VKD _.5łl:[II5U.ł4:_.ua]: . . '1I8.~ <_..ze-1'1 Lubin - rejon)
Dedolomiłyzacja węglanów .cechszłyńskich
w rejonie Lubina
Dedolomityzacja, czyli przeobrażanie się dolomitów w wapienie pod
wpływem powierzchniowych proces6w diagenetycznych, nie jest w Pol- sce zbyt szeroko znana. granicznych (W. M, Bausch, 1965; B. D. Evamy, 1963; Y. Folkman, 1969; Tymczasem dość liczne. już badania autor6w za- H. Filchtbauer, 1964; F. J. Lucia, 1961; W. G. Machłajew, 1957; L. Mat- tavelli, 1966; H. Quester, 1964; D. J. Shearman, J. Khouri, S. Taba, 1961;
K. Swett, 1965; W. B. Tatarski, 1949; M. J. Wolfe, 1970 i inni) wskazują
na:
to, że proces ten zachodził w r6żnych okresach .geologicznych i obej-mował niekiedy bardzo duże obszary. Występował on niewątpliwie także
na r6żnych obszarach Polski. Proces dedolomityzacji omawiany już by!
z utwor6w cechsztynu ze strefy przedsudeckiej (M. Podemski, 1964, oraz praca w druku), ostatnio sygnaliZUje o nim E. Czajor (w druku) z utwor6w
cechsztyńskich syneldizy perybałtycldej. Niniejszy artykuł stanowi roz-
winięcie pierwszej mojej informacji odedolomityzacji węglan6w cech-
sztyńskich z rejonu Lubina Legnickiego (M. Podemski, 1964).
OGOLNE OMOWIENIE ZJAWISKA DEDOLOMITYZACJI Zjawisko dedolomityzacji przewidziane zostało teoretycznie już w 1847 r. przez A. von Morlota (fide L. Cayeux, 1935), kt6ry dyskutując ewen-
tualną rolę roztworu siarczanu magnezu w procesie dolomityzacji, zgod- nie z reakcją Heidingera:
2 CaCO.
+
MgSO, = CaCO,· MgCo,+
CaSO,zwrócił uwagę, że reakcja ta jest odwracalna. Autor ten użył r6wnież po raz pierwszy terminu "dedolomityzacja" . .
P6źniej, w 1903 r., tego samego terminu użył J. J. H. Tea1l do określe
nia rozbicia dolomitu pod wpływem wysokich temperatur na kalcyt I mi-
nerały magnezu, takie jak peryklaz, brucyt, forsteryt i inne. Obecnie jed-
Kwartalntk GeologiCzny, t. 17, nr 3, 1m r.
496 Maciej PodBlIlBki Madej PODl!lMSKI
DBDOLOMlTIZATION 01' THE ZECBSTEIN CAllBONATES IN THE REGION 01' LUBIN
Summa1'Y
Products of dedoloml.tir1Jatlon, d.e. those of tllhe ,lramlSfurmation process of dolo- mites _ li.nfx> lIm _ _ uDder suru.ce """,di,1lioos, under the i.n!fluence of aqueous lIOlutioos of <alclum IlU'\pINIIIe, ha"" been
_ e d
ofx> occur IiIl fthe ,ZecllIttein car-boo....
'Within \he Ld>in region ~ Poland). The maJn part of 1i>ese formations OCICUI'O In the <lPIPI'l' porUIm of the zechstein limestOne borizon (Ca'l), whiCh rang ...bere from 80 10 eo metres In t b i _ . '
Il<>1IoIDIIIic iIImestxJneB, meK!ly IIimIIsIY piDOUB, grey-beige in oolau<, are tbe pt'!C>dJuct of 1lhIIB dedolan4iUmtilm _ . (TaIble I, FligI!. ~, 4). The Ifuodam""t1lli """'"
at tbe rocks Is built of calcite cryatal.s, pseudomorphicaUy substi'tuting from inside the rlwvnloobedltd _ t e ocry!ItaIs (Tabi,e 11, Fl@8. 5, 6). 1 ) 0 _ oorurs as' pelitic relicts that st:lck In the ~a1clte, aa well .... In 'the form rellet rims round the calcite crystals. The str(J!ltium ronIlent In these rooks, lower than that in the llmeston<>s frm> tbe bottloID pari of \he ZecIlstein lknestone (Cal), as well as '\hrul Its content in the oaJmtites !from the top part of ,this bclri:1Jon, 'Is cb8nIcl"d&lllc be<e (]1Ig. 2).
Products of dedolm>itizatlon have l1li.., been found to occur In 'other Zecbsteln
c~ Qxriz.oos (Tahle IIJ. !'IiIs. 7, 8), _ evan In smen _~ d.ruteroal"t.Ions lbat 0Cl<lUr WlltI1In 'llbe Zed>S!E*l aulpba.te boril:zJoruJ (Table rv, Fig. 9).
The extenrl: of 'lbe _,"""tizatioo. ~ le -!he bmatbl.s (l(J!lsidered bas 0lJ0t 9() far been examlIned lIIl detaiJL lit lis 1ooowIn, iIk>wever, that these proc ...
havIe develq>ed aloog ·\he BUll-Tertiary oulcrq>o of the Zect>s_ formatims, ;" the period <If the lPl'e-Tor.lIMy . . - " ,
TABLICA I
Fig. 3. Waplei1 dolomltyczny z pozlcmu waplenla cechBZtyiI&kiego (Cal). Otw6r .... d«iIIlIIocz' 8'1115, 477,7 m; IWleIIai!c rzbli ... do meczy:wIiIItel
DokmlUc aImeslone _ the' Zed>steln llm .. tone horizon (Cal). Boce hole 5-1115, dt\Pth 417,7 on; BIze ~ to real one
FOg. 4. Jek 'WY!/le:j. Otw60: 'WIie_y 5-155, 490,0 m; Wi<lllootC z)jJJ;jxw>a do rzec.zy- 'Wl<f;ej
As "bovoe. Bore Ilole 5-1'116, depth 490,0 m; size "I)proJOiJmate ,10 real one
