Propozycje ćwiczeń ortograficznych aktywizujących twórcze myślenie
1. Łańcuch gwiezdny – tworzenie skojarzeń do wybranego ortogramu.
Przykłady:
ogórek – ogródek, warzywo, mizeria, zupa chleb – piekarnia, mąka, kanapka
zboże – pole, rolnik, kłos, chleb
herbata – szklanka, cukier, cytryna, napój sprzedaż – ekspedientka, sklep, paragon choinka – drzewko, bombki, las, igły róża – ogródek, kwiat, kolce, bukiet, płatki góral – kierpce, ciupaga, owce, Tatry król – korona, berło, szaty, tron
2. Rzucanka – dzieci w parach rzucają kostką. W zależności od liczby wyrzuconych oczek podają wyraz z określoną trudnością ortograficzną.
Przykład:
1 oczko – z „ó” wymiennym 2 oczka – z „ó” niewymiennym 3 oczka – z „ż”
4 oczka – z „ch”
5 oczek – z „h”
6 oczek –z „rz” po spółgłosce
3. Powiedz sześć – uczniowie podzieleni na 6 grup mają podać sześć wyrazów z określoną trudnością ortograficzną. Określamy czas pracy grup np. 2 minuty.
Przykłady:
u – ucho, Puchatek, szum, muszla, upadek, burak ó – wiewiórka, chór, pagórek, żółw, pióro, stół rz – rzeka, Rzym, trzy, lekarz, brzoza, rzut ż – żółty, róża, żagiel, też, bagaż, dróżka
ch – chleb, dach, bochenek, okruch, chrust, grzech h – herbata, bohater, wahadło, harcerz, druh, herb
Zabawę można modyfikować podnosząc stopień trudności np. podaj sześć wyrazów z „ch” na końcu lub początku.
4. Zagadki – odgadnij jaki wyraz mam na myśli w oparciu o odczytane skojarzenia i zapisz ten wyraz na kartce.
Przykłady:
bilet, przystanek, podróż, wycieczka – autobus torba, podróż, tragarz, walizka – bagaż
zimno, wiatr, mróz – chłód
deszcz, grad, śnieg, niebo – chmura pokój, lampka, komputer, lekcje – biurko wrzawa, zgiełk, przerwa, harmider – hałas zjawa, upiór, zmora – duch
las, kolce, zwierzę – jeż
las, koszyk, kapelusz, nóżka – grzyb lodówka, piekarnik, stół, posiłek - kuchnia porządki, szmatka, meble, alergia – kurz gabinet, słuchawki, recepta – lekarz pszczoły, ul, słoik, plaster – miód bucik, kózka, kolano, stopa – nóżka
grządki, kwiaty, warzywa, grabie – ogródek oprawki, szkła wzrok - okulary
cyfra, bałwanek, wyjątek – ósemka worek, mąka, chleb, zawód – piekarz ogień, dym, woda strażak - pożar las, rzeka, rośliny, zwierzęta - przyroda zboże, zupa, Chiny - ryż
piłka, kosz, punkt – rzut
blat, obrus, obiad, krzesła – stół słuch, torba, kolczyk – ucho
żołędzie, dziupla, kitka – wiewiórka czary, różdżka, Kopciuszek - wróżka ziarno, żyto, pszenica, kukurydza - zboże las, ZOO, podwórko – zwierzęta
żyrandol, światło, lampka – żarówka mundur, karabin, wojsko - żołnierz cętki, szyja, Afryka – żyrafa
5. Kodowanie – układanie zdań lub wyrażeń do podanego kodu.
Przykłady:
Kod H rz u
Hubert rzeźbi ucho.
Hela rzuca ufoludkiem.
Halinka rządzi uczniami.
Kod Ż u ch
Żaneta ulepiła chlewik.
Żanna umyła chomika.
Żona upiekła chleb.
Kod U ch rz
Ula chodzi żwawo.
Upiór chowa żmiję.
Uszatek chrupie żyto.
Kod H ż ż
Henryk żuje żyletkę.
Honorata żywi żabę.
Hania żałuje żubra.
6. Swobodny tekst – uczniowie redagują tekst z użyciem jak największej liczby wyrazów z podaną trudnością ortograficzną np. „h’.
Przykład:
Hiena Helenka huśtała się na hamaku. Hipopotam Hubert zazdrościł jej. Postanowił zbudować huśtawkę. Od tej pory huśtał się, popijając herbatkę i zjadając herbatniki.
Huśtawka pracowała jak wahadło.
Rymowanki ortograficzne
Marzena marzy
może pojadę nad morze, a może ryby złowię w jeziorze,
może kraj wzdłuż i wszerz przemierzę, albo może zaśpiewam w operze.
Krótka rózga, kłótnia, córka Zbój, powrósło, ogół, skórka.
Włókno, włóczka, wróżby różne, Żółw tchórzliwy, wróbel - próżniak.
Oprócz czółna - żółtko, wiórek, Wójt, równina, chór przepiórek.
Próchno, próba, późno, włóka?
Zapamiętaj, łatwa sztuka!
Wróżka wróży:
Czy mróz duży, Czy śnieg prószy, Czy zmarzną uszy!
Król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego.
Samo "h"
Kłopotliwe samo "h"
Dość szczególną skłonność ma:
Lubi "hałaśliwe" słowa:
Huk, harmider, hałasować.
Pisząc "historyjka błaha", Nigdy, Haniu, się nie wahaj!
Przez "h" pisz, pamiętaj o tym,
"hałaśliwy wrzask hołoty".
Huśtać lubisz się? Wiedz o tym, że "h" ma Hak, huśtawka oraz hamak.
Nie trać humoru!
Co to za harmider?
Ten huk, ten hałas?
To wróg czyha na nasz honor!
Wkładaj hełm! Bierz halabardę! Hańba wrogom!
Dalej, dalej, jak huragan! Wszyscy szturmem!
Hura! Hura! Hej! Hop!
- Uciekła ohydna horda!
Ocalony honor hufca?
- Nie ma jak dobry humor przy herbacie!
Nie wierzy Jerzy, że tam, gdzie wieże, leżą trzy jeże.
Ksiądz Jerzy nie wierzy, że w Iłży na wieży jest gniazdo nietoperzy.
1. Rozwiąż zagadki. (4 p) Rosną sobie w sadzie albo koło drogi Wojtek nie uważał więc poparzył nogi
...
Wykonane nim rysunki ścierasz za pomocą gumki
...
Okrąglutki i wspaniały A barszcz z niego doskonały
...
Płynie po niebie, znasz ją i wiesz, że gdy jest ciemna, może być deszcz ...
2. Przeczytaj uważnie opowiadanie, odgadnij brakujące litery. Wpisz je w miejsce kropek. (9 p)
Cho... do ogr...dka. Będziemy kopać g...ądki. Ty posa... kwiatki, ja posadzę wa...ywa. Przynie... łopatę i kone...kę z kom...rki. Pom...ż mi nieść!
– woła Janek.
3. Odgadnij hasło z tabelki. Pomogą ci cyfry. (2p)
...
4. Rozszyfruj rebusy. (3p)
5. W tych wyrazach w miejcse kropek wstaw literę u lub ó. (22 p)
Mr...z n...żka dzi...ra chł...d sw...j b...t sł...j wiecz...r dr...t z...pa p...dełko z...ch
Groch...wka zęb...w zeszyt...w prac...je leśnicz...wka Rach...nek kier...nek koleg...w rys...je got...je
D R Ż C Z W Y N R A E O Y
2 8 5 10 13 3 7 6 12 4 11 1 9
6. Wśród tych pozornie bezładnie rozsypanych liter kryje się dziesięć wyrazów, które piszemy przez
h
. Szukaj ich w rzędach pionowych i poziomych.Odnalezione wyrazy zapisz pod kwadratem. (9 p)
1. ...
2. ...
3. ...
4. ...
5. ...
6. ...
7. ...
8. ...
9. ...
10. Skreśl co drugą literę i odczytaj ukryte wyraz : (4 p ) B K M U C R S Z ...
L B K U D R I Z F A ...
P R C Z G E J K N A ...
I W D A W R O Z D Y P W U A ...
11. Rozwiąż krzyżówkę, a otrzymasz wyraz z „ó” wymiennym. (5p)
1. Mała broda 2. Duży dołek
3. Służy do spania 4. Bardzo pracowity
owad 5. Rosną tam
jabłka, gruszki
Hasło:...
A D P B Z C H K I U C H O T E L U C Z H Ł E B K M H Z H F O R R L N Ł U E E Ż L C B H I S T O R I A Z A A W O A D B G N D T N G U J X I H D J A D T C H E C A I P H E L Y Z H B K A S R L K H Y B C H P
1 2 3 4 5
