Ejzikiewicz Czesława

1

S P IS Z A W A R T O Ś C I T E C Z K I — \ > $ « X . . . . Q X € S \ . Q ł X L

... ...

...l i % \ W 5 K

I. M a te ria ły d o k u m e n ta c y jn e 1/1 - relacja właściwa

\/

I/2 - dokumenty (sensu stricto) dot. osoby relatora — - I/3 - inne materiały dokumentacyjne dot. osoby relatora

\s

II. M a te ria ły u z u p e łn ie n ia ją c e re la c ję —

III. In n e m a te ria ły ( zebr ane p r z e z „r el at or a” ):

111/1- dot. rodziny relatora —

III/2 - dot. ogólnie okresu sprzed 1939 r. *—

III/3 - dot. ogólnie okresu okupacji (1939 -1 9 4 5 ) — III/4 - dot. ogólnie okresu po 1945 r. —

III/5 - inne... —

IV. K o re s p o n d e n c ja

V. W y p is y ze ź ró d e ł [tzw.: „nazwiskowe karty informacyjne”]

V I. F o to g ra fie

2

3

4

5

6

7

8

Jak podaje kpr. JanuszDipont „Mały” pierwsze numery„Pobudki” drukowanebyły przez drukarnięKopczyńskiegoprzyul. Jasnejw Warszawie. Ostatnienumery„Po­ budki”, odpoczątku1944r. doPowstania, byłydrukowane przyul. Smulikowskiego 13, nadrukarskiej prasie ręcznej. Gotowe dodruku tekstyprzynosiłpchor.„Wiktor” (Wiktor Frąckiewicz?),który z czcionekskładał tekst. Drukowali: kpr. pchor. Eligiusz Bruliński „Zarzycki” i łączniczkaZofiaŻochowska-Benzińska„Hanka”, która gotowe egzemplarze zanosiłanapunktkolporterski. 1.1.1. Punktykontaktowe i kolporterskie„Pobudki” i jej oddziałuwojskowego PodstawowympunktemkontaktowymK-dta„Pobudki” byłomieszkanieStanisława Biella przyul. Wilczej kołoPoznańskiej,postronieparzystej w poprzecznej oficynie na3 piętrzeorazmydlarnia prowadzonaprzezniego z żonąprzyul.Kruczejw okolicy Wspólnej,postronienieparzystej.StanisławBieliaresztowanyprzezGestapopóźną jesienią 1941r. (9 listopada1941r.?)został zamordowany. PoaresztowaniuStanisła­ wa Biella nie byłożadnycharesztowań, tzn. nikogoonnie zdradził. Innypunktkontaktowy stanowiłomieszkanie GrabowskiegonaMariensztacieoraz małżeństwa z tegosamegodomu coGrabowski (zapiski Anny Rothenburg-Rościszew- skiej). Od .stycznia1940r. dolipca 1944r. punktkontaktowy znajdował się przyul.No­ wogrodzkiej 33w pralni chemicznej „Zofia”. Właścicielką pralni byłap.ZofiaNo­ wicka (1890-1969).Zatrudniałaona swoją siostrzenicęHelenę Świerczewską(„Kry­ sia”) i pracownicę Czesławę Ejzikiewicz-Ceglarek(„Basia”). Obydwie zaprzysiężone byływ marcu1940r. w „Pobudce”. Lokal pralni składałsię zesklepu, zaplecza i su­ tereny. Do sklepubyłydwa wejścia:odfrontui z bramy,coułatwiałoszybkiero­ zejście siękilkuosobowej grupy. Suterena służyłajakomiejscezebrań. Zofię Nowicką wprowadził do„Pobudki” BronisławKłaczyński,aresztowanynapoczątkuokupacji w kawiarni Szwajcarskiej (rógNowogrodzkiej i Marszałkowskiej)który zginąłw o- bozie. Do tegolokalu(wg Czesławy Ceglarek) przychodziłynastępujące osoby: - WitoldRościszewski „Inżynier”, - Jan Zborowski .Jastrzębski”, - Jerzy Czekanowski „Wincenty”, - .Arciszewski”, - Kazimierz Smoliński „Bobiński”, - Seweryn Skowroński „Anatol”, .Janek”, - Sikorowska„Danusia”, - Jadwiga Piskorska .Jadzia”, - StefanGolędzinowski „Golski”, - Janina Wilczyńska ,Jutkiewicz” byłałączniczkądowództwa, przynosiła polecenia i prasę, którą należałodostarczyć pod wskazanyadres. Naprzeciwkopralni „Zofia” znajdował sięprzyul.Nowogrodzkiej 28warsztat ślu­ sarski, któregowłaścicielembył Michał Skowron„Skulski” orazjegosyn Bohdan Skowron„Bohdan”. Warsztat ten zajmował sięnielegalnie rusznikarstwem, gdzie od-

SIADAJMYDOOKRĄGŁEGO STOŁU POBUDKA, nie będąc partiąi wyłączając osobisteambicjeosóbwokoło niejsięgro­ madzących, odpoczątkuswego istnieniagłosihasło jedności narodowejnapłaszczyźnie minimalnegoprogramupolitycznego, którego zarys rzuciliśmyw życzeniachnoworocz­ nych. Powtarzamygow streszczeniu: 1)wielkośćPolski - warunkiemJej istnienia, 2)ustrójpolitycznyuwzględniający prawa rodzinyi obywatela, miarkowanydobrem Narodu, 3)wyeliminowaniez życia Polski wrogichmniejszości 4)ustrójspołecznyi gospodarczy- nie kapitalistyczny i nie komunistyczny opartyna zasadachsprawiedliwości chrześcijańskiej, 5)dopuszczeniedorządówtylko ludziuczciwych, fachowychi silnych. Dzieło zjednoczenia posuwa sięnaprzód. Ludzie szczerzy, o szerszychhoryzontachgar­ nąsięwzajemniedosiebienie baczącnadotychczasoweróżnice i mury partyjne, których większośćzostała zburzona bombami najeźdźcy. Gorzejjestz przywódcami partyjnymi. Ci uważają częstokroć, że zjednoczenie winnonastąpićwłaśnienaich podwórku. Pod adresem tychPolakówwołamy: - Panowie, więcej szacunkudla cudzychprzekonańi wartości. Niewmawiajciew siebie i w innych, że tylko Wy możecie zbawićPolskę, bozbudowaćJą możemy tylko wszyscy razem. 'Dladobra zjednoczeniakażdy dobry Polakzrezygnowaćmusiz częściswych ambicjio- sobistychczy grupowych, a dawneprogramypartyjne, w ramach współdziałania sprowa­ dzone być musządowspólnegomianownika zasad minimalnych, ale nie wzruszalnych. 0 szczegółachbędziemymieliczasdyskutowaćpowypędzeniuwroga. Tymczasemsiadaj­ my dookrągłegostołu i niech uzgadnianienie trwa zbytdługo! Jak podaje Kazimierz Malinowski (JAP, Znak,KZ- str. 146)odlipca 1941r.na­ stąpiła zmiana tytułuna: Komunikat Informacyjny KonfederacjiZbrojnej i „Pobudki”. Potem: „OrganPobudki”, następnie: KZi „Pobudka”. „Pobudka” i AK. Redaktorami tychpismbyli: WitoldRothenburg-Rościszewski,StefanGolędzinow­ ski „Smoleński”, WacławKozłowski „Grzybowski” i in., którychnazwisknie mogłem ustalić. W sierpniu1940r. WitoldRothenburg-Rościszewski wchodzi takżew skład redakcji „BiuletynuWojskowego”. Trzeba nadmienić, żewychodziłrównież „Biuletyn Żołnierski” organ TAP, doktórej należałarównież „Pobudka”. Wydanotylko 9 nu­ merówBiuletynuŻołnierskiego, ostatni w styczniu1941r. Jegoredaktorembył Ta­ deuszGarczyński,członek„Pobudki”. Wyżej opisana działalnośćbyłabyniemożliwe bez nasłuchu radiowego prowadzo­ negonatereniePolitechniki Warszawskiej.Warunki jakiestwarzały liczne budynki 1 urządzenia techniczne (laboratoria) orazpatriotyczny personel,stwarzałyodpowied­ nie warunki doprzechowywaniaukrytychodbiornikówradiowych, korzystania z po­ wielacza itp. Inicjatoremtychdziałańbył WitoldDeptuła„Zygmunt”, stały pracownik pomocniczyPW. Oprócznasłuchu, zajmował sięonwieloma innymi sprawami jak: drukowaniemskryptówdla szkół podoficerskich, kolportażemprasy zapomocą pod­ porządkowanychmu łączniczek wraz z kolportażem„Pobudki”.

9

10

dawanobrońdonaprawy. W Warsztacie tym przechowywanogranatyi prasępod­ ziemną. Montowano też granaty, warsztat ten spełniał rolęawaryjnego punktukontak­ towego. Działał do-Powstania. • " ' W czasiepracy w Delegaturze .Rządu,por. .Jastrzębski” Jan Zborowski,założył skrytkę podłogową-naul.ł'N6W6gródzkięj. w mieszkaniu rodzicówłączniczki „Ewy” ZofiiPiaszczyńskiej. O skrytce Wiedziała tylko „Ewa”. Budynek poPowstaniunie został spalony. Ma­ teriaływ skrytce zostaływyjęteprzez UBi posłużyły doaresztowania„Ewy”. Punktemkontaktowym, czynnymdo31lipca 1944r. byłoLaboratoriumAnalitycz­ nep.Ireny Zalewskiej przyul. Mokotowskiej 43. Obok Laboratoriumbyłomieszkanie właścicielki,gdzie ukrywał sięodgrudnia1939doPowstaniapor./kpt.StefanGolędzi- nowski „Golski”. W lokalutymmieściłysiętakże skrytki,w którychgromadzonoar­ chiwum„Pobudki” i 3 BatalionuPancernego orazbroń. Budynekten zostałspalony podczasPowstania Podaję niepełnyskład kierownictwa „Pobudki” który udało sięodtworzyćod15 października 1939r. dokwietnia1943r. (aresztowanieWitoldaRothenburg-Rości- szewskiego) orazosóbzwiązanych z jej działalnościąi in. Składosobowy„Pobudki” od15 października1939r: dokwietnia1943r. Lp. Nazwiskoi imięPseudonimStopieńFunkcja r wojskowy 1 Witold RothenburgKarliński por.kaw. rez.k-dt„Pobudki” _____________________________________________________________-Rosciszewski__r 1 _ Samuel Andrzej , . , , 2 KostrowickiPor- sap. rez.z-cads.wojskowycn 3 Stefan Golędzinowski Smoleński por.br. panc. rez. j.w. 4EdmundHera Pawłowski por.kaw. rez.z-cak-dta naPradze , , „ . ,.Kaniewski K.G. A.K. 5 WacławKozłowski „ , .. _________________________________________________________________________Grzybowski______„BIP , Kazimierz„_________________________________________________________, ... , dział _________________________________________________________________________________________Podkowiński_____ogorzes i_ppor. piec. likwidacyjno-dyw. 7 EdwardHuszczoMancewicz 8 mec. Całus 9 mec. Stefan Jechanowski______________________________________________________________________________________

1

11

12

21 Janina Wilczyńska Jutkiewicz Janka * Celina &

łączniczka W.R.

Rościszewskiego

- 2 2 Zofia Nowicka Ciotka lA u* ^{punkt ^} kontaktaktowy

w pralni chemicznej Nowogrodzka 33 23 Helena Swierczewska Krysia a / łączniczka j.w.

24 Czesława Ejzikiewicz-

-Ceglarek Basia j.w. j.w. j / 3 - 5

13

14