Wpływ regulacji międzynarodowej na polskie prawo zamówień publicznych w sektorze wojskowym

Dorota Krekora-Zając

Wpływ regulacji międzynarodowej

na polskie prawo zamówień

publicznych w sektorze wojskowym

Studia Prawnoustrojowe nr 9, 433-440

2009

D orota Krekora-Zając

Wpływ regulacji m iędzynarodowej

na polskie prawo zam ów ień publicznych

w sektorze wojskowym

R e g u la c ję p r a w n ą , n a k tó re j o p ie ra się p o ls k i s y s te m z a m ó w ie ń p u b lic z ­ n y c h , o k r e ś la u s ta w a z 2 0 0 4 r. - P ra w o z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h , j a k ró w n ie ż lic z n e a k ty w y k o n a w c z e . C hoć u z n a je się , iż p ra w o z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h j e s t c z ę ś c ią p r a w a cy w iln eg o , to n a le ż y z a u w a ż y ć , że do r e g u la c ji te j d z ie d z i­

n y p r a w a z a s to s o w a n ie m a ją oprócz z a s a d k o d e k s u c y w iln e g o 1 m .in . p rz e p is y k o d e k s u p o s tę p o w a n ia c y w iln eg o 2, u s ta w y o z w a lc z a n iu n ie u c z c iw ej k o n k u - re n c ji3, u s ta w y o d o s tę p ie do in fo rm a c ji p u b lic z n e j4, u s ta w y o o d p o w ie d z ia l­ n o śc i z a n a r u s z e n ie d y sc y p lin y fin a n s ó w p u b lic z n y c h 5, u s ta w y o p ra w ie a u ­ to r s k im i p r a w a c h p o k re w n y c h 6, u s ta w y - P ra w o w ła s n o ś c i p rz e m y s ło w e j7 czy u s ta w y - P ra w o b u d o w la n e 8. N a le ż y p a m ię ta ć , iż op ró cz p r a w a k ra jo w e ­ go w ie lk i w p ły w n a p o ls k i s y s te m z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h m a ró w n ie ż p ra w o w sp ó ln o to w e . W n in ie js z y m a r ty k u le z o s ta n ą p r z e d s ta w io n e i o m ó w io n e n a jw a ż n ie js z e re g u la c je p r a w a w sp ó ln o to w eg o i k ra jo w e g o o d n o sz ą c e się do u d z ie la n ia z a ­ m ó w ie ń p u b lic z n y c h n a p o tr z e b y o b ro n n o śc i n a w sp ó ln y m r y n k u e u r o p e j­ s k im o ra z re g u la c je z a m ó w ie ń z fu n d u s z y NA TO . N ie w ą tp liw ie d la s to s o w a n ia k ra jo w e g o p r a w a z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h w a ż n e s ą o g ra n ic z e n ia w y n ik a ją c e z p rz y n a le ż n o ś c i P o ls k i do U n ii E u r o p e j­ sk ie j. P o d s ta w o w y m ź ró d łe m p r a w a w sp ó ln o to w e g o d o ty cząceg o z a m ó w ie ń 1 Dz.U. z 1964 r., nr 16, poz. 93 ze zm. 2 Dz.U. z 1964 r., nr 43, poz. 296 ze zm.

3 Tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. , nr 153, poz. 1503 ze zm. 4 Dz.U. z 2001 r., nr 112, poz. 1198 ze zm.

5 Dz.U. z 2005 r., nr 14, poz. 114 ze zm.

6 Tekst jedn.: Dz.U. z 2006 r., nr 90, poz. 631 ze zm. 7 Tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r., nr 119, poz. 1117 ze zm. 8 Tekst jedn.: Dz.U. z 2006 r., nr 156, poz.1118 ze zm.

434

p u b lic z n y c h j e s t T r a k t a t u s ta n a w ia ją c y W sp ó ln o tę E u r o p e js k ą 9. P o ls k ie p r a ­ wo z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h u w z g lę d n ia ć m u s i ró w n ie ż d y r e k ty w y e u ro p e js k ie , w ty m d y re k ty w ę w s p ra w ie k o o rd y n a c ji p ro c e d u r u d z ie la n ia z a m ó w ie ń p u ­ b lic z n y c h n a ro b o ty b u d o w la n e , d o s ta w y i u s łu g i10, d y re k ty w ę k o o rd y n u ją c ą p ro c e d u ry u d z ie la n ia z a m ó w ie ń p rz e z p o d m io ty d z ia ła ją c e w s e k to r a c h go­ s p o d a r k i w o d n e j, e n e r g e ty k i, t r a n s p o r t u i u s łu g p o c z to w y c h 11, d y re k ty w ę w s p r a w ie k o o rd y n a c ji p rz e p is ó w u s ta w o w y c h , w y k o n a w c z y c h i a d m i n i s t r a ­ cy jn y c h o d n o sz ą c y c h się do s to s o w a n ia p r o c e d u r o d w o ław czy c h w z a k re s ie u d z ie la n ia z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h n a d o s ta w y i r o b o ty b u d o w la n e 12, d y r e k ty ­ w ę k o o rd y n u ją c ą p rz e p is y u s ta w o w e , w y k o n a w c z e i a d m in is tr a c y jn e o d n o ­ sz ą c e się do s to s o w a n ia p rz e p is ó w w sp ó ln o to w y c h w p ro c e d u r a c h z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h p o d m io tó w d z ia ła ją c y c h w s e k to r a c h g o s p o d a rk i w o d n e j, e n e r g e ­ ty k i, t r a n s p o r t u i te le k o m u n ik a c ji13. N ie w ą tp liw ie z a s to s o w a n ie do z a m ó ­ w ie ń p u b lic z n y c h m a ją ró w n ie ż ro z p o r z ą d z e n ia , w ty m z w ła sz c z a r o z p o rz ą ­ d z e n ie P a r l a m e n t u E u ro p e js k ie g o i R a d y w s p r a w ie w sp ó ln e g o sło w n ik a z a m ó w ie ń 14 o ra z ro z p o rz ą d z e n ie u s ta n a w ia ją c e s ta n d a r d o w e fo r m u la rz e do p u b lik a c ji o g ło sz e ń w r a m a c h p r o c e d u r z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h z g o d n ie z d y ­ re k ty w a m i 2 0 0 4 /1 7 /W E i 2 0 0 4 /1 8 /W E P a r l a m e n t u E u ro p e js k ie g o R a d y 15.

O p ró cz d y re k ty w i ro z p o rz ą d z e ń , d z ie d z in ę z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h r e g u ­ lu je ró w n ie ż c a ły s y s te m d ecy zji o ra z k o m u n ik a tó w K o m isji E u ro p e js k ie j. N a le ż y ró w n ie ż p a m ię ta ć , iż je d n y m z f u n d a m e n tó w p r a w a w sp ó ln o to w e g o j e s t o rz e c z n ictw o E u ro p e js k ie g o T r y b u n a łu S p ra w ie d liw o ś c i (E T S ). Z a ró w n o z a m a w ia ją c y , j a k i w y k o n a w c a u b ie g a ją c y się o p o w ie rz e n ie m u z a m ó w ie n ia p u b lic z n e g o , m u s z ą z a p o z n a ć się z s z e re g ie m a k tó w w sp ó ln o to w y c h , k tó re n a k ł a d a j ą dość r e s tr y k c y jn e w y m o g i fo rm a ln e . J e d n a k ż e p ra w o w sp ó ln o to w e , p o d o b n ie j a k p ra w o p o lsk ie , p rz e w id u je m o żliw o ść w y łą c z e n ia te j r e s tr y k c y j­ n ej re g u la c ji.

Z g o d n ie z T W E , k a ż d e p a ń s tw o c z ło n k o w sk ie m o że p o d e jm o w a ć śro d k i, ja k ie u w a ż a z a k o n ie c z n e , w c e lu o c h ro n y p o d s ta w o w y c h in te r e s ó w jeg o

9 Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (dalej jako TWE), wersja skonsolidowana (Dz.Urz. UE C 321E/37 z 29 grudnia 2006 r.).

10 Dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. (Dz.Urz. L 134 z 30 kwietnia 2004 r.).

11 Dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. (Dz.Urz. L 134 z 30 kwietnia 2004 r.).

12 Dyrektywa Rady 89/665/EWG z dnia 21 grudnia 1989 r. (Dz.Urz. L 395 z 30 grudnia 1989 r.).

13 Dyrektywa Rady 92/13/EWG z dnia 25 lutego 1992 r. (Dz.Urz. L 76 z 23 marca 1992 r.). 14 Rozporządzenie nr 2195/2002/WE z dnia 5 listopada 2002 r. (Dz.Urz. L 340 z 16 grudnia 2002 r.), zmienione przez rozporządzenie Komisji WE nr 213/2008 z dnia 28 listopada 2007 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnego słownika zamówień (CPV) oraz dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE Parlamentu Euro­ pejskiego i Rady dotyczące procedur udzielania zamówień publicznych w zakresie zmiany CPV.

15 Rozporządzenie nr 1564/2005/WE z dnia 7 września 2005 (Dz.Urz. L 257 z 1 październi­ ka 2005 r.).

b e z p ie c z e ń s tw a , a k tó r e o d n o s z ą się do p ro d u k c ji lu b h a n d l u b r o n ią , a m u n i­ c ją lu b m a t e r ia ła m i w o je n n y m i. Ś ro d k i ta k ie n ie m o g ą je d n a k n e g a ty w n ie w p ły w a ć n a w a r u n k i k o n k u re n c ji n a w s p ó ln y m r y n k u w o d n ie s ie n iu do p r o ­ d u k tó w , k tó r e n ie s ą p rz e z n a c z o n e w y łą c z n ie do celów w o jsk o w y ch ( a r t. 296 u s t. 1 p k t a T W E ). W y łą c z e n ia t e o b e jm u ją p r o d u k ty u s ta lo n e p rz e z R a d ę M in is tró w W sp ó ln o ty E u ro p e js k ie j w k w ie tn iu 1958 r .16 Co w ięcej, E T S o rz e k ł, iż o k r e ś le n ie i z d e fin io w a n ie t e r m i n u „ in te re s b e z p ie c z e ń s tw a p a ń ­ s tw a ” n a le ż y do p a ń s tw a c z ło n k o w sk ie g o 17. J e ż e li w ię c p a ń s tw o sto i n a s t a ­ n o w is k u , iż z a m ó w ie n iu p o w in n y to w a rz y s z y ć s p e c ja ln e ś r o d k i b e z p ie c z e ń ­ s tw a i n ie j e s t to oczyw iście k w e s tio n o w a n e , w ó w cz as m o że ono o g ra n ic z y ć s to s o w a n ie p r a w a w sp ó ln o to w eg o .

N a le ż y je d n a k p a m ię ta ć , iż E T S k o n s e k w e n tn ie w sw o im o rz e c z n ic tw ie w y r a ż a p o g lą d , iż w s z y s tk ie w y łą c z e n ia i o g r a n ic z e n ia k o n k u re n c ji n a le ż y in te r p r e to w a ć w sp o só b ścisły, a p o d m io ty p o w o łu ją c e się n a te o k o liczn o ści, s ą z o b o w ią z a n e do ic h w ła śc iw e g o u d o w o d n ie n ia 18. Co w ięcej, E T S w ie lo k r o t­ n ie p o d k re ś la ł, iż sk o ro p rz y jm u ją c t r a k t a t e u ro p e js k i, p a ń s tw a p rz e n io s ły n a o rg a n y w s p ó ln o ty część sw o ich w ła s n y c h u p r a w n ie ń , w ty m ró w n ie ż o d n o s z ą ­ cy ch się do z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h , to p rz e p is y k ra jo w e o g ra n ic z a ją c e r e g u l a ­ cje w sp ó ln o to w e m o g ą b yć s to s o w a n e je d y n ie w w y ją tk o w y c h p r z y p a d k a c h 19. W ty m m ie js c u w a r to p rz y to c z y ć w y ro k T r y b u n a łu S p ra w ie d liw o ś c i W sp ó ln o t E u r o p e js k ic h z d n ia 2 p a ź d z ie r n ik a 2 0 0 8 r.20 W p rz e d m io to w e j s p r a w ie K o­ m is ja w n o s iła o s tw ie rd z e n ie , że d e k r e t M in is tr a S p r a w W e w n ę trz n y c h , k tó ­ r y z e z w a la ł n a o d s tę p s tw o od p rz e p is ó w w sp ó ln o to w y c h d o ty c z ą c y c h z a m ó ­ w ie ń p u b lic z n y c h n a d o s ta w y w o d n ie s ie n iu do n a b y c ia le k k ic h h e lik o p te ró w p rz e z n a c z o n y c h n a p o trz e b y p o licji i k ra jo w e j s tr a ż y p o ż a rn e j j e s t n ie z g o d n y z p r a w e m w s p ó ln o to w y m 21. T r y b u n a ł, p o d o b n ie j a k w e w c z e ś n ie js z y m o rz e c z n ic tw ie , p rz y p o m n ia ł, że z g o d n ie z a r t. 2 9 6 u s t 1 lit. b T W E k a ż d e p a ń s tw o c z ło n k o w sk ie m o że p o d e jm o w a ć śro d k i, j a k ie u w a ż a z a k o n ie c z n e w c e lu o c h ro n y p o d s ta w o w y c h in te r e s ó w sw ojego b e z p ie c z e ń s tw a , a k tó r e o d n o s z ą się do p ro d u k c ji lu b h a n d l u b r o n ią , a m u n ic ją lu b w y p o s a ż e n ie m w o jsk o w y m , p o d w a r u n k ie m , że te ś ro d k i n ie b ę d ą n e g a ty w n ie w p ły w a ć n a

16 Decyzja w sprawie ustalenia listy produktów (broń, amunicja i materiały wojenne), do których odnoszą się przepisy art. 223 § 1b (obecnie art. 296) Traktatu. Protokół z 15 kwietnia

1958 r., nr 368/58.

17 Wyrok ETS z dnia 16 października 2003 r., w sprawie C-252/01 Komisja przeciwko Belgii.

18 Wyrok ETS z dnia 10 kwietnia 2003 r. w połączonych sprawach C-20/01 oraz C-28/01 Komisja Europejska. przeciwko Republice Federalnej Niemiec; ETS z dnia 28 marca 1995 r. w sprawie C-324/93 Evans Medical.

19 W. Hartung, Problematyka udzielania zamówień publicznych w dziedzinie obronności

i bezpieczeństwa państwa, „Kwartalnik Prawa Zamówień Publicznych” 2008, nr 2, s. 57.

20 Wyrok TSWE z dnia 2 października 2008 w sprawie C-157/06 Komisja przeciwko Repu­ blice Włoskiej.

436

w a r u n k i k o n k u r e n c ji n a w s p ó ln y m r y n k u w o d n ie s ie n iu do p ro d u k tó w . J e d ­ n a k p o d s ta w o w y m w a r u n k ie m do s k o r z y s ta n ia z w y łą c z e n ia , z g o d n ie z a r t. 2 9 6 u s t. 1 lit. b T W E je s t , a b y o m a w ia n e p r o d u k ty b y ły p rz e z n a c z o n e w y łą c z ­ n ie do celów w o jsk o w y ch . Z u w a g i n a f a k t, iż d e k r e t d o ty czy ł h e lik o p te ró w , k tó r e choc p r z y c z y n ia ją się do b e z p ie c z e ń s tw a o b y w a te li, to n ie m a ją z a s to s o ­ w a n ia w ojskow ego, T r y b u n a ł u z n a ł, iż R e p u b lik a W ło s k a u c h y b iła p rz e p is o m d y re k ty w y R a d y 9 3 /3 6 /E W G z d n ia 14 c z e rw c a 1993 r. k o o rd y n u ją c e j p ro c e ­ d u r y u d z ie la n ia z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h n a d o s ta w y 22. W p ra w d z ie z g o d n ie z T W E p rz e m y s ł o b ro n n y i z a m ó w ie n ia d o ty czące w y p o s a ż e n ia w o jsk o w eg o k r a jó w cz ło n k ó w U n ii E u ro p e js k ie j n ie p o d le g a ją o g ó ln y m r e g u ło m k o n k u r e n c ji i p o m o c y p a ń s tw o w e j o b o w ią z u ją c y m n a w s p ó ln y m r y n k u U E , je d n a k ż e w e w r z e ś n iu 2 0 0 4 r. K o m isja E u r o p e js k a o p u b lik o w a ła Z ie lo n ą K się g ę - Z a m ó w ie n ia p u b lic z n e w d z ie d z in ie o b ro n y 23. W z a m ie r z e n ia c h Z ie lo n a K s ię g a m ia ła p rz y c z y n ie się do u tw o r z e n ia e u r o p e j­ sk ieg o r y n k u w y p o s a ż e n ia w o jsk o w eg o - E u r o p e a n D efen ce E q u ip m e n t M a r ­

k e t (E D E M ).

E u r o p e js k a A g e n c ja O b r o n n a w lis to p a d z ie 2 0 0 5 r. w y d a ła K o d e k s p o s tę ­ p o w a n ia w s p r a w a c h s p r z e d a ż y s p r z ę tu w o jsk o w eg o - C ode o f C o n d u c t on

D efen ce P r o c u r e m e n t24. P o d k r e ś la się, iż d o k u m e n t t e n s ta n o w i p ie rw s z y

k r o k do o p r a c o w a n ia w s p ó ln y c h d la w s z y s tk ic h k ra jó w c z ło n k o w sk ic h z a s a d p r z e p r o w a d z a n ia p r z e ta r g ó w zb ro je n io w y c h . K o d e k s t e n z a c z ą ł o b o w iązy w ać w lip c u 2 0 0 6 r., a p a ń s tw a , k tó r e go p rzy jęły , z o b o w ią z a n e s ą do p u b lik o w a ­ n ia w in te r n e c ie k a ż d e g o p r z e t a r g u o ra z ró w n e g o tr a k t o w a n i a w s z y s tk ic h u c z e s tn ik ó w p rz e ta rg ó w , k tó r y c h p rz e b ie g m o n ito ru je E u r o p e js k a A g e n c ja O b ro n y i m in is te r s tw a o b ro n y p a ń s tw -c z ło n k ó w U n ii E u ro p e js k ie j. N a d to n a le ż y z a u w a ż y ć , iż k o d e k s sw o ją r e g u la c ją o b e jm u je je d y n ie k o n t r a k t y z b ro ­ je n io w e o w a rto ś c i pow yżej 1 m ln e u r o 25. P o ls k a p o p a r ła z a p is y z a ró w n o Z ielo n ej K się g i - z a m ó w ie n ia p u b lic z n e w d z ie d z in ie obrony, j a k ró w n ie ż p r z y s tą p iła do K o d e k s u p o s tę p o w a n ia w s p ra w ie s p rz e d a ż y s p r z ę tu w o jsk o ­ w ego. O fic ja ln e s ta n o w is k o P o ls k i w ty m z a k r e s ie z o sta ło p r z y ję te i p rz e s ła n e do K o m isji E u ro p e js k ie j n a p o c z ą tk u 2 0 0 8 r.26

N ie w ą tp liw ie p ra c e n a d e u ro p e js k im r y n k ie m z b ro je n io w y m n a d a l t r w a ­ ją , czego d o w o d e m j e s t p rz y ję c ie 5 g r u d n ia 2 0 0 7 r. p rz e z K o m isję E u r o p e js k ą

p a k i e t u d o k u m e n tó w d o ty c z ą c y c h E u ro p e js k ie g o R y n k u W y p o s a ż e n ia O b ro n ­ n ego. N a p a k ie t t e n s k ła d a ją się: K o m u n ik a t K o m isji E u ro p e js k ie j d o ty czący

22 Dyrektywa Rady 93/36/EWG z dnia 14 czerwca 1993 r. koordynująca procedury udziela­ nia zamówień publicznych na dostawy (Dz.Urz. UE L nr 999 z 9 sierpnia 1993 r.).

23 Dz.Urz. UE C 221 z 8 września 2005 r. 24 EDA Steering Board Decision 2005/09.

25 A. Konarzewska, Propozycje Komisji Europejskiej w sprawie Europejskiego Rynku

Uzbrojenia, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2008, nr 7-8, s. 233.

s tr a t e g i i d la e u ro p e js k ie g o p r z e m y s łu o b ro n n e g o 27, p r o je k t d y re k ty w y P a r l a ­ m e n t u E u ro p e js k ie g o i R a d y d o ty c z ą c y u p r o s z c z e n ia z a s a d i w a r u n k ó w t r a n s f e r u p ro d u k tó w z w ią z a n y c h z o b ro n n o ś c ią w r a m a c h W sp ó ln o ty 28 o ra z p r o je k t d y re k ty w y P a r l a m e n t u E u ro p e js k ie g o i R ady, k o o rd y n u ją c e j p r o c e d u ­ r y u d z ie la n ia z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h n a n ie k tó r e ro b o ty b u d o w la n e , d o s ta w y i u s łu g i w d z ie d z in ie o b ro n n o śc i i b e z p ie c z e ń s tw a 29. Co w a r te p o d k re ś le n ia , p o d s ta w o w y m c e le m p r o je k tu o s ta tn ie j d y re k ty w y j e s t o g ra n ic z e n ie p r z y p a d ­ k ó w k o r z y s ta n ia z p r e r o g a ty w o k re ś lo n y c h w a r t. 2 9 6 T W E do rz e c z y w iście w y ją tk o w y c h p rz y p a d k ó w 30. R e g u la c ja n ow ej d y re k ty w y m a m ie ć z a s to s o w a ­ n ie d la d o s ta w b ro n i, a m u n ic ji lu b m a te r ia łó w w o je n n y c h , o k re ś lo n y c h d e c y ­ z ją R a d y z 15 k w ie tn ia 1958 r., j a k ró w n ie ż b ę d z ie s to s o w a n a do ro b ó t b u d o w la n y c h i u s łu g śc iśle z w ią z a n y c h z ty m i d o s ta w a m i31. Z a te m d ą ż e n ie m W sp ó ln o ty j e s t z a s tą p ie n ie , w j a k n a js z e r s z y m z a k r e s ie , re g u la c ji k ra jo w y c h p r a w a z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h d o ty c z ą c y c h o b ro n n o śc i re g u la c ja m i w s p ó ln o to ­ w ym i. I n n ą r e g u la c ją m a ją c ą is to tn y w p ły w n a b u d o w a n ie w o jsk o w ej w s p ó łp r a ­ cy z a g ra n ic z n e j w r a m a c h s y s te m u z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h j e s t a k t p r a w a k ra jo w e g o - u s t a w a d o ty c z ą c a u m ó w z a w ie ra n y c h n a p o tr z e b y o b ro n n o śc i i b e z p ie c z e ń s tw a p a ń s tw a , tzw . u m ó w o ffse to w y c h 32. R e g u la c ja u s ta w o w a p o le g a n a w y łą c z e n iu o k re ślo n e g o ty p u u m ó w z P r a w a z a m ó w ie ń p u b lic z ­ n y c h . W y łą c z en ie to o b e jm u je z a w ie r a n ie u m ó w n a d o s ta w y do P o ls k i u z b r o ­ j e n i a lu b s p r z ę tu w o jsk o w eg o 33 n a p o trz e b y o b ro n n o śc i lu b b e z p ie c z e ń s tw a p a ń s tw a , w y p ro d u k o w a n e g o lu b w y tw o rz o n e g o p o z a je j te r y to r iu m , do k t ó r e ­ go s to s u je się a r t. 2 9 6 T W E 34. U m o w y o ffseto w e to - z g o d n ie z a r t. 2 u s t. 1 u s ta w y - u m o w y d o sta w y , k tó r y c h w a r to ś ć j e s t r ó w n a lu b p r z e k r a c z a , w s to s u n k u do je d n e g o z a g ra n ic z n e g o d o sta w c y w o k re s ie tr z e c h k o le jn y c h la t, ró w n o w a rto ś ć w w a lu c ie p o lsk ie j 5 m ln e u ro . Z a te m n a w e t w ó w cz as, gdy

27 COM (2007) 764. 28 COM (2007) 765. 29 COM (2007) 766.

30 W. Hartung, Europejski rynek obronny - nowa propozycja Komisji Europejskiej dotyczą­

ca przepisów regulujących zamówienia publiczne w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa pań­ stwa, „Kwartalnik Prawa Zamówień Publicznych” 2008, nr 1, s. 51.

31 Art. 1 projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady koordynującej procedury udzielania zamówień publicznych na niektóre roboty budowlane, dostawy i usługi w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa.

32 Ustawa z dnia 10 września 1999 r. o niektórych umowach kompensacyjnych zawiera­ nych w związku z umowami na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa (Dz.U. z 1999 r., nr 80, poz. 903 ze zm.).

33 Wykaz uzbrojenia objętego obowiązkiem zawarcia umowy offsetowej znajduje się w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 13 grudnia 2007 r. w sprawie wykazu uzbrojenia i sprzętu wojskowego, którego zakup jest objęty obowiązkiem zawarcia umowy offsetowej (Dz.U. z 2007 r., nr 242, poz. 1775).

34 Art. 1 ust. 1 ustawy o niektórych umowach kompensacyjnych zawieranych w związku z umowami na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa.

438

w ojsko m a z a m ia r z a k u p ić b r o ń od d o sta w c y p o c h o d ząceg o z obcego k r a ju , a le w a r to ś ć z a m ó w ie n ia j e s t n iż s z a n iż 5 m ln e u ro , z a m a w ia ją c y w in ie n sto so w a ć o g ó ln ą re g u la c ję d o ty c z ą c ą z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h .

U s ta w a u m o ż liw ia o m in ię c ie p rz e z z a m a w ia ją c e g o f o r m a ln y c h try b ó w p r z e ta rg o w y c h o k re ś lo n y c h w u s ta w ie P ra w o z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h n a rzecz z a w a r c ia u m o w y po p r z e p r o w a d z e n iu n eg o c ja c ji p rz e z m i n i s t r a g o s p o d a rk i ( a r t. 7 u s t. 1). N a le ż y p o d k re ś lić , iż k o m p e te n c je m i n i s t r a g o s p o d a rk i s ą je d n a k o w ie le sz e rsz e . O p ró cz b o w ie m s a m e g o z a w a r c ia um ow y, z g o d n ie z a r t. 22 o m a w ia n e j u s ta w y , m in is te r s p r a w u je ró w n ie ż n a d z ó r n a d w y k o n y ­ w a n ie m tej um ow y. Co w ięcej, z a g ra n ic z n y d o s ta w c a , k tó r y z a w a r ł u m o w ę o ffse to w ą , m a o b o w ią z e k p rz e d k ła d a ć m in is tr o w i w ła ś c iw e m u do s p r a w g o ­ s p o d a r k i p ó łro c z n e i ro c z n e s p r a w o z d a n ia z w y k o n a n ia z o b o w ią z a ń o ffse to ­ w y c h ( a r t. 14 u s t. 1). N a to m ia s t m in is te r m a p ra w o ż ą d a ć w k a ż d y m c z a sie od z a g ra n ic z n e g o d o sta w c y in fo rm a c ji o s to p n iu w y k o n a n ia z o b o w ią z a ń o ffse­ to w y ch .

D o d a tk o w o , w c e lu z a p e w n ie n ia je s z c z e w ię k sz e j k o n tr o li n a d ty m i u m o ­ w a m i, ic h w ejśc ie w życie o ra z s tw ie r d z e n ie ic h w y k o n a n ia w y m a g a z a tw ie r ­ d z e n ia p rz e z R a d ę M in is tr ó w ( a r t. 23). W y ją tk o w o ść te g o t r y b u z a w ie r a n ia u m ó w o z a m ó w ie n ia p u b lic z n e p o le g a m .in . n a ty m , iż z g o d n ie z d y sp o zy cją a r t. 4 u s t. 2, ż a d n a ze s tr o n n ie m o że o d s tą p ić od z a w a r te j um ow y. O d r ę b ­ n o ść te j re g u la c ji p o d k r e ś la ró w n ie ż p o s ta n o w ie n ie a r t. 25 u s ta w y s ta tu u ją c e , iż do u m ó w o ffse to w y c h n ie m a ją z a s to s o w a n ia p rz e p is y o o c h ro n ie k o n k u ­ re n c ji i k o n su m e n tó w . M o ż n a z a te m p o d su m o w a ć , iż j e s t to w y ją tk o w y tr y b z a m a w ia n ia d o s ta w n a p o trz e b y o b ro n n o śc i i b e z p ie c z e ń s tw a p a ń s tw a , k tó r y ze w z g lę d u n a s t r a ­ te g ic z n e z n a c z e n ie d la R zec z p o sp o lite j P o lsk ie j z o s ta ł w y łą c z o n y z ogólnej re g u la c ji o d n o sząc ej się do z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h i p o d d a n y je s z c z e b a rd z ie j szczegółow ej k o n tr o li p a ń s tw a .

N ie u le g a ró w n ie ż w ą tp liw o śc i, iż u m o w ą m ię d z y n a ro d o w ą m a ją c ą b e zp o ­ ś r e d n i w p ły w n a p ro c e d u rę u d z ie la n ia z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h d la w o jsk a je s t P a k t P ó łn o c n o a tla n ty c k i (NATO). O d rę b n e j re g u la c ji p o d le g a ją z a te m z a m ó ­ w ie n ia d o k o n y w a n e p rz e z N A T O , śc iśle rz e c z u jm u ją c - f in a n s o w a n e p rz e z t ą o rg a n iz a c ję . P r o g r a m In w e s ty c y jn y N A TO w D z ie d z in ie B e z p ie c z e ń s tw a (N S IP ) s łu ż y w s p ó ln e m u f in a n s o w a n iu p rz e d się w z ię ć z w ią z a n y c h z ro z b u d o ­ w ą, m o d e rn iz a c ją i r e m o n ta m i in f r a s t r u k t u r y w ojskow ej S o ju szu , k tó r a o b ej­ m u je ta k ie e le m e n ty ja k : lo tn is k a , in s ta la c je te le k o m u n ik a c y jn e , s y s te m y do­ w o d z e n ia i k o n tro li, s k ła d n ic e m a te ria łó w p ę d n y c h i s m a ró w (M P S ), ru ro c ią g i paliw o w e, r a d a ro w e u r z ą d z e n ia o strz e g a w c ze i n a w ig a c y jn e , a ta k ż e in s ta la c je p o rto w e 35. Z a m ó w ie n ia w N A TO u d z ie la n e s ą w n a s tę p u ją c y c h tr y b a c h 36:

35 Zon. [online] <www.mg.gov.pl/O+ministerstwie/Zamowienia+publiczne/Przetargi+NA- TO/<, dostęp: 2 stycznia 2008.

1) d ro b n y z a k u p g o tó w k o w y (p e tty ca sh ), 2) z a k u p je d n o ra z o w y (sin g le te n d e r), 3) p r z e ta r g o g ra n ic z o n y (re stric te d b id d in g ), 4) p r z e t a r g z w y k ły (fo rm a l b id d in g ),

5) p r z e ta r g m ię d z y n a ro d o w y (in te r n a tio n a l b id d in g ).

D o k u m e n ta m i, k tó r e m a ją f u n d a m e n ta ln e z n a c z e n ie d la z a m ó w ie ń p u ­ b lic z n y c h f in a n s o w a n y c h p rz e z N A TO , s ą p ro c e d u ry d la p r z e ta r g ó w m ię d z y ­ n a ro d o w y c h n a o b s z a rz e o b ję ty m p r o g r a m e m in w e s ty c y jn y m N A TO (N S I P N A T O S e c u r ity I n v e s tm e n t P r o g r a m )37 o ra z d y r e k ty w a w z a k r e s ie fin a n s o ­ w a n ia p rz e z b u d ż e t w o jsk o w y w ła s n o ś c i i u s łu g 38. A rt. 10 T r a k t a t u P ó łn o c n o a tla n ty c k ie g o ra ty fik o w a n e g o p rz e z P o ls k ę 39 s ta tu u je , iż s tr o n y m o g ą , z a je d n o m y ś ln ą z g o d ą, z a p ro s ić do p r z y s tą p ie n ia do t r a k t a t u k a ż d e p a ń s tw o e u ro p e js k ie , k tó r e j e s t w s ta n ie re a liz o w a ć z a s a d y te g o t r a k t a t u . U z n a je się, iż do sz e ro k o p o ję te j re a liz a c ji ty c h z a s a d n a le ż y z a liczy ć u c z e s tn ic tw o w e w s p ó ln y c h b u d ż e ta c h N A TO o ra z P r o g r a m ie I n w e ­ sty c y jn y m O rg a n iz a c ji T r a k t a t u P ó łn o c n o a tla n ty c k ie g o . W ła śc iw e u c z e s tn ic ­ tw o w ty m p ro g ra m ie j e s t je d n y m z z a s a d n ic z y c h e le m e n tó w so ju szn iczej a k ty w n o ś c i i s ta n o w i j e d n ą z p o d s ta w o w y c h fo rm w s p ó łp ra c y w r a m a c h tej o rg a n iz a c ji40. J a k w s k a z u je u z a s a d n ie n ie n o w e liz a c ji u s ta w y P ra w o z a m ó ­ w ie ń p u b lic z n y c h 41 z 2 0 0 3 r.42, w ła ś n ie u c z e s tn ic tw o w P r o g r a m ie I n w e s ty ­ cy jn y m O rg a n iz a c ji T r a k t a t u P ó łn o c n o a tla n ty c k ie g o b y ło z a s a d n ic z ą p o d s ta ­ w ą d la p o s tu lo w a n y c h p rz e z r e s o r t o b ro n y n a ro d o w e j w y łą c z e ń z a m ó w ie ń re a liz o w a n y c h w cało śc i lu b w c zęści ze śro d k ó w fin a n s o w y c h N A TO sp o d ry g o ró w u s ta w y P r a w o z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h . O s tra te g ic z n o ś c i f u n d u s z y p o c h o d z ą c y ch z N A TO d la ro z w o ju P o ls k ic h S ił Z b ro jn y c h ś w ia d c z ą n ie w ą t­ p liw ie p r z e d s ta w io n e n a s tr o n a c h in te r n e to w y c h M in is te r s tw a G o s p o d a rk i z a m ie r z e n ia in w e s ty c y jn e N A TO w P o lsce w l a ta c h 2 0 0 0 -2 0 0 8 , z k tó ry c h w y n ik a , iż w r a m a c h ty c h fu n d u s z y p la n o w a n o m .in . u tw o rz e n ie s y s te m u n ie ja w n e j łą c z n o ś c i, u m o ż liw ia ją c e g o p r z e s y ł a n i e in f o r m a c ji fo n ic z n y c h i tr a n s m i s j i d a n y c h m ię d z y M SZ , M O N , S z ta b e m G e n e r a ln y m i R o d z a ja m i S ił Z b ro jn y c h o ra z o d p o w ie d n im i o r g a n a m i N A TO o w a rto ś c i 4 0 m ln zł, w łą c z e n ie p o lsk ie g o s y s te m u o b ro n y p o w ie trz n e j do z in te g ro w a n e g o s y s te m u o b ro n y p o w ie trz n e j N A T O o w a rto ś c i 431 5 3 4 000 zł, r e a liz a c ję docelow ych ro z w ią z a ń w z a k r e s ie z a r z ą d z a n ia i k o n tr o li p r z e s tr z e n i p o w ie trz n e j o w a r to ­

37 Sygn. AC/4-D/2261, przyjęte 28 listopada 1995 r. ze zm. 38 Sygn. ACE 60/70, przyjęta 12 maja 1997 r.

39 Traktat Północnoatlantycki sporządzony w Waszyngtonie dnia 4 kwietnia 1949 (Dz.U. z 2000 r., nr 87, poz. 970).

40 G. Kozłowski, Zamówienia publiczne w Polsce w świetle zasad obowiązujących w NATO, „Państwo i Prawo” 2003, nr 7, s. 82.

41 Mowa tu o ustawie z dnia 10 czerwca 1994 o zamówieniach publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r., nr 72, poz. 664 ze zm.).

440

ści 195 980 000 zł, m o d e rn iz a c ję i ro z b u d o w ę lo tn is k w ra z z lo tn is k o w y m i s k ła d n ic a m i M P S i b a z m o rs k ic h o w a r to ś c i 1 3 7 3 3 8 4 000 zł43 .

P o d s u m o w u ją c n a le ż y z a u w a ż y ć , iż n a p o ls k i s y s te m z a m ó w ie ń p u b lic z ­ n y c h w sp o só b z n a c z ą c y w p ły w a ją re g u la c je m ię d z y n a ro d o w e . W p ły w p r a w a tw o rz o n e g o p rz e z U n ię E u r o p e js k ą i N A TO j e s t szc z e g ó ln ie w id o c z n y w p r z y ­ p a d k u z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h o d n o sz ą c y c h się do b e z p ie c z e ń s tw a n a sz e g o k r a ju . N a p rz y k ła d z ie s e k to r a w o jsk o w eg o w id a ć , że o k re ś lo n e w y łą c z e n ia z o b o w ią z y w a n ia p o lsk ie g o p r a w a z a m ó w ie ń p u b lic z n y c h n ie m u s z ą o z n a c z ać lib e ra liz a c ji i u e la s ty c z n ie n ia re g u la c ji. N ie k ie d y , j a k w p r z y p a d k u z a m ó w ie ń fin a n s o w a n y c h w r a m a c h N A T O lu b u m ó w o ffseto w y ch , szc z e g ó ln e r e g u la c je m a ją n a c e lu z w ię k s z e n ie k o n tr o li n a d w y d a tk o w a n ie m śro d k ó w p ie n ię ż ­ n y c h . Z u w a g ą ró w n ie ż n a le ż y o b se rw o w a ć p ra c e n a d e u ro p e js k im r y n k ie m z b ro je n io w y m , g d y ż te r e g u la c je w p e r s p e k ty w ie d łu g o te r m in o w e j m o g ą p rz y c z y n ić się do z n a c z n e g o z d e g ra d o w a n ia k ra jo w e g o p r a w a z a m ó w ie ń p u ­ b lic z n y c h z w ią z a n y c h z s e k to r e m o b ro n n o ści.

Sum m ary

T h e a r tic le d e s c rib e s m a jo r i n t e r n a t i o n a l a n d d o m e s tic r e g u la tio n s o n p u b lic p r o c u r e m e n ts in d efe n c e s e c to r o n th e J o i n t E u r o p e a n M a r k e t o r fin a n c e d b y N A TO . A c c o rd in g to th e c o m m u n ity law , e a c h S t a t e m a y u n d e r ­ ta k e n e c e s s a r y a c tio n s to p r o te c t i t b a s ic s e c u r ity in te r e s ts , in c lu d in g th o s e a c tio n s w ith r e f e r s to p r o d u c tio n o r tr a d e of w e a p o n s , a m m u n itio n s o r w a r m a te r ia ls , a lth o u g h s u c h a c tio n s m a y n o t lim it th e c o m p e titio n o n jo in t m a r k e t o f n o n e x c lu s iv e ly m ilita r y goods. N o w a d a y s th e m ilita r y in d u s tr y a n d m ilita r y p u b lic p r o c u r e m e n ts a r e e x c lu d e d fro m th e c o m m u n ity r e g u l a ­ tio n s o n c o m p e titio n a n d s t a t e a id , a lth o u g h so m e a c tio n w e re u n d e r t a k e n to r e g u la te th o s e s e c to rs o n c o m m u n ity le v e l to e s ta b lis h a j o in t E u r o p e a n m a r k e t o f m ilita r y e q u ip m e n t in t h e fu rth e r.

T h e p ro b le m s o f in t e r n a t i o n a l m ilita r y c o o p e ra tio n i n p u b lic p r o c u r e ­ m e n ts b a s e d o n o ffse t a g r e e m e n t w e re a lso m e n tio n e d in th e a rtic le . F u r ­ th e r m o r e t h e a rtic le re fe rs a lso to th e im p a c t o n N o r th A tla n tic T r e a t r e g u la ­ tio n o n p u b lic p ro c u re m e n ts , e s p e c ia lly p u b lic p r o c u re m e n ts d u r in g r e a liz a tio n o f in v e s tm e n t p ro je c t f in a n c e d b y N A TO , lik e N S I P p ro g ra m .

43 Zob. [online] <www.mg.gov.pl/Wiadomosci/Archiwum/Lata+2002-2004/NATO++Mozliwo- sci+udzialu+polskich+ przedsiębiorcow+w+Programie+Inwestycyjnym+NATO+w+Dziedz.htm>, dostęp: 2 stycznia 2008.