1
łssf lisa! - ijoajius
■L|0B!UeZJB[0>|S ABZ !>)&jzp ‘>|E[zApO.IJB
d azotu o6eusoflw
w ipAiAzn mozejAm }0J9 MOZBjAM ^UMOfS
blu Ap?B>| - ))Az5p AofeZSAZ-lBMO} Iojjsbu
‘l|08jlUS AuzO|UB)UOdS
SPIS ZA W A R TO ŚC I TEC ZK I —
2 " : ...
I. Materiały dokumentacyjne
1/1 — relacja właściwa / j ~ /l*L
1/2 - dokumenty (sensu stricto) dot. osoby relatora — ' 1/3 - Inne materiały dokumentacyjne dot. osoby relatora
II. Materiały uzupełnlenlające relację ^
III. Inne materiały (zebrane przez „relatora”): — 111/1- dot. rodziny relatora —
III/2 - doł. ogólnie okresu sprzed 1939 r. — - III/3 - doi. ogólnie okresu okupacji (1939 -1945) — III/4 - dot. ogólnie okresu po 1945 r.
lll/5 -ln n e ...-
IV. Korespondencja
5-1^ 2 .0 / £ r ...
V. W ypisy ze ź ró d e ł [tzw.: „nazwiskowe karty łnformacyjne”J
VI. Fotnnrafin PjYYl k'
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
w ■ j \ B A ! E S H A Helena zd~, Bombicka ps. »Manian7 fcołnierz AK w Grudziądza.
o<3 r. 1942, ur. 12*11*1901r* w Ciechankach p/Cheł* lubelski* Ojciec Walerian (agronom)7 matka Maria zd^, Lisek bez zawodu. Mąż Antonii Materna był nauczycielem muzyki w liceum Pedagogicznym w Grudziądzu
i został rozstrzelany jako zakładnik dn7 11lXl7l939r7 w Ksifżych Górach k. Grudziądza. M. wychowywała nieletniego syna. Przed wojną U* była sekre
tarką w Seminarium Nauczycielskim w Lesznie* P(G" za^mąt/gójściu
zamieszkała w Grudziądzu* W okresie okupacji do maja 1945r* była prac*
fizyczną w szwalni f a b r y k i Pe Pe GB w G ru d z ią d z u W 1942r* została c z ło n k ie m AK ^wprowadźona do niej kpt Józefa Szarkowskiego p3."Szary", inspektora grudziądzkiego. Z Szarym utrzymywała dla £.0. Pomorze kontakt, kiedy Szary
został .-Jako członek organizacji £odt zesłany na roboty leśne do Nad
renii.
W jej mieszkaniu odbywały v i ę zaprigrsipżwaia o z im k ó w AK i był® tam
akrsysafcampecztowa dla obwodu grud aiądsrici aga* Pocztę przekazywał* członkowi sztabu obwodu St. Kisielowi do chwili aresztowania dowódców AK w U X
1944r* W okresie powojennym od 1945 de 48 pracowała w Zarządzie Miejskim następnie w Starostwie powiatowjna jako sekretarka i tłumaczka z j* ros*
Od r. 1948-1968 była kierowniczką PBf w Grudziądzu. W 1968r* przeszła na m
emeryturf • ,
Adraa; Stary Synek 3/8 « 8 # 864300 Grudziądz.
Zbiory E.Z. poz. 381- relacja własna H.M. z dn. 19.II*1978r*
I H I ł l l ł I I > 4 ' * t + t4
Biogram sporządziła Z* Ilirfska dn. 14.II*1981r*
17
M a te rn a H e le n a z d .B o m b ic k a ,1 9 0 1 - 1985 p s . " F a i i i a " , ł ą c z n i c z k a In s p .A K ^ w G r u d z ią d z u .
Tir. 12 I I 1 9 0 1 r.w C ie c h a n k a c h ,p o w . flhełm L u b ., c .W a l e r i a n a i M a r ii,e w a kuowana w c z a s i e T w o jn y św .d o H o a - j i . P e p o w ro c ie r o d z i n a B o m b ic k ic h m i e s z k a ł a w L u b l i n i e i L e s z n ie tf lk p .g d z ie H e le n a p r a c o w a ła ja k o u r z ę d - n i c z k a w b a n k u i s e k r e t a r k a w Sem .Naucz.W 1 9 2 5 r . w y s z ła z a raąfc z a An
t o n i e g o M a te r n ę , n a u c z y c i e l a m uzyki.W 1 9 3 6 r.M a te r n o w ie p r z e n i e ś l i s i ę do G r u d z ią d z a g d z ie z a m i e c z k a li p r z y u l.I t y n e k 3 /5 m .8 .
W p a ź d z i e r n i k u 1 9 3 9 r .A .M a te r n a ja k o n a u c z y c i e l z o s t a ł a r e s z to w a n y i r o z s t r z e l a n y p r z e z N iem có w .H .M atern a p o d j ę ł a p r a c ę ja k o r o b o t n i c a w G r u d z .Z a k ł.P rz e m .G u m .i od s i e r p n i a l S 4 0 r . z w i ą z a ł a s i ę z konsp.ZW Z- AK, w s p ó łp r a c u j ą o z J . G r u s s e m , p s . ”S ta n i s ła w y
Od 1 9 4 2 r . z o s t a ł a ł ą c z n i c z k ą In sp .A K w G r u d z ią d z u ,a j e j m ie s z k a n i e s t a ł o s i ę punktem kon tak to w y m I n s p . i K O ,H .M atern a p rz e c h o w u je doku
m enty i p i e n i ą d z e , p r z e k a z u j e m e ld u n k i,w y c h o w u ją c j e d n o c z e ś n i e c h o r e go n a g r u ź l i c ę s y n a , A r t t i r a .
Po w o jn ie H .M a te rn a p r a c o w a ła w Z a r z . ^ i e j s k . , a p o tem d ł u g i e l a t a ja k o k i e r . Pgw . B i b l . P u b l . B ył a c z ło n k ie m ZBOW iL.Smarła w 1 9 S 5 r .
APAK. B ok. I n s p . Grud z l '.<? z .
AP T o r u ń ,a k t a ZBOWil) t f y k .I I l p . 2 0 8
18
3
I
M atern a Helena z d. Bombicka ps. “Fania” (1901-1985), łączniczka Insp. ZWZ-AK Grudziądz.
Ur. 1 2 I I 1901 r. w Ciechankach pow. Chełm Lubelski; córka W aleriana i Marii, którzy w czasie I wojny światowej byli ewakuowani do Rosji. Po powrocie ok. 1922r. rodzina Bombickich zamieszkała w Lublinie, potem w Lesznie Wlkp. Tam Helena pracowała jako urzędniczka w banku i sekretarka w Sem inarium Nauczycielskim. W 1925 r. wyszła za mąż za Antoniego M aternę, nauczyciela muzyki tej szkoły. W 1936 r. Maternowie przenieśli się do Grudziądza gdzie zamieszkali przy Rynku 3 /5.
W październiku 1939 r. Antoni M aterna jako nauczyciel został aresztowany i 11 listopada tego roku rozstrzelany. Helena podjęła pracę jako robotnica w Grudziądzkich Zakładach Przem ysłu Gumowego. Z konspiracją pomorską związała się od sierpnia 1940 r. (taką datę podaje w zaświadczeniu o jej służbie Józef Gruss ps. “Stanisław”, szef wywiadu KO). Od 1942 r. była zaufaną łączniczką Józefa Szarkowskiego ps. “ Szary” , inspektora AK Grudziądz a jej m ieszkanie stało się lokalem kontaktowym dla oficerów Inspektoratu i KO. Materna wychowując jednocześnie chorego na gruźlicę syna Artura, przechowywała dokumenty i pieniądze, przekazywała meldunki.
Po wojnie pracowała w Zarządzie M iejskim, a potem jako długoletnia kierowniczka Publicznej Biblioteki Powiatowej w Grudziądzu. Zm arła tam że w 1985 r.
AP AK, T.: Ma t e r n a H. (rei. własna, koresp. z E . Zawacką); kartoteka Insp. Grudziądz;
AP Toruń, akta ZBOW iD, wyk. II Ip.
Tadeusz Jaszowski
138
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
