TURYSTYKA REGIONALNA, WALORY TURYSTYCZNE REGIONU JAKO UZUPEŁNIENIE OFERTY PROMOCYJNEJ OBIEKTU HOTELARSKIEGO
Pojęcie i podział walorów turystycznych
Region to część danego terytorium, która wyróżnia go od otoczenia zespołem cech, które przyjęto za podstawę jego wydzielenia, dzięki którym stanowi on odrębność przestrzenną.
Kryteriami wydzielenia regionów turystycznych mogą być walory przyrodnicze, klimatyczne, krajobrazowe, zagospodarowanie turystyczno-rekreacyjne, atrakcje historyczno-kulturalne oraz uprawiane formy turystyki lub możliwości ich rozwijania.
Region turystyczny jest zatem wydzielonym obszarem, w którym rozwija się określona gospodarka, zachodzą procesy społeczne determinowane warunkami przyrodniczymi, demograficznymi, kulturalnymi.
Według Rogalewskiego zespół elementów środowiska naturalnego oraz elementów pozaprzyrodniczych, które wspólnie lub każde z osobna są przedmiotem zainteresowań turysty to walory turystyczne.
Jest to suma składników, stworzonych przez naturę, ukształtowanych przez historię i tworzonych przez współczesność.
Stanowi zarówno główny cel, w sposób zasadniczy przyczyniający się do ukierunkowania przyjazdu, jak i cel poboczny, uwzględniany z okazji przyjazdu bądź pobytu w danym regionie czy miejscowości.
R. Bar i A. Doliński w zależności od charakteru atrakcji wyróżniają walory:
wypoczynkowe (tereny o atrakcyjnym środowisku przyrodniczym, urozmaiconym ukształtowaniu powierzchni),
osobliwości przyrodnicze oraz elementy kultury materialnej i duchowej,
specjalistyczne: obszary umożliwiające uprawianie: wędkarstwa, myślistwa, jeździectwa, kajakarstwa.
T. Lijewski, B. Mikułowski i J. Wyrzykowski biorąc pod uwagę główne motywy ruchu turystycznego wyróżniają walory:
wypoczynkowe, służące regeneracji sił fizycznych i psychicznych, obszary wolne od zanieczyszczeń, o czystym powietrzu, niskiej urbanizacji, dobrym klimacie;
teren ten może też posiadać warunki do czynnego wypoczynku a także walory lecznicze,
krajoznawcze, będące przedmiotem zainteresowań poznawczych:
o walory naturalne (przyrodnicze), ukształtowane bez ingerencji człowieka,
o walory antropogeniczne: dobra kultury, zabytki architektury, budownictwa, muzea, imprezy kulturalne.
J. Wyrzykowski „Systematyka walorów wypoczynkowych” (1994) Czyste powietrze
Cechy niezbędne
Występowanie walorów estetycznych krajobrazu
Cechy korzystne
WALORY WYPOCZYNKOWE
Niski stopień urbanizacji
Walory lecznicze Korzystne warunki
do uprawiania czynnego wypoczynku
Przydatność terenów do wędrówek pieszych
i kolarskich
Przydatność terenów do sportów zimowych i wędrówek narciarskich
Przydatność wód do kąpieli, sportów i wędrówek wodnych Brak przeciwwskazań
klimatycznych Cisza, spokój
Źródła lecznicze Peloidy lecznicze
Gazy lecznicze Walory widokowe
krajobrazu
O. Rogalewski „Systematyka walorów krajoznawczych” (1974) folklor
Obrzędy ludowe
WALORY KRAJOZNAWCZE
Dzieła ludowej sztuki plastycznej
Walory
dóbr kultury Walory współczesnej działalności człowieka
Zabytki budownictwa, sztuk plastycznych, kultury materialnej
Charakterystyczne obiekty i przejawy współczesnej
gospodarki, techniki, nauki i kultury Charakterystyczne
lub unikatowe zespoły krajobrazowe
Relikty ludowej kultury materialnej
Pamiątki historyczne
Osobliwości przyrody
Walory tradycyjnej kultury ludowej Walory środowiska
przyrodniczego
O. Rogalewski „Systematyka walorów specjalistycznych” (1974)
WALORY SPECJALISTYCZNE
ŻEGLARSKIE JEŹDZIECKIE
SPELEOLOGICZNE TATERNICKIE
MYŚLIWSKIE
Walory turystyczne można również podzielić ze względu na punkt położenia:
punktowo (np. dany obiekt, miasto),
powierzchniowo (np. obszar parków narodowych),
liniowo (np. trasa szlaków turystycznych).
Podział walorów według kryterium udziału człowieka w ich tworzeniu dotyczy obecnie nie tylko walorów krajoznawczych. Stosowany jest podział na:
walory kulturowe, całkowicie wytworzone przez człowieka i przez niego kontrolowane, takie jak budynki i budowle, muzea, teatry i inne instytucje kulturalne, centra rozrywki, ośrodki handlowe, zwyczaje i obyczaje,
walory przyrodnicze, powstałe bez udziału człowieka, bądź w pewnym stopniu przez niego wytworzone, lecz nie kontrolowane, bądź kontrolowane w niewielkim stopniu, takie jak klimat, krajobraz, rzeźba terenu, szata roślinna i elementy fauny (w pewnym stopniu także parki, ogrody, uprawy), cieki i zbiorniki wodne.
Charakterystyka walorów turystycznych
Walory krajoznawcze są przedmiotem zainteresowań poznawczych turysty. Obejmują one elementy kultury materialnej i duchowej oraz osobliwości przyrody.
Rodzaje walorów Charakterystyka Przykłady Walory środowiska przyrodniczego
Charakterystyczne lub unikatowe zespoły
krajobrazowe
naturalne obiekty rzeźby terenu i budowy geologicznej w terenach górskich,
podgórskich, parki narodowe, rzeki, jeziora, bagna;
ukształtowane przy udziale człowieka parki
przypałacowe, dendrologiczne
Ojcowski Park Narodowy,
Puszcza Białowieska,
Park Mużakowski w Łęknicy,
Jaskinia Raj,
Wodospad Kamieńczyka, Morskie Oko;
Ptasi Raj,
Ogród Dendrologiczny w Przelewicach,
Jezioro Szmaragdowe Osobliwości
przyrody Osobliwości fauny i flory, osobliwości przyrody nieożywionej: pojedyncze drzewa oraz skupiska i aleje drzew, głazy narzutowe, siedliska roślin, miejsca lęgowe i gniazdowania rzadkich gatunków zwierząt i ptaków.
Groty Mechowskie,
Krzywy Las koło Gryfina,
Dąb Bartek,
Głaz Niemierzyński
(Bernharda) w Szczecinie,
Biebrzański Park Narodowy - miejsce lęgowe rzadkich gatunków ptaków: m. in.
bataliona, żurawia, rybitwy biało skrzydłowej,, puchacza, orlika krzykliwego oraz sowy błotnej.
Walory tradycyjnej kultury ludowej Folklor, zwyczaje
i obrzędy ludowe Współcześnie w zakres folkloru wliczamy dziedzinę zwyczajów, obrzędów i wierzeń wraz z kulturą artystyczną obejmującą literaturę ustną (bajki, podania, legendy, pieśni, przysłowia), muzykę i taniec. Przybiera niejednolite formy w zależności od grupy społecznej i regionu etnograficznego.
festiwale kultury ludowej,
gwara kaszubska,
pieśni wykonywane przez Zespół Mazowsze,
adwentowe hejnały na ligawce,
tańce wirowe (oberki, mazurki, polki), chodzony, polonez, kujawiak,
instrumenty ludowe: dudy, piszczałki, skrzypce, cymbały
stroje ludowe: kaszubski, kurpiowski, podhalański,
zwyczaje i obrzędy ludowe:
Zima: konik, koza, zapusty, kolęda, jemioła, wkupne do bab, mikołajki, zwyczaje wigilijne, skubanie pierza, popielec.
Wiosna: marzanna, święconka, śmingus-dyngus, pisanki, palma wielkanocna.
Lato: sobótka, oborywanie przepiórki.
Jesień: dożynki, Andrzejki, Katarzynki, Zaduszki.
Okolicznościowe: zaloty, smowa, wesele, oczepiny, poprawiny, przekludziny, wiano.
Relikty ludowej kultury
materialnej
muzea etnograficzne, parki etnograficzne, muzea wsi i
Muzeum Pomorzan w Kartuzach,
budownictwa ludowego (skanseny) oraz pojedyncze zabytkowe zagrody,
meble,
sprzęt.
Kaszubski Park
Etnograficzny Wdzydze Kiszewskie,
Pszczyna,
Sierpc
etażerka, kufer
kolebka, niecka, kołowrotek, krosno
Dzieła ludowej
sztuki plastycznej Sztuka ludowa obejmuje szeroką działalność wytwórczą:
malarstwo, rzeźbę, haft, tkactwo, garncarstwo, ceramikę,
bukieciarstwo, wycinanki, zdobnictwo narzędzi, strojów, mebli, architektury, przystrój wnętrz, obrazów, ołtarzyków, wikliniarstwo, wyroby ze słomy i skóry, plastykę obrzędową - atrybuty takie jak pisanki czy palmy, zabawki, kowalstwo i wyroby z metalu, wyroby z drewna i inne. Sztuka ludowa nie wykazuje zróżnicowania regionalnego w zasadzie na całym obszarze kraju , wszędzie kształtowała się podobnie.
wyroby z włókna - tkaniny (klimy, dywany, pasiaki, stroje ludowe), koronki, hafty, sznury;
wyroby z metalu- krzyże, kraty, okucia, narzędzia rolnicze, płoty;
wyroby z drewna - domy, meble, sprzęty domowe, sita, koła, zabawki, ozdoby, rzeźba;
wyroby z gliny - kafle, garnki, donice, figurki, zabawki;
wyroby ze skóry - kożuchy, torby, paski ozdobne,
kierpce, sakwy, portmonetki, siodła, obuwie;
wyroby plecionkarskie ze słomy, wikliny, korzenia i trawy – krycie dachów, meble, kosze, sita, kapelusze, maty, zabawki, ozdoby;
wyroby z papieru (wycinanki, naklejanki, pająki, sztuczne kwiaty)
Walory dóbr kultury Zabytki
budownictwa, sztuki plastycznej, kultury
materialnej
stanowiska archeologiczne (obozowiska ludzi
prehistorycznych, cmentarzyska),
systemy obronne, fortyfikacje,
osada łużycka w Biskupinie,
grodzisko w Lednicy,
cmentarzysko i kamienne kręgi w Odrach koło Chojnic;
Giżycko,
baszty, zamki, bunkry;
architektura sakralna
(kościoły, kaplice, cmentarze),
architektura świecka (zamki, dwory, pałace),
architektura publiczna (ratusze, karczmy),
architektura związana ze sztuką (teatry, muzea, opery);
obiekty techniki (młyny, zegary słoneczne, wiatraki, huty)
Częstochowa,
Zamek w Malborku;
zespół klasztorny zakonu paulinów w Częstochowie,
Kalwaria Zebrzydowska,
Warszawa – Powązki;
Zamek Królewski w Warszawie,
Łazienki Królewskie w Warszawie;
Czerwony Ratusz w Szczecinie,
Ratusz Staromiejski w Toruniu;
Opera Narodowa w Warszawie;
Kanał Augustowski,
Złotoryja – miejsce
wydobycia złota z piasków Kaczawy,
Kopalnia Soli w Wieliczce Pamiątki
historyczne
Miejsca bitew, martyrologii, miejsca związane z postaciami historycznymi.
Westerplatte,
Grunwald,
Oświęcim-Brzezinka,
Treblinka,
Pomnik Stoczniowców w Gdańsku
Walory współczesnej działalności człowieka Charakterystyczne
obiekty i przejawy współczesnej gospodarki, techniki, nauki i kultury
Mosty, obiekty związane z rozwojem budownictwa, komunikacji i telekomunikacji, instytucje kulturalne (kina, teatry).
Hala Ludowa we Wrocławiu,
Pałac Kultury i Nauki w Warszawie,
nagrobek z lapidarium na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie.
Źródło: opracowanie własne na podstawie O. Rogalewski: Systematyka walorów krajoznawczych, (1974).
Cechy środowiska przyrodniczego, w oparciu o które możliwe jest uprawianie różnych form turystyki kwalifikowanej uznaje się walorami specjalistycznymi.
Rodzaje walorów Charakterystyka Przykłady
Taternickie Wspinaczka górska
uprawiana w Tatrach, poza wyznaczonymi szlakami turystycznymi.
Tatry Wysokie, w obrębie Doliny Gąsienicowej, Doliny Pięciu Stawów Polskich i Doliny Rybiego Potoku.
Speleologiczne Dają możliwość do
uprawiania elitarnej formy turystyki kwalifikowanej – speleologii (aktywności ludzkiej w jaskiniach o charakterze
eksploracyjnym lub sportowym), istnieje na wszystkich obszarach wapiennych, gdzie nastąpił rozwój zjawisk krasowych.
Tatry Zachodnie,
Jura Krakowsko- Częstochowska,
Jaskinie w Sudetach oraz Górach Świętokrzyskich.
Żeglarskie i kajakowe Rzeki, jeziora, kanały, sztuczne zbiorniki), ok. 11 tys. km szlaków.
Rejon Wielkich Jezior Mazurskich,
Kanał Augustowski,
Zalew Wiślany;
Dunajec,
Czarna Hańcza,
Brda,
Drwa Radunia,
Pasłęka,
Krutynia.
Wędkarskie Wody nizinne i górskie. Rejon Słowiński,
Drawski,
Charzykowsko-Wdzycki,
Wielkich Jezior Mazurskich.
Jeździeckie W Polsce jest ponad 30 ośrodków hodowli koni i tyle samo stadnin. Przy każdym z nich powstają ośrodki jeździecki, szczególnie przy dużych miastach.
Janów Podlaski,
Warszawa,
Kraków,
Biały Bór,
Racibórz.
Myśliwskie Ogólnie za zwierzyny łowne uważa się bobry, łosie, jelenie, sarny.
Za ciekawe tereny łowieckie uważa się Bieszczady ze względu na występowanie dzikiej, drapieżnej zwierzyny: wilki i rysie.
Okolice Szczecina i Koszalina, Poznania, Mazury, Karpaty.
Źródło: opracowanie własne na podstawie O. Rogalewski: Systematyka walorów specjalistycznych, (1974).
Turystyka regionalna
Polskie regiony mają wiele do zaoferowania zarówno dla krajowego, jak i zagranicznego turysty.
W zależności od charakteru dostępnych walorów turystycznych w danym regionie turystyka regionalna może przybierać różne formy:
turystyka zdrowotna
turystyka kulinarna
turystyka religijna
turystyka pielgrzymkowa
turystyka etniczna (sentymentalna, ojczyźniana)
turystyka biznesowa
turystyka morska
turystyka miejska
turystyka alternatywna (miękka)
turystyka wiejska
agroturystyka
ekoturystyka
turystyka kwalifikowana
turystyka kulturalna
turystyka przygodowa, itd.
Dostępność walorów turystycznych sprzyja rozwojowi turystyki i wypoczynku. Określa znaczenie atrakcji i w efekcie, po odpowiednim opracowaniu i udostępnieniu, o atrakcyjności turystycznej określonego miejsca. Stanowi magnes przyciągający turystów w konkretne miejsca.
Określony przestrzennie regionalny produkt turystyczny jest bez wątpienia istotnym czynnikiem wspomagającym rozwój regionu turystycznego. Dziedzictwo przyrodnicze, kulturowe oraz historyczne regionu stanowi fundament tworzenia atrakcyjnego oraz niepowtarzalnego regionalnego produktu turystyczne-go. Produkt taki, odpowiednio
wypromowany może być ciekawą ofertą regionu turystycznego i stać się jego wizytówką lub znakiem markowym.
Króluje u nas "Cudze chwalicie swego nie znacie" - Polska i jej unikalne klimaty regionalne mają bardzo dużo do zaoferowania, tylko nikt o tym nie wie, bo nie potrafimy albo nie mamy możliwości się pokazać.
Turystyka regionalna powinna być odpowiednio promowana, ale również odpowiednio chroniona w celu utrzymania wysokiej jakości oferty, tak bardzo pożądanej przez turystów.
W celu zapewnienia profesjonalnej promocji turystycznej regionu stworzono Regionalne Organizacje Turystyczne stanowiące forum współpracy samorządów terytorialnych, zawodowych organizacji branżowych i podmiotów gospodarczych działających w turystyce.
Do zadań Regionalnych Organizacji Turystycznych należy:
stworzenie regionalnego systemu informacji turystycznej - w celu zapewnienia kompleksowej informacji o województwie w oparciu o lokalne punkty "it" oraz włączenie w krajowe rozwiązania systemu informacji turystycznej,
promocja walorów turystycznych regionu w kraju i za granicą,
stymulowanie tworzenia i rozwoju produktu turystycznego w regionie,
inspirowanie i pomoc przy tworzeniu Lokalnych Organizacji Turystycznych w regionie,
inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej,
doskonalenie kadr dla potrzeb turystyki,
prowadzenie badań i analiz marketingowych w dziedzinie turystyki.
Turystyka jest interesem przynoszącym korzyści, ale interesem, w który trzeba inwestować. Dochody pojawiają się tylko wtedy, gdy turyści zostaną obsłużeni na satysfakcjonujmy ich poziomie.
Hotel świadczy usługi dobrej jakości, jeżeli w pełni spełnia bądź też przekracza oczekiwania gości. Wiele hoteli popełnia fundamentalny błąd zakładając, że doskonale wie, jakie są oczekiwania ich klientów. Kierując się takim sposobem myślenia hotel nie dość, że nie pozyskuje nowych gości to jeszcze traci tych, którzy z jego usług przez jakiś czas korzystali. Każdy hotel ma w różny sposób przygotowane oferty dodatkowe i towarzyszące.
Nie wystarczy obecnie, że obiekt hotelarski świadczy usługi na wysokim poziomie, że cena tych usług jest atrakcyjna, należy ofertę świadczonych usług starannie przygotować i wypromować. Nabywcy usług hotelarskich, jak i inni usługobiorcy, do atrakcyjności oferty przywiązują coraz większą wagę.
Większość obiektów hotelarskich nieodpłatnie udziela informacji gościom o walorach turystycznych regionu. Najczęściej czyni to za pośrednictwem pracowników recepcji.
Może to także robić pośrednio:
umieszczając w pokojach i miejscach ogólnodostępnych foldery, mapy, ulotki,
organizując w swoich obiektach wystawy prac miejscowych artystów, koncerty,
organizując wycieczki umożliwiające odkrywanie regionalnych atrakcji turystycznych,
zamieszczając informacje o atrakcjach regionu lub odnośniki do odpowiednich stron na swoich stronach internetowych.
Podsumowanie
Turystyka regionalna silnie rozwija się ze względu na korzystne walory przyrodnicze czy antropogeniczne. Stanowi ważny element uzupełniający oferty promocyjnej obiektu hotelarskiego.
Natomiast dobrze rozwinięta baza hotelarska stanowi podbudowę rozwoju zainteresowania turystów danym regionem, podnosi wartość potencjału turystycznego.
Zarówno władze samorządowe, jak i lokalni przedsiębiorcy powinni stymulować działania organizacyjne promujące turystykę regionalną, dopasowanie bazy materialnej i infrastruktury towarzyszącej zapewniają rozwój regionu.
Aktywizacja przez turystykę gmin i regionów posiadających wartości krajoznawcze i wypoczynkowe jest szansą także dla obiektów hotelarskich znajdujących się w danych regionach.
Bibliografia i netografia
O. Rogalewski: Zagospodarowanie turystyczne, WSiP, Warszawa 1977 H. Borne, A. Doliński: Organizacja turystyki. WSiP, Warszawa 1998.
J. Sikora: Organizacja ruchu turystycznego na wsi. WSiP, Warszawa 1999.
T. Lijewski, B. Mikułowski i J. Wyrzykowski: Geografia turystyki Polski. PWE, Warszawa 2008.
R. Bar i A. Doliński: Turystyka. WSiP, Warszawa 1978.
M. Molenda: Regionalny produkt turystyczny a region turystyczny. Ekonomiczne problemy turystyki nr 20, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2012 http://www.pot.gov.pl
http://geotur.republika.pl http://zarabiajnaturystyce.pl http://www.ekologia.pl/
http://wikipedia.org http://polska.pl
http://www.polskieszlaki.pl http://morzeprzygody.eu
