Mikrofauna osadów dolnego dewonu z otworu wiertniczego Krowie Bagno IG I

Marla NEHRINq

Mikrofauna osadów dolnego dewonu z otworu wiertniczego Krowie Bagno IG I

WSTĘP

Opisywane

mikroSkamieniałości pochodzą

z morskich osadów dew<Jrlu dolnego, nawierconych w otworze Krowie Bagno IG l, usytuowanym w Polsce

południowo-wschodniej

- na obszarze radomsko-lu'belskim.

Wiercenie

rostało

wykonane przez

Zakład

Geologii Struktl1!I"

Wgłębnych

pod

kierunkiem . L.

Miłaczewskiego.

Pr{;bki do

badań (ogółem

320)

po-

brano z

głębokości

1730-1832,2 m. Fotografie

skamieniałości wykonała

P8II1i J. Modrzejewska, za co

składam

Jej serdeczne

podziękowania.

CHARAKTERYSTYKA OSADÓW I ROZMIESZCZENIE MIKROFAUNY

W · otworze Krowie Bagno IG I stwierdzono

mułowcowo-ilaste

osady

najniższego·dewonu,

pokryte

:serią

pstrych piaSlrowców

reprezentujących

osady dewonu

dołnego, rozwinięte

w facji old--redu. Morskie osady de- wonu dolnego na obszarze radomsko-Iubelskim stwierdzone

:wstały

w licz- nych otworach wiertniczych (Ciepiel6w lG I, Biaropole IG I, Zakrzew, Strzelce, Izdebno IG I). Owe

mułowcowo-ilaste

osady

zawierają

bardzo liczne

skamieniałości, wśród

których

występują małże,

trylobity, ramie- nionogi, tentakulity,

małżoraczki

i Konodonty. Ten

zespół

faunistyczny jest ,bardzo

zbliżony

do

zespołów występujących

w typowych osadach

że­

dynu i dolnego zigenu, znanych zarówno z Europy .zachodniej (Ardeny, Obszar

reńllki, północna

Francja), jak

też Wołynia

i Podola.

Istnieją więc

nie7Jbite dowody

świadczące p

tym,

że

w

żedynie

i

najnlŻBZym

zigenie na obszll!!"ze PolSki

południowo-'WschodniE!j ,trwała

sedymentacja ' morska, na- toiniast 'regres)amorSka

zaznaczająca się

w zigenle górnym

doprowadziła

do ooadzenia

się

utworów typowo

lądowych,

które. reprezentuje seria PStrych piaskowców ,wieku

zigeńSlro-emskiego, spoczywająca

na

mułow­

cach i

iłowcach najniższego

dolnego dewonu.

lsbnlejący

na omawianym obszarze

dolnodewoń:ski

ibiorni:k morski

był kontynuacją

morza

panują­

cego na dbszarze PolSki centralnej

i południowo-wschodniej począwszy

od .syluru przez

cały

dolny dewon. Morze to

obejmowało również

obszar

Kwartalnik Geologlczny, t. 1'1, nr l, 1m r.

Streo=enle

Marla NEHRING

MICROFAUNA 01' THE LOWER DEVONIAN DEPOSITS PII!IlCED BY RORE· BOLE KROWlB BAGNO IG I

Summary

71

Mlcrofoeslls that are tHSICussed in the present article eome from the marine de- posdd;s of the l'Owennost Lower Devanian pierced by bore hole Kro-w.fe Bagno, so-uth- -eastern area of .Poland. Siltstone-clay deposlts of the ~owermost Lower Devonian are overlaln with· a series of sandstones (Upper SlogenlSll - Emslan) that repre- sent the Lower Devonlian of Old-Red type. The siltstonee include .a rich assemblage of fOOSl.ls (pelecypods, brachlopods, trllobtle8, tentacuHtes, OIttracods, oooodants), very approximate to the faunlstic assemblages f.ound to occur In the type Gedfnnl"" and Lower Si<!ienlSll <leposits of West Europe, an<l of VoJ,hyn!a and Podolia

The bore bole Krowie Bagoo has demonstrated that at a depth of 173~1832 m ostracods occur in masses. are well preserved, and, BB a rule, make banks that ac- company both pelee;ypodS and bracbiq>OOs. A lot of 6peCies are Identical with those occurclng In the Czortk6w ""d Ivanlevo Beds liD the areas of PodolIa ""d Volbynia.

On the Dther hand, the species described from the BorshtshDv Beds of Podolla are only slighUy represented. All the same time the Krowte Bagno area dlscloseo species known from the GedlnnlSll of the Ardennes (Prlmltla ;ones!) and from the Lower Devonlan of North America, and so far unlmown from the area of Podolla.

At depth of 1744-17'78,3 m conodonts charaelerlou.: of the stage steinhomensi.

ha"e been encountered. However, the lack of 1. wOBchmldtt Z leg I e r makes It Imposslhle to determine the horizon dtstlngulshed In this stage. The specimens de- termined by the ·present author as S. steinhornenBiB sensu lata occur in small quan- tities and do not allow any _cies to be determined precisely.

The analysis based <m. rthe researeh of ostracods allowed the author to make stratlgrllllhlcaJ. correlations. Deposits that OCCU1" at a depth of 17S~1830,2 m car- respond to the Czortk6w Beds and lvanievo Beds diJotineulshed In the Gedinnlan of Podolla, as wen as to the Gedlnn.lan depos:ltsln the Ardennes. The boundary be- tween the posslhle equlvalEllts of the Czortk6w aod the Ivanlevo Beds st Krowie BagnO runs at .. depth of 1804-1811 m, or even somewhat lower. A more detailed descriptfnn of this boundary seems to be impossible, since the author did not have at her dloposa1 any saroples from the depth of 1780,2-1804,0 m. As far 88 the occuc- renCe of the equivalents of .the Ivanievo Beds in !the area 'Of Krowie Bagoo is con- cerned, oCODclusiolls lmve been drawn on the lbaBfs of the mass occurrence

.of

^{Cart ..}

noJdoecienia alata anti C. carinae, as well as PolonteUa alexanderi and PolcmieZltJ o!eskoi."ris, I.e rthe lulde speciee af the lvanievo Beds of Podolla.

Palaeontological description Hindeodella !ool1ldentata sp. novo

Twlg..Jlke form. Anterior and pooterlor ·br.n~hes make III!l obtuse .. ngle ( .. bout 160°). Teeth of the antecior branch, initi"l:ly needle-..haped, are slightly inclined -backwsrds. When neerlllfl the main tooth they grow larger. Among the th!:ee larger teeth there Is found one ,thln tooth too. The two teeth litoated In the neighbourhood of the main tooth are not separated by a UtI:o tooth. The POSterior hranch rweals,

72

Marla Nehrill/ll

between 4 large teeth that occur behind the mBbi tooth, three needle-shaped, and very fine I\eeth. The structure of ·the end portion of the posterior branch of tlUs conodont is'pertlcula.ly chamcterlstlc, Here are found 'three very high, alkn, pointed, and etrongl;y baockwa«ls inclined teeth. Two of them .. re marl!:edly higher than the main tooth; the <lhdrd oltuated between them, corresponds, wlth lto heighJl, to the height of the main tooth. Behind these three teeth there occurs another small tooth, with .. height equal to that of the posterior orancl1. ThIs tooth is strongly deviated from the other'ones. The posterior branch is ooly slightly longer than the anterior braneh.

The species here ~s.idered oCcurs in the Lower D.evonian deposits pierced by bore hole Krowle Bagno IG I,

Vol1/ftlella abu.hikae'8P. novo

Test ova~ with a straight dorsal edge; anterior and posterior edges sllghlly bent '8l'IChwise. POcrterior and anierior edges pas8 mildly into the ventral one. The dorsal ooge makes 'with the anterior and !he pOsterior edges an obtuse angle. Both' valves r""ea! two <:Yl!ndrieal l'ibs, which are rem()ved from the anterior and poste- rior edges, but they run almost paralJ.el Ito them. At the dorsal edge they are high, but In the vlcm1ty of the ventral edge, their helgh,t decreas.... Nel!1' the ventral branch th .... rIIlo flatten little by little out, to pase ilnto the marginal areas of tbe val?e8. Tbe surface of the test WIIthin the ribs is' c<>mpletely smooth. The test is bila-

terally convex. . . .

No t e. Lack of the central nodule, which usually occurs within llie marginal

areas

of the 'valves, is here the prlncipel feature that dlstlniuished 4his 'species from the specl ... VollI"iella Bilurlca K

i

and. et G u rev i c 11. Volll"iella abushlkaa sp. novo appears in, 'he Gedinnlan d!!P05its pierced by bore hole Krowie B8IIno IG I.

TABLICA I

Fig. 1, 3--5. Otarkodina tvJ>icu denckmo .... i Zie g I e r Fig. 2,6. OzaTkodina tvJ>icu tllJ>ica Br. et Me h I Fig. 'Itl, b. Lonchodl"" ",alliB ... i Z 1 e g 1 e r

a ~ okaz widzlany z boku; b - okaz widziany z g6ry

IS. - lateral view; b - upper-side view

Fig. 8. Hindeodella PTIBcil14 S tau ff e r Fig. 9. Hindeodella Iongidentata sp. noVo Fig. 10. Hindeodella sp.

Fig. 11. Hindeodella equidentata Rho de.