9
3 l S [ u 6Gię
/ ^ \
1 •s
» \
■ * f
<57 / 1; iikiiituł *]
= \ Ć - V /*V Na p ra w a c h r ę k o p is u
B IS T Y do PRZYJACIÓŁ
- W s tjjc
D z i s i a j w o b l i c z u z g l a jc h s z a l t o w a n i a c a ł e j p r a s y p o l s k i e j w A n g l j i - od o f i c j a l n e g o D z ie n n ik a P o ls k ie g o do n i e l e g a l n e j W a lk i- o d c z u w a n a s z a e m ig r a c ja b a r d z i e j n i ż k i e d y k o l w i e k p o t r z e b ę d e m o k r a ty c z n e g o o r g a n u , k t ó r y b y d a w a ł w y r a z g ło s o w i k r a j u , a n i e p o d s z e p to m w r o g a . U ie s t e t y - p is m o p o l s k i e te g o r o d z a j u : ” J e d n o ś ć i C z y n " - n a s k u t e k i n t e r w e n c j i z n a n y c h c z y n n ik ó w z o s t a ł o p o z b a w io n e p r z y d z i a ł u p a p ie r u . C z y n im y w s z e l k i e m o ż liw e k r o k i , a b y w z n o w ić t o w y d a w n ic tw o i w ie r z y m y , ż e n a s z e s t a r a n i a u w ie ń c z y p o w o d z e n ie . N ie c h c ą c i ś ć ś la d e m t y c h e le m e n t ó w , k t ó r e n a g o ś c in n e j z i e m i a n g i e l s k i e j ła m ią p ra w a n a s z y c h g o s p o d a r z y i s o ju s z n ik ó w , o g r a n ic z a m y ś i ę o b e c n ie do t y c h s k ro m n y c h l i s t ó w , a b y c h o ć w t e n s p o s ó b -w o b e c g r o n a p r z y j a c i ó ł - p o d n i e ś ć g ło s u c z c iw e g o c z ło w ie k a . C z y ż w o ln o nam w m i l c z e n i u p r z y g lą d a '- ' s i ę h a rc o m 5 k o lu m n y , h a n ie b n e j r o l i n a s z e j e l i t y ? C zyż w o l no n i e p o d n ie ś ć g ło s u u b u r z e n ia i p r o t e s t u , g d y w ra ż e a g e n t u r y s z k a l u j ą P o la k ó w ,w a lc z ą c y c h w k r a j u , c z y z a g r a n ic ą z z a b o r c ą , ja k o " c u d z y c h a g e n t ó w , n a w o łu ją do b i e r n o ś c i , c h c ą n a s p o k ł ó c i ć z s ą s ia d a m i, z s o ju s z n ik a m i?
N ie ? N ie chcem y i n i e b ę d z ie m y m i l c z e ć . Chcemy p o d n ie ś ć g ł o s P o la k a - s z a r e g o c z ło w ie k a - te g o z l o t n i c t w a , z m a r y n a r k i , z w o js k a , z p r z e m y s łu wo je n n e g o .O d d a je m y n a s z ą k re w i n a s z p o t d l a P o l s k i / i j e j s o ju s z n ik ó w / i w a ra w y s tę p o w a ć w n a szym i m i e n i u t y i a , k t ó r z y w n a s z e j w a lc e i na szym w M U -łk u są p r z e s z k o d ą . S t o im y t w a r d o - w r a z z p r z y g n i a t a j ą c ą w ię k s z o ś c ią K * | u i e m i g r a c j i - na. s t a n o w is k u , że N ie m ie c i t y l k o N ie m ie c t o n a s z w ró g n i e p r z e je d n a n y , a n i e A n g l i k , n i e R o s j a n i n , n i e C z e c h ’. B ę d z ie m y w a l
c z y ć z w s z y s t k im i w s z y s t k i m i , k t o n a s od n a s z e g o je d y n e g o c e lu - w y Z w o le n i e P o l s k i p r z e z n a js z y b s z e z n is z c z e n ie N ie m ie c h i t l e r o w s k i c h - o d d a l a , k t o h o n o r n a s z e g o n a r o d u p r z e d ś w ia te m p la m i.B ę d z ie m y u c z c i w i e i o b j e k ; t y w n ió in fo r m o w a ć o ty m , c o s i ę d z i e j e w K r a j u , n a f r o n t a c h , w ś r ó d e m i
g r a c j i .J e s te ś m y p e w n i p o p a r c ia i pom ocy w s z y s t k i c h u c z c iw y c h P o la k ó w w A n g l j i , w m ia r ę s w y c h s i ł s p e ł n i a j ą c c e l , j a k i p r z e d s o b ą w y t k n ę liś m y ;
s t a ć s i ę w A n g l j i g ło s e m P o l s k i W a lc z ą c e j.
R O D A C Y ’.
G łę b o k o p r z e j ę c i s ł u c h a j ą u c z c i w i P o la c y g ło s ó w o p i n j i ś w ia t o w e j, o s k a r ż a j ą c e j r z ą d p o l s k i o w s p ó łp r a c ę z k a te m n a s z e g o n a r o d u - H i t l e r e m . C io s z t y ł u z a d a n y n a r o d o w i p r z e z k l i k ę rz ą d o w ą z a b o l a ł b a r d z i e j n i ż r a z y za d a n e p r z e z o k u p a n ta , bo w y s z e d ł od l u d z i n o s z ą c y c h nazw ę P o la k a O gniem i k r w i ą z a l a ł N ie m ie c n a s z K ra j.W y m o r d o w a ł m i l i o n y n a j le p s z y c h siflków i c ó r e k n a r o d u . Z a p ę d z ił m i l i o n y n a p r a c ę p rz y m u s o w ą do N ie m ie c , a l ^ w ł a s n y m i rę k o m a k u l i swe k a j d a n y . S e t k i t y s i ę c y w i ę z i po o b o z a c h k o n c e n t r a c y j n y c h , w i e s z a l u b t r u j e w k o m o ra c h g a z o w y c h , S e t k i t y s i ę c y u b i e - raw z n ie n a w id z o n y m u n d u r a r m j i n i e m i e c k i e j i g n a n a W schód l u b do A f r y k i , a b y k re w swą p r z e l e w a l i w w a lc e z t y m i , k t ó r z y i c h z ie m i n io s ą , w y z w o le n ie . D z i e c i d z i e s i ę c i o l e t n i e zm usza w ró g do p r a c y n a s i e b i e , a ż n i e p a d n ą z w y c z e r p n ia i z g ło d u . K a ż d y d z ie ń o k u p a c j i - t o n iw a .rwawa w y rw a n a żywym c i e l e n a ro d u .P o m o c n a r o d o w i w t e j n a j c i ę ż s z e j p r ó b i e t o zdaw a
ło b y s i ę e le m e n ta r n y o b o w ią z e k k a ż d e g o w k t ó r y m p o l s k i e b i j e s e r c e , . . Z a b o la ł p r z e t o s e r d e c z n ie c i o s z a d a n y w p le c y - c h o ć n i e b y ł n ie s p o d z ia n k ą .
J u ż dawno w s k a z y w a liś m y , że r z ą d g e n . S i k o r s k i e g o w s t ą p i ł na. z g u b n ą d ro g ę B e c k a , te g o co z d r a d z i ł P o ls k ę i w y s t a w i ł j ą o s a m o tn io n ą z e w n ę tr z n i e i s k u t ą w e w n ę t r z n ie n a g o to w y łu p d l a g e r m a ń s k ie g o n a je ź d ź c y . U c z y n i ł t o ów z d r a j c a d l a t e g o , b o s t a w i a ł w ła d z e , c z y ź l e z r o z u m ia ły i n t e r e s s w o je j w a r s tw y n a d d o b r o n a r o d u . P o l i t y k a r z ą d u g e n . S ik o r s k ie g o j e s t j o t a w j o t ę t ą samą z g u b n ą ,s a m o b o jc z ą p o l i t y k ą d n ia w c z o r a j s z e g o , k t ó r a do p r o w a d z iła do u t r a t y n i e p o d l e g ł e j O jc z y z n y . T a s a n a i z o l a c j a P o l s k i n a t e r e n i e m ię d z y n a ro d o w y m , pomoc Niemcom w r o z b i j a n i u a n t y h i t l e r o w s k i e j k o a l i c j i , o d s u n i ę c i e od s i e b i e s ą s i a d ó w , n a t u r a l n y c h , h i s t o r y c z n y c h s o ju s z n ik ó w b r a t n i c h n a ro d ó w s ło w ia ń s k ic h - C z e c h ó w , R o s ja n , U k r a iń c ó w , B ia ło r u s in ó w , t a sama p o d p o k ry w k ą p ię k n y c h s ł ó w , ś l e p a n ie n a w iś ć do ZSRR.
P o b u d k a r ó w n ie ż t a sam a-o baw a b y n a r ó d n a s z s t a ł s i ę g o s p o d a rz e m n a swo j e j z ie m i, a b y sam d e c y d o w a ł o sw oim l o s i e . P o ls k a W a lc z ą c a - ś w ia d o m y , p o l i t y c z n i e r o z b u d z o n y , z o r g a n iz o w a n y i u z b r o jo n y l u d - d l a t y c h panów p o , t e n c j a l n y w r ó g .
T a k i e j P o l s k i o n i n i e c h c ą , p r z e c iw t a k i e j g o t o w i w a lc z y ć . N a r ó d b o -,*
Jł ‘ . ,s '
w ie m ,w io d ą c b ó j p r z e c iw obcym z a b o r c o m ,n ie z e c h c e by n im r z ą d z i l i f a s z y * ś c i p o l s c y . P r z e le w a ją c d z i ś za P o ls k ę k r e w , z e c h c e , a b y p r z y s z ł a O jc z y z n a b y ła m a tk ą ,a n i e m a co ch ą d l a s w ych d z i e c i . L o n d y ń s c y k a n d y d a c i n a w ł" # z ę w P o ls c e r o z u m ie ją t o d o b r z e . D la t e g o i d z i e e te re m w i e l k i g ło s do K r a j u :
s i e d ź c i e c i c h o , c z e k a j c i e , n i e p r o w o k u jc ie r e p r e s j i . D la t e g o u ż y w a n ie i in s t r u o w a n i e rz ą d o w y c n o r g a n i z a c j i w K r a j u , a b y w a l c z y ł y - n i e b r o ń B oże z k a te m i m o r d e r c ą n ie m ie c k im - a z m ś c ic ie le m n a ro d o w y c h k r z y w d , p r z e d n ią s t r a ż ą n a r o d u , je g o dum ą- p a r t y z a n t a m i. O i s a m i r ó w n ie ż , c o p r a g n ą ^ w ła s n y n a r ó d tr z y m a ć w r y z a c h c h c ą t a k ż e n a r z u c ić swe p a n o w a n ie b r a t n im naro.~
dom s ło w ia ń s k im , U k r a iń c o m i B ia ł o r u s i n o m . L e c z n a r ó d p o l s k i , k t ó r y w a lc z y o n ie p o d le g ło ś ć i n i e c h c e ,a b y k t o k o l w i e k n a r u s z y ł je g o s u w e re n n ą w o lę , ro z u m ie czern j e s t u m iło w a n ie w o l n o ś c i , o n n i e b ę d z ie w t r ą c a ć s i ę do cu ..
d z y c h s p r a w ,o n n i e b ę d z ie d e p ta ć p ra w a d e c y d o w a n ia o swym l o s i e in n y c h n a ro d ó w . C i co h o d u ją s n y o p a n o w a n iu n a d w ła s n y m lu d e m i o b c y m i n a r o d a m i p o t r z e b u j ą a p a r a t u p rz e m o c y d l a u r z e c z y w i s t n i e n i a sw ych p la n ó w . D la t e g o w y c o f u je s i ę z . ¡ . f r o n t u a r m ię p o ls k ą , g o t o w ą do w a l k i z N ie m c a m i, h e n d a le k o od O jc z y z n y
;
aby. u ż y ć j e j " g d y n a d e jd z ie c z a s " do w o jn y d o m o w e j- z w ła s n y m i do w o jn y z a b o r c z e j, z i n n y m i , m i ł u j ą c y m i w o ln o ś ć n a _ r o d a m i. D la t e g o i n t r y g u j e s i ę , s p i s k u j e z n a jc ie m n ie js z y m i s i ł a m i r e a k c j i , p o p ie r a D a r ła n ó w ,P e ta in ó w i I d ic h a jło w ic z ó w .P ię t n u je m y p o l i t y k ę r z ą d u S i k o r s k i e g o , ja k o z d ra d ę s p ra w y p o l s k i e j , ja k o pomoc N iem com . R ząd t e n s t a r a s i ę w y k o r z y s t a ć i z a p is a ć n a swe do b r o b o h a t e r s t w o k r a j u , k t ó r y a n i n a c h w ilę b r o n i n i e z ł o ż y ł , b o h a t e r s t w o l o t n ik ó w , m a r y n a r z y i ż o ł n i e r z y , k t ó r z y rw ą s i ę do b o ju , m im o ,ż e k a ż d e c z y n n e w y s t ą p ie n ie w K r a j u j e s t p r z e p ro w a d z o n e w b re w w o l i i i n s t r u k c j o m t e g o r z ą d u . S t a r a s i ę on wm ówić P o la k o m i ś w ia t u , ż e on i P o ls k a t o j e d i ^ ^ N ie p a n o w ie '. Ta g r a s i ę wam n i e p o w ie d z i e . N i k t wam m a n d a tu r e p r e z e n t o w a n ia n a s z e g o w i e l k i e g o n a r o d u n i e d a ł . P o w o ł u j e c i e s i ę n a k o n t y n u a c ję p ra w n ą r z ą d u B e c k a - S k ła d k o w s k ie g o .,n a to ,- ż e t o O n i wam w ła d z ę o d d a l i , p o w o łu je c ie s i ę n n i e l e g a l n ą f a s z y s t o w s k ą k o n s t y t u c ję , z k w i e t n i a 1 9 3 5 . P r z e c ie ż t o t y l k o je s z c z e je d e n p o w a żn y a rg u m e n t¿ a b y w as p r z e g n a ć . z u r z ę d ó w , k t ó r e h a ń b i c i e . P r z e j r z e l i ś m y was n a w s k ró ś ju ż d a w n o . P is a liś m y
w s i e r p n i u 1 9 4 2 , że i n t r y g a m i i k o m b in a to r s tw e m P o l s k i s i ę n i e w y w a lc z y . P i s a l i ś m y w l i s t o p a d z i e u b ie g łe g o r o k u , ż e w ie ^ ż e c ie s i ę z m o n a c h ije ż y k a m i, że s t a r a c i e s i ę s p r o w a d z ić n a r ó d n a z g u b n ą d ro g ę d n ia w c z o r a js z e g o . T r z y m ie s ią c e te m u w l i ś c i e do p r a s y s t w i e r d z i l i ś m y Z p o l i t y k i r z ą d u p o ls k ie g o k o r z y s t a t y l k o H i t l e r . " D z i ś z b ie r a m y p lo n y t e j f a ł s ż y w e j , dw u
l i c o w e j " p r z e m ą d r e j " p o l i t y k i . A l e t a r e z o t w i e r a j ą s i ę o c z y t y m , k t ó r z y w c z o r a j te g o n i e w i d z i e l i .
P o ls k a p r a g n ie r z ą d u , k t ó r y b y c i e s z y ł s i ę z a u fa n ie m c a łe g o n a r o d u , w z m a c n ia ł je g o je d n o ś ć w w a lc e z n a je ź d ź c ą , r z ą d u k t ó r y b y p o m a g a ł r o z s z e
r z y ć p ło m ie ń ś w i ę t e j w o jn y z N ie m c e m , r z ą d u , k t ó r y z a m ia s t o d c ią g a ć swe a r m ie od D o j u , w i ó d ł t a k ą p o l i t y k ę , b y p o l s k i ż o ł n i e r z z a n i ó s ł s z t a n d a r y
b ia ło - c z e r w o n e n a js z y b s z ą i n a j k r ó t s z ą d r o g ą do w y z w o lo n e j O jc z y z n y , r z ą d u k t ó r y b y u p e w n ił m ię d z y n a ro d o w ą p o z y c ję P o l s k i p r z e z ś c i s ł e p r z e « ^ t r z e g a n i e u m ó w ,p rz e z p o m a g a n ie w u m a c n ia n iu j e d n o ś c i a l i a n t ó w , r z ą d u k t ą r y b y z y s k a ł p r z y ja ź ń i p o p a r c ie g łó w n y c h s i ł a n t y - h i1 1e r o w s k ic j k o a l i c j i W i e l k i e j B r y t a n j i , Z w i ą z k u R a d z ie c k ie g o i S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h , r z ą d u k t ó r y b y l i k w i d o w a ł w s z e lk ie n ie p o r o z u m ie n ia z s ą s ia d a m i, r z ą d u k t ó r y b y n i e d a r o w a ł a n i j e d n e j z b r o d n i N ie m c o m ,a n i je d n e j s k r a d z i o n e j p o l s k i e j
z ie m i t e r a z , c z y w p r z y s z ł o ś c i , a l e k t ó r y b y z a ra z e m n i e w y c ią g a ł r ę k i po z ie m ię c u d z ą - c z e s k ą , u k r a iń s k ą , b i a ł o r u s k ą , c z y l i t e w s k ą , r z ą d u k t ó r y b y o c z y ś c i ł a r m ię i a p a r a t p a ń s tw o w y od f a s z y s t o w s k ic h e le m e n tó w ,r z ą d u k t ó r y b y z a p e w n ił P o ls c e po w o jn ie s i ł ę i w i e l k o ś ć , o p a r t ą n a w o ln o ś c i J e j synów i p r z y j a ź n i z s ą s i a d a m i. K r ó t k o , r z ą d u , k t ó r y c ie s z ą c s i ę z a u f a n ie m K r a j u i S p rz y m ie rz e ń c ó w b y ł S ztab em G łównym P o l s k i W a lc z ą c e j.
D użo z a le ż y od n a s P o la k ó w w A n g l j i . N i e w o ln o nam t c h ó r z l i w i e m ilc z e ć , g d y w g r ę w c h o d z ą n a jw y ż s z e p r a w a ,a n a w e t samo ż y c ie n a r o d u .N ig d y b y nam te g o P o ls k a n i e w y b a c z y łe ś .
P o l s k i r u c h d e m o k r a ty c z n y " J e d n o ś ć i C zyn " w zyw a k a ż d e g o ,k o m u s p r a wa P o l s k i j e s t d r o g a , a b y u ż y ł w s z e l k i c h m o ż liw y c h k ro k ó w d l a o d e b r a n ia r z ą d o w i S i k o r s k i e g o p ra w a p r z e m a w ia n ia w i m i e n i u P o l s k i , a b y je g o z d ra t d z i e c k i e p o s tę p o w a n ie n i e o b c ią ż a ło w s z y s t k i c h P o la k ó w w A n g l j i .
P r z y ł ą c z a j c i e s i ę do n a s z e g o g ł o s u , n a d s y ł a j c i e z b io r o w e i jo d n o s t kowe p r o t e s t y p r z e c iw t y m , k t ó r z y s t o j ą n a p r z e s z k o d z ie do n a s z e j w o l n o ś c i .
N ie c h ż y j e W o ln a , S iln a , D e m o k r a t y c z n a P o ls k a '.
P r e c z z p o l i t y k ą i z o l a c j i P o l s k i i
N ie c h ż y j e b r a t n i S o ju s z P o l s k i z A n g l j a , z ZSRR i A m e ry k u '.
N ie c h ż y je a w a n g a rd a n a r o d u - P o ls c y P a r t y z a n c i ’.
- 2 -
Z w ię kszy? 5 1 ^ Z ł,ie m o e o ' k 3 t e® n a ro d u ; w y s l i K o j e S y m ? 0 la k o " * we '“ P41» ? 1’
Śm ierć n ie m ie c k i;; okupantom i . je g o pomocnikom;
" Jedność i Czyn
GŁOSY PROTESTU I OBURZMIA_ POLSKIEJ
w' A r G L J I '-O Z I^J .I... DE] J)FR AT YC 7 NE J
i 0?y n * zn j d u j e , i f c a ł y s z e r e g t o n j i . l r t ó r c ś w ia d c z ą o t e r n i e r z ą d ? e ? q ? L ? S e ? r a c ; i l -w W i e l k ^ ° j * r - p o l o n j i t u t e j s z e j .P o d k re ś la m y t n i i f + ‘ ^ o r s k i e g o n i e r e p r e z e n t u j e p o ja w ie n ie r a s i ę n a s z e g o a n e lu N w v i t,Y t e n a Pł Yw a łY ż y w io łp w o , p r z e d b ę d z ie z a c h ę tą do n a d f y ł J i i a d a ls z y c h? “ 7 n a d z ie « ^ ' że P o w y ż s z a odezw a
ARMIA
kain w S z k o c j i M T igdy ° n i 0UO p u ś c i l a ^ m n ie ^ w iq a ^ . we P ra n e j i , o b e c n ie c z e - d z ę ,ż o p o l i t y k a r z ą d u z a g n a ła ^ l a r a >ZG s łu ż ę P o ls c e . D z iś w i - d a ł s i ę m in io w a li w c ią g n ą ć w T opo-oio GPY z a u ł e k . K i e w ie r z ę , a b y r z ą d t y c z n e . T u b y łe , z g o ? y ^ t e r t ™ a n a S? i ? ° WS n i e »«l « I ł o c l p o l i - a l e o u b o c z n e c e le c h o d z i k t n r p f i « ' ° e 0 P °mo rd o w a n y c h o f i c e r ó w , w s p ó ln e g o . DUŻO 5 ° » « J " * . * > 1 * ? , n i c m a ją '
^ k i r z ą d o w e j. " QZ1 3®* s t r u t y c h , w i d z ą c s k u t k i p o l i - M y, g r u p a r o b o t n ik ó w w F r a n c i i
d u g o n . S ik o r s k ie g o . P o d c z a s i R ™ L Pi i f t j y P r z e c iw p o l i t y c e r z ą s t o F r a n c u z i o d n o s i l i s i e do p ?b y b u
Ye
F r a n c j i p r z e d w o jn ą c z ę p o l i t y k i ó w cze sn e g o r z ą d u .O b e c n ie c z e l t o ^ z f c o M P° W^ d u f a s z y s t o w s k i e j n a n a s z y c h m u n d u ra c h z a c z y n a ją w v z ? w l ć 1 z k J'CJ w id z ą c n a s z y w k ę " P o la n d n e g o r z ą d u m uszą z a ją ć s z c ^ y T S i S f d ^ L T ' ' •E ie J S 0 ° ° b e ° W i e r z y ł e m ^ ż e ^ r o d S m ^ l s z ^ ^ ^ m j r i m i l u d z i „ p o l s k i e 'j B K a n a d z ie ,zo Z w ią z k ie m S o w ie c k im z d o ła m y n i o t v t £ i
LZ&
p o p r s e z P r z y ja ź ń le r o w s k i c h z b ir ó w c l e n n i n i ™ ! u i e t y l k o o c z y s c ic n a s z ą z ie m ię od h i t - P o ls k ę j u t r ! ? S ? e ? y P? y d S z o n ? ? ? ? P ? y ' Pe d a i l n ą 1 d e m o k r a ty c z n ą p o l s k i e j zZSRR
i s k a z a n ie j e j ^ a b e z S ^ n n i ś “ 1? 3 1 ^ 7?WyC° f ia n ie a rm ^ i n o w is k o w o b e c w a l k i w K r a i u ? y ? c ,k a r a p a n ia P r a s o w a , s t a -b e ls o w e j f a r s i e g ro b ó w k a t v ń ^ i h ^ - ^ g ł u p i e w s p ó ł d z i a ł a n i e w g o e - t a ł s i ę w n ie o d p o w ie d n io r ? c e k ż e h k i e ™ ° k ą A i e s t e r . s P.ra w P o l s k i c h d o s - n i e p o d l e g ł e j p r S w a d s i. I b y j ą ¿ I i a S a r ? ? Ł p b r 0 n X n iG k u b rZ G §om P o l s k i o b e c n y c h s t e r n ik ó w . R z ą d S i k o r s k i ^ S u s f p 1 j I ? y p ? ? ? l ™ SiTO z m io n 1 '5
A i. A R Y Na R Z E
k ą o ' l o s n a s z e j 6ó j c z y z n y Xs D o s ią d ę f i"^1 H a n d l?w eÓ>2 g łę b o k im b ó le m i t r o s k t ó r a d o p r o w a d z iła do z e r w a n f n \ + n smy xia a k c je r z ą d u g e n . S i k o r s k i e g o , k i e c k i m o r d u je n a L n a ? ń r ^ p a « ! i 2 S^ 0W. z Z?RR. W id z ą c , j a k k a t n i* > - ’ w s p ó ln y w y s i ł e k w s z v p tk *io V i s z c z ę d z iliś m y ż a d n y c h o f i a r , a b y p r z e z
l e g ł ą O jc z y z n ę . Ś w i l c z a o ! Pf y ^ a r z o n y c h - G^ y s k a ć w o l n ą ' i Ł l p o S - s p o c z y w a ją n a d n re w s z y s t k ic h ac>szy ? h p o l e g ł y c h , k t ó r y c h c i a ł a p r z e t o w o s t a t n im m i e s i ą c u n a s z a m m ! S J ? W* Z o b u rz e n io m c z y t a l i ś m y k a m p a n ię p r z e c iw k o naszem u g £ z l e P rz e p ro w a d z a n o w ś c i e k ł ą p r z e le w a k re w za s w o ją i L s z a w o S i i l1 Z w ią z k o w i S o w ie c k ie m u , k t ó r y r z ą d g e n . S ik o r s k ie g o w z w ią z k u z t zw a f u d z i e l i ł H i t l e r o w i p a m ię c i t y c h k o le g ó w k + ń r z v ^ k a t Yn s k ^ uważam y z a z d ra d ę z b r o d n ia r z e m . ' P r z i ^ t o
I J *alx
‘ ®?e 7 c l e w w a lc e z n ie m ie c k im t u j e n a r ó d e o l s k i ściwer-o,1" a s z y s t o w s k i r z ą d s t w i e r d z a , że r e p r e z e n -t e l n y l w r o ^ i o i
/ P o w y ż e j U s t z o s t a ł w y d ru k o w a n y m a ja
1 M a ja
P o d c z a s 1 M a jo w e j d e m o n s t r a c ji n a T r a f a l g a r S q u a re ż o ł n i e r z p o l s k i w i m i e n i u k c n u d e m o k r a ty c z n e g o ” J e d n o ś ć i C zyn " w r ę c z y ł p r e z y d iu m w io
S1? t e J ^ M a j o w e j p l a t f o r m y p r z e s y ła m y p o z d r o w ie n is n a r o d o w i p o ls k ie m u k t ó r y b o h a t e r s k o w a lc z y p r z e c iw n ie m ie c k ie m u c i e m i ę z c y . - r ^ e k o n a n i j i e ś S . t e n a s z l u d p o t ę p ia d z i a ł a l n o ś ć r z ą d u g e n . S ik o r s k ie g o W o r a d o p r o w a d z iła do z e r w a n ia s to s u n k ó w d y p lo m a ty c z n y c h m ię d z y P o ls k ą a Z w ią
z k ie m S o w ie c k im .J e s te ś m y p e w n i, ż e n a r ó d p o l s k i p o t ę p ia t e n r z ą d z a n a w o lv w a n ie do b i e r n o ś c i , z a w y c o f a n ie a r m j i p o l s k i e j d a le k o od O jc z y z n y ,
d a le k o od p o la w a l k i , n a Ś ro d k o w y W schód i z a r o z b i j a n i e j e d n o ś c i n a r o - Domagamy s i ę b e z z w ło c z n e g o u s t ą p i e n i a te g o z d r a d z ie c k ie g o r z ą d u w s p ó łp r a c o w n ik ó w H i t l e r a . P r a g n i e m y r z ą d u , k t ó r y b ę d z ie °£ S a ^ o w a ł w i ł S w a d z ił w a lk ę o w o ln ą i n i e p o d l e g ł ą P o ls k ę . / R e z o lu c je t ę p u b l i k o c
p r a s a a n g i e l s k a / .
OCHOTNICY H I :3 7 PANS OT .
M y , p o ls c y o c h o t n ic y B ry g a d M ię d z y n a r o d o w y c h ,k t ó r z y w a lc z y liś m y
p i o r w s i T fa s z y z m e m w H is z p a n ji,u w a ż a m y z % “ s z o b o w ią z e k o s t r o z a p r o t o s to w a ć p r z e c iw w s p ó łp r a c y r z ą d u p o l s k ie g o z n a z is t a m i w a fe r z e . - y
rin n rn w in ]7i ł o do z e r w a n i sto s u n k ó w ; p o l s k o - s o w i e c k i c n .
w ' c h w i l i Sdy n a s z l u d ' p r z e k l i n a re ż y m p u łk o w n ik a B e c k a , k t ó r y s p r o -
i. -r- r ,o n a s z k r a j i w a l c z y - h i e s z c z ę d z ą c - o f l a r p r z e c iw r i - m i e c k i e i o k u p a c j i , to g o r o d z a ju p o l i t y k a o z n a c z a z d ra d ę w obec n a r o d u ^
O z n a c z a o n a r ó w n ie ż z d ra d ę S p r z y m ie r z o n y c h ’
rd v ś m v w a l c z y l i z fa s z y z m e m w H i s z p a n j i r z ą d B e c k a p o z b a w ił n a s ooywa t e ls t w a ^ r z ą d ^ S i k o r s k i e g o n i e p r z y w r ó c i ł nam te g o o b y w a te ls tw a
’ w i m i e n i u g r u p y p o l s k i c h o c h o tm k o w R e p u o i i i i i
H is z p a ń s k ie j N .W r y t
/ L i s t t e n p r z e d r u k o w a ł R e y n o ld s News 9 m a ja 1943 r . / WYST J I E F I A PUBLICZKĘ
„ . . s s s . K S s a n g f f i s r s ? » 2 ? H k H £ “
W ie c t e n o d b i ł s i ę s z e r o k im echem w p r a s ie a n g i e l s k i e j / .
Ei TI GRAC JA ŻY YnS Y A
W ie c z w o ła n y p r z e z J e w is h C u l t u r a l C lu b r ^ P o l i t v k n t a poma
c a j ą c ^ i t ł e r o w ^ P ^ z e d ł u ^ f S ^ a t e l ” p o l s k i c h , z a ró w n o P o la
ków j a k i Ż yd ó w .
■ U i
D ZIU NN.IK POLS K I p r z e c iw k o p o ls k ie m u wo j s k u
15 m a ja pod n a g łó w k ie m : p r z e c iw D y w i z j i p o l s k i e j z a c y t o w a ł D z ie n n ik P o l s k i , o r g a n r z ą d u z a m a tu s z ews k o ' g o e b e l s”ówy rn' D z l e n n i k i e m d l a W s z y s t
k i c h / b o jk o to w a n y m p r z e z w ię k s z o ś ć a m e r y k a ń s k ie j P o l o n i i / n a s t ę p u j ą c e z d a n ie : T y c h , k t ó r z y d o b r o w ó ln ie w s t ę p u ją do p o l s k i e j a r t n j i w R o s j i n i e m ożna uw ażać za P o ła k o w .,
Z a s ta n ó w s i ę c h w ilk ę c z y t e l n i k u . D z ie n n ik PGl s k i c y t u j e z p e łn ą a p r o b a t ą , t ł u s t y m d r u k ie m ,n a , n a c z e ln y m m i e j s c u , p o d p i s u j e s i ę o b u rą c z pod w ydaw aną za w iado m e p i e n i ą d z e - p r o h i t l e r o w s k ą s a n a c y jn ą s z m a t ę . I pod co'. P .M a tu s z e w s k i odm aw ia ła s k a w ie p o t w ie r d z e n ia " p o l s k o ś c i ” tym. P o la kom, k t ó r z y . y s t ę p u ją p r z e c iw k o je g o m ocodaw cy - H i t l e r o w i a D z ie n n ik P o l s k i z a w ie r a z n im " j e d n o l i t y f r o n t ” W z r u s z a ją c a scena, j e d n o ś c i n a r o d o w e j. k o c h a jm y s ię '. M a tu s z e w s k i ś c is k a K o t a , B i e l e c k i S c h w a r z b a r ta , O io łk o s z D p b o s z y ń s k ie g o . O to ąo my n a j l e p s i P o la c y r a d z im y : " N ie id ź do w o js k a , a b ę d z ią s z d o b ry m P o la k ie m . "
M y ś l i s o b i,o w n a iw n o ś c i ciucha t a k i P o la li w R o s j i : " O r g a n iz u je s i ę p o ls k a a r m ia ,p o d p o ls k im do w ó d ctw o m ,w p o l s k i c h m u n d u ra c h ,p o d p o l s k i m i s z ta n d a r a m i.B ę d ą b i ć s z w a b a -? o k u p a n ta .B ę d ą b i ć s i ę o P o ls k ę . J e s t e m z d ró w , u d ź w ig n ę k a r a b i n , p ó jd ę z n i m i . P om szczę swe k r z y w d y , k rz y w d y i p o n ie - w ie r K ę n a j b l i ż s z y c h , h o n o r n a r o d u " A le n ie '. D z ie n n ik P o l s k i p o w ia d a : G łu p c z e , n ie i d ź . P o p a t r z n a B e c k a ,n a K o z ło w s k ie g o , n a M a tu s z e w s k ie g o ,n a M a c k ie w ic z a .Z n i c h s o b ie b i e r z p r z y k ł a d . A j e ś l i p ó j d z i e s z , t o c i o d
b ie rz e m y z a ś w ia d c z e n ie p o l s k o ś c i .
t
D o p r a w d y - b y ło b y t o ś m ie s z n e ,g d y b y n i e s z ł o t u o t a k p o w a żn ą s p r a w ą . ł w y c o f a ł rwącą, s i ę do w a l k i a r m ię z R o s j i . Z a m i a s t p r z e b i j a ć s i ę do P o l s k i z e s ł a ł j ą n a t u ł a c z k ę , n a W s c h ó d ,d o I r a n u , d o P a l e s t y n y , do T a n g a - n a j k i . A l e P o la c y c h c ą , s i ę b ić . C h c ą p r z y c z y n ić s i ę do z w y c ię s tw a .C h c ąs n r o c i ć m ę k i n a ro d u ,p o m ó ,d mu w p r z e p ę d z e n iu k a t a n ie m i e c k i e g o , zmyć z h o n o r u P o l s k i p la m ę u c i e c z k i z f r o n t u w n a jc ię ż s z y m o k r o s i o S t a l i n g r a d u . C hcą p o m ś c ić r u i n y W arszawy-, i k re w n a j b l i ż s z y c h . T a k j a k r o b o t n i c y W arszaw y i G d y n i , j a k ż o ł n i e r z p o l s k i po d K u tn e m i w N a r w i k u , j a k m a ry n a rz p o l s k i n a s i e d n i u m o r z a c h , ja k p o l s k i l o t n i k n a d n io b e m W, B r y t a n j i , c z y b o m b a rd u ją c y B e r l i n . , t a k i P o ;la k w R o s j i c h c e jo d n o g o : w a lc z y ć a lb o p ra c o w a ć d l a w a l k i . I n i e p o w s trz y m a go o d - t e g o a n i p r o p a g a n d a _ G o e b o ls a , a n i p ro p a g a n d a je g o a g e n tó w . I n i e d b a o W a s z e -p a n o w ie 11, zas w ia d c z e n ie p o l s k o ś c i " . Z d o b ę d z i e j e s o b ie s a m ,p o d p is ze je . s w o ją k r w i ą
i swym p o te m .S w o p ra w o p o w r o tu do P o l s k i z d o b ę d z ie o s tr z e m sw ego b a - o;
g u s t u . I w te d y - p e łn y m p r a w e m - z a p y ta : a c o ś c ie W y, p a n o w i e , r o b i l i , g d y P o l ska, k r w a w iła i w a l c z y ł a ? P r z y g o t o w y w a liś c ie s i ę do o b j ę c i a w ła d z y n a r u in a c h k r a j u , d o n a r z u c e n ie r o d z im e j o k u p a c ji? S t a l i ś c i e n a d r o d z e _ w a l k i o w y Z w o le n ie , p r z e s z k a d z a liś c ie w a lc z ą c y m , p o m a g a liś c ie w r o g o w i, h a n d l o w a l i ś c i e P o ls k ą - t o . j e s t w a s z a l e g i t y m a c j a p o l s k o ś c i , t o w a sze
do r ą d z e n is . ? I b o im y s i ę , że t o o n i w a lc z ą c y , a n i e p a n o w ie z w y g o d n y e n k w a te r lo n d y ń s k ic h - b ę d ą ra ze m z c a ły m w a lc z ą c y m n a ro d e m r o z s t r z y g a ć o p r z y s z ł e j P o ls c e . T o o n i z d y w i z j i K o ś c i u s z k i , t a k j a k w s z y s c y w a lc z ą c y P o la c y m a ją p ra w o s t w i e r d z i ć d u m n ie s ło w a m i n a s z e g o
h y m n u :J e s z c z e " P o ls k a n i e z g i n ę ł a , p ó k i my ż y j e m y . I t o o n i , j a k o je d e n z o d d z ia łó w n a s z e g o N r o d u pod b r o n i ą - w b re w " r z ą d o w y m " i n s t r u k c j o m o d b i j ą s z a b la m i, c o nam o b c a p rz e m o c w z i ę ł a . 0 n i c h b ę d z ie l u d ś p ie w a ł p i e ś n i , a was z p o g a r d ą o d r z u c i n a ś m i e t n i k h i s t o r j i .
L u d z ie ze .Z w ią z k u P a t r i o t ów
U tw o r z e n ie Z w ią z k u P o l s k i c h P a t r i o t ó w w y w o ła ło w ś c i e k ł ą n a g o n k ę r e a k c j i lo n d y ń s k ie j. W k o m p a n ji p r a s o w e j, r o z w ija n y m p r z e c iw k ie r o w n ic z y m c z ło n k o m Z w ią z k u n i e p r z e b i e r a s i ę w ś r o d k a c h .Z e z r o z u m ia ły c h p r z y c z y n p a n o w ie c i n i e mogą i n i o c h c ą p o d a ć p r a w d z iw y c h motywów swego g n ie w u i . . . p r z e r a ż e n ia . K a ż d y b o w ie m u c z c iw y P o l a k , k t ó r y niem a, u b o c z n y c h c e ló w n a o k u c ie s z y s i ę n a w ia d o m o ś ć o ty m , ż e P o l a c y , k t ó r y c h l o s y w o j n y r z u c i ł y po s z e r o k ic h p r z e s t r z e n i a c h Z w ią z k u S o w ie c k ie g o , n i e z a m i e r z a j ą c h o d z ić s a m o p a s , o r g a n iz u ją s i ę , s t a w i a j ą s o b ie za c e l z j e d n o c z e n ie w s z y s t k i c h P o la k ó w d l a ja k n a js z y b s z e g o o s w o b o d z e n ia O jc z y z n y . Na i n i c j a t y w ę Z w ią z k u P a t r i o t ó w P o l s k i c h p r z y s t ą p io n o do t w o r z e n ia
t e r e n i e Z S R R ,k tó ro , w e ź m ie c z y n n y u d z i a ł w w a lc e p o l s k i o i c*.x i i i n a w _____ _ _____
t
z N ie m c a m i.C z y ż k a ż d y k r o it , b ę d ą c y , r e a l i z a c j ą t y c h o.eiów n i o p o w in ie n napaw ać r a d o ś c ią s e r c e k a ż d e g o P o l a k a . J e ż e l i w i ę c k a n d y d a tó w n^. p ła d z ę w. p r z y s z ł e j P o l s c e , r o z p i e r a j ą c y c h s i ę ^ d z i ś w w y g o d n y c h a p a r ta u u n tc - c
lo n d y ń s k ic h o g a r n ę ło z t e g o pow odu p r z e r a ż e n i e , w a r t o z a p y ta ć co j o s t je g o ^ ź r ó d łe m ? Zapewne j i i e t r o s k a o P o l s k ę , r ą c z o j o b a w a ,z e d r o g a p o w ro
t u do P o l s k i b a ro n ó w w ę g lo w y c h i b io d a s z y b ó w , f o lw a r k ó w i k u r z y c h c h a t b ę d z ie n ie c o t r u d n i e j s z a , a n i ż e l i im s i ę d o tą d w y d a w a ła .C i p a n o w ie n i e u o gą s o b ie w y o b r a z ić n o w e j , i n n e j P o l s k i . D l a n i c h w s z y s tk o co n i e m ie ś c i s i ę w ra m a c h i c h P o l s k i n i e j e s t P o ls k ą .K a ż d y k t o n i e s t a j e k a r n i e do w a l k i o i c h P o ls k ę p r z e s t : j e b y ć P o la k ie m . D la t e g o g łó w n y r. m o ty w o m ,k tó r y
p r z e w i j a ’ s i ę w a t a k a c h n a Z w ią z e k P c t r i o t ó w P o l s k i c h - t o o k r e ś l e n ie c z ło n kow Z w ią z k u ja k o g r u p k i k o m u n is t ó w , w y łą c z e n ie i c h p o z a n a w ia s s p o łe c z n o ś c i p o l s k i _ j , w m a w ia n ie , że t o n ic u s ą w o g ó le P o la c y . J e ż e l i s ło w o P o la k
o k r e ś l i ć by m ia ło n i e t y l k o p o c h o d z e n ie , a le r ó w n ie ż s łu ż b ę d l a n a r o d u , t o c h o c ia ż zapew ne w i e l u lo n d y ń s k ic h P o la k ó w p o t r a c iło b y " p r a w o do te g o m ia n a , n ie można te g o p o w ie d z ie ć o c z o ło w y c h p o s ta c ia c h . Z w ią z k u P a t r i o t ó w P o l s k i c h , k t ó r y c h ż y c ie t o c ię ż k o i o f i a r n a w a lk a o P o ls k ę . ,
O to s y l w e t k i n a j b a r d z i e j c z o ło w y c h c z ło n k ó w Z w ią z k u *
' /o n d a W a s ile w s k a j e s t c ó r k ą z n a n e g o d z i a ł a c z a PPS L e o n a W a s ile w s k ie g o , b y łe g o M i n i s t r a Spraw Z a g r a n ic z n y c h P o l s k i , a u t o r a k i l k u p r a c h i s t o r y c z n y c h . w ychow ana w dom u,w k tó r y m p o ru s z a n o z a g a d n ie n ia , s p o łe c z n e i n a r o dowe Wanda z. c z y n a k o n fr o n to w a ć p ię k n o - b r z m ią c e h a s ła , z p ra w d ą ż y c i a p o l s k ie g o . O b s e rw u je p o n u r ą r z e c z y w is t o ś ć l a t k r y z y s u i w yra ze m t y c h o b s e rw c j i j e s t p o w ie ś ć : ” O b iic z e D n ia ” . O p is u ją c n ę d zę r o b o t n i k ó w , t r a g e d ię b e z r o b o t n y c h - w id z i W a s ile w s a r ó w n ie ż i c h w a lk ę o le p s z ą P o ls k ę . Mimo p e w n y c h b r a k ó w / n i e k t ó r e p o s t a c i© p o w ie ś c io w e s ą z b y t l i t e r a c k o p r z e d s t a w io n e / p o w ie ś ć t a w ysuw a W a s ile w s k ą o d r a z u n a c z o ło w e m ie js c e w ś ró d w s p ó łc z e s n y c h p i s a r z y p o ls k ic h . N a s t ę p n a p o w ie ś ć p . t ' . ’ O jc z y z n a ”
j e s t w yra ze m p e ł n e j d o j r z a ł o ś c i a u t o r s k i e j W a s ile w s k ie j. W m is t r z o w s k i s p o s o b ,w ję d r n y c h , w z r u s z a ją c y c h s ło w a c h p r z e d s t a w ia ż y c ie w s i p o l s k i e p r z e d w o jn ą ,k r z y w d ę c h ł o p s k ą , c h ł o p s k i e u m iło w a n ie O jc z y z n y .K o ń c o w e a k ® P dy k s ią ż k i* , w k t o r y e n b o n a t e r p o w ie ś c i d o c h o d z i do w n io s k u , ż e P o ls k ą n a d a l po s ta r e m u r z ą d z ą f o l w a r k i i s t a w ia t r a g i c z n e p y t a n i e , c z y w a r t o b y ł o ? - s ą n ie z w y k le mocno i d z i ś s z c z e g ó ln ie a k t u a l n e . O b ie p o w ie ś c i p o k a z y w a ły , że a u t o r k a n i e t y l k o o p i s u j e , a l e p r z e ż y w a w ra z z b o h a t e r a m i i c h c i e r p i e n i a , w a l c z y w ra z z n i m i w le p s z e j u t r o . Gdy po d o j ś c i u H i t l e r a do w ła d z y f a s z y z a c je ż y c i a p o ls k ie g o n a b ie r a s z y b k ie g o te m p a ,a g r o ź b a
u t r a t y n i e p o d l e g ł o ś c i s t a j e s i ę c o r a z b a r d z i e j re a ln a ,W a n d a . W a s ile w s k a s t a j e w p ie r w s z y c h s z e r e g a c h b o jo w n ik ó w o d e m o k r a c ję P o l s k i . P i ó r e m
i c z y n e m ,n a w ie c a c h i w p r a s i e Wanda W a s ile w s k a zr b i o r ą g ło s ra z . po r a z , a b y dać w y ra z p r o t e t u p r z e c iw k a ż d e j k r z y w d z ie , b y o s t r z e c n a r ó d p r z e ^ g ro ż ą c y m n ie b e z p ie c z e ń s tw e m ,b y z je d n o c z y ć je g o s i ł y do w a l k i z w ro g ie m n ie m ie c k im i je g o p o m o c n ik a m i r o d z im e j m a ś c i. B r z e ś ć , B e re z a , p a c y f i k a c j e , p o g r o m y , g h e t t o ła w k o w e , r o z s t r z a ł y po u l i c a c h m i a s t , s t r a j k c h ł o p s k i i tw a r d y re ż y m w ię z ie n n y G r a b o w s k ie g o - w s z y s tk o t o z a t r u w a ło ż y c ie P o l s k i p r z e d w r z e ś n io w e j o p a ra m i h i t l e r y z m u , n a t r a f i a n a n a t y c h m ia s to w ą r e a k c ję W a s ile w s k ie j . I m ię j e j s t r o je s i ę p o p u l a r n e , d o c i e r a w s z ę d z ie g d z ie d o ko n yw a s i ę k r z y w d a , j e j dom m ie js c e m p ie lg r z y m e k s z u
k a ją c y c h s p r a w ie d liw o ś c i. W a s ile w s k r s t a j e s i ę n ie w y g o d n a d l a k l i k i r z ą d o w e j , r o z p o c z y n a s i ę o k r e s p r z e ś la d o w a ń , k o n f is k u je s i ę j e j a r t y k u ł y , A ś l e d z i k i ż d y k r o k . N a p a m ię tn y m Z j e ź d z i e O b ro n y K u l t u r y , o d b y ty m we L w o
w ie w 1 9 5 6 r . r o z p o c z y n a swe p r z e m ó w ie n ie od s t w i e r d z e n i a , ż e ” za każdym n ie z a le ż n y m l i t e r a t e m w P o ls c e c h o d z i s z p i c e l ” . W r z e s ie ń 1939 z a s t a j e W a s ile w s k ą n a p o s te r u n k u .P o d c z a s g d y d y g n i t a r z e w i e j ą n a Z a le s z c z y k i Wanda s z u k a w ra z z lu d n ,o ś c ią ,o ś r o d k ó w z o r g a n iz o w a n e g o o p o ru .G d y go z a
b r a k ł o W a s ile w s k a , z b y t z n a n a * b y p o z o s ta ć pod n ie m ie c k ą o k u p a c ją » u c h o d z i w r a z z masą u c i e k i n i e r ó w do L w o w a .N ie p o r z u c a s łu ż b y w s p r a w ie P o l s k i a n i n a c h w i l ę . W raz z P r o fe s o r © a B a r t le m b i e r z e u d z i a ł w p r a c y s a m o rz ą d u lw o w s k ie g o , pom aca x-.o jo w i Ż e le ń s k ie m u w u r z ą d z e n iu obchodów _
i e k i e w i c z o w s k i c n , j a k i e r n i r ł y m ie js c e na o b s z a r z e c a łe g o Z S R R ,s k u p ia w o k c ł s i e b i e g r o n o l i t e r a t ó w p o l s k i c h z E l ż b i e t ą S z e m p liń s k ą , J a n in ą B r o n ie w s k ą ,J ę d r y c h o w s k im i P a s te r n a k ie m n a c z e l e i w y d a je c z a s o p is m o
" Nowe W id n o k r ę g i” .W ybuch w o jp y s o w ie c k o - n ie m ie c k ie j s t w a r z a d l a n i e j m o ż liw o ś ć w a l k i z b r o n i ą w; r ę k u p r z e c iw N i macom. J e j s z k ic e w o je n n e c z y ta n e s ą p r z e z m i l i o n y c z e r w o n o a r m is t ó w . Z o s t a je o d z n a c z o n a n a g ro d ą i m i e n i a S t a l i n a . I m i ę Wandy W a s ile w s k ie j, d o c i e r a do n a j d a l s z y c h z a k ą tk ó w ZSRR p r z y c z y n i a j ą c s i ę do p o p u l a r y z a c j i P o l s k i . S ł u s z n i e n a z w a ła j ą J a n in a B r o n ie w s k a : ” n a j le p s z ą a m b a s a d o rk ą s p ra w y p o l s k i e j ” .J a s n e , ż e c a ł a d z i a ł a l n o ś ć Wandy W a s ile w s k ie j b y ł a i j e s t s o l ą w o k u t y c n , k t ó r z y c h c ą r o z s z e r z y ć s z t u c z n ą p r e p a ś ć , ro z b u d o w a n ą p r z e z p o p r z e d n i re ż y m m ię d z y
P o ls k ą a n a ro d a m i\Z S R R . . . .
D ru g ą c z o ło w ą p o s t o . c ią Z w ią z k u P a t r i o t ó w P o ls k ic h , k t ó r e m u r ó w n ie ż P o la c y " z p r z y p a d k u i u r o d z e n ia ” c h c ą o d e b ra ć p ra w o do p o l s k o ś c i j e s t p u łk o w n ik Z yg m u n t B e r l i n g . P u ł k o w n i k Z yg m un t B e r l i n g r o z p o c z ą ł swą k a
r i e r ę w o js k o w ą w p ie r w s z e j w o j n i e ś w ia to w e j ja k o z w y k ły ż o ł n i e r z . Do-
* V
t -ł*
w o d z i n a s t ę p n ie p lu to n e m i k o m p a n ią ,p o o d z y s k a n iu z& gś n i e p o d l e g ł o ś c i k o ń c z y w yższa, a k a d e m ię w o js k o w ą p r z y G e n e ra ln y m S z t a b ie i p i a s t u j e s z e - r e g w y s o k ic h s t a n o w is k w o js k o w y c h ,m ię d z y in n y m i b y ł s z e fe m s z t a b u V k o r p u s u a r m j i ' p o l s k i e j w K r a k o w ie . P u łk o w n ik B e r l i n g j e s t w p o s ia d a n iu 4 n a jw y ż s z y c h o d z n a c z e ń w o js k o w y c h , ja k o t e ż Z ło t e g o K r z y ż a z a s ł u g i . B ie r z o u d z i a ł w k a m p a n ji w r z e ś n io w e j.G d y g e n .A n d e r s p r z y s t ą p i ł do f o r mowania, a r m j i p o l s k i e j w Z S R H ,p u łk o w n ik o w i B e r l i n g o w i o d dan e z o s t a je d o w ó d ztw o s z t a b u V d y w i z j i , t e j w ł a ś n i e , k t ó r e j w y s ła n ia n a f r o n t g e n . A n d o ra f o r m a l n ie o d m o w ił, .mimo że p ie r w s z a b y ł a g o to w a do b o ju . P u łk o w
n i k B e r i i n g o d m o w ił o p u s z c z e n ie ZSRR g d y a r m ia p o ls tc a w y c o fa n a z o s t a j e na; Ś r e d n i W schód, t w i e r d z ą c , że o b o w ią z k ie m . P o la k a j e s t b i ć M o /¡ c a ,c z e g o n i e m o ż n i d o ko n a ć p r z e z o p u s z c z e n ie p o la w a l k i , l e c z p r z e z c z y n n y u d z i a ł w n i e j .
W i k t o r G r o s z ,c z ło w y r e d a k t o r D z ie n n ik a P o p u la r n e g o i E l ż b i e t a 3 z e m p liń s k a , z n a k o m it a p o e t k a i p is a . - k a - o t o n a z w is k a in n y c h w y b it n y c h l u d z i Z w ią z k u P;- t r i o t ó w P o l s k i c h , k t ó r z y s p ę d z a ją s p o k o jn y s e n z o c z u lo n d y ń s k ic h s t r a t e g ó w " i e l k i e j p o l i t y k i " w y c o fy w a n ia , a r m j i z p o la w a l k i Oj c Ż y z n y .
TRZECI KONGRES 31071 ARS1" !
«
’D n ia 9 m aj a b . r . o d b y ł s i ę w M o s k w ie T r z e c i o n g re s S ł o w ia ń s k i. W z ię -^ n im u d z i a ł p r z e d s t a w i c i e l e R o s ja n , U k r a iń c ó w , B ia ło r u s in ó w , C z e c h ó w , a kó v/, lU rp z > c > ^R u s ia o v i, S e rb ó w , K r o a t o w , S ło w e ń c ó w , B u łg a ró w ,N a c e d o ń c z y - k o w -s ło w e m w s z y s t k i c n n a ro d o w s ł o w i a ń s k i c h .
Z ja z d p r z e p r o w a d z ił swe o b ra d y n a p r o g u n o w y c h ,d e c y d u ją c y c h b i t e w , d l a t e g o _ t e z t r e ś ć i z n a c z e n ie te g o Z ja z d u p o le g a na. z o r g a n iz o w a n iu i n a ty c h m ia s to w y ¿i r o z s z e r z a n i u w s p ó ln e j w a l k i z b r o j n e j w s z y s t k i c h n a ro d ó w s ł o w i a ń s k i c h p r z e c iw k o ś m ie r te ln e m u w r o g o w i- d r a p ie ż c y g e r m a ń s k ie m u .D la i/ s P a la n o w z n a c z e n ie Z ja z d u p o le g a n a ty m , ż e z b l i ż a on n a r ó d n a s z do n-. szyc-u o d w ie c z n y c n s ą s ia d ó w , b r a t n i c h n a r o d ó w , Ros j a n , C ze ch ó w , U k r a iń c ó w , B ia ło r u s in ó w e tc .W e w s p ó ln y m b o ju n a ro d ó w s ł o w i a ń s k i c h w id z im y rę k o jm ę n a s z e g o y z w o le n ia zpod ja r z m a o k u p a c j i n i e m i e c k i e j , r ę k o jm ę u r a t o w a n ia
a e sze g o n a r o d u od z a g ła d y i od buaow y n o w e j P o l s k i - p r a w d z i w i e M e p o d lo g - ł e j i D e m o k r a ty c z n e j , ’io w s p ó ln e j ś w i ę t e j w o jn ie w s z y s t k i c h S ło w ia n
w id z im y m ożność z a d a n ie , now ego G ru n w a ld u w s p ó łc z e s n e m u k r z y ż a c t w u , i r a z no. zaw sze u n ie m o ż liw ię " D ra n g n a c h O s te n T.v s p o in y b ó j , w s p ó ln ie p r z e mana k re w s c e m o n tu je n a w i e k i p r z y ja ź ń w o ln y c h i ró w n y c h s o b ie n a ro d ó w s ł o w i a ń s k i c h . D l ' te g o t e ż d u m n i i w d z ię c z n i je s te ś m y n a s z y n p a r t y z a n t o m
p o l s k i m , k t ó r z y z la s ó w i d r ó g r o d z im y c h , g . iz ie to c z a £ sw b o h a t e r s k ą w a l kę z o k u p a n te m n i o m i e c k i m - p r z y ł ą c z y l i s w ó j g ł o s do K o n g re s u S ło w ia ń s k ie - g a j ü l a t e g o t e ż w d z ię c z n i je s te ś m y W a n d z ie W a s i l e w s k i e j , p u łk o w n ik o w i
B ( S R in g o w i, k t ó r z y r e p r e z e n t o w a l i P o ls k ę i n i e t y l k o s ło w e m , le c z i s i ł ą t w o r z ą c e j s i ę d y w i z j i p o l s k i e j i m . K o ś c i u s z k i z a d o k u m e n to w a li n a s z u d z i a ł w ś w i ę t e j w a lc e S ło w ia n o W o ln o ś ć .W t e n s p o s ó b w n i e ś l i o n i h o n o r , s z t a n d a r , k re w p o ls k ą do w s p -.ln e g o b o ju z H i t l e r e m o P o ls k ę .
. l i k ć rz ą d o w a i c a ł a p o ls k a p r a s a w L o n d y n ie u s to s u n k o w a ła s i ę w r o g o , a lb o ig n o r u ją c a do K o n g re s u S ł o w i a ń s k i e g o . O f i c j a l r i y D z ie n n ik P o l s k i o g r a n ic z a s i ę do k r ó t k i e j w z m ia n k i o K o n g r e s ie .W e d łu g D z ie n n ik * P o l s k ie g o K o n g re s b y ł o b e s ła n y " p r z e z k o m u n iż u ją c e g r u p y s ł o w i a ń s k i e " . P o ło w ę zas t e j n o t a t k i p o ś w ię c a D z ie n n ik P o l s k i p r z y t a c z a n i u w r o g i e j o p i n j i o t y i K o n g r e s ie , j a k o ” i m p e r j a l i s t y c z n y c n a s p i r a c j a c h r o s y j s k i c h ” S łu ż y ć p r o p a g a n d z ie n i e m i e c k i e j i by-' j e j o d g ło s e m s t a ł o s i ę ja k o b y c z e i ś o r g a n ic z n y m i n a t u r a ln y m d l a D z ie n n ik a P o ls k ie g o i je g o S p ó ł k i . W id z u o n i d o s k o n a le , ż e t o co p i s z ą j e s t k ła m s tw e m ,W ie d z ą ,ż e M i n i s t e r s t w o I n f o r m a c j i R zą d u J u g o s ło w ia ń s k ie g o > w n o n d y n i e , k t ó r e w y s ł a ł o p o z d r o w ie n i e i w y r a z y s o l i d a r n o ś c i z o n g re s c m n i e j e s t c h y b a k o m u n is t y c z n e , ż e Rada P a ń stw o w a i R ząd C z e c h o s ło w a c k i w L o n d y n ie n i e s ą " k o m u n iż u ją c o " . A le c ó ż , j e ś l i k ła m a ć - t o n a c a ł e g o , t o j a k G o e b e ls . la ł o b r a k u j e i je s z c z e u s ły s z y m y j a k n a s i p a n o w ie i g e n e r a ło w ie , w ś la d za. N ie m c a m i,w y z y w a ć b ę d ą n a s z y c h p a r t y z a n t ó w i b o jo w n ik ó w od b o ls z e w ik ó w i k o m u n is tó w o r a z b a n d y t ó w . P r z e c ie ż n i e t a k d a w n o ,ja k s a i g e n . S i k o r s k i o k r e ś l i ł n a s z y c h p a r t y z a n t ó w ja k o p a r a s ż u t y s t ó w s o w i e c k i c h . J e ś l i N ie m cy n a z y w a li c z e s k i c h b o jo w n ik ó w , k t ó r z y z a b i l i H e i d r i c h p . ; : r a s z u t y s t a m i z A n g l j i , t o d l a c z e g o p . g e n . n i e m ó g ł s i ę z d o b y ć n a o r y g in a ln o ś ć i na zw ać p o l s k i c h p a r t y z a n t ó w p a r a s z u t y s t a m i . . . s o w ie c k im i ?
■7?
'f»r
,\A t? V
" j j .®° ’, r ° 4 ;a .P r ó b u ją c o d c ią c P o ls K ę p r t e d e w s z y s t k ie i od S p rz y m ie rz e ń c ó w
c L d u ? ' P 1 “ t a p r0 B £ u ła i do ood S p r z y m ie iz e S ó w l a -
P o la c y d e m o k r a c i w A n g l j i n i c w s p ó ln e g o n i e ma i a z n o l i t v k ’ a r^ n r in h
je g o s to s u n k ie m do K o n g re s u S ło w i a ń s k i e g o . P r z y ł ą c z a j ą s w ó j g ł o s i w y s i ł k i do p a r t y z a n t ó w i c a łe g o n a r o d u w K r a j u , k t ó r e g o w a lk a z a jm u je n o- 7
^ z e s n e m ie js c e we w s p ó ln y i b o ju n a ro d ó w s ł o w i a ń s k i c h , i w ra z ^ n i m i w i t a - 0 r a z t w z ą c a 8 i * “ ">*« p o ls k ą ' L I e u L - . i S S Ł i t o /y co f a n i e _ a r j j i p o l s k i e j z f r o n t u w s c h o d n ie g o i w ś c i e k ł a k a m p a n ia
p o l s k i e j n a t e r e n i e S o w ie tó w j e s t n ie s ły c h a n ą z b r o d n i - c p o l i t y k ą z o r g a n iz o w a n e j, d e z e r c j i ,
_ l y P i ^ t o p o ls c y d e a o k r a c i z o r g a n iz u jm y w s z e lk a pomoc P o la k o w w An f i o i - , ^ ‘ ^ o s c i u s ^ k i , z a ró w n o p o l i t y c z n ą j a k i m a t e r i a l n ą .
nitri
f o b o t n ik _ p o lS iC i w f a b r y c e , k a ż d y m a ry n a rz n a s t a t k u i ż o ł - H i^ r - ą W a i u i j i p o m y ś li, j a k i e z n a le z ć fo r m y i ś r o d k i z r e a l i z o w a n i a te g o z a d a n ia napew no j e z n a j d z i e , N ie c h t o b ę d z ie , n ie d z y i n n y f i je d n a ż f o r t n a s z e j o d p o w ie d z i n a a p e l K o n g re s u S ł o w i a ń s k i e g o . P i ę t n u j ą c ' ty m t y c hi ~ i^ p 0 l a l ^ - p r B , , ? i 7 P? ł aKo* 1 f r o n t n a r o a o w y , pomagamy7z b u dować s z c z e r ą , b o jo w ą J e d n o ś ć U. r o d o w ą , o p a r t ą n a w a lć o z o k u p a n te m n i e - -iiie c K im o n i e p o d l e g ł ą P o ls k ę D e m o k ra ty c z n ą .
T e le g ra m " J Id/ o jQ I
0.7 Y\
"P o ls K i K u c h D e m o k ra ty c z n y w W i e l k i e j B r y t a n j i " J e d n o ś ć i C zyn "
z a s y ła swe b r a t n i e p o z d r o w ie n ia .na t r z e c i K o n g r e s ^ - s ło w ia ń s k i w M ośS^Le J e d y n ie p o p r z e z w s p ó ln y w y s i ł e k w s z y s t k i c h n a ro d ó w s ł o w i a ń s k i c h możemy s p r a w ie nowy G ru n w a ld o d w ie c z n e m u , ś m ie r te ln e m u w ro g o w i k r z y
ż a c k ie m u . °
J
1 r a z z n a ro d e m ,w a lc z ą c y m b o h a t e r s k o w K r a j u u w a ż a m y ,żo p i o : p o p r z e z - b i e r n o ś ć , w y c o fy w a n ie a r m j i z p o la w a l k i , i n t r y g i i r o z b i j a n i e je d n o ś c i S p r z y m ie r z o n y c h ,x e c z p r z e z c z y n n y b ó j , w s p ó l n ie p r z e la n ą k re w i wzm oc
n i e n i e a n t y - h i t l e r o w s k i e j k o a l i c j i możemy u z y s k a ć w o ln o ś ć .
N ie c h ż y je W o la ,W ie lk a ,.D e m o k r a ty c z n a P o l s k a , c z ł o w ie k w i e l k i e j r o d z in y n a ro d ó w S ło w ia ń s k ic h ',
N ie c h ż y je p r z y ja ź ń p o ls k o - s o w ie c k a V
A u t o r t y c h " L is t ó w " w i e r z y , ż e o tr z y m a n a n i e r y c h ł e i l i c z n e o d p o - , - i e d z i e z e l i p r z e z o m y łk ę p r z y w y s y łc e p o m in ę liś m y k t ó r e g o ś z l i c z n y c h p r z y j a c i ó ł , p r o s im y o p o d a n ie jo g o a d r e s u .
TT«‘6g i , m a t e r i a ł y i in f o r m e o je pj- szę k ie r o w a ć na a d r e s :
r * Tie p t e r , r . / r c . w i l b r a h a ^ 56, H e a t h f i e l d Rei.
T - c n d r n w . , 3 , A c t ^ n
