SPALANIE ODPADÓW I PROBLEMY ROZPRZESTRZENIANIA EM ISJI

(1)

ZESZYTY N A U K O W E P O L IT E C H N IK I Ś L Ą S K IE J S eria: E N E R G E T Y K A z. 125

1995 N r kol. 1280

Ja n u sz W. W A N D R A S Z

K a te d ra Technologii i U rządzeń Zagospodarow ania Odpadów, P o lite ch n ika Ś ląska

SPALANIE ODPADÓW I PROBLEM Y ROZPRZESTRZENIANIA EM ISJI

S treszczen ie.

Procesy spa la n ia wchodzące w skład tzw . procesów termicznego p rz e tw a rz a n ia odpadów celem ich pełnej degradacji do substancji zdew aluow anej o składzie zbliżonym do sta n u rów now agi z otoczeniem przebiegają w p o w ią za n iu z procesem suszenia, p iro liz y n is k o - i w ysokotem pera turow ej, z lu b bez dostępu tle n u , procesem u tle n ia n ia - spalanie (chemiczne), a także in n y m i procesam i kom bino

w anym i. W pra cy przedstaw iono zarys powyższych technologii ze w ska

zaniem m ożliw ości ich praktycznego zastosowania. Funkcjonow anie procesu spa la n ia związane być m u s i n ie ro z e rw a ln ie z problem em roz

p rzestrzenian ia e m is ji zarówno stałych, ciekłych, ja k i gazowych produ

k tó w procesu. Końcowa część pra cy za w ie ra w ybrane dane o obowiązu

jących w ty m zakresie d y re k ty w a c h EW G.

W ASTE INCINERATION AND EM ISSIO N SPR EA D IN G PROBLEM S

S u m m a ry , W aste com bustion process is a p a rt o f th e rm a l waste tre tm e n t and re s u lts is f u ll w aste d egrada tion to devaluated substan

ces, th a t co n ta in components in th e state close to e q u ilib ru m as in the outer e n viro n m e n t. Those processes are com bined o f processes of drying, h ig h and low te m p e ra tu re p yro lysis - w ith or w ith o u t oxygen access, o f process o f o xid a tio n th a t means b u rn in g (chem ical) an also of others com bined processes. In th is w o rk an o u tlin e o f such technologies is shown w ith m e n tio n in g o f th e irs p ra c tic a l aspects. The com bustion process m u s t be closely connected w ith th e em ission spreading prob

le m - solid, gas or flu id products o f th e process. The fin a l p a rt o f the w o rk contains some choosen a ctual da ta ta k e n from in s tru c tio n s th a t in force in EEC countries.

(2)

154 Janusz W. Wandrasz

ABFALL VERBREN NU NG UN D PROBLEM E D E R EM ISSIO NSVERBREITUNG

Z u ssa m m en fa ssu n g .

D ie V erberennungänge, die ein B estandteil so g en a n n te r the rm isch e n A b fa ltze rse tzu n g zwecks einer volle n V e rn ich tu n g zu ein e r abgewerteten in G leichgew icht m it U m w e lt stehenden Substanz bild e n , w erden in enger V e rb in d u n g m it Trocknungsprozeßen, ein e r n ie d e r - u n d h o ch te m p e ra tu r Pyrolise m it u n d ohne L u ftz u tr itt, sowohl ein e r O x id ie ru n g (chem ischer V e rb re n nung) un d auch k o m b in ie rte n Prozeßen ve rla u fe n . Im A ufsatz is t ein G ru n d riß von o.g. P raxis v o rg e s te llt w orden. D er V erbrennungsvor- gang muß gasförm igen V e rb re n n u n g sp ro d u kte n b e tra ch te t werden. In der letzen T e il dieses Aufsatzes w u rd e n ausgew ählte Angaben und D aten über R ic h tlin ie n un d Regel gegeben, die in E G -L ä n d e r als g ü ltig sein sollen.

1. PRO CESY S U S Z E N IA

Z jaw isko suszenia odpadów związane je s t bezpośrednio z procesem, a także w łasnościam i fiz y c z n y m i i chem icznym i samych odpadów. Odpady ko m u n a l

ne zaw ierają od 30 — 60% w ilgoci, podczas gdy osady z oczyszczalni ścieków po procesie o d w iro w a n ia lu b po prasach za w ie ra ją 60 - 75% wody. In n e zaw arto

ści w ilg o ci w ystępują w odpadach przem ysłow ych i najczęściej związane są z rodzajem technologii, z ja k ie j dany osad pochodzi. Konieczność prowadzenia procesu suszenia zw iązana je s t rów nież z technologią, a w w ie lu przypadkach p ro w a d zi do znacznego ograniczenia ilości p a ry wodnej w ytw a rza n e j w proce

sie g łów nym lu b do niego w prow adzanej. Ponieważ tru d n o byłoby omówić w szystkie m ożliw e p rz y p a d k i re a liz a c ji procesu suszenia, C z y te ln ik o w i przed

staw iono dwie, dotyczące różnych procesów zw iązanych jednakże z końcowym procesem spalania odpadów.

P ierw szy z rozw ażanych procesów dotyczy suszenia odpadów kom unalnych w kom orze paleniskow ej najczęściej na ruch o m ym ruszcie, w jego strefie początkowej. Proces te n obejm uje dw a okresy przebiegające w różnym czasie, a ty m sam ym przebiegające z różną prędkością suszenia. W okresie p ie r

w szym energia dostarczona do substancji suszonej powoduje odparowywanie w ilg o c i z p ow ierzchni m a te ria łu , p rz y czym jego p o w ierzchnia pozostaje w il

gotna o te m p e ra tu rze rów nej te m p e ra tu rze nasycenia określonej panującym i w a ru n k a m i te rm ic z n y m i. D yfu zja w ilg o ci z głębi m a te ria łu u zupełn ia wilgoć odparowywaną. Prędkość suszenia w yrażona pochodną u b y tk u w ilgoci „w ” (kg H 20/kg m at. w ilg .), w czasie, je s t w ielkością niezm ienną określoną w arun

k a m i te rm ic z n y m i realizowanego procesu:

(3)

Spalanie odpadów i problemy rozprzestrzeniania emisji 155

- • ~ ^ = idem (1)

U .T

O kres drugi rozpoczyna się w m omencie p o w sta n ia na p ow ierzchni suszonego m a te ria łu m iejsc suchych, a proces d y fu z ji w ilgoci, z głębi m a te ria łu do jego pow ierzchni, przebiega zależnie od ro d za ju m a te ria łu i sposobu w iąza n ia w ilg o c i. W okresie ty m następuje w zro st te m p e ra tu ry m a te ria łu suszonego, aż do m om entu przejścia do te m p e ra tu r, w k tó ry c h n a stą p i rozerw anie w iązań chem icznych cząsteczki w ody ze s tru k tu r ą m a te ria łu . O m a w ia n y proces w y stę p u je zarówno w w a rs tw ie m a te ria łu przemieszczającego się na ruszcie, w kom orze spalania, ja k i w w a rs tw ie flu id a ln e j.

Konieczność u sunięcia w ilg o c i z osadów (np. ko m u n a ln ych ) zw iązana je s t z re a liza cją autoterm icznego procesu ic h spalania. Obecność w ilgoci w ilości 60 — 75% w ym aga doprowadzenia znacznej ilo ści e nergii niezbędnej dla proce

su odparow ania, p rz y czym energia ta może być dostarczona w ró żn y sposób np. przeponowo lu b bezprzeponowo.

W zależności od ciśnienia, ja k ie zostanie w ytw orzone w procesie parow ania, u z y s k u je się różne te m p e ra tu ry procesu, a ty m sam ym is tn ie je możliwość ste ro w a n ia procesem pow sta w a n ia substancji toksycznych lu b zapachowych.

W procesie suszenia osadów w G rupow ej Oczyszczalni Ścieków w GOŚ-Dę- bogórze zastosowano proces odparow ania w ilg o c i p rz y użyciu p a ry o tem pera

tu rz e ~400°C. E nergię konieczną do podgrzew u p a ry u zyskuje się w w y n ik u re a liz a c ji procesu sp a la n ia substancji wysuszonej. O sta tn io badania prow a

dzone są w k ie ru n k u zastosowania procesu suszenia próżniowego. Próżnię niezbęd ną dla przebiegu procesu uzyskać m ożna skra p la ją c pow stałą w ilgoć w specjalnym skraplaczu. Suszenie może przebiegać w te m p e ra tu ra ch poniżej 100°C. O granicza to m ożliwość sam ozapłonu su b sta n cji suszonej i w yd zie la n ia się substancji chem icznych zw iązanych z e w e n tu a ln ym przebiegiem pro cesu p iro liz y . Procesy suszenia, ja k o niezależne, stosowane są rów nież p rzy p rz e tw a rz a n iu odpadów ko m u n a ln y c h w p a liw o (P A K O M ). Proces te n w ym a ga doprow adzenia e n e rg ii z zew nątrz za pomocą gorących s p a lin lu b przegrza

n ej p a ry wodnej.

2. P IR O L IZ A

W ro z u m ie n iu chem icznym p iro liz a je s t procesem ro z k ła d u węglowodorów i zachodzi w podwyższonej te m p e ra tu rze (powyżej 600°C). Procesy te prow a

dzone są najczęściej w celu o trz y m a n ia węglow odorów nienasyconych z węglo

w od o ró w nasyconych gazowych lu b ciekłych. W procesach te rm iczn e j obróbki odpadów p iro liz ą nazyw a się ro z k ła d su b sta n cji w te m p e ra tu rze powyżej 250C. Procesowi p iro liz y poddaw ana je s t substancja organiczna, k tó re j sum a

ryczn e w z o ry s tru k tu ra ln e p rze d sta w ia się często w postaci:

(4)

celuloza: (C

6

^{H 1()}

05

⁾ⁿ

organiczna fra k c ja odpadów kom u n a ln ych : (C 60H

97

^{O38N i)}

organiczna substancja osadów z oczyszczalni ścieków:

(C 2 7 2 H 7 1O O 2 3 6 N 0 1S 3 C I2 P 1)

W lite ra tu rz e spotkać m ożna model procesu odgazowania (p iro liz y ) sub

sta n cji w g Ch. Nelsa. W m odelu ty m p rz y jm u je się zakresy te m p e ra tu r odpo

w iadające określonym procesom:

25 150°C - suszenie odpadów,

150 -i- 250°C - w ydzie la n ie w ody zw iązanej chem icznie oraz rozdział luźno zw iązanych łańcuchów chem icznych,

np. CO O H -> H + C 0 2

> 250°C - rozpad m o le k u ł i w y d z ie la n ie p ro d u k tó w ole istych i smoło

w ych, tw o rz e n ie gazów p a ln y c h (przew ażnie CO, C 0 2, H 2, C H 4 i C2H 4),

np. (C6H 10O

5

)n - > 6 n C + 5 n H 20

> 500°C — koniec tw o rz e n ia smoły, rozpoczęcie p rzebiegu re a k c ji tw o rze n ia w tó rn y c h p ro d u k tó w końcow ych p rz y udziale produ

k tó w wejściowych,

np. C + 2 H 20 —> C 0 2 + 2 H 2 C + H 20 -> c o + h2 Reakcja tw o rz e n ia gazu wodnego

C + C 0 2 —>2CO Reakcja B oudouarda

C + 2 H 2 -> C H 4 CO + H 20 -> C 0 2 + H 2

> 1200°C - początek to p ie n ia się substancji nieorganicznych i możliwość o trzym yw a n ia ciekłego żużla. Rozpad p iro lity c z n y C H 4 na C i 2 H 2.

Trzeba jednakże pam iętać, że po procesie „p iro liz y ” pozostaje substancja uwę- glona (proces beztlenowy), ciecze oraz gaz, a w p rzy p a d k u prow adzenia proce

su z u działem tle n u (zgazowanie) następuje p ra w ie c a łko w ita redukacja p ie r

w ia s tk a w ęgla w p ro d u kta ch stałych, a po w sta ły gaz z aw iera głów nie CO, C 0 2 i H 2. Deponowanie stałych p ro d u k tó w procesu odgazowania (tj. substancji uw ęglonej) w in n o podlegać ścisłej k o n tro li i ograniczeniu.

3. S P A LA N IE

Spalanie „czyste” ja k o proces chemicznego egzotermicznego u tle n ia n ia p ie rw ia s tk ó w palnych połączone je s t z ró w n o le g łym przebiegiem in n ych re

a kcji, a osiągnięcie nazywanego w term odynam ice spalania całkowitego i zupełnego je s t je d y n ie założeniem teoretycznym . P rzyjm u ją c definicję p iro lizy ja k o term icznego ro z k ła d u węglowodorów, należy uznać, że każdy proces

(5)

s p a la n ia rzeczywistego tw o rz ą oba te procesy biegnące równolegle. Od o rgani

z a c ji ich obu, zarówno pod względem p a ra m e tró w term icznych, w ielkości ko m o ry, je j k s z ta łtu , obecności in n y c h zw iązków chem icznych, m e ta li itd ., zależy przebieg k in e ty k i procesów i skła d p ro d u k tó w końcowych. D la proce

sów spalania odpadów p rzyją ć m u s im y pojęcie s p a la n ia e k o lo g ic z n e g o , tj.

ta k ie g o procesu, k tó re m u tow arzyszy m in im a ln a em isja toksycznych substan

c ji zanieczyszczających środowisko. Proces sp a la n ia w ym aga więc właściwego p rzyg o to w a n ia substratów , doboru w ła ściw ych p a ra m e tró w term icznych, pew nej i skutecznej k o n tro li jego przebiegu. Z am knięciem p rzem ian je s t mo

żliw ość dodatkowego ograniczenia e m is ji przez zastosowanie system u absor

p c ji, chem isorpcji i n e u tra liz a c ji p ro d u k tó w spalania.

W pojęciu społecznym p o k u tu je założenie, że sp a la rn ie odpadów e m itu ją substancje toksyczne rozpraszając je w naszej glebie, atmosferze, wodzie, u tru d n ia ją c w te n sposób id e n ty fik a c ję źródła zanieczyszczeń. Propagując ta k ie stw ierdzenia, p o m ija się m ilczeniem m ożliwość e m is ji in n y c h źródeł, np.

e n e rg e tyki p rz y s p a la n iu węgla. S p a la rn ie odpadów n ie są je d y n y m i źródłam i e m is ji substancji toksycznych, a w ła ściw ie opracowane operaty OOŚ oraz coraz liczniejsze p u n k ty m o n ito rin g u pozw alają na dokładn ą id e n tyfika cję źró d e ł em isji. Jest rzeczą całkow icie niezaprzeczalną, że em isja pochodząca ze s p a la n ia odpadów uzależniona je s t od system ów oczyszczania s p a lin i ich skuteczności. W ro k u 1985, w edług danych ra p o rtu dla spalania odpadów we F ra n c ji stopień oczyszczania s p a lin z HC1 w y n o s ił 0%, w S zw ajcarii 8%, Szw ecji 2%, N o rw e g ii 0%. Nowoczesne spalarnie, obecnej generacji, posiadają system y oczyszczania sp a lin g w a ra n tu ją ce m a k s y m a ln y stopień ich oczysz

czenia i zapewniające d o trzym a n ie ostrych n o rm praw nych, np. 17BImSchV.

In n y m sądem je s t ro zp rze strze n ia n ie in fo rm a c ji, że obecność chloru w ła d u n k u odpadów powoduje pow staw anie wysoce korozyjnego kw asu chlo

rowodorowego (HC1) oraz niebezpiecznych w ęglowodorów chlorow anych, ta k ic h ja k dio ksyn y i fu ra n y .

Liczne dane lite ra tu ro w e w ska zu ją na obecność ch lo ru rów nież w in n ych p a liw a c h poza odpadam i. I ta k w w ęglu a n g ie ls k im je s t go 0,25%, a polskim dochodzi do 0,7%. Zapom ina się o obecności jo d u , brom u, flu o ru , a także o d io ksyn a ch brom ow anych, jodow anych itd ., p rz y czym d ioksyny i fu ra n y pro

d u k u ją np. palacze papierosów, m otocykle i in n e urządzenia energetyczne.

S tw ie rd za się rów nież, że z w ią z k i m e ta li lu b in n e niepalne substancje z a w a rte w odpadach n ie ulegają zniszczeniu, lecz są em itow ane w gazach k o m in o w y c h lu b pozostają w popiołach bądź w ściekach. M ożna postawić p y ta n ie , czy obecność ty c h m e ta li w spalanych odpadach zagraża środowisku w m n ie jszym czy w iększym stopniu? Czy in n e technologie i procesy są od nich w olne? Stosowne u rządzenia tzw . ochronne, towarzyszące procesom spalania, n ie m a ją na celu lik w id a c ji odpadów, a n ie w ła ściw ie zaprojektow ane, mogą p rzyczyn ić się do tw o rz e n ia in n y c h zw iązków w tó rn y c h . N ie będąc m agazyna

(6)

m i, nie mogą też grom adzić części toksycznych substancji. Jest ła tw o w yka zać, zarówno skuteczność absorpcji, ja k i proporcjonalność ilości stałych pro

d u k tó w procesów spalania do w a ru n k ó w wsadowych. Proces spalania jako proces chem iczny m a za zadanie zrealizow ać określony przebieg technologii i w ytw o rzyć określone p ro d u kty.

W dobie dzisiejszej nowoczesne spalarnie odpadów są wyposażone w syste

m y ciągłego m o n ito ro w a n ia e m isji z równoczesnym zapisem param etrów . Nie należy i nie w olno przyjm ow ać do re a liz a c ji technolo gii nie sprawdzonych, przestarzałych. Pojęcia

e fe k ty w n o śc i s p a la n ia

ⁱ

e fe k ty w n o śc i m iesza n ia i u s u w a n ia

zastąpić należy

e fe k ty w n o śc ią e k o lo g ic z n ą in sta la c ji,

^tj.

ta k im stopniem d ew alua cji substratów , p rz y k tó ry m nie zostaje zachwiana rów now aga środowiskowa. Je śli przyjąć, że p rz y spraw ności spalania (Combu- sion E fficiency-E C ) rzędu 99,99% pozostaje niespalone -3000 kg z 30 000 Mg spalanych odpadów, to zaniechanie procesu spalania daje ty lk o 30 106 kg odpadów do zagospodarowania.

Każda szanująca się firm a , a także p ra w id ło w o z a w a rty k o n tra k t m usi jednoznacznie precyzować w a ru n k i te sto w a n ia in s ta la c ji przed oddaniem, w tra k c ie eksploatacji, a także uw zględniać sta n y aw a ryjn e i zagrożenia. Nie je s t argum entem przeciw ko s p a la n iu nieudolność lu d z i oceniających technolo

gię, odbierających proces, a także nieprzygoto w anie k a d r przyszłych eksplo

a tatorów . Za ste ra m i nowoczesnego sam olotu nie sadza się człowieka bez p rzygotow an ia, a często insta la cję spalania obsługuje p ra co w n ik z w ykszta ł

ceniem podstawowym .

4. Z A G A D N IE N IA R O Z P R Z E S T R Z E N IA N IA E M IS J I

4.1. O dpady k o m u n a ln e

Problem odpadów ko m u n a ln ych ro zw ią zyw a n y je s t obecnie za pomocą re

a liza cji dw u technologii, tj. składow ania lu b kom postow ania. B ra k przyzwole

n ia na realizację obiektów spalających dość skutecznie ogranicza budowę tych in s ta la c ji w k ra ju , pom im o naukow o i technicznie uzasadnionej skuteczności procesu i jego ekologiczności.

P roblem y re a k c ji chem icznych biegnących w składow iskach odpadów (w iel

kogabarytow ych re a kto ra ch chem icznych o n ie ko n tro lo w a n ych reakcjach i procesach) rozwiązać m a foliow anie różnego ty p u m niej lub bardziej przepusz

cza ln ym i tw o rz y w a m i sztucznym i o różnej grubości. Powstające produkty ciekłe, ja k i gazowe w ym agają je d n a k specjalnego tra k to w a n ia i w ydatkow a

n ia odpow iednich nakła d ó w in w estycyjnych. P raw idłow o zorganizowane skła

dowisko m usi posiadać w stępną oczyszczalnię ścieków, z b io rn ik i gromadzenia odcieków niero zkła d a ln ych , a także in sta la cję zagospodarowania gazów. Roz

p rzestrzenian ie in fo rm a c ji o nieaktyw no ści składow iska przeczy ta k im proce

(7)

som ja k dyfuzja, konw ekcja m asy itp ., a doświadczenia śląskich h a łd i ich częste sam ozapalanie się w in n y zwrócić uw agę na konieczność dążenia do ograniczenia deponowania zw iązków i substa n cji znacznie odbiegających swym składem fizyczn ym i chem icznym od sta n u rów n o w a g i ze środowiskiem , a w tym różnych uw ęglonych p ro d u k tó w procesów p iro liz y .

P rodukty kom postow ania, pom im o ograniczenia p rzetw arzane j m asy do substancji w zględnie czystych, z u w a g i n a specyfikę procesu przenoszą do produktu znaczną część substa n cji toksycznych, a także m e ta li ciężkich.

W realiza cji zadań e fektyw nej gospodarki odpadam i, m im o niedoskonałości różnych procesów jednostko w ych, należy przyjąć konieczność stosowania go

spodarki systemowej. Polegać ona p o w in n a na sko ja rze n iu w szystkich proce

sów w jedną całość. R ozdział obciążeń n a poszczególne technologie zależy od wydajności źródeł, zdolności przerobowej poszczególnych procesów i oceny j kosztów fu n kcjo n o w a n ia system u. W s kła d system u przerobu odpadów kom u- ] nalnych wchodzić p o w in n y ta k ie technologie ja k re c y k lin g , kom postowanie, ] przetwarzanie w paliw o , spalanie oraz składow anie. Ten ostatni proces powi- 1 nien zamykać cykl przem ian przyjm ując jedynie substancje o odpowiednim sto- j pniu dewaluacji (skład chemiczny zbliżony do stanu równowagi z otoczeniem).

Osobną uwagę należy poświęcić in sta la cjo m spalania odpadów kom unal- rnych, k tó rych obecność w y m u s i życie. E u ro p e jskie u w a ru n k o w a n ia w tym

2

zakresie u w zględn iają dw ie d y re k ty w y z ro k u 1989: 89/369/EW G z dnia 88 czerwca 1989 ro k u oraz 89/429/EW G z d n ia 21 czerwca 1989 roku, a także 8SN 235/93 z d n ia 28 czerwca 1993 roku.

Pierwsza z n ic h dotyczy zapobiegania zanieczyszczaniu pow ie trza powodo- uwanego przez nowe z a kła d y spalające odpady kom u n a ln e , a druga obejmuje z zakłady istniejące. Ponieważ zgodnie z w cześniejszym stw ierdzeniem b ra k w PPolsce obiektów istniejących, uw aga C z y te ln ik a sku p io n a będzie na zakładach nnowych.

D yrektyw a ta w y ra źn ie stw ierdza, że odnosi się do „Odpadów kom unal- nnych” , tzn. — śm ieci domowych, ja k rów nież śm ieci pow stających w przedsię

b io rs tw a c h usługow ych lu b handlo w ych, a także do in n y c h odpadów, k tó re ze wwzględu na ich c h a ra k te r i skła d są podobne do śm ieci domowych. „Z akład sppalania odpadów” obejm uje każde urządzenie techniczne używ ane do u ty li- zsacji odpadów k o m u n a ln ych przez spalanie, z odzyskiem lu b bez odzyskiw a

n i a ciepła, ale z w y łą c z e n ie m z a k ła d ó w służących do spalania osadów ściciekowych, odpadów chem icznych, toksycznych lu b niebezpiecznych, odpa- ddów medycznych, poszp ita ln ych oraz in n y c h odpadów specjalnych, na lądzie i naa morzu, n a w e t je ś li z a kła d y te mogą spalać odpady kom unalne. D la tych innstalacji (zakładów ) w ym agane je s t przestrzeganie dopuszczalnych w artości enmisji określonych d la w a ru n k ó w n o rm a ln ych : te m p e ra tu ra 273K p rz y ciśnie- nhiu 101,3 kP a i zaw artości 11% 0 2 lu b 9% C 0 2, w odniesie niu do gazu suchego.

Ddopuszczalne w artości em isji, zgodnie z cytowaną dyrektyw ą (tablica 1) różnią

(8)

się w zależności od w ydajności in s ta la c ji, p rz y czym w y ró żn ia się trz y zakresy obciążeń: W < 1 M g/h, 1 < ^ < 3 M g/h, oraz > 3 M g/h. K ażdy z zakresów w ydajności in s ta la c ji spalającej m a in n e (lu b zbliżone) w artości em isji. Dla in s ta la c ji o w ydajności < 1 M g /h dopuszczalne w artości e m isji mogą się odnosić do

u m o w n ej z a w a r to śc i tle n u w s p a lin a c h rów n ej 17%,

ale wym agane je s t

s k o r y g o w a n ie w sk a ź n ik a o d p o w ia d a ją c e g o 11% tlen u n a 17%

w edług zależności:

Tji _ p1 Q2(P) ^2(K) /o\

rm - -łd(N) r, n

U 2(P) - U 2 (N)

gdzie:

E D(n) - dopuszczalna em isja zgodnie z n o rm ą (11% 0 2), 0 2(p) - u d z ia ł tle n u w p o w ie trzu (21%),

0 2(K) - korygow any u d z ia ł tle n u (17%).

T a b l i c a 1 W a r t o ś c i e m i s j i g r a n i c z n y c h w m g /m ii d l a i n s t a l a c j i s p a l a n i a o d p a d ó w k o m u n a l

n y c h (D y r. 89/369/E W G )

T = 2 73 K, p = 101,3 k P a , 0 2 = 11% ( C 0 2 = 9%) g a z s u c h y

Zanieczyszczenie Wydajność instalacji

poniżej 1 Mg/h D 3 Mg/h powyżej 3 Mg/h

1. Pył ogólny 200 100 30

2. Metale ciężkie

Pb, +Cr, +Cu, +Mn ^- 5 5

Ni, +As ^- 1 1

Cd, +Hg - 0,2 0,2

3. KwasHCl 250 100 50

4. Kwas HF - 4 2

5. S 0 2 - 300 300

W artość w spółczynnika korekcyjnego w ynosi w ty m p rzyp a d ku 0,4 i każdą z podanych w a rto ści w n o rm ie należy przem nożyć przez tę wielkość. Dodatkowe w ym agania staw iane now ym zakładom (in sta la cjo m ) określają dodatkowe w ym ogi te m p e ra tu ry s p a lin po o s ta tn im d o d a tku tle n u . T e m p e ra tu ra ta w in na wynosić

co najm n iej

850°C, p rz y czym czas rezydencji spa lin w tej tempe

ra tu rz e p ow inien w ynosić

d w ie se k u n d y

p rz y zaw artości tle n u co najm niej

6%. M ożna u d z ie lić z e z w o le n ia n a n a w a r u n k i o d m ie n n e

od ustalonych, je ś li zastosuje się odpowiednie te c h n ik i, w piecach do spalania lu b urządze

niach oczyszczających spaliny, z zastrzeżeniem , aby w tych w a runkach stęże

n ia PCDDs/PCDFs b y ły rów ne lu b m niejsze od uzyskanych w w arunkach u sta lo n ych pow yższym i w ym a g a n ia m i. D y re k ty w a precyzuje rów nież w a ru n

(9)

k i dokonyw a nia p om iarów i zasady m o n ito rin g u , p rz y czym określa wym óg do ko n yw a n ia następujących pom iarów :

— p o m ia r stężenia p y łu ogólnego, CO, 0 2 i HC1 dokonyw ane w sposób ciągły i re je stro w a n y dla jednoste k W > 1 M g/h,

— p o m ia r TO C (w ęgiel organiczny c a łk o w ity ), p o m ia r okresowy dla każdej w ydajności,

- p o m ia r stężenia m e ta li ciężkich, oraz H F i S 0 2 okresowo dla \"V > 1 M g/h, - p o m ia r stężenia p y łu ogólnego, HC1, CO, 0 2 okresowo dla w ydajności $1 <

1 M g/h.

W szystkie w y n ik i pom iarów w in n y być odniesione do wyżej podanych w a ru n k ó w um ow nych, przeliczone, zarejestrow ane i przedstaw ione w sposób um o

ż liw ia ją c y k o n tro lę ic h praw idłow ości. D y re k ty w a ta nie dotyczy całości za

g adnie ń ekologicznych, a m iędzy in n y m i dopuszczalnej e m is ji stałych produ

k tó w w tó rn ych procesów oraz cieczy. Zezw ala to na przeniesienie obciążenia substa n cja m i to ksyczn ym i in n y c h c ia ł s ta ły c h i cieczy.

Podjęcie re a liz a c ji procesu degradacji odpadów m etodą spalania w in n o prow adzić do ta k ie j d e w a lu a cji su b sta n cji w yjściow ej, aby je j skła d n ie odbie

g a ł od powszechnie w ystępujących zw iązków w otoczeniu. M ożna w prow adzić albo w s k a ź n ik spraw ności sp a la n ia (C om bustion E fficie n cy - EC), lu b w s k a ź n ik d ew alua cji spalaniem (E D ) gdzie:

I d s- £ d p

E D =---p--- (3)

S

oraz w artości D s, D p oznaczają e n ta lp ie d ew alua cji su bstratów (s) i p ro d u któ w (p) [25]. W artość w spó łczyn n ika E D w in n a dążyć do 1. D la u k ła d ó w złożonych (w ieloogniw ow ych) osłona bilansow a obejm uje w szystkie jego elem enty, w k tó ry c h re a lizo w a n y je s t proces te rm iczn y. Ponieważ usta le n ie w artości en

t a lp ii dew aluacji może nastręczać pewne tru d n o ś c i niespecjalistom , a pojęcie to je s t uogólnieniem w a rto ści opałowej, do obliczeń dogodnie je s t w prow adzić energię chem iczną su b stra tó w i p ro d u któ w . R ów nanie (2) przekształci się do postaci:

X W s • (W d)s - ( X Gps ■ (W d)ps + X Gc ■ (W d)c + X Gg • (W d)g)

EC = — 25--- 2--- s--- (4) X W s • (W d)s

s

poszczególne pozycje ró w n a n ia (3) oznaczają:

(10)

16 2 Janusz W. Wandrasz

^ W s • (W d)s - energia chem iczna w sz y s tk ic h s k ła d n ik ó w wprowadzanych

s do procesu,

^ Gps • (W d)ps - en e rg ia chem iczna s ta ły c h p ro d u k tó w procesu w yrażona ps iloczynem w artości opałowej s k ła d n ik a i ilości danego skła

d n ika ,

^ Gc • (W d)c - energia chem iczna c ie k ły c h p ro d u k tó w procesu np. (ener- c gia w ykro p lo n ych substancji ciekłych p iro liz y itp .),

^ Gg (W d)g - energia chem iczna gazowych p ro d u k tó w procesu.

g

W s k a ź n ik te n dla różnych typ ó w in s ta la c ji p o w in ie n być je d n y m z podstawo

w ych w ska źn ikó w określających skuteczność procesu. W p rzyp a d ku realizacji procesu sorpcji różnych skła d n ikó w , za pomocą substancji a ktyw nych, w a rto ści energetyczne ty c h substancji w ra z z w ysorbow anym i p ro d u k ta m i w in n y być uw zględnione po obu stronach b ila n s u (np.: w ęgiel a ktyw n y).

D ru g im w s k a ź n ik ie m reprezentu jącym fu nkcjono w anie in s ta la c ji i wyraża

ją cym je j ekologiczność p o w in ie n być ogólny w s k a ź n ik toksyczności. Wartość jego m ożna u s ta lić, podobnie ja k w yznacza się toksyczność e kw iw a le n tn ą dla dioksyn i fu ra n ó w . W artość w s k a ź n ik a może być odniesiona do m 3n spalin suchych w 11% 0 2, p rz y czym w ym agane je s t określenie na drodze bilansu mas w szystkich skła d n ik ó w procesu ja k o w ie lko ści w zględnych odniesionych do m 3n s p a lin w edług w zoru:

T E T = X X V U i' gk m g /m 3 (5)

k i

gdzie:

tjj - toksyczność ekw iw alentna substancji względem substancji odniesio

na np. CO w yrażona liczbą dodatnią,

u, - udział skład n ik a i w danej substancji mg/jednostkę k lub ng/jednostkę k gk - u d z ia ł substancji k zawierającej s k ła d n ik i w p ro d u kta ch np.

m 3 w ody/m 3n spalin; k g p o p io łu /m 3n s palin.

Ogólność w a rto ści w sk a ź n ik a T E T u zyskuje się d zię ki p rzyję ciu um ownych w a rto ści toksyczności e kw iw a le n tn ych . Propozycje stosowania obu w skaźników zostaną podane w odrębnym opracow aniu. Podstawą wyznacza

n ia obu w ska źn ikó w (3) i (4) w in n y być p o m ia ry gw arancyjne lu b odbiorowe dokonywane d la id e n ty fik o w a ln y c h i p o ró w n yw a ln ych w a ru n k ó w wsadowych.

(11)

£ Spalanie odpadów i problemy rozprzestrzeniania emisji 163

4

4.2.

Odpady p r z e m y sło w e i s p e c ja ln e

Do zagadnień zw iązanych z u n ie s z k o d liw ia n ie m odpadów przem ysłow ych i s specjalnych włączyć należy cały system ic h pozyskiw ania , id e n ty fik a c ji, prze- t twarzania, tra n s p o rtu i wreszcie liczne technologie od składow an ia przez p proces chemicznej p rz e ró b k i do m etod te rm iczn e j degradacji. Z agadnienia te s są niezm iernie skom plikow ane i ich om ów ienie w ram ach podrozdziału nie jije s t możliwe. Ponieważ w c h w ili obecnej zarysow uje się tendencja budowy u urządzeń spalających odpady przem ysłow e, a ta kże n a bazie in n y c h in s ta la c ji d dopuszczanie do sp a la n ia odpadów przem ysłow ych, w ydaje się za celowe z zwrócić uwagę C z y te ln ik a na u w a ru n k o w a n ia obowiązujące w EW G.

W odniesieniu do zanieczyszczenia p o w ie trz a przez z a kła d y przem ysłowe p przytoczyć należy d yre k ty w ę 84/360/EW G z d n ia 28 czerwca 1984 ro k u w raz z ze zmianami (d y re k ty w a 90/656/EW G z d n ia 4 g ru d n ia 1990 roku).

Załącznik I do cytow anej d y re k ty w y precyzuje ka te g o rie zakładów , a załą- c:cznik I I lis tę ośm iu n a jw ażnie jszych su b sta n cji zanieczyszczających. Szczegó

le łowe w a ru n k i prow adzen ia procesu spa la n ia odpadów niebezpiecznych precy- z zuje dokum entacja ze sp o tka n ia E N V /93/4 o sym bolu SN/235/93. Propozycje t<te należy uznać za is to tn y postęp w doskona leniu wym ogów ochrony środow i

s k a i w in n y stać się podstaw ą u w a ru n k o w a ń kra jo w ych .

Z odpadów niebezpiecznych wyłączone być mogą palne odpady płynne z w y ją tk ie m olejów odpadowych (D y re k ty w a R ady 75/434/EEC i 87/101/EEC), ppod w a ru n kie m że sp e łn ia ją następujące w a ru n k i:

— udział gram ow y w ęglowodorów chlorow anych i arom atycznych PCB i PCT mieści się w w ym aganych granicach (20 ppm - d y re k ty w a 76/403/EEC),

— wartość opałowa w ynosi -3 0 M J/kg ,

— odpady te nie są niebezpieczne zgodnie z d y re k ty w a m i 75/442/EEC i 91/156/EEC,

aa także: in n e odpady płyn n e , k tó re n ie spowodują w spalinach em isji, ja k ą zczdefiniowano d y re k ty w ą 75/716/EEC, odpady niebezpieczne pochodzące z ba- ddań eksploatacyjnych zasobów ro p y na fto w e j i gazu (w in sta la cja ch na m orzu i i spalanych na pokładzie), odpady m ie jskie oraz osady z oczyszczalni ścieków mniejskich.

Zezwolenie n a spalanie m u s i zaw ierać w yra źn e zestaw ienie typów i ilości oodpadów i w a rto ści g ranicznych ic h dotyczących (stru m ie n ie , w artość opało- Wffa, zawartość PCB, PCT, chloru, flu o ru , s ia rk i, m e ta li ciężkich). Przed przy- sttąpieniem do spalania operator m u si m ieć udostępnienie danych o odpadach (mp. własności fizyczne, chemiczne, zagrożenia itp .), a p ró b k i spalanych odpa- ddów muszą być przechow yw ane przez okres 1 m iesiąca celem u m o żliw ie n ia kcontroli. Podobnie ja k d la s p a la rn i odpadów m ie js k ic h spełnione być muszą w ra ru n ki re a liz a c ji procesu term icznego z dodatko w ym wym ogiem dla sub- sttancji chlorow anych o u d zia le ic h powyżej 1% C l, gdzie te m p e ra tu ra w kcomorze re a kcyjn e j m u si być ró w n a 1100°C. U d z ia ł tle n u p rz y sp a la n iu olejów

(12)

(odpadów ciekłych) po o s ta tn im m iejscu doprow adzenia p o w ietrza m u si w yno

sić co n a jm n ie j 3%.

T a b li c a 2 W a r t o ś c i e m i s j i g r a n i c z n y c h w e d ł u g d y r e k t y w y S N 235/93

Zanieczyszczenie A

mg/m„

B mg/m„

I. Wartości średnie dobowe

1. Pył całkowity 10 10

2. Gazy i pary substancji organicznych

wyrażone przez całkowity udział węgla 10 10

3. HC1 10 10

4. HF 1 1

5. SO2 50 50

II. Warości średnie półgodzinne

1. Pył całkowity 30 10

2. Gazy i pary substancji organicznych

wyrażone przez całkowity udział węgla 20 10

3. HC1 60 10

4. HF 4 2

5. SO2 200 50

III. Wartości średnie w okresie 0,5 + 8 h

1. Cd i jego związki jako Cd 0,05/0,1

2. Tl i jego związki jako Tl 0,05/0,1

3. H g i jego związki jako Hg 0,05/0,1 4. Sb i jego związki jako Sb

5. As i jego związki jako As 6.Pb i jego związki jako Pb 7. Cr i jego związki jako Cr

8. Co i jego związki jako Co 0,05/1,0 9. Cu i jego związki jako Cu

10. Mn i jego związki jako Mn 11. Ni i jego związki jako Ni 12. V i jego związki jako V 13. Ti i jego związki jako Ti

Dane dla 273K, p = 101,3 kPa, 11% O2, gaz suchy. Dla spalania olejów odpadowych O2 = 3%

przy niezmiennych pozostałych warunkach technicznych.

(13)

O drębne w ym a g a n ia staw iane są p a ln ik o m i system om ochronnym . Pod

czas pracy s p a la rn i koncentracja CO w spalinach nie może przekraczać 50 m g /m 3n ja k o średnia dobowa, a 150 m g/m 3n co n a jm n ie j dla 95% w szystkich p o m ia ró w określonych ja k o średnie 10—m in u to w e lu b 100 m g/m 3n ja k o średnie półgodzinne, brane w dow olnym okresie 24 h wagowe. W a rto ści e m isji zesta

w io n o w załączonej ta b lic y 2. W artości e m is ji dioksyn i fu ra n ó w mierzone p rze z okres prób m in im u m 6 i m a k s im u m 8 godzin nie mogą przekraczać l im it u 0,1 ng/m 3n. Osobnym przepisem objęte są zaw artości substancji to ksy

cznych i niebezpiecznych w ściekach w odnych, a także sta łych odpadów w tó r

n y c h (d yre ktyw a 80/68/EEC z d n ia 26. 01. 1980).

Każde dopuszczenie in s ta la c ji do d z ia ła n ia w ym aga określenia, w zezwole

n iu , w a ru n k ó w je j m o n ito ro w a n ia , a aneks I I I d y re k ty w y określa dodatkowe w a r u n k i d z ia ła n ia in s ta la c ji funkcjo n u ją cych periodycznie. W ym óg ciągłych p o m ia ró w obowiązuje dla p o m ia ru te m p e ra tu ry , stężenia tle n u , ciśnienie i za w a rto ści p a ry wodnej w spalinach, p rz y n a jm n ie j 2 p o m ia ry w ro k u w ym a

gane są dla m e ta li ciężkich i dioksyn, a w ciągu pierw szych 12 m iesięcy d z ia ła n ia in s ta la c ji w y k o n y w a n y będzie p o m ia r ty c h substancji co 2 miesiące.

U z n a je się, że n o rm y są przestrzegane, je ś li w ciągu ro k u w artości w szystkich ś re d n ic h e m isji półgodzinnych nie przekroczą n o rm e m isji w ko lu m n ie A lub je ś li 97% w artości średnich półgodzinnych w ciągu ro k u n ie przekroczy w ie l

kości norm ow anych w k o lu m n ie B (ta b lica 2). D y re k ty w a w aneksie I podaje w s p ó łc z y n n ik i toksyczności dla dio ksyn i benzofuranów , a w aneksie I I I spo

sób i w a ru n k i d okonyw a nia p om iarów periodycznych.

U w a g i o efektyw ności re a liz a c ji procesu i jego skuteczności ekologicznej z a w a rte w rozdziale poprzednim odnoszą się do tego p rzyp a d ku w pełnej rozciągłości.

5. Z A Ł O Ż E N IA D L A O C E N Y KO S ZTÓ W R E A L IZ A C J I PROCESU

O kre śle n ie kosztów re a liz a c ji każdego z przedsięwzięć je s t niezm iernie tru d n e do oceny. Zależą one od szeregu czyn n ikó w n ie zawsze w yn ika ją cych z re a ln y c h przesłanek. K ażda a n a liza w in n a uw zględniać ta k ie pozycje ja k k o s z ty stałe i zm ienne liczone zgodnie z ra c h u n k ie m efektyw ności inw estycji.

Z doświadczeń a u to ra w y n ik a , że n ie je d n o k ro tn ie w kosztach zm iennych za p o m in a się o w ie lu is to tn y c h w ielkościach, ja k np. am ortyzacja czy place.

N ie u ja w n ia się kosztów dodatkow ych su b sta n cji w ym aganych w procesie, a w y n ik a ją c y c h z niejaw no ści technolo gii. Łączny ko szt odniesiony do w ydajno

ści in s ta la c ji sta n o w i tzw . ko szt je d n o stko w y degradacji. W artość tego kosztu je s t s ta ła je d y n ie p rz y za g w a ra n to w a n iu niezm ienności w a ru n k ó w wsado

w y c h i przebiegu procesu. Ponieważ gw arancje ta k ie nie są m ożliwe, w w ie lu p rzyp a d k a c h (np. dobór in s ta la c ji o w ydajności znacznie przekraczającej po

trz e b y ) w a rto ści kosztów jed n o stko w ych p o w in n y być podawane ja k o fu n kcja

(14)

uw zględniająca zm ienne w a ru n k i procesu. Rzetelność ty c h danych oparta być m u si na p ra w id ło w o sporządzonym b ila n sie energii in s ta la c ji i jego charakte

ry s ty k a c h dynam icznych pracy.

6. W N IO S K I

P ro b le m a tyka niniejszego opracow ania je s t ta k obszerna, że nie sposób zawrzeć ją w k ilk u s tro n ic o w y m opracow aniu. A u to r s ta ra ł się zwrócić uwagę na w yb ra n e zagadnienia, konieczne do u w zg lę d n ie n ia w obecnej c h w ili, kiedy podejm ow anych je s t w ie le decyzji, a także poszukuje się ogólnych ocen różne

go ty p u in s ta la c ji. Oparcie się na d yre k ty w a c h E W G w ydaje się ze wszech m ia r słuszne. Są one a k ta m i p ra w n y m i głęboko p rze m yśla n ym i i o p a rtym i na w ie lo le tn im doświadczeniu.

L IT E R A T U R A

[1] W andrasz J., Z ie liń s k i J.: Procesy flu id a ln e u ty liz a c ji odpadów. Tom I i II, Ossolineum , 1983, 1984.

[2] Praca zbiorowa: N ie m a ra d y na odpady. U rzą d W ojew ódzki Katowice, W yd. W okół Nas, G liw ice, 1992.

[3] Kem pa E.: Gospodarka O dpadam i na w ysypiskach. A rk a Konsorcjum s.c., Poznań 1993.

[4] B u n in L.J., E dw ards B.: L e t th e e a rth breathe .... stop incineration ! Greenpeace 1991 (tłum aczenie na ję z y k p o lski)

[5] Sloss L .L .: H alogen em issions fro m coal com bustion. IE A Coal Research, London F a b ru a ry 1992.

[6] R eim ann D.O.: S chw erm etalle u n d anorganische Schadstoffe im H a u s m ü ll m it ih r e r V e rte ilu n g a u f die feste u n d gasförm ige Phase. VGB K ra ftw e rk s te c h n ik 68. H e ft 8.

[7] R eim ann D.O.: A u s la u g re rh a lte n un d A u la n g e rfu h re n von Reststaffen aus A b fa llve rb re n n u n g s anlagen V D I B W 9783, 1993.

[8] F ic h te l K., Beck W .: A u s ta u g v e rh a lte n von R ückständen aus A b fa llv e r

brennungsanlagen, M ü ll un d A b fa ll 8, 1984.

[9] W andrasz J.W .: T erm iczna degradacja substancji toksycznych i niebez

piecznych. Sym pozjum O P A M -K atow ice: Oczyszczanie i dezodoracja ga

zów m etodam i biologiczn ym i i chem icznym i, 1993.

[10] W andrasz J.W .: Term iczne m etody u n ie s z k o d liw ia n ia odpadów. M ate

r ia ły ko n fe re n cji naukow o-technicznej K ieksz k. Poznania, 1993.

[11] W andrasz J.W .: E kologia i T echnika N r 2, Bydgoszcz 1993, s.710.

[12] W andrasz J.W ., Janusz M ., P rzyw a rska R.: G ospodarka p a liw a m i i energią, N r 7, 1993 s.15.

(15)

Spalanie odpadów i problemy rozprzestrzeniania emisji

167

[13] G ra n t N r 7 0690 9 1 0 1 : T e rm iczn y ro z k ła d w ęglowodorów chlorowanych w y ko n a n y pod k ie ru n k ie m prof. dr. hab. inż. J.W .W andrasza (maszyno

p is w K atedrze Technologii i U rządzeń Zagospodarowania Odpadów).

[14] W andrasz J.W .: P e rsp e ktyw y term icznego u n ie s z k o d liw ia n ia odpadów w Polsce. Nowoczesna gospodarka odpadam i, Poznań 1993. M a te ria ły M iędzynarodow ej K o n fe re n cji N aukow o-Technicznej.

[15] W andrasz J.W ., J a w o rs k i T.: S palanie odpadów sta łych w przedpaleni- skach ko tłow ych. „E ko -P ro b le m y u ty liz a c ji odpadów przem ysłow ych i ko m u n a ln y c h ” , 1993.

[16] W andrasz J.W .: T erm iczne m etody obróbki odpadów k o m u n a ln ych i specjalnych. O chrona P ow ietrza, N r 6, 1993.

[17] N els Ch.: P yro lyse te ch n ik - M ü ll u n d A b fa llb e s a itig u n g M u A Lfg. 3/93.

7955.

[18] W andrasz J.W .: T erm iczne m etody zagospodarowania odpadów, W a r

s z ta ty Szkoleniowe O chrona Środow iska — pow ietrze, woda, odpady.

B ie lsko -B ia ła , 1995, s. 109-115.

[19] D y re k ty w a 76/403/EEC z 6 k w ie tn ia 1976 r. o gospodarowaniu polichlo- ro w a n y m i-d w u fe n y la m i (PCB) i p o lic h lo ro w a n y m itró jfe n y la m i (PCT).

[20] D y re k ty w a 84/360/EEC z 28 czerwca 1984 r. w spraw ie ograniczenia zanieczyszczeń p o w ie trza pow odowanych przez za kła d y przem ysłowe.

[21] D y re k ty w a 89/369/EEC z 8 czerwca 1989 r. w spraw ie zapobiegania zanieczyszczeniu p o w ie trza pow odow anem u przez nowe zakłady spala

n ia odpadów kom unalnych .

[22] D y re k ty w a 89/429/EEC z 21 czerwca 1989 r. w spraw ie zm niejszenia zanieczyszczenia p o w ie trza powodowanego przez istniejące zakłady spa

la n ia odpadów kom unalnych .

[23] S itzu n g sd o ku m e n t E N V /93/4 SN 235/93 z d n ia 28 czerwca 1993 r.

[24] T A -L u ft-V o rs c h rifte n z u r R e in h a lu n g der L u f t Fassung vom 27 Febuar 1986.

[25] S zargut J.: Ogólne zasady b ila n so w a n ia energetycznego procesów che

m icznych oraz now a m etoda bilan so w a n ia . Zeszyty Naukow e P o lite ch n i

k i Śląskiej, E n e rg e tyka n r 1/1956 oraz T e rm o d yn a m ika . PW N, W arsza

w a 1971.

[26] W andrasz J.W .: O dpady przygotow anie i u n ie szko d liw ia n ie - norm y, efektywność, technologie, koszty. M a te ria ły Międzynarodowego Forum Poznań’95 (w d ru ku ).

Recenzent: Prof. d r hab. inż. Wojciech N O W A K

Wpłynęło do Redakcji: 20. 02. 1995 r.

(16)

A b stract

C om bustion as an elem ent o f general w aste m anagem ent often meets some legal bariers. The society often takes i t as a process e m ittin g num eros toxic substances. B u t in fact th e com bustion process w ith f u ll detoxication of postcom bustion gases is m uch m ore advanced th a n oth e r in d u s tria l processes.

W aste com bustion process is a p a rt o f th e rm a l w aste tre tm e n t and results in f u ll w aste degrada tion to devaluated substances, th a t contain components in th e state close to e q u ilib ru m as in th e o u te r e nvirom ent. Those processes are com bined o f processes o f d ry in g , h ig h and low te m p e ra tu re p yrolysis - w ith or w ith o u t oxygen access, o f process o f o x id a tio n th a t means b u rn in g (chemical) an also o f others combined processes. In th is w o rk an o u tlin e o f such technologies is shown w ith m e n tio n in g o f th e irs p ra c tic a l aspects. The com bustion process m u s t be closely connected w ith th e em ission spreading problem - solid, gas or flu id products o f th e process. The fin a l p a rt o f th e w ork contains some choosen actual data ta k e n fro m in s tru c tio n s th a t are in force in EEC contries.