Twórcze myślenie – zajęcia dla dzieci
1. Cele lekcji
a) WiadomościDzieci poznają pojęcie „twórczego myślenia” i dowiadują się, jak można ćwiczyć taką umiejętność.
b) Umiejętności
Uczniowie przełamują stereotypowe wzorce myślenia, budują wspólne skojarzenia, ćwiczą ekspresje słowną i pozasłowną.
2. Metoda i forma pracy
Metody interakcyjne, z wykorzystaniem zabaw i gier psychologicznych.
3. Środki dydaktyczne
Kreda, tablica, kartki, przybory do pisania
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Dzisiaj będziemy mieć zajęcia warsztatowe – odsuńcie proszę ławki, siądziemy w kręgu.
Na tych zajęciach będziemy bawić się w wiele fajnych gier, ale żeby dobrze się nam współpracowało, chciałabym, żebyśmy ustalili kilka zasad. Postarajmy się słuchać, gdy ktoś mówi, nie wyśmiewajmy się z siebie i nie bijmy. Czy możemy się tak umówić? Nauczyciel kieruje pytanie do całej klasy.
b) Faza realizacyjna Wstęp:
Będziemy dziś mówili o „twórczym myśleniu”. Co to takiego jest? - pytanie do grupy.
Prowadzący podsumowuje pomysły dzieci (Twórcze myślenie polega na znajdowaniu nowych pomysłów, rozwiązań, na odkrywaniu zagadek, na dostrzeganiu tego, czego zwykle nie widzimy, na opisywaniu i wykorzystywaniu różnych ).
Indiańskie imiona:
Na początek chciałabym żebyśmy przedstawili się w inny sposób niż dotychczas. W naszej kulturze imiona są tylko nazwami, choć kiedyś miały też pewne swoje znaczenie, np. Bogu-sław to ten, który sławi, wielbi Boga. W kulturze indiańskiej wciąż nadaje się dzieciom imiona, które opisują ich cechy osobowości (jaki ktoś jest) i umiejętności (co umie robić) np. Śmigła Antylopa to może być
dziewczynka, która potrafi szybko biegać, a Odważny Niedźwiedź, to może być imię kogoś, kto jest bardzo odważny i silny. Chciałabym, żeby każdy z was wymyślił dla siebie takie imię. Nie mówcie jednak nikomu, co wymyśliliście. Chciałabym, żeby każdy za chwilę pokazał swoje nowe imię bez użycia słów (gestem, ruchami ciała), grupa będzie zgadywała, jakie imię wymyśliliście dla siebie.
Pamiętajcie, że musza to być imiona, które do was pasują.
Uwagi: Jeśli w klasie są antagonizmy należy zwrócić uwagę, żeby nie padały obraźliwe pseudonimy – np. Gruby Wieprz. Przypominamy o tym, że nie obrażamy się nawzajem.
Wspólny scenariusz:
A teraz stworzymy wspólnie scenariusz jakiegoś filmu dla dzieci. Kto wie, co to jest scenariusz? - pytanie do grupy.
Prowadzący podsumowuje ( Scenariusz, to opis tego, co ma się w filmie zdarzyć. Zanim powstanie film, osoba zwana scenarzystą wymyśla, jakie przygody zdarzą się bohaterom).
Zwykle scenarzysta pracuje sam, ale my stworzymy scenariusz wspólnie. Będziemy opowiadać tak, że ja zacznę, a każdy z was będzie potem dodawał po kolei jedno zdanie. Zdanie, które dodacie musi się jakoś wiązać z tym, które wypowiedział wcześniej, przed wami kolega albo koleżanka; ale nie musi
kontynuować dokładnie tego samego. Na przykład, jeśli ktoś powie: „...i było bardzo ciepło, słońce świeciło, a dzieci wskoczyły do jeziora żeby się wykąpać”, to następna osoba mogłaby na przykład powiedzieć „a w tym jeziorze mieszkał wodny smok..”, ale bez sensu byłoby, gdyby po tym ktoś dodał
„a w fabryce śrubek mieszkał Pan Śrubkowy”. Każdy dodaje swój pomysł, ale trzeba go jakoś połączyć z poprzednimi pomysłami. Zobaczymy, jaka historia powstanie na koniec.
Uwagi:
Należy zwrócić uwagę, żeby każdy miał możliwość swobodnej wypowiedzi i żeby jedno dziecko nie opowiadało zbyt długo. Jeśli zabawa się spodoba, prawdopodobnie każdy będzie chciał natychmiast podać swój pomysł. Trzeba wtedy przypomnieć o zasadzie „jeden mówi - reszta słucha”.
Jeśli zabawa się podoba i przebiega sprawnie można ją powtórzyć – z innym początkiem oczywiście.
Nietypowe zastosowania:
Widzicie, że czasem można wymyślić zupełnie fantastyczne, bardzo niezwykłe rzeczy. Mówiliśmy na początku, że dzięki twórczemu myśleniu możemy używać różnych rzeczy w inny sposób niż zwykle.
Chciałabym teraz, żebyście wymyślili jak najwięcej sposobów użycia zwykłych rzeczy, które na co dzień służą nam do jednego celu. Na przykład butelka – w butelce zwykle przechowujemy jakiś napój.
Ale butelka może też służyć jako wazon; rozbitkowi butelka może posłużyć do nawiązania kontaktu ze światem - można w niej zamknąć liścik i wrzucić butelkę do morza, żeby dopłynęła do innego brzegu – wtedy ktoś może odczyta list. Używając kilku butelek, można też grać w kręgle i zbijać piłką butelki zamiast kręgli. Można wymyślić jeszcze wiele innych zastosowań butelki. Ale ja chciałabym, żebyście zajęli się wykorzystaniem innych przedmiotów. Podzielę Was za chwilę na 4-5 osobowe grupy. Każda z grup będzie się zastanawiała nad dziwnym, nietypowym użyciem innego przedmiotu. Pierwsza grupa ma za zadanie wymyślić do czego można użyć szklankę, druga grupa – do czego może służyć
prześcieradło, trzecia grupa – jak można wykorzystać świecę, czwarta grupa – do czego może służyć parasolka, piąta – co można zrobić z garnkiem. Czy każda grupa pamięta, o jakim przedmiocie ma myśleć? Postarajcie się wymyślić jak najwięcej przykładów i jak najdziwniejszych. Zapamiętajcie je, potem każda grupa będzie prezentowała swoje pomysły nam wszystkim.
c) Faza podsumowująca
Co najbardziej podobało się wam na tych zajęciach? (rundka)
5. Bibliografia
1. Kobiałka A. Jak żyć z ludźmi (umiejętności interpersonalne): Program profilaktyczny dla młodzieży: Ćwiczenia grupowe. Warszawa, Agencja Informacji Użytkowej, 1992.
2. Nęcka E. Trening twórczości. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 1998.
3. Rojewska J. Grupa bawi się i pracuje. Oficyna Wydawnicza „Unus”, 2000.
6. Załączniki
brak
7. Czas trwania lekcji
ok. 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Na tych zajęciach szczególnie ważne jest, żeby uczniowie nie krytykowali pomysłów kolegów czy koleżanek. Nauczyciel także powinien raczej powstrzymać się od ocen.
