwialnych, w tym i związków fosforu.
Prawidłowość ta znalazła potwierdzenie w niniejszej pracy, co jest zgodne z badaniam i innych autorów ‘[4]. W ynika z nich, że wzrost roz puszczalności i przemieszczanie fosforanów do poziomów iluw ialnych В w porów naniu do poziomów eluwialnych A 2 zależy od nasilenia procesu bielicowania.
Stosunkowo szeroki stosunek С organicznego do P organicznego w po ziomie akum ulacyjnym bielicy żelazistopróchnicznej jest spowodowany specyficznym składem frakcyjnym próchnicy, przewagą kwasów hum ino-
w ych w poziomach A t i A 2 [3, 5, 8] w porów naniu do poziomów B n>
w których przew ażają kw asy fulwowe. Podobne w yniki uzyskali inni
autorzy w glebach współczesnych leśnych [3, 8]. Zawężający się stosunek
С organicznego : P organicznego w poziomie B H w skazuje na większe wzbogacenie przemieszczonych związków organicznych w fosfor. Należy podkreślić, że związki te m igrują stosunkowo łatwo w profilu glebowym w połączeniach kompleksowych z substancją organiczną.
WNIOSKI
1. Zawartość fosforu rozpuszczalnego w 0,5 N (COOH)2 i w 4%
NH4OH w profilach badanych gleb zależy głównie od zawartości sub
stancji organicznej.
2. Największe zróżnicowanie w zawartości fosforu w profilach bada nych gleb stwierdzono w bielicy żelazistopróchnicznej, a najm niejsze w glebie słabo wykształconej bielicowanej.
3. Najzasobniejsze w fosfor są związki organiczne głębszych pozio mów genetycznych badanych gleb, głównie poziomy B H.
4. Zawartość związków fosforowych w różnowiekowych glebach od
słonięcia w Cięciwie może być istotnym kryterium w arunków przebiegu procesu bielicowania.
LITERATURA
[1] B a r a n i e c k a M.D., K o n e c k a - B e t l e y K.: Gleby kopalne wydm oko lic W arszawy i ich znaczenie stratygraficzne. Przewodnik konferencji tereno wej PTG, Warszawa 1980.
[2] B r o g o w s k i Z.: M etodyka oznaczania m ineralnego i organicznego fosforu w glebie. Rocz. glebozn. 16, 1966, 1, 193-208.
Związki P w kopalnych glebach piaskowych 83
|[3] B r o g o w s k i Z.: Fosfor organiczny i m ineralny w niektórych glebach p ias kowych Polski. Rocz. glebozn. 16, 1966, 1, 209-140.
[4] B r o g o w s k i Z.: Organiczne i m ineralne połączenie fosforu w glebach p ias kowych w nawiązaniu do krajobrazu. Rocz. Nauk roi. Ser. A, 100, 1974, 2, 59-65.
[5] K o n e c k a - B e t l e y K.: Późnoplejstoceńskie i holoceńskie gleby kopalne i reliktow e okolic Otwocka. Rocz. glebozn. 25, 1974.
Ц6] K o n e c k a - B e t l e y K.: Gleby kopalne i reliktow e w ydm okolic W arsza wy. Rocz. glebozn. 33, 1982, 3-4.
[7] M u s i e r o w i c z A., B r o g o w s k i Z.: Studia nad zawartością m ineralnych i organicznych zw iązków fosforow ych w glebach bielicow ych woj. w arszaw skiego w ytw orzonych z piasków i glin zw ałow ych. Rocz. Nauk roi. A-3-78, 1958, 347-378.
[8] P o k o j s k a U.: Geochem ical studies on podzolization. Part. III. Phosphorus in podzolization. Rocz. glebozn. 30, 1979, 2, 153-160.
Wp ły nę ło do Redakcji 14.V1I.1983
К. КОНЕЦКА-БЕТЛЕЙ, 3. БРОГОВСКИ, М. ОКОЛОВИЧ РАСПРЕДЕЛЕНИЕ СОЕДИНЕНИЙ ФОСФОРА В ПОГРЕБЕННЫХ ПОЧВАХ ОБРА ЗОВАННЫХ ИЗ ПОЗДНЕ-ПЛЕИСТОЦЕНСКИХ ДЮННЫХ ПЕСКОВ В ЦЕНЦИВЕ Кафедра почвоведения Варшавской сельскохозяйственной академии Р езю м е Исследовали обнажение дюны в местности Ценцива, в котором выступают три разного возраста погребенные почвы с различно интенсификацией процесса оподзоления, в частности: — железисто-гумусный подзол периода атлантикум, — бурая оподзоленная почва перелома пребореального и бореального периода% — слабо развитая оподзоливаемая почва периода Аллерёд. Установлено, что распределение фосфора, особенно органического, в генетических го ризонтах почв тесно связано с интенсивностью оподзоления.
К. KONECKA-BETLEY, Z. BROGOWSKI, М. OKOŁOWICZ
DISTRIBUTION OF PHOSPHORUS COMPOUNDS IN FOSSIL SOILS DEVELOPED FROM LATE PLEISTOCENIC DUNE SANDS
AT CIĘCIWA
Departm ent of Soil Science, Agricultural U niversity of Warsaw
S u m m a r y
An outcrop of the dune at Cięciwa w as investigated. In the outcrop three fossil soils of different age and different in tensity of the podzolization process, viz,
84 K. Konecka-Betley i in.
— rust-coloured soil from the turn of preboreal and boreal period,
— w eak ly form ed podzolized soid from the period of Allerod, have been distinguished.
It has been found that -the distribution of phosphorus, particularly of organic one, in genetic horizons of soils is closely connected w ith the podzolization process intensity.
Prof. dr hab. K r y s ty n a Kon ecka-B etley K atedra Gleboznaw stw a SGGW-AR Wa rszaw a, ul. Rakowiecka 26
