Próba ustalenia dolnej granicy szkieletu glebowego

Soil Physics

SOIL PHYSICS COMMISSION POLISH SOIL SCIENCE SOCIETY

M e m b e r s :

L u c ja n K r ó lik o w sk i — C hairm an, Bolesław A d a m c z y k , Stefania Bach-

m anow a, Jan B orko w ski, Halina Król, Stanisław Rząsa, Tadeusz S kaw ina,

Edw ard Ślu sa rc zy k, Czesław Święcicki, H jalm a r Uggla,

S a tu rn in Z aw a d zk i

EX PER IM EN T A L D ETERM IN A TIO N OF THE LOW ER LIM IT

O F TH E SO IL SK ELETO N

D iffe re n t low er lim it v a lu e s of th e soil sk eleto n a re a t p re s e n t used

in soil rese a rc h .

T he In te rn a tio n a l, th e G erm an and th e Czechoslovak classifications

ta k e as low er lim it a p a rtic le d iam e te r of 2 m m ., th e Polish, U SA an d

USSR classification a d iam e te r of 1 m m .

T he C om m ission on Soil P h y sics of th e P olish Soil Science S ociety

has u n d e rta k e n th e rese a rc h o n th e effect of th ose d ifferences in lim it

valu es on th e physical and chem ical p ro p ertie s an d th e m ech an ical

com position of se p a ra te d fraction s.

To th is a n d co m p arativ e tests m ad e in th e sam e soils re g a rd in g

c e rta in chem ical an d physical p ro p e rtie s an d th e m in eralo gical com ­

position of skeletons w ith p a rticle size above

m m . com paring w ith th o se

p a rtic le size above

m m .

S am ples of sev eral soil k inds (soil-form ing p a re n t rocks) m o st w id ely

d istrib u te d in th e m o rain e regions of P o lan d w e re analyzed, n am ely :

— loam y san d fro m P o zn ań environs,

— lig h t loam fro m P o znań environs,

— m ed iu m loam fro m P u ła w y environs,

— san d y g rav el fro m P u ła w y environs,

— dune sand fro m W arsaw environs.

T ests w e re m ad e w ith sam ples sifted th ro u g h a 1 m m . and 2 m m .

screen, resp ectiv ely , a n d w ith control sam ples of p a rticle diam eters-

exceeding

m m .

4 Low er lim it of the soil skeleton

M echanical com position w as d e te rm in e d w ith th e Bouyoucos aero-

m e tric m eth o d m odified by C asagrande and P ró szy ń sk i an d K ö h n ’s

p ip e tte m ethod; m ax im u m h ygroscopicity a fte r N ikołajew ; specific g rav ity

p ycn o m etrically. T he w a te r so rp tio n cu rv e w as d e te rm in e d by th e R ich ard

m eth od m odified b y F. R ichard, th e ind ex of sw elling an d th e cap illa ry

c ap acity w ith th e g e n e ra lly used m ethods, S i0 2, F e

0 3, A1

0

an d ТЮ

c o n ten ts a fte r fusion w ith N a

C 0 3. A nalysis of th e m in e ral com position of

th e se p ara te d sk eletal soil p a rts w as m ade w ith a polarizing m icroscope.

T h ree basic groups of soil c o n stitu e n ts w ere d iffe re n tia te d :

— th e „ s te rile ” co n stitu e n ts (alm ost ex clusiv ely S i0 2),

— th e m in e rals form in g th e m ain source of n u trie n t co n stitu en ts,

— o th e r co n stitu ents, n o tab ly ,,o p a q u e ”, fe rric hy droxid e, m ore

r a r e ly rock m icro frag m en ts.

T he tests are p re se n te d in Tab. 1-4, an d fig ures a-g.

A d istin ct d ifferen ce in co n ten ts of p a rtic u la r fractio n s and m a x i­

m u m hygroscopicity, re la te d w ith d iam e te r of th e se p ara te d sk eleton

( >

m m . and >

m m.), w as observed in a g rav el fo rm atio n only.

In a ll o th e r sam ples no sig nifican t d ifferences w ere no ted in re g a rd

to specific g rav ity , cap illa ry w a te r capacity, in d ex of sw elling, and in d ex

o f p lasticity .

H igh er v alu es of th e in d ex of p lastic ity a p p eared only in m ed ium

to am in th e fra c tio n below 0 0.25 m m ., as com pared w ith th e fra c tio n

o f p a rtic le size below

m m ., below

m m ., and th e un screen ed sam ples.

T he rem ain in g sam ples did n o t show significan t d ifferen ces b etw e en

th e con tro l sam ples and th e sam ples passed th ro u g h a

m m . and

m m .

m esh.

No d ifferences w e re fou n d in th e w a te r so rp tion curves (pF) of p a r ­

tic u la r fractio n s ex cep t a fra c tio n of loose dune sand of p a rticle d iam eter

below 2 m m ., b u t only a t 0.02 A tm . u n d e rp re ssu re .

D iffe re n t conten ts of silica, sesquioxides and P

0

w ere n o ted in

d iffe re n t fractions.

T hus, in th e fra c tio n o v e r 2 m m ., S i 0

c o n ten t declines in g eneral,

w hile sesquioxide co n te n t rises (in gravel form ations in th e fra c tio n

w ith p a rtic le size above 5 m m .).

P

0

co n ten t increases in th e fractio n w ith p a rticle size > 2 m m .,

b u t on ly in sam ples of loose d un e sand and lig h t loam y sand.

In re g a rd to m in e ral com position no essen tial d ifference w as o b ser­

v ed b e tw e en th e fractio n s w ith p article size above

m m ., above

m m .

and 1— 2 m ip. A n excep tio n is given b y th e m edium loam in w hich th e

larg e c o n ten t of th e fra c tio n w ith p a rticle size

m m . in flu en ces th e

m in e ra l and chem ical com position of th e soil in re la tio n to th e v alu e

w hich is tak e n as lim it v alu e of th e skeleton.

T a b l e

Mechanical composition (determ, with Ktfhn'6 method)

S o il type L ocality

Depth

cm.. Variant

Percent of fr a c tio n s Total of fr a c tio n s in %

0.002 0.002-0.005 0.005-0.02 0 .0 2 -0.05 0 .0 5 -0 .1 Q.I-О.25 0 .2 5 -0.5 0 .5 -1.0 1-2 0.02 0 .0 2 -0 .1 0 .1 -1.0 1-2 Loamy sand (ground 30-45 a2 4 .8 3 .2 7.6 8.3 8 .6 39.9 18.2 7.4 2 .0 15.6 16.9 65.5 2.0 moraine) Poznań

ai 4 .9 3.7 7.6 8 .7 8.4 40.9 18.3 7.5 - 16.2 17.1 66.7

-Boulder loam lig h t 60-70 _% 19.8 3 .9 6.4 8 .5 9.3 29.1 16.8 5 .1 1.1 30.1 17.8 51.0 1.1 ground moraine

Poznai

?

-Boulder gravel 250-280 _c2 4 .3 3 .0 6 .0 6.7 3 .6 13.3 25.9 29.3 7.9 13.3 10.3 68.5 7.9 (moraine;

Cl 5 .2 3 .1 5 .8 6 .6 3.7 12.8 23.8 33.0 - 14.1 10.3 75.6

-Loam middle Pulewy 220-250 d2 19.6 5 .9 10.5 8 .4 13.0 23.0 14.5 4 .5 0 .6 3 6.0 21.4 42.0 0 .6 E1 20.0 6 .1 10.6 8 .5 13.2 22.9 14.3 4 .4 - 36.7 21.7 41.6 -^2* ®2* ^2: samP les passed through a 2 mm sie v e; Ар B i^: S o il samples passed through a 1 mm sieve

T a b l e

P h ysical p rop erties of s o i l s

S o il type Locality Depth cm. Variant S p e c ific g ra v ity G/cm Maxim. hygroscopic % P la s t ic it y Swelling _{Limit of} contra­ c tio n Ls C apillar capacity lim it of flu id n e ss lim it of r o llin c it y Lp p l a s t i c i t y index Wp-Itf-Lp sw ellin g moisture sw ellin g index

Loamy sand (ground 30-45 A 2.65 1.51 12.5 11.9 0 .6 11.1 2.73 8 .7 27.7

moraine)

Poznać h 2.64 1.55 12.8 12.2 0 .6 10.4 2.80 9 .6 29.3

h 2.65 I .56 13.9 13.4 0 .5 10.9 2.73 12.2 29.4

Boulder loam lig h t 60-70 в 2.66 4 .74 29.З 15.5 13.8 I 9.2 11.00 10.5 39.3

[ground moraine; Poznań 2.67 5.17 3 0.2 16.1 14.1 18.2 - 1 1.6 4 0 .7 B1 2.67 5 .20 # 29.8 15.0 14.8 18.6 12.33 11.1 4 1 .1 Boulder gravel 250-280 С 2.66 2.19 _

_

Loam middle Puławy 220-250 D _ _ _{30.7 15.9 14.8 21.0 11.6 11.5 41.3}

D2 2.66 4.58 30.5 I 6.7 13.8 20.5 11.5 11.5 42.5

»1 2.66 4.58 3 0 .0 15.6 14.4 I 9.2 10.3 11.9

A, B, C, D: Samples non sifte d ; A2 » C2 , ^ 3 o il samples passed through a 2 mm sie v e; A^, Bp Cj_, Dj_: S o il samples passed through

a 1 mm sie v e L o w er li m it of th e so il sk e le to n

0 5

T a b l e

Microscopic a n a ly sis o f m ineralogical composition

Sample Nr.

Loamy sand Loam l ig h t Gravel Loam middle

Components

in percent a2 _{A1 A2 - l %}

B1 B2 - l C2 C1 C2 - l D2 D1 D2 - l

Group A:

Quartz 87.7 85.6 55.7 82.6 83.8 63.7 87.8 8 5.7 79.3 66.6 77.3 63.1

Quartzite none none 4 .3 5 .0 1 .0 6.3 4 .3 6.3 8 .3 2 .0 2 .0 2.0

Total 87.7 85.6 60.0 8 7.6 8 4 .8 70.0 92.1 92.0 87.6 68.6 79.3 65.1

Group B:

Orthoclase 6.3 8 .3 5 .3 5 .3 6 .0 8 .3 5 .3 5 .4 4 .7 3 .0 3 .7 3 .3

M icrocline 1 .0 none 1 .7 none 1.3 1.7 none 0 .3 1 .0 none none 1 .0

M icropertite none 0 .3 1.7 1 .0 1 .0 2 0 none 1 .0 2.0 1 .0 0 .3 1.0

P la g io cla se 1 .0 1 .0 3 .0 none none none 1 .0 0.7 0 .7 1 .0 1 .0 1.3

imfphibole 0.3 0 .3 0.3 0.7 0.4 0.3 0.3 0 .3 none none 0 .7 none

Muscovite none 0.5 none 0 .1 0 .1 0 .1 none none 0 .3 0.7 1.3 none

B io tite none none none none 1 .0 none none none none none none none

Weathered micas 3 .0 2.7 3 .0 1 .7 1.7 2.3 1.3 0.3 3 .7 0.7 4 .7 4 .3

Glauconite none none none 0.3 none none none none none none none none

Total Group C:

11.6 13.1 15.0 9 .1 11.5 15.0 7.9 8 .0 12.4 6.4 12.0 10.9

Opaque, fe r r ic oxid es, rock 0 .7

microfragments 1.3 2 5 .0 3 .3 3 .7 15.0 none none none 25.0 8 .7 24.0

^2» ^2» ®2* ^2; S o il samples passed through a 2 mm sie v e ; B^» C^, D^.* S o il samples passed through a 1 mm sieve A2-l* ®2-l* ^2-1* ® 2-l: fra ctio n s° i l between 2 and 1 mm diameter

L o w er li m it of th e so il sk e le to n

T a b l e 4 Total chemical an alysis

S o il type L ocality ^

Depth

cm. Variant

Content of component in sample fused with Ка2С0^ in %

S1O2 a i 2o3+

Fe20^ F62O3 a i 2o3 p2o5 Ca Ug К

Loamy sand (ground moraine) 30-45 A 90.00 5.60 1.26 4 .34 О.О6 0 .80 0.03 1.83 Poznań

A 2 81.10 7.20 1.42 5.78 O.O6 0.80 0.03 1.80

A1 87.30 7.00 1.35 5.65 0.05 0.89

0.02 1.70

Boulder loam lig h t 60-70 В 77.55 12.85 2.96 9.82 0.07 2.87 2.50 1.71

(ground moraine)

Poznarf % 79.06 12.35 3.04 9.40 0.09 1.74 2.25 1.81

h 78.35 12.60 3 .12 9 .З 9 0.09 1.87 2.73 1.81

Boulder gravel (moraine) 250-280 С 71.55 b.4(j 2.32 5.99 0.09 9.22 2.73 1.23

C2 70.16 9.20 2.00 7.14 O.O6 9.33 2.25 1.33 C1 74.90 6.80 1.76 4 .97 0.07 8.78 I .60 1.08 Loam medium 220-250 D 79.90 12.50 I .90 10.60* 0.06 1.40 0.50 1.70 Puławy d2 84.00 1.50 0.10 1.83 D1 81.40 10.90 2.70 8 .2 0 0.05 1 1.36 0.23 1.65

A, B, C, D - Samples non s if t e d ; C2 ’ D2 “ samP l03 passed through a 2 mm sie v e ; Al ’ ®1* ^1* ®1” samP l08 Passed through a 1 mm sieve

L o w er lim it of th e so il sk e le to n

8 Lower lim it of the soil skeleton

W ater sorption curves (pF) of particular fractions a-g

a — l o a m y s a n d l i g h t , b — b o u l d e r l o a m l i g h t , с — c a l y , d — l o s e d u n e s a n d , e — g r a v e l ,

Lower lim it o f the soil skeleton 11

T he follow ing conclusions m a y be d ra w n from o u r tests:

1

. In soils w ith low c o n te n t (approx. 5%) of sk eletal p a rts th e a n a ­

lysis re su lts a re v e ry sim ilar, irre sp e c tiv e of w h e th e r th e sk eletal fra c ­

tio n has b een se p a ra te d o r n o t (assum ing for p a rticle size lim it v alues

o f

or

m m ., resp ectively ).

2

. In soils w ith high c o n te n t of sk eletal p a rts th e analysis show s

m a jo r differences. S e p a ra te tre a tm e n t of sam ples w ith low a n d w ith

h ig h co n te n t of sk eletal p a rts is th e re fo re req u ired .

C onsidering th e above findings and also th e fa c t th a t in scientific

term in o lo g y of a m ajo r n u m b e r of co u n tries (am ong th em : USSR, USA,

G re a t Britainj) th e sk eleto n is u n d ersto o d to com prise p a rticle s above

1

m m ., it is sug g ested th a t u n ifo rm d iffe re n tia tio n b e tw e en sk e le tal and

soil p a rts based on a lim it v alu e of

m m . be u n iv e rsa lly adopted.

K O M M I S S I O N F Ü R B O D E N P H Y S I K D E R P O L N I S C H E N G E S E L L S C H A F T F Ü R B O D E N K U N D E

Lucjan K ró lik o w s k i — Der Vorsitzende, Bolesław A dam czyk, Stefania Bachmanowa, Jan Borkowski, Halina Król, Stanisław Rząsa, Tadeusz Skawina, E dw ard Ślusarczyk,

C zesła w Święcicki, H jalm ar Uggla, Saturnin Z a w a d zk i

VERSUCHSWEISE BESTIMMUNG DER UNTEREN GRENZE DES BODENSKELETTS

Z u s a m m e n f a s s u n g

D ie bei Bodenprüfung angenom m ene untere Grenze des B odenskeletts wurde in verschiedenen Ländern in verschiedener Höhe festgesetzt, w odurch der V ergleich der erzielten Ergebnisse erschw ert wird. D ie Kom mission für Physik der Böden der Polnischen G esellschaft für Bodenforschung hat daher festzu stellen versucht, ob und in w iew eit die unterschiedliche Festsetzung der unteren Grenze des B o­ denskeletts die physikalischen und chem ischen Eigenschaften sow ie die m inerali­ sche Zusam m ensetzung der abgesonderten Fraktionen beeinflusst.

Zu diesem Zweck w urden 5 der in der polnischen M oränenlandschaft am häufigsten anzutreffenden bodenbildenden G esteinsform ationen (sandiger Kies, loser Dünensand, lehm iger Sand, leichter Lehm, m ittlerer Lehm) der analytischen U ntersuchung unterzogen.

In den Proben der erw ähnten bodenbildenden G esteine w urden bestimmt: m echanische Zusam m ensetzung, m axim ale Hygroskopie, Schw ellungsindex, spezi­ fisches Gewicht, K apillarkapazität. W assersorbtionskurven, chem ische Zusam men­ setzung in Schm elzen, sow ie die m ineralische Zusam mensetzung.

D ie U ntersuchungsergebnisse w erden in Tabellen und Zeichnungen aufgezeigt. Aus den Ergebnissen werden folgende Schlussfolgerungen gezogen:

1. In Böden m it geringem Gehalt an S keletteilen (ca. 5°/o) w eisen die A nalysen ­ ergebnisse w eitgehende Ä hnlichkeit auf unbeschadet dessen, ob die

Skelettfrak-12 Lower lim it of the soil skeleton

tion unter Zugrundelegung einer Korngrösse von 1 mm oder 2 mm ausgeschieden w urde.

2. In Böden mit hohem Gehalt an S keletteilen treten in der A nalyse beträcht­ liche U nterschiede auf, w eshalb eine getrennte B ehandlung der Proben m it gerin­ gen und m it hohem S kelettan teil erforderlich erscheint.

Mit Berücksichtigung der obigen Ergebnisse w ie auch der Tatsache, dass in vielen Ländern (UdSSR, USA, Grossbritannien u.a.) B odenteilchen über 1 mm D urchm esser als Skelett gelten, wird die allgem eine Einführung der einheitlichen Unterscheidung des Bodenm aterials nach S keletteilen und Feinerde unter A n ­ nahme des Grenzwertes von 1 mm angeregt.

C O M M I S S I O N D E P H Y S I Q U E D E S S O L S D E L A S O C I E T E P O L O N A I S E D E P E D O L O G I E

Composé: Lucjan K rólik o w s k i — President, Bolesław A dam czyk, Stefania Bachm a- n ow a, Jan B o r k o w sk i, Halina Król, S tanisla w Rząsa, Tadeusz Skawina, E dw ard

Ślusarczyk, Czesław Święcicki, H jalmar Uggla, Saturnin Z a w a d zk i ESSAI DE DÉTERMINATION DE LA LIMITE INFÉRIEURE

DU SQÜELETTE DU SOL

R é s u m é

Dans les études pédologiques effectuées dans les différents pays on em ploie — suivant les coutum es — les différentes lim ites inférieures de la structure du sol, ce qui rend plus d ifficile la comparaison des résultats des études particulières. En voilà la raison pour laquelle la Commission de la Physique des Sol de la Société Polonaise de Pédologie entrepris un essai visant la m ise à jour de l ’influence de la différenciation des lim ites inférieures des structures du sol sur les caractères physiques, chim iques et la com position m inérale des fractions isolées.

Pour élucider le dit problèm e on étudia 5 types de roches fréquem m ent rencon­ trés dans le territoire polonais de m oraines. Dans ces échantillons on déterm ina la com position m écanique, l ’hygroscopie m axim ale, le poids spécifique, la capacité capillaire, les courbes de sorption, la com position chim ique elem entaire et la com ­ position m inérale. Les résultats de ces analyses sont présentés dans les tableaux et diagram mes. Des études effectuées il résulte ce qui suit:

1. Dans les sols d’une faible teneur en squelette (5°/o env.) les résultats d’analyses sont plus rapprochés, sans tenir compte du principe d’isolem ent de la fraction du squelette, c’est à dire du diam ètre lim ite des particules (1 ou 2 mm).

2. Dans les sols caractérisés par une forte différentiation de la teneur en squelette, les différences entre les résultats des analyses sont im portantes. Il faut par conséquent étudier à part les échantillons avec une forte et peu im portante teneur en squelette.

Tout en prenant en considération les résultats des études effectuées ainsi que le fait que dans de nombreux pays (URSS, USA, Grande Bretagne) l’on conçoit comme squelette les particules au delà d’un m ilim étre, on propose l’introduction générale d’une division u nifiée des sols en parties squellettiques et terreuses, tout en adm ettant comme valeur lim ite 1 mm.

Low er lim it of the soil skeleton 13

K O M I S J A F I Z Y K I G L E B P O L S K I E G O T O W A R Z Y S T W A G L E B O Z N A W C Z E G O

Skład: Lucjan K r ó lik o w s k i — przewodniczący, Bolesław A d a m c z y k , Stefania Bach- m a n o w a , Jan Borkowski, Halina Król, Stanisław Rząsa, Tadeusz Skawina, E dw ard

Ślusarczyk, C zesław Święcicki, H jalm ar Uggla, Saturn in Z a w a d zk i PRÓBA USTALENIA DOLNEJ GRANICY SZKIELETU

GLEBOWEGO S t r e s z c z e n i e

W badaniach gleboznawczych w zależności od zwyczaju panującego w danym kraju stosuje się różną granicę dolną dla szkieletu glebowego. Utrudnia to oczyw i­ ście porów nyw anie w yników badań. Dlatego Kom isja Fizyki Gleb Polskiego To­ w arzystw a Gleboznawczego podjęła próbę w yjaśnienia, o ile różnice w granicach dolnych szkieletu glebowego w pływ ają na cechy fizyczne, chem iczne i skład m ine­ ralny w ydzielonych frakcji.

W celu w yjaśnienia wspom nianego problemu poddano opracowaniu analitycz­ nemu 5 najczęściej spotykanych skał glebotwórczych z obszaru morenowego Polski (żwir piaszczysty, piasek luźny w ydm ow y, piasek gliniasty, glina lekka, glina średnia).

W próbkach w ym ienionych skał glebotwórczych oznaczono: skład m echaniczny, m aksym alną higroskopowość, ciężar w łaściw y, w skaźnik plastyczności, wskaźnik pęcznienia, pojemność kapilarną, wyznaczono krzyw e sorpcji wody, skład chem icz­ ny w stopach oraz skład m ineralny.

W yniki w szystkich analiz zestaw ione są w zamieszczonych tabelach i w yk re­ sach.

Na podstaw ie przeprowadzonych badań w yciągnięto następujące wnioski: 1. W glebach o niew ielkiej zaw artości szkieletu (około 5°/o) w yn ik i analiz są bardzo zbliżone niezależnie od tego, czy frakcję szkieletow ą wyodrębniono, przyj­ m ując za graniczną średnicę cząstek 1 czy 2 mm.

2. W glebach o dużej zaw artości szkieletu różnice w analizach są znaczne i dla­ tego należy oddzielnie potraktować próbki o n iew ielkiej i o dużej zaw artości szkie­ letu.

Biorąc pod uw agę w yniki w ykonanych badań oraz to, że w w ielu krajach, ta ­ kich jak ZSRR, USA, Anglia i innych przyjęto uważać za szkielet cząstki w iększe o3 1 mm, proponuje się przeto w prow adzenie powszechnie ujednoliconego podziału m ateriału glebowego na części szkieletow e i ziem iste, przyjm ując jako wartość graniczną 1 mm. К О М И С С И Я Ф И З И К И П О Ч В П О Л Ь С К О Г О О Б Щ Е С Т В А П О Ч В О В Е Д О В Состав: Л. К р у л и к о вск и , Б. Адамчик, С. Бахмаиова, Я. Борковски, X. К р у ль, С. Жонса, Т. Скавина, Э. Слюсарчык, Ч. Свенцицки, X. Уггля, С. Завадзки . О УТОЧНЕНИИ НИЖНЕГО ПРЕДЕЛА СКЕЛЕТНОЙ Ф РАКЦИИ ПОЧВ

Р е з ю м е

14 Low er lim it of the soil skeleton пыталась выяснить поскольку различия в ниж них пределах почвенного ске­ лета влияют на физико-химические свойства и минеральный состав вы делен­ ных фракций. Чтобы выяснить этот вопрос проведена аналитическая обработка 5 наиболее распространенных почвообразующ их пород моренной территории Польши (пе- счанный гравий, рыхлый дюнный песок, супесь, легкий и средний суглинок). В образцах выш еуказанных почвообразующ их пород определены: механи­ ческий состав, максимальная гигроскопичность, удельный вес, показатель свя­ зности, показатель набухания, капилярная влагоёмкость, кривая поглощения воды, химический состав по сплавам и минеральный состав. Результаты всех определений помещены в табелях и графиках. На основании проведенных исследований сделаны следующ ие выводы: 1. В образцах с небольшим содержанием почвенного скелета (около 5%) получаются сходные результаты определений, независимо от того была-ли вы­ делена скелетная фракция с нижним пределом частиц 1 или 2 мм, 2. В образцах с высоким содержанием скелетной фракции обнаружены зн а­ чительные разницы в результатах определений и поэтому следует отдельно рассматривать образцы с небольшим и высоким содержанием скелета. Учитывая результаты проведенных исследований, а такж ё то, что в таких странах как СССР, США, Англия и другие причисляются к скелетной фракции частицы крупнее 1 мм, настоящим предлагается унифицировать разделение почвенного материала на скелетную и землистую часть устанавливая в каче­ стве предельного значения крупность частиц 0 1 мм.