Epizod z dziejów lwowskiej kapituły katedralnej o. ł.

Jakub Sawicki

Epizod z dziejów lwowskiej kapituły

katedralnej o. ł.

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 21/1-2, 29-38

1978

Praw o Kanoniczne 21 (1978) nr 1—2

JAK UB SAWICKI

EPIZOD Z DZIEJÓW

LWOWSKIEJ KAPITUŁY KATEDRALNEJ O. Ł.

W ładysław A b r a h a m kreśląc m istrzow skim piórem sw oje uw agi o synodach lw ow sk ich z X V w ie k u 1 posłużył się dwoma źródłam i rękopiśm iennym i, do cn ego czasu n ie w ykorzystanym i. Jednym z n ich rto zapis o lw ow sk im synodzie prow incjalnym od­ praw ionym m iędzy r. 1437 a 1440, i o drugim takim że synodzie odpraw ionym idmia 16 sierpnia 1440, oba w e L w ow ie, przedruko­ w an y przez Abraham a p raw ie w całości 2, a zaw arty w rękopisie B iblioteki R aczyńskich w Poznaniu sygn. II HC 11 (nr katalogu 143)3 na k. 63, drugim zaś źródłem b yła kopia pism a kapituły katedralnej lw ow sk iej o.ł. do św ieżo obranego papieża M i k o ł a j a V z roku 1447 lub 1448 ze skargą na arcybiskupa lw ow skiego Jana O d r o w ą ż a (1437— 1450) w sporze o w yk on yw an ie praw duszpa­ sterskich lw ow skiej parafii katedralnej, znajdująca się w Tajnym A rchiw um W atykańskim w to m ie 419 regestów su plik papieża M i k o ł a j a V n a k . 47— 50 4. Z itego obszernego pism a przedruko­ w a ł A b r a h a m jednakże tylk o ikilka drobnych fragm entów , za­ w ierających w zm ianki o synodach lw ow skich .tak prow incjalnych, jak i diecezjalnych, zaś całość tej su p lik i scharakteryzow ał jedynie krótkim stw ierdzeniem , że „skargi te są jednak m ateriałem dość jednostronnym , w ięc się na nim bez zastrzeżeń oprzeć nie można, ty m bardziej, że w iadom ości o synodach, które zw oływ ał, każą przypuszczać, że m u przecież dobro diecezji leżało na sercu” 5. P o ­

1 A b r a h a m W ładysław, K ilk a szczegółów o synodach lw ow skich z uńeku XV . Gazeta kościelna R. 16: 1908 nr 44 s. 522—524 i odb. (bez m. i r.) ss. 7.

2 A b r a h a m W., K ilk a szczegółów o.c. (odbitka) s. 2—4. W całości ząpis ten przedrukował S a w i c k i Jakub, Concilia Poloniae. Źródła i stu dia k ry tyc zn e . T. IV. N ajd a w n iejsze sta tu ty synodalne d iecezji ch ełm skiej z X V w., Lublin 1948, s. 41.

3 Pełny opis tego cennego rękopisu patrz S a w i c k i , Concilia Polo­ niae T. IV, o.c. s. 27—51.

4 Kopia tego pism a sporządzona ręką rzym skiego kopisty z rękopisu tomu 419 suplik Mikołaja V znalazła się w m oim posiadaniu z nie­ którymi papieram i ze spuścizny po W ładysław ie Abrahamie. Miałem sposobność skolacjonowainda tej kopii z m ikrofilm em tego tekstu w tom ie suplik.

dziw u godna jest itu pow ściągliw ość A b r a h a m a w ferow aniu sądów i w yroków o kontrow ersyjnej osobie tego hierarchy, k tó­ rego nam iętne spory z w łasnym duchow ieństw em oparły się aż 0 sam ego króla i o S to licę A postolską, i który zm arł w cenzurach kościelnych, nałożonych nań z ram ienia S to licy Apostolskiej. Lecz cytow ana w yżej opinia, stająca jak gd yb y w obronie awanturniczego arcybiskupa, zaostrza naszą ciekaw ość i pragnienie bliższego za ­ poznania się z obszernym m em oriałem kapituły lw ow skiej, bronią­ cej sw ych upraw nień poigwałconych przez ordynariusza, zapew ne n ie zawlsze bezstronnie i 'beznamiętnie, lecz na pew no n ie bez rzeczow ej podstaw y.

P u k lik ow an y tu poraź pierw szy w całości ten ciekaw y tekst jest znakom itym przyczynkiem do charakterystyki osoby arcybiskupa 1 jego ryzykow nych m anew rów kościelno-politycznych na tle zma­ gań o suprem ację soboru nad papieżem , .poruszających u m ysły ów czesnego św iata, a zarazem ośw ietla m etody rządzenia tego h ie­ rarchy, które zm obilizow ały przeciw ko niem u całe duchow ieństw o jego sto licy biskupiej, a nadto u w ik ła ły go w procesy, które oiparły się aż o prym asow skie G niezno i Rzym ®.

K anonistę badającego zagadnienie stosunków m iędzy państw em a K ościołem w Polsce w aspekcie historycznym , jak rów nież h isto­ ryka prawa i ustroju daw nej Polski zainteresow ać m u si szczególnie ustęp listu kapituły lw ow sk iej, m ów iący o in terw encji m onarchy w sporze m iędzy arcybiskupem lw ow sk im ą jego kapitułą kated­ ralną o prawa duszpasterskie parafii katedralnej i płynące sitąd dochody, a w n astęp stw ie i z całym duchow ieństw em , m iasta L w o­ w a, a w ięc w spraw ie wewnątrzjkośoielnej, Iktórej charakter k w a ­ lifik ow ał ją jedynie przed forum kościelne. Lecz przebieg sporu ibył, jak w ynika z pism a kapituły, .zgoła dram atyczny, a środki w nim zastosow ane odbijały się na żyw otnych interesach mies.zkań- ców miasita (intardykt) i m u sia ły budzić zgorszenie publiczne i ogól­ n y niepokój. Inicjatyw a, b y szukać pom ocy u m onarchy, w yszła najpew niej od samej kapituły, lecz trudno odrzucić m yśl, że do tej akcji przyłączyły się i różne osobistości św ieckie. Spory toczone z obu stron z zaciętością i nieustępliw ością zagrażać po­ częły porządkowi a m oże naw et i bezpieczeństw u publicznem u. Ka­ pituła jako strona słabsza w tej w alce, zwłaszcza w obec osobistego zagrożenia jej członków przez uzbrojoną służbę arcybiskupią, w y ­ glądała z utęsknieniem interw encji z zew nątrz. Pom ocy m ogła ona oczekiw ać jed yn ie od m onarchy i na pew no z napięciem ś le ­ dziła przebieg procesu elekcyjnego toczącego się w celu obsadzenia tronu po śm ierci W ładysław a W a r n e ń c z y k a . Jak gorąca m u ­ siała być sytuacja, o tym św iadczy szczegół podkreślony w sam ej

[3] Kapituła katedralna lw ow ska o. ł. 31

suplice, iż w sam dzień koronacji now ego króla kapituła już zdążyła now o koronow anem u królow i K azim ierzow i przedłożyć sw oją skar­ gą. Król natychm iast zajął się sprawą i korzystając z obecności na uroczystościach koronacyjnych k om pletu biskupów łącznie z arcybiskupem lw ow skim , w yzn aczył kom isję złożoną z arcybi­ skupa gnieźnieńskiego i p ięciu biskupów , która m iała zbadać i zre­ ferow ać królow i m eritum sprawy. Lecz butny i w ojow niczy arcy­ biskup lw ow sk i na ten skład osób n ie w yraził zgody „in quos... consentire recu savit”, w idocznie w ięc — jak z tego w yn ik a — król zam ierzał złożyć rodzaj sądu polubow nego pod sw oim przew odnic­ tw em . Dopiero pod naciskiem króla arcybiskup lw ow sk i w yraził zgodę na osoby dw óch krakow skich kanoników , którzy jednak w y ­ d ali opinię dla arcybiskupa zgoła niekorzystną. N iezależnie od teg o król p olecił staroście lw ow skiem u, aby przyw rócił k ap itu le jej prawa pogw ałcone przez arcybiskupa, a w ięc w k roczył sw oim za­ rządzeniem o charakterze ak tu w ła d zy zw ierzchniej bezpośrednio w sam spór. R ów nież na >zjeździe w aln ym , k tó ry zebrał się dw a m iesiące później, król podjął spraw ę na now o i zarów no w orędaiu ustnym jak i na piśm ie p ow tórzył sw ój naikaz. N ie w ie le jednak pom ogły nakazy k rólew skie, skoro kapituła zdecydow ała się je sie - n ią 1447 roku w ysłać sw oją su p lik ę do Rzym u, n ie pom ogły w idać i p acyfik acyjn e decyzje i d ysp en sy S to licy apostolskiej z idaty 27 IV 1448 r., jak i dalsze próby 'mediacyjne 'króla. N ie m usiało b yć spokojnie w królew skim m ieście L w ow ie, skoro król w 1449 roku pow tórnie zigodzlił się na podjęcie ponow nej próby m ediacji, tym razem w form ie najbardziej uroczystej, i w ezw a ł zarów no arcybiskupa jak i duchow ieństw o lw ow sk ie na zjazd w aln y zw o­ łany na dzień 6 grudnia 1449 roku do P iotrkow a, gdzie m ia ł zw a­ śnionym stronom przedstaw ić propozycje ugodow e 7.

P ow staje pytanie, na jakiej ,podstaw ie praw nej i z jakiego tytu łu działał król w tej zawdkłanej spraw ie, in terw en iu jąc naWet przez organa sw ojej w ład zy w ykonaw czej, czy jako obrońca porządku i bezpieczeństw a publicznego i spokoju społecznego, czy w innym ? T ylko jedna odpow iedź n a to p ytan ie w yd aje m i się trafną, a o p ie­ ra się ona na fakcie, że n ik t z duchow ieństw a zainteresow anego w sporze i n ik t z członków hierarchii kościelnej n ie przeciw staw ił się tej in geren cji króla w w ew nętrzne spraw y K ościoła skądinąd tak p iln ie strzeżone w sw ej odrębności przed św iecką ingerencją, a przeciw nie, tej in geren cji zainteresow ani, .przede 'Wszystkim du­ chow ni w łaśn ie, w yraźn ie się dom agali. O dpowiedzią jest w zgląd na układ s ił w rozlwoju historycznym , tk w ią cy korzeniam i jeszcze w okresie m onarchii piastow skiej przyznający .królowi atrybut obrońcy i opiekuna Kościoła (advocatus Ecclesiae), nakładający na m onarchę obow iązek czuw ania nad praw idłow ością życia zew n ę­

trznego i w ew nętrznego K ościoła i (Wkraczania w szędzie tam, gdzie jego pomoc przy utrzym aniu lub przyw racaniu itej praw idłow ości okazałaby się konieczną, zw łaszcza w przypadku, g d y o taką in ter­ w en cję stron y zainteresow ane do ndego się zwrócą. Jest to ibowiem istotna treść w ładzy królew skiej w stosunku do Kościoła, w y stę ­ pującej w system ie zw ierzchnictw a pańsitwowego nad Kościołem . Przejaw ów teg o zw ierzchnictw a n ie brakło i w Polsce epoki feu d al­ nej, jak tego dow odzą chociażby taikSe fak ty, jak w yposażanie przez m onarchę now outw orzonych biskupstw czy ikapituł, ustaw odaw ­ stw o królew skie przeciw ko heretykom , udzielanie sądom kościelnym pom ocy ram ienia św ieckiego, w p ły w n a obsadzanie stolic bisku­ pich, lub n aw et zasięganie zezw olenia 'królewskiego na w yjazd poza granice ifcrąju 8.

P ublikow any tu tek st dostarcza nam n ow ych przykładów 'wyko­ nyw ania przez króla upraw nień p łyn ących ze zw ierzchnictw a pań­ stw ow ego nad K ościołem w P olsce w dobie popiastow skiej. (f. 47)

Beatissdme Pater

Cum olim ecclesia m etrapolitica ex isten s lin civdtate Haliciemsi, que fu it auctoritate apostolica translata ad tunc parrochialem eccle- siam B eate M arie de iure patronatus regis Polonie civitatis Leo- poliensis, que fu it evecta in huiusm odi m etrop oliticam a, deinde bone m em orie J o h a n n e sb archiepiscopus L eopoliensis de m ense iumii anno D om ini mdllesimo quadrinigentesimo tricesim o prim o curam anim arum parrochianorum eiusdem Sancte Marie ecclesie ac illiu s antiquos fructus de m andata regio, ad quem im patrona­ tus spectabat, e t ut m eliu s in divdnds dicte ecclesie deservdiretur, m en se capitulard eiusdem ecclesie concessit seu u n ivit possessione assecuta, qui eidem iparrochie per dllorum vicarium ad earum n u ­ tum revocabilem com m ictebant. Postquam autem ip si capitulum dictam parrochiam per decem annos pacifice e t quiete in regim ine habuissent, o m n e sc fructus et redditus exinde provenientes rece- iperunt; dum autem de anno D om ini mdllesimo quadringentesim o quadragesim o v e l circa perm itten te d ivin a m aiestate vigu isset pe- stilencia in civitate Leopoliensi e t nonnulli de hac luce m igrantes ob suarum anim arum salutem cingulos argenteos, picareos seu coppos 1 argenteos et etiam deauratos pro caldcibus e t cruce for- m andis ac pecunias pro edificio ecclesiae legarint, audiens hoc dom inus archiepiscopus m odernus L eopoliensis capatulum blandis

8 S a w i c k i J., P rzyczyn ek do problem u zw ierzch n ictw a K ró lew sk ie­ go nad K ościołem w Polsce X V I w ieku . Czas, praw no-hist. T. 14: 1962 z. 1 s. 167—173.

a metropolotam rkp. b Johannis rkp. c omnis rkp. 1 picareos seu coppos = puchary czyli kielichy

Kapituła katedralna lw ow ska o. Ł ₃₃

verbis allocutus est, u t sdbi prefatos cingulos, pdcarios siv e coppos ccxmprestarent, ipromicrteinis equalitatem ponderlis argenti pro repa- randds calicibus irepanere; ipsd capitulum , u t verbis prelati hudusmo- d i credemtes singulos plcarlios ac argentum in m anus tradirerunt eddem fidem adhibentes creditivam . Tem pore au'tem non brevi elaptso prefatus dom inus airchiepiiscotpus cingulos e t picanios ac argentum predictum sdbi incorporans n ich il fecdit ad ea, que pro- andserat, e t vid en tes homdnes utriusque sexu s am ici e t cognati qui pro andmaruim suorum d ipredecessorum preddcrtorum salute hec le- igaverunt, famdliareis dioti archiepiscopi dn cin gu lis dncedere argen- teis huiusm odi et archiepiscopum uti pro decore m ense sue pica- rids, quaimplurimum contra capitulum mutnmuraverunt dicentes eisdem propriis in ipersomis: ecce quomodo legata pro caMcibus et cruce utumtur (f. 47v) ad laudem hum ani e t pro cu ltu ddvino.e Cons id er ans vero capitulum se verbiis huiusm odi homdnum dmpul- sum, pro ,prefatis dcm inum archiepiscopuim in capitulo capdtula- riter e o n g r e g a tif verbaliter monuerunut, u t ilia, que promdserat, ipsis vdceversa reponeret; dom inus tarnen archiepisopus furore re- plletus prorupit in verba dicens: N onne veistra e st ecclesia e t ea, que illiu s sunt, om nia nostra sunt, possum us cum illis facere, que volum us, et sic usque imodo om nia preddota pro se usurpavit et retinet et e x illo zelum e t indignactionem contra capitulum habuit et exp ost semiper usque im presentem ddem habet.

Eo tem pore felicis recordacionis dom inus E ugenius predecessor S.V. suas cerrtas bullas ad domdnum epdscopum Premdsliensem, ut archdejpdscopum Leopoliensem taxaret, qud nondum taxatus in Camera apostolica existebat, et ut de m ediis fructibus fieret solu - cio eidem apostolicae Camere, transmdserat. D om inus episcopuis Prem isliensis, u t fdldus obedienoie, per procuratorem suum taxa- virt preddctuim airchdepiscopum vdgore predictarum lititerarum apo- stolicarum (et) g m onuit in capitulo, ut de m ediis fructibus m icteret, qui archiepdscopuis asseruit taxam non ad tamtam sum m am se extandere, e t sic ddssdimulans dimdsit solucdoman preddotorum m e- diorum fructuum , quos eciam de presenti solvere debet, e t deinde se transtuliit ad obedienciam Concildi Basiliem sis ac A m adei ainiti- pape e t ab ilia sib i d e anno D om ini m illesim o quadrdngentesdmo quadragesdmo iprimo d e m ense A ugusti nonnullas pretensas litte - ras im p etravit abmdsisa metncione de huiusmodd possessione capd- tu li antiquorum fructuum prediote parrochdalis eccletsde, dm quibus canitinetur facultas data archiepiscopo predioto elig en d i in eccle­ sia L eopoliensi quatuor novos canonicos et dotandi illo s de fruc­ tibus m ense capitularis sic, ut prem ictitur, iam concessis et unitis

d suarum rkp. e m oże tekst tu zdeform owany przez kopistę f con- gregatis rkp. g wyrazu tego brak w

et, u t dicatur, łam longo tem pore poisses sis paoifice et quieite; p ost- miodum capirtulo non vocato nec dictis prebenidis sic fundatis ,pre- fatum capitulum per suas pretensas litteras dom inus archiepisco- pus m onuit, n e extunc de fructibus predictis se introm icterent sub penis excom m unicacionis, quam contrafacientes incurrerent ipso facto. A qua monicdane prefati capitulum , quam vis per presems essen t d e obediencia sanctàssimi dom ini Eugenii, sed com pulsi per ddotuim dom inum (f. 48) archiepiscopum , qui se assertum legatum in partibus Concilii B asiliensis nom inabat et in sinodo eiusdem legacioniils2 bullas publicando nom inabatur invocans .brachium se- culare contra non obedientes concilie, ad presems B asiliense Con­ cilium appellarunt, e t depost iterum eosdem m onuit, ut de iure suo coram eo detererth v el coram ipsius officiali, e t itamen fruatus interim dim icterent, e t sub sim ili pena excom m unicacionis reddi- tu a r io s1 dicte parrochie m onuit, ne eisdem capitulo de dictis fruc­ tibus responderenit, quosique iura iipsorum exam inaret, et licet idem capitulum d e hoc docuerit, tarnen liirracionateliter ipsos dictis fruc­ tibus e t regim ine huiusm odi parochie spoliavmt; hiiis m inim e con - tentus prohibuit prefatis capitulo ingressum ecclesie, quam vis pro­ curator eiusdem reclam ando d ixit se e t partem suam tu eri v e lle appellacione leg itim e interposiita e t sic locis reliigiosorum ac alibi divina celebraverunt. A udiens hec archiepiscopus fecit eos puiblice ex c o m m u n ic a te in ecclesiia L eopoliensi denunciari. Et postm odum de sdnodo per ipsum in eadem ecclesia celebralta3 illo s ex clu sit asserens eos fore excom m unicatos. Et quam vis predicti capitulum m ultociens petiverunt a prefato archiepiscopo iudicem sibi dari vid elicet unum de s u is 3 suffraganeis ad aliquem e x doctoribus Cracoviensibus, ym m o episcopum P rem isliensem adiverunt preci- bus. Idem per quatuordecim m iliaria ivit ad prefatum dominum archiepiscopum suipplicando sibi, u t a taili violeneia desisiteret, insuper e t fratrem suum germ anum ac dom inum castellanum Gra- coviensem aid hec facienda in d u xit, tarnen dura vice d en egavit d a r e k huiusm odi iudices, propter quod illustrissim us princeps do­ m inus W ladislaus etc. P olonie in Ungania protunc exiistens prefato dom ino archiepiscopo per sua scripta demandaverait, quatenus pre- fatuim capitulum in pristina diimicteret possessione, quousque pro­ pria in persona ad illo s pactes feliciter veniret. Et altera vice pre- fatus dom inus rex com m isit episcopo Chelm ensi ac castellano L eo- poliensi hanc causam term inandam . Et postquam sepedictus dom i­ nus rex com m isit dom inis pallatino et castellano leopoliensibus, germ ano fratiri1 ipisdus archiepdscopi e t Petro Voda (s) vicecan cel- lario; in hos om nes capitulum (f. 48v) consensiit, sem per domino

h tak w rikp. zapewne wyraz przekręcony przez kopistę i redditua- riis rkp. j suis suis rkp. ik data rkp. 1 fratre rkp.

* A b r a h a m W., K ilk a szczegółów o. c. str. 6 ustala datę tego synodu na koniec 1441 lub na pierwszą połowę 1442 roku.

{?]

archiepiscopo recusante; et sic coacti et gravati capitulum iam diotuim videmrtes eundem archiepiiscopuim u ti contra eos liitteris anti­ pape et sic adherere concilio, cuis legatus assertus, ut predicitur, fuit, fu n gen s eciam offdcdo p atriarchates in partibus Russie. Idcirco e t rever endissdmum in Christo patrem domiinum Ysidorum m etro- politanum Grecorum venienitem de Curia Romana ad divina cele- branda in ecclesia L eopoliensi adm iotere noluiiit, nisd prius p rofi- teretuir auotoritatem concilii e t décréta ilMus promdeteret tenere, et eadem pretensa auctoritate sep ed ictu s archiepiscopus cum m ultis dispensabat, episcopum K yoviensem bone m em orie consecravit ac episcopum C am enicensem cum capitulo suo v is ita v itm eosdem exam inando. Item dum a ddversis n persomds vigore conquestus Pre- m islie per iudices deputatos fu isset citatus, aliquando contum ax pronunciatus iurdsdictkmem pretensi conoilii approbams sepius be- neficium absolucionis petens obtinebat. Idcirco ipsi capitulum e x i- stiimaverunt se ab eodem prettenso conoilio posse tueri et deferadi, causam su e appellationis ibidem sunt prosecuti in tantum , quod eo vocato ° et citato excom m unicari ob non responsionem lib elli pro- curarunt. Et positmodum ulterdus in causa procedendo sentanoiam pro se e t contra eunden archiepiscopuim super dieto spolio obtii- n euerunt et cum executoria procurairunt iterum ipsum pronuinciari excoimmunicatuim tam in eCplesiia e t diocasd Prem islien(si) quam Leopoliensi. Insuper obtinuerunit eciam lite pendente .bullam irati- ficacionds e t con£iirmaoian:is super fructus e t provetntus ecclesie pairrochdalis ipsi m en se capitulari, uit preimdctirtur, u n ite e t cum ,pre- fatus archiepiscopus a predicto capitulo ac alids personis excom m u ­ nie a tus treputaretur e t pro 'tali et ut ta lis habebaitur, in ddvinis sdbi am plius partioipare n o lu en m t, cam pedes et vdncula afferird p de- m andat ipsos intendens vinculare et in dom ibus ipsorum custodes posuit, volens eos ornni siuibs!tancda privami, qui imetu concussi pro- tunc sib i iministrarunt, divinâis veiro petractis tdmantes futurum p eri- culum ipsis im m inere ad loca tuciora se transtulerunt; prefatus autem archiepiscopus ut spolium capituli continuaret et diucius in m alicia sua persisteret, lu d en s cum consciencia non causa rev er- ten d i ad grem ium Sancte M atris E cclesie ex zelo devocionis (f. 49) nec non fidei, trantulit (s e )q ad reverendissim um patrem dominum Julianum protunc legatum Sedis Apostoldce in U ngaria pro b en efi- cio absolucionis, et cum hoc obtinuisset, dédit ei insuper auctori- 'tatem excommuindcandd, dnhabdliitandi, privandd etc. om nes et sin - gulos obedienites et adheremtes pxefato p retenso concilio B asilien si, qua auctoritate, non vocatis predicitis capitulo, cepirt dllos excom

-m visitaverit rkp. n aduersis rkp.

o vacato rkp. p afferii rkp. q brak w rkp.

3 A b r a h a m W., l.c. str. 6 ustala datę synodu (diecezjalnego przy­ puszczalnie na 1443 rok.

m unacatos denunciare, ut rem iudicataim suiffocare e t causam capi- tu li extinguere poslset; deinde, uit se m eliu s vdmdicare posset auoto- ritate S.V. extoirsit ab eadem S.V. quasdam pretensas litteras apo- stolicas, quas profecto, si gesta, prout se veraciter habuere, nar- rasset, nullatenus, u t creditur, obtinuisset, quibus pretendit, quod non amimo contra sitaltum Romand pomtificis actem ptandi, sed per- petrantibus resistendi cum congregatis B asilee post translactionem concilia convereatus fuerit e t eadem S.V. euim ab solvit a senitencdis, quas ideo incurrdit, ddspemsavdt secuim, habilitaviit euim e t irestituit iliu m ad possesionam dicte L eopoliensis ecclesie in sitatum pristi- num e t ulteriuis dediit e& potestatem declairandi excomimunioaitois et privatos etc., quoscum que adhérentes piretenso concilio predieto e t antipape in suds ci vita te, diocesi e t pirovinoia. Igittur révéra, P ater Beatissim e, cum hec nom fecisset causa devocdoniis e t ob reveren ciam S.V., quia nom in vita v it a,liquos ad dbeddenciaim edus- dem S.V. e t absolucionem obtinendam , prout debuisset, sed ut oomculcaret sitatuan, dediit pretensas suas litteras, per quas ciitavit devotaim creatuiram ac devotas oratores Petiruim episcopum e t edus capitulum P rem isliense ac eeiam capitulum dicte ecclesie Leopo- liemsds e t sdmgiulares eorum personas e t quosdam alios redtores par- rochialium ecclesiarum ac om nes consules e t m agistros civium quo- rumdatm tumc expressorum locorum ac m agnificum virum N ico- laum Paramaim (s) eorumdem locorum dom inum e t generalditer om nes et sinigulos, qui dm consciences suds se senserunt dictds B asi- liensibus adhesisse, quatenus infra certum tune expressum term i- num com parèrent coram eo ad videndum se declarari incidisse sen- tencias excom m unicacionis, privaciomds etc., prout eciam alias asseruit ipsos ut taies déclarasse in vim litterarum dom ini Juliani predicti. Et licet pro parte m ultorum fuerit idem archiepiscopus requdsditus, {f. 49v) u t ad hec non procederet, cum Spse fuiiit ddete adhiesioni B asiliensi origo e t occasio, sed deberet ipsos potius absol- vere et restdtuere, sicut ipse absolutus et restitutus fuerat, tam en archiepiscopus suum nephandum propositum continuans eosdem episcopum , capitulum ac personas plurim as, non constito sibi alias de huiusm odi adhesione, de quo appareat, declaravit illos premissa incidisse, a quibus pro parte dictorum epdscopi e t capitulorum et aliorum m ultorum e x eisdem declaratum ex titit ad eandem S.V. et ad Sedem apostolicam appellatum . Qui tunc im sinodo provdnciali 4 dolentes de predictds oppressiomilbus solempmdter et publice confessa sumt obedienedam S.V. nec aliu m habere pro suimmo pomitifice et quod a d ie assumpeiomis e t comsearacdonis ad apicem summd pcmti- ficatus obedientes fuissent V.S. e t nullam rebellionis notam con­ tra m andata S.V. et nullam rebellionis notam contra m andata

4 A b r a h a m W., 1. c. ustala datę tego synodu na drugą połowę 1447 roku.

(9] Kapituła katedralna lw ow ska o. ł.

37

b o ro w sk i canonicos Cracovienses, qui litteris suis insinuaverunt

regiie maiesitati, quod pretactus archiepisoopus .iniuriatus siit capi­ tu lo suo ac eciam simgularibus persoriis seoirsum. vid elicet Fran­ cisco decano, Gregorio archidiacono, Johanni Burcardi etc.; preter hec regia m aiestas precepit oapdtaneo Leopoldensi, germ ano dicti aæchiepiscopi, u t possessionem ptrisitimaim (f. 50) capitulo restitueret, sim iliter e t in gen erali conventione Pyotrlkoviensi 6 v iv e vocis ora- culo et eciam scriptis cum om nibus censibus retentis restituere dem andavit, Cum autem , Pater B eatissim e, e x prem issis appareat, quod dictus archiepiscopus prem issas im petraciones non zelo iu sti- cie, sed livore fecerit, supplicaituæ S.V. pro eorum dem epdscqpi, capitulorum e t personarum parte hum iliter, quatenus circa eos sicu t circa eundem archiepiscopum m isericordiam exercen tes ab om nibus e t sin gu lis suspensionis, excom m unicacionis, privacionis, inhabilitacionis e t irregularitatis e t interdicti aliisque ecclesiasti- cis sentenaiis, c en suris e t perys, quibus prem issarum occasione ligati repperir en tur a u t alias per archiepiscopum innodaiti, quate­ nus auctordtate apostoliea absolvat et cum clericis eorum eciam regularibus super irregularitate, s i quam ob prem issa seu qua dictis sentencdis auit eorum aliq.ua ligati divina celebrarunt officia se u alias se dllis im m iscuerunt auit forsitan ordines eciam p resb i- teratus susceperurat, contraxerint, dispenset om oem que inhabilita- tis m aculam et infam ie notam per eos ideo contractam circa eos penituis aboleat ac ipsos adversus iprivacionem in integrum e t tota­ lem statum , quo ante incursum prem issorum erant, nec non ad possessionem pristinam beneficiorum et ipsum episcopum ad eandem ecclesiam Prem isliensem restituât e t reponat ac deiectos a b en

efi-r w efi-rkp. wyefi-raz ten powtóefi-rzony s et efi-rkp.

5 Koronacja odbyła się dnia 25 VI 1447 r. D ł u g o s z , O pera omnia T. XIV, s. 32—33.

6 Pierwszy ten zjazd w alny za panowania Kazim ierza Jagiellończyka odbył się w Piotrkowie w dniach 23—29 VIII 1447. D ł u g o s z , Opera omnia, T. XIV, S. 37—38.

cddis eciam si alïiis collata sim-t e t per alios teneantuir, in earum pristinam possessionem rein ducat iac p er archiepiscopum et ideten- tores huiusm odi quevis bona et fructus beneficiorum ablata eciam nom ine dicte Camere et que eidem Camere effectualiter consi­ gnasse non docuerint, cum nec consignare credantur, ipsis absolu- tis intégré restitui faciat ac ipsos capitulum Leopoliense * in eorum pristinam possessionem parrochie et eiu s rec to r ie u huiusm odi fructuum que eius predictorum eciam restituât e t e is de ablatis satisfieri faciat, cum sine predictis fructibus quilibet canonicus cum vicario suo deberet in quatuordecim ducatis pro annuali censu contentari et idcirco predictam unionem de eadem parrochiali ecclesia seu parrochia dicte m en se capitulari, ut prefertur, factam auctoritate apostolica approbet et confirm et ac suppléât om nes et singulos defectus, si qui forsan in illis intervenerint. Et insuper dictam parrochiam seu recto ria m v eidem m ense capitulari, cuius fructus eciam centum cum sexaginta ductatis auri de Camera se­ cundum com m unem extim acionem valorem annuum non excedunt, eciam auctoritate apostolica de novo uniet et incorporet et annectet. Ita quod liceat eisdem capitulo possessionem dictarum parrochie et cure apprehendere et perpetue tenere eurum que fructus continue recipere cuiusvis licencia m inim e requisita, ac eciam ut ipsi capi­ tulum m onere valean t reddituarios suos et ob non solucionem cen- suris ecclesiasticis involvere, prem issis om nibus e t singulis, quo­ rum tenores et causarum status hie habere dignem ini pro su ffi- cienter ac de verbo expressis et aliis in contrarium facientibus non obstantibus quibuscum que et cum clausulis oportunis.

Fiat, quod non obstantibus prem issis om nes absolvantur, cum eis dispensetur e t restituantur episcopus ad ecclesiam P re- m isliensem e t ceteri ad sua bénéficia etc.: Quibus propterea privati fuerint et que alii canonice non possident, satisfaciat archiepiscopus de m inus iuste ablatis et parrochialis de novo uniatur, ut petitur, sed super illiu s fructibus congrua porcio pro perpetuo vicario reservetur et com m ictatur scolastico et cantore Cracouiensibus, ita quod alter eorum etc.

D atum Rom ae apud Sanctum Petrum quinto K alendas Maii anno secundo. R. de N oxeto. (27 IV 1448).

t Leopoliensem rkp. u rectoria rkp. v tu w rkp. następują wyrazy: cuius centum.