Józef M. Dołęga
Wprowadzenie w problematykę
sympozjum
Studia Philosophiae Christianae 31/1, 233-234
do spotkania stała się siedemdziesiąta rocznica urodzin ks. prof, d r hab. Mieczysława Lubańskiego profesora i długoletniego dziekana W ydziału Filozofii Chrześcijańskiej.
Konferencję otw orzył i w prowadził w problem atykę sym pozjum ks. pr.of. d r hab. Józef D ołęga, dziekan W ydziału. W swym w ystąpieniu zwrócił uwagę na to, że tem atyka konferencji stanowi jeden z głównych nurtów zainteresow ań badawczych ks. prof. M. Lubańskiego.
Pierwszy referat pt. W kręgu świadomości faustycznej wygłosił prof, dr hab. A dam Synowiecki z Politechniki Gdańskiej. A u to r przestrzegał przed absolutyzow aniem nauki i uleganiem złudzeniom, że człowiek dzięki niej może stać się w ładcą przyrody. D r hab. A nna Lataw iec z A T K w referacie Od informacji do sztucznej inteligencji omówiła znaczenie w technice i biologii pojęć: inform acja, sym ulacja i sztuczna inteligencja. N a zakończenie tej części obrad ks. bp prof, d r hab. Józef Życiński podzielił się z uczestnikam i sym pozjum swoimi w spom nieniam i ze spotkań i w spół pracy z ks. M. Lubańskim .
D rugą część konferencji rozpoczął referat prof, d r hab. W ładysław a Kunic- kiego-G oldfingera z K atedry M ikrobiologii U W nt. Rola informacji w układach
biologicznych. A utor ukazał w nim różne rodzaje inform acji, które sterują rozm aitym i
procesami biologicznymi w kom órkach i całych organizm ach. O bok inform acji genetycznej m am y również do czynienia z inform acją biochem iczną, topologiczną, behaw ioralną i im m unologiczną. Ż kolei ks. prof, d r hab. Szczepan W. Ślaga z A T K w w ystąpieniu Dwie interpretacje genezy informacji biologicznej przedstaw ił ocenę ujęć redukcjonistycznych M . Eigena i B.O. K üppersa na tem at pow stania bio-informacji.
W niniejszym num erze Studia Philosophiae Christianae w dziale Rozpraw drukujem y artykuły (A. Synowieckiego, A. Latawiec, W. K unickiego-G oldfingera i Sz. Ślagi), będące podstaw ą wygłoszonych na konferencji referatów , a poniżej zamieszczamy w prowadzenie J. Dołęgi, autoreferat A. Synowieckiego i toast jubileuszowy bpa A. Życińskiego.
J ó ze f M.. Dołęga
W P R O W A D Z E N IE W PR O B L E M A T Y K Ę SY M PO Z JU M
1. Przypadł mi w udziale zaszczyt otw arcia obrad konferencji naukow ej na tem at
Informacja w nauce i filo zo fii, związanej z tw órczością naukow o-badaw czą i dydak
tyczną ks. prof, d r hab. Mieczysława Lubańskiego. Konferencję tę zorganizow ał W ydział Filozofii Chrześcijańskiej A TK , a szczególnie K atedra Filozofii Przyrody i założona przez Naszego Jubilata K ated ra M etodologii N auk Systemowo-Infor- macyjnych. Odpowiedzialność za przygotow anie i przebieg konferencji był łaskaw przyjąć ks. prof, d r hab. Szczepan W. Slaga.
2. W refleksji nad biografią ks. prof. Mieczysława Lubańskiego pom ijam szczegóły, które są zaw arte w Księdze Pamiątkowej, natom iast tutaj chciałbym podkreślić dwa momenty.
Pierwszy - to Jego trzydzieści lat pracy w A T K na W ydziale Filozofii Chrześcijańs kiej i tyleż lat pracy w Wyższym M etropolitalnym Seminarium D uchow nym w W arszawie. W tym czasie K siądz Profesor pracow ał na stanow isku adiunkta, docenta, profesora nadzwyczajnego i zwyczajnego oraz pełnił funkcję prodziekana i dziekana naszego W ydziału. W okresie tym wiele się zmieniło w naszej Uczelni i na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej. W procesie tych zm ian aktywnie uczestniczył nasz Jubilat, tw orząc podstaw y do zaistnienia dwóch kierunków studiów; filozofii i psycho logii oraz troszcząc się o strukturę poszczególnych specjalności na kierunku filozofii, ja k również dbając o zmiany program ów dydaktycznych, które należy m odyfikow ać w relacji do pow stających nowych dyscyplin naukow ych, takich jak: antropologia filozoficzna, etologia, bioetyka, sozologia, biofilozofia, teoria inform acji, czy dzisiaj tw orząca się ekofilozofia.
D rugi - to obszary naukow ych zainteresow ań Profesora w yrażone przez Niego w ponad dw ustu trzydziestu pozycjach bibliograficznych. Z tych obszarów n au k o wych zainteresow ań należy wymienić następujące:
- historia i filozofia nauki: zagadnienia historii nauki, m etodologii nauk przyrod niczych i filozofii naukowej;
- filozoficzne zagadnienia m atem atyki, a zwłaszcza analiza niektórych pojęć matematycznych;
- teoria informacji, inform atyka i cybernetyka: ujęcia teoretyczne i ich zastosow a nia;
- ogólna teoria systemów: ujęcia teoretyczne tej teorii i jej zastosow ania praktyczne; - filozofia przyrodoznaw stw a i filozofia przyrody: zagadnienia fizykalno-kosm o-
logiczne, biofilozoficzne i ekologiczne oraz problem atyka m etateoretyczna filozofii przyrody;
- antropologia systemowa, a szczególnie ujęcie systemowo-inform acyjne człowie ka, społeczności ludzkiej, kultury, cywilizacji i pokoju oraz
- zagadnienia filozoficzno-światopoglądowe.
3. Problem atyka dzisiejszej konferencji Informacja w nauce i filo zo fii podejm uje jeden z głównych problem ów w twórczości naukow o-badawczej prof. M . Lubańs- kiego. W systemowym ujęciu problem atyki inform acji należałoby wymienić n a stępujące obszary badawcze: przyrodę nieożywioną i z nią związane nauki fizykalne oraz filozofię przyrody nieożywionej - kosmofilozofię; przyrodę ożywioną i nauki biologiczne oraz filozofię przyrody ożywionej - biofilozofię; człowieka i nauki antropologiczne oraz antropologię filozoficzną i ekofilozofię. P odjęta problem atyka tej konferencji dotyczy biosfery i antroposfery.
4. W im ieniu W ydziału Filozofii Chrześcijańskiej serdecznie w itam ks. bpa prof. Józefa Życińskiego - Biskupa Tarnow skiego; prelegentów: prof, dra hab. W łady sława K unickiego-Goldfingera z UW , prof, dra hab. A dam a Synowieckiego z Polite chniki G dańskiej, d r hab. A nnę Lataw iec i ks. prof, d ra hab. Szczepana W . Ślagę z W ydziału Filozofii Chrześcijańskiej A T K oraz wszystkich miłych gości z W arszawy, Lublina, K rakow a, R adom ia, G dańska, W łocławka, Płocka, Ełku, Łomży i Białego stoku.
Adam Synowiecki
W K R Ę G U ŚW IA D O M O ŚCI FA U S T Y C Z N E J
Słowo „inform acja” jest wieloznaczne. M am y dziś z jednej strony wysoce wyspe cjalizow aną - o partą na rachunku praw dopodobieństw a - teorię informacji, któ ra należy do m atem atyki stosowanej. Z drugiej strony funkcjonują nadal pierwotne i intuicyjne pojęcia inform acji, związane z w yrażaniem informatio, które oznacza w prowadzenie formy; pïzede wszystkim do umysłu człowieka. Słowo „inform acja” kojarzy się tu zwykle z przyrostem wiedzy lub z konstatacją pewnego stanu rzeczy; zwłaszcza z tak ą konstatacją, któ ra orientuje nas w środowisku przyrodniczym i społecznym.
Szczególną rolę w tym zakresie przypisujemy dziś nauce. Jaką, to inna spraw a, któ rą próbuje się rozstrzygnąć w sferze m etainform acji, przy znaczącym udziale filozofii nauki. Filozofia ta stara się ukazać faktyczny stan nauki, ale podsuw a też oceny na tem at ich w artości; tak w zestawieniu z poznawczymi potrzebam i człowieka, jak i z jego oczekiwaniami w płaszczyźnie egzystencjalnej.
N au k a jest wielkim osiągnięciem ludzkości, którego niepodobna zlekceważyć. Ale nie należy go absolutyzować, ulegać scjentyzmowi, który narodził się z norm ach „św iadom ości faustycznej” , wynikłej ze zderzenia dwóch orientacji. Pierwszą z nich była orientacja chrześcijańska, ugruntow ana w średniowieczu, wierna biblijnemu pojm ow aniu człowieka jak o obrazu Boga. D ruga m iała źródła przedchrześcijańskie,
