Zamiast wprowadzenia
Uzasadnienie wyboru problematyki
Deskrypcja metodologicznych i organizacyjnych podstaw badań o orien- tacji jakościowej
Szczegółowy opis struktury i zawartości merytorycznej monografii Słowo do czytelników – odbiorców i twórców kultury
Rozdzia ł pier wszy
Zazdrość i terminy zbliżone pod względem semantycznym Uściślenia leksykalne oraz wartościowanie zazdrości
Zazdrość jako złożony stan emocjonalny współtworzony przez komponenty:
niepokój i pożądliwość
Zawiść – etap zaawansowany emocji zazdrości Nienawiść – połączenie wrogości z zawiścią Nieżyczliwość i nieprzychylność
Próżność – nadmierne pragnienie uznania społecznego
Zachłanność i chciwość, czyli niepohamowana chęć posiadania cudzych dóbr Współzawodnictwo, rywalizacja, konkurencja
Podsumowanie
Rozdzia ł drugi
Typy, poziomy, fazy oraz trwałość zazdrości Zazdrość – jedna czy wiele? O typach zazdrości
Poziomy zazdrości
Fazy zazdrości nadawczej i reakcji odbiorcy na zazdrość Trwałość czy zmienność odczuwanej zazdrości?
Podsumowanie
Rozdzia ł trzeci
Mechanizm, przyczyny, przedmioty zazdrości wśród naukowców Zazdrość jako mechanizm afektywny służący przetrwaniu człowieka
Spis treści
99
1725 28
3136 4042 4344 4853
5963 6665 68
73
Spis treści
6
Przyczyny zazdrości
Relacje panujące w rodzinie macierzystej
Nieprawidłowe rozwiązania systemowe i organizacyjne w instytucjach publicznych
Dyskurs medialny obfitujący w ekspresję emocji negatywnych Powszechny konsumeryzm i merkantylizm
Nieprawidłowa samoocena oraz stosunek do wysiłku – niedobór pracowi- tości
Deprywacja potrzeb samorealizacji i uznania społecznego
Niski status społeczny połączony z usilnym dążeniem do jego podwyższenia Deficyt kontroli wolicjonalnej
Niezadowolenie z życia i defetyzm
Zazdrość – mankament w pracy naukowej. Przedmioty zazdrości wśród pra- cowników uczelni wyższych
Podsumowanie
Rozdzia ł czwar t y
Przejawy zazdrości w środowisku naukowców Ekspresja emocji zazdrości wśród mężczyzn i kobiet
Psychiczne i somatyczne przejawy zazdrości Behawioralne przejawy zazdrości
Kompulsywne porównywanie siebie z innymi ludźmi
Wzbudzanie zazdrości w otoczeniu społecznym jako forma manipulacji Niedociekanie prawdy, niejasny przekaz komunikatów i podtrzymywanie
bezładu organizacyjnego
Wrogość wobec ludzi mających wyższy status społeczny
Imitacja zakresu zainteresowań naukowych oraz problematyki badawczej Dyskredytacja, czyli umniejszanie dokonań i zasług rzekomych przeciw-
ników
Uszczuplanie zasobów konkurenta
Przejawy zazdrości doznane od współpracowników z jednej uczelni Przejawy zazdrości doznane od pracowników innych uczelni Podsumowanie
Rozdzia ł piąt y
Naukowcy o skutkach zazdrości w ich pracy naukowej
Prawdopodobne skutki zazdrości dla człowieka przejawiającego tę emocję negatywną
Cierpienie psychiczne Resentyment
Zakłócenia komunikacji interpersonalnej i poczucie osamotnienia Nabywanie innych niekorzystnych cech charakteru i zachowania Inklinacja negatywna i obniżenie poziomu jakości życia
7676
78 8583
8988 9192
95 93
99
105106
109109 110 112111 113 114119 120 125123
131131
135133 135138
Spis treści 7 Niepochlebna opinia społeczna
Narażenie na marginalizację społeczną
Zagrożenie indywidualnego rozwoju naukowego
Prawdopodobne skutki, jakie doznający zazdrości ponosi od otoczenia spo- łecznego
Zachwianie obrazu świata, innych ludzi i siebie
Rodzenie emocji i uczuć negatywnych wśród pracowników, którym inni zazdroszczą
Odczuwanie braku wsparcia naukowego
Narażenie na nieuzasadnioną krytykę i reakcje hiperkrytyczne
Podleganie nieprawidłowemu doborowi kadry, negatywnej rotacji i fluktu- acji pracowników
Doświadczanie ostracyzmu środowiskowego, mobbingu i konfliktów interpersonalnych
Usiłowanie utrudnienia rozwoju naukowego bądź opóźnienia awansu zawodowego
Próby nieformalnej ingerencji w ocenę/opinię merytoryczną projektów i prac naukowych oraz w postępowanie awansowe
Aranżowanie sytuacji stanowiących niebezpieczeństwo dla pozytyw- nego wizerunku pracownika ubiegającego się o stopień bądź tytuł naukowy
(Za)hamowanie kreatywności utalentowanych naukowców Podsumowanie
Rozdzia ł szóst y
Wartości, dyspozycje i postawy naukowców będące przeciwieństwem zazdrości
Współwystępowanie wdzięczności, szczodrości, hojności, bezinteresowności Uczynność i skromność związane z przekonaniem uczonych o służebności
względem ludzkości i nauki Podziw, uznanie, szacunek, poważanie Niezłomność w dążeniu do poznania prawdy
Sprawowanie pieczy nad rozwojem naukowym własnym i współpracow- ników
Zamiłowanie do pracy badawczej i wrażliwość na przejawy oryginalności dzieł naukowych
Niechęć do formalizmu oraz bliskość uczuciowa między naukowcami: relacje koleżeńskie i przyjacielskie
Pochodne wolności: otwartość, tolerancja, niezależność intelektualna Niezawisłość moralna, wspaniałomyślność i autentyczność
Uczciwość i odwaga afirmacji życia Podsumowanie
139139 140 141141
142143 144 146 151
157 153
158159 161
165 168171 173 174 177 179183 186 193189
Spis treści
8
Rozdzia ł siódmy
Zapobieganie i rugowanie zazdrości w procesie edukacyjnym adeptów nauki oraz młodych naukowców
Zasady wychowania i samowychowania moralnego wspomagające zapobiega- nie zazdrości
Metody rugowania zazdrości
Refleksja i autorefleksja – wysiłek wolicjonalny zmierzający do eliminacji zazdrości
Przezwyciężanie stereotypów oraz nieuleganie złudzeniom Rozwijanie zalet – antidotum na destrukcyjną zazdrość
Redukowanie perfekcjonizmu predysponującego do przejawiania zazdrości Wypracowanie tradycji świętowania własnych i cudzych osiągnięć, zwłasz-
cza sukcesów współpracowników
Niewzmacnianie zachowania wynikającego z zazdrości oraz wykazywanie bezcelowości tego stanu emocjonalnego
Kodeks etyki zawodowej – środek pomocny w ukierunkowaniu emocji zazdro- ści na realizację celów konstruktywnych społecznie
Zmiana bądź modyfikacja procedur instytucjonalnych w celu przezwyciężenia zachowania negatywnego motywowanego zazdrością
Podsumowanie Zakończenie Bibliografia Indeks osobowy Nota o autorce
Summary Zusammenfassung
197
201 201
207210 212 213 218 219
224221 231 245 261 269 275 279
