4. Przemysł przetwórczy w Polsce

4. Przemysł przetwórczy w Polsce

Wśród przemysłu przetwórczego najważniejszą rolę odgrywa:

przemysł spożywczy (spadek udziału w strukturze sprzedanej przemysłu w działach przemysłu przetwórczego), przemysł elektromaszynowy (wzrost udziału w strukturze sprzedanej przemysłu),

przemysł chemiczny i wyrobów gumowych (nastąpił wzrost udziału w strukturze sprzedanej przemysłu), przemysł drzewny i papierniczy (nastąpił wzrost udziału w strukturze sprzedanej przemysłu).

Przemysł spożywczy

20,2%

Przemysł lekki Przemysł drzewny i papierniczy 8,8%

3,8%

Przemysł chemiczny i wyrobów gumowych

14,9%

Przemysł mineralny 4,0%

Przemysł hutniczy

11,2%

Przemysł elektromaszynowy

24,2% Inne

12,9%

1990

Przemysł spożywczy

17,5%

Przemysł lekki 2,3%

Przemysł drzewny i papierniczy 9,3%

Przemysł chemiczny i wyrobów gumowych

16,7%

Przemysł mineralny 4,0%

Przemysł hutniczy

3,5%

Przemysł elektromaszynowy

31,1%

Inne 15,5%

Struktura produkcji sprzedanej przemysłu przetwórczego

2016

W strukturze produkcji sprzedanej przemysłu przetwórczego w Polsce duży udział mają wyroby przemysłu spożywczego (17,5% w 2016 r.):

artykuły spożywcze (m.in. sery, pieczywo), napoje (m.in. piwo, wody mineralne),

wyroby tytoniowe (m.in. papierosy, cygara).

W PRL-u oraz na początku lat 90. XX wieku najważniejszą grupą przemysłu spożywczego był przemysł cukrowniczy.

W ostatnich kilkunastu latach jednak przemysł cukrowniczy, podobnie jak i tytoniowy stracił na znaczeniu.

Obecnie największe znaczenie posiada:

przemysł mleczarski, przemysł piwowarski, przemysł mięsny, przemysł piekarski, przemysł cukierniczy,

przemysł koncentratów spożywczych.

Produkcja artykułów spożywczych wymaga spełniania

obowiązujących w Unii Europejskiej norm sanitarnych oraz wymagań w zakresie ochrony środowiska.

Wymaga to od producentów ciągłego dostosowywania się do zmieniających się przepisów w Unii Europejskiej.

Do rozwoju przemysłu spożywczego w naszym kraju przyczyniły się:

względnie szybka prywatyzacja,

w latach 90. XX wieku dobra adaptacja do nowych, wolnorynkowych warunków, szybki postęp technologiczny,

duże zainteresowanie zagranicznych inwestorów (nakłady kapitałowe się dosyć szybko zwracały), dostęp do bogatej krajowej bazy surowcowej,

chłonny rynek wewnętrzny,

od momentu przystąpieniu Polski do UE – możliwość handlu na rynkach Wspólnoty.

Przemysł spożywczy lokalizowany jest w pobliżu:

miejsc gdzie wytwarzane są surowce, wykorzystywane w procesie

produkcyjnym:

np. niektóre zakłady owocowo-warzywne lokalizowane są blisko miejsc uprawy,

Dotyczy to w szczególności produktów wytwarzanych z szybko psujących się płodów rolnych;

wielkich rynków zbytu,

w otoczeniu większych aglomeracji miejskich i miejsko przemysłowych,

np. zakłady produkujące spożywcze artykuły:

które szybko się psują i muszą być stale (np.

codziennie) dostarczane dla konsumentów, przy produkcji których powstaje mało odpadów.

Produkty wytwarzane przez krajowy przemysł spożywczy są popularne na rynkach UE:

W latach 2003-2016 wartość eksportu polskiej żywności wzrosła około sześciokrotnie i wyniosła 24,1 mld euro (przykładowo w 2012 r. wynosiła zaledwie 17,9 mld euro, zaś w 2010 r. – 13,5 mld euro).

5,2

7,1

8,5

10,1

11,7 11,5

13,5

15,1

17,9

20,4

21,9

23,9 24,1

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Wartość w mld EURO

Lata

HANDEL ZAGRANICZNY TOWARAMI ROLNO-SPOŻYWCZYMI (DA NE WG. K PM G, EUR OSTA T U)

Eksport Import Saldo

Udział eksportu produktów rolno-

spożywcze w polskim handlu zagranicznym w 2016 roku wyniósł ponad 13%.

W latach 2010-2016 saldo handlu zagranicznego produktów rolno-

spożywczych wzrosło niemal trzykrotnie, a wpływy z eksportu o niespełna 80%.

Największą i nominalnie najdynamiczniej rosnącą kategorią jest żywiec, mięso i

przetwory – wartość eksportu produktów z tej kategorii przekroczyła 5 mld euro w 2016 roku (wzrost o 4,2% r/r) – produkty te

stanowią 21,1% całości eksportu produktów rolno-spożywczych.

Na drugiej pozycji znajdują się zboża i ich przetwory (w 2016 roku wartość eksportu tych produktów wyniosła 3,3 mld euro), stanowiące 13,7% eksportu.

Na trzecim miejscu plasują się cukier i wyroby cukiernicze – stanowią one 8,4% eksportu.

Obecnie Polska eksportuje już ponad 40%

wszystkich wyprodukowanych produktów rolno-spożywczych.

Żywiec, mięso i przetwory 21,1%

Zboża i przetwory 13,7%

Cukier i wyroby cukiernicze

8,4%

Tytoń i wyroby tytoniowe

8,3%

Ryby 7,1%

Produkty mleczarskie 6,5%

Warzywa (w tym grzyby) i przetwory

6,0%

Owoce (w tym orzechy) i przetwory

5,2%

Kawa, herbata i kakao

3,2%

Rośliny energetyczne

3,0%

Nasiona roślin oleistych, tłuszcze roślinne

2,7%

Soki owocowe i warzywne

2,3%

Alkohole 1,7%

Pozostałe 10,7%

2016

Zdecydowana większość wszystkich produktów rolno- spożywczych eksportowana jest do krajów UE (81,2%

w 2016 r.):

Niemiec (22,6%), Wielkiej Brytanii (8,9%), Czech

(6,7%), Holandii (5,6%), Włoch (5,5%) i Francji (5,0%).

Mniejsze ilości (poniżej 3%) trafiają do: Słowacji, Węgier, Hiszpanii, Estonii, Rumunii, Litwy, Danii, Belgii i

pozostałych krajów EU.

Spośród rynków spoza UE, największymi odbiorcami żywności z Polski są:

Rosja (1,6% w 2016 r.), USA, Arabia Saudyjska, Białoruś, Ukraina, Hongkong (państwo to jest często dalszym

reeksporterem polskich produktów na rynki Azji i Pacyfiku) i Izrael.

Wysoka pozycja krajowych producentów żywności na rynku międzynarodowym jest możliwa m.in.:

dzięki atrakcyjnym cenom produktów rolnych, mniejszym kosztom pracy,

niższym marżom przetwórczym,

wysokiej jakości produktów spożywczych,

budowaniu zaufania na rynkach zagranicznych do produktów z Polski.

Sukces polskich eksporterów zapewne mógłby być większy.

Niestety od wielu lat eksporterzy z Polski napotykają na różnego rodzaju bariery negatywnie oddziałujące (podobne problemy zgłaszane są przez innych eksporterów z innych branż), np.:

kursy walut (wysokie koszty ubezpieczenia transakcji eksportowych),

sytuacja polityczna i niestabilność sytuacji gospodarczej w krajach odbiorcy (lub w UE czy na świecie),

uciążliwa biurokracja i niejasne procedury i regulacje prawne, w tym

konieczność uzyskiwania kosztownych i czasochłonnych certyfikatów oraz zmienność przepisów celnych regulujących sprzedaż produktów,

problemy związane z logistyką (w tym wysokie koszty ubezpieczenia towarów i szczególne wymogi transportowanych towarów),

kampanie medialne o negatywnym wydźwięku (np. w ostatnich latach w Czechach jakoby polska żywność była gorsza i nie spełniała norm),

niska innowacyjność,

niedostateczne wsparcie ze strony władz Polski (w tym promocja marki „Polska”.

W Polsce dobrze rozwinięty jest także przemysł motoryzacyjny.

Odgrywa on bardzo ważną rolę w gospodarce ze względu na:

duży udział w strukturze produkcji przemysłowej (około 10%);

znaczną liczbę osób zatrudnionych w tym dziale (wraz z zatrudnionymi w powiązanych działach blisko 180 tysięcy osób), pod tym względem jesteśmy na 3 miejscu w UE (1. Niemcy, 2. Francja, 3. Polska, 4. Wielka Brytania, 5. Rumunia, 6. Czechy);

generowanie dużych wpływów ze sprzedaży na eksport:

w 2011 roku wyniosły one około 19 mld EURO – około 14% całkowitej wartości polskiego eksportu), w 2012 roku – nieco spadły do 17,6 mld EURO,

od 2013 corocznie wzrastały: od 17,9 mld EURO w 2013 r, 18,6 mld EURO w 2014 r. i 20,2 mld EURO w 2015 r., w 2016 r. osiągnęły rekordową wartość wynoszącą 23,0 mld EURO (wzrost o 11% r/r),

znaczne wpływy uzyskaliśmy ze sprzedaży części i akcesoriów samochodowych – aż 10,2 mld EURO w 2016 roku (głównie do Niemiec).

W naszym kraju działa dużo firm z branży motoryzacyjnej, które

produkują m.in.:

samochody osobowe i lekkie dostawcze,

samochody ciężarowe, autobusy i busy,

różnorodne inne pojazdy typu melex, pojazdy specjalne, ciągniki rolnicze i maszyny budowlane, silniki,

przyczepy i naczepy, opony,

części i akcesoria motoryzacyjne (najwięcej takich firm działa na Śląsku, Dolnym Śląsku,

Wielkopolsce, Małopolsce i na Mazowszu.

Rozwój przemysłu samochodowego w naszym kraju nie byłby możliwy bez napływu obcego kapitału w wyniku którego

nastąpiła modernizacja tej branży.

Obecnie niemal wszystkie duże zakłady produkujące samochody i części samochodowe w Polsce należą do najważniejszych

międzynarodowych koncernów.

Niestety produkowane w Polsce samochody powstają często w oparciu o importowane do Polski z innych państw podzespoły.

Polska należy do krajów tzw. „monterów”, choć w ostatnich latach jest znaczna poprawa.

Obecnie w naszym kraju jest wiele fabryk trudniących się produkcją komponentów, w tym nowoczesnych silników i skrzyń biegów.

Do czynników sprzyjających krajowym przedsięwzięciom motoryzacyjnym należą m.in.:

relatywnie niskie koszty pracy,

wysoko kwalifikowana siła robocza (szczególnie w miastach w których funkcjonują duże politechniki i inne uczelnie techniczne), możliwość kooperacji z innymi firmami,

stosunkowo duży krajowy rynek zbytu,

niemal nieograniczony dostęp do rynku unijnego.

Polska posiada spore tradycje w przemyśle motoryzacyjnym, w produkcji samochodów osobowych i ciężarowych.

Niegdyś produkowaliśmy legendarne Syrenki, Fiaty 126p, Polonezy i inne coraz częściej zapomniane już samochody.

Obecnie w Polsce powstają nowoczesne konstrukcje – przede wszystkim dzięki inwestorom z innych krajów.

0,0 100,0 200,0 300,0 400,0 500,0 600,0 700,0 800,0 900,0

1960 1970 1980 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 12,2

64,2

351,0

283,0 266,0

366,0

532,0

364,0

288,0

334,0

522,0 540,0

632,0

689,0

841,7

818,8

785,0

740,6

539,7

475,1 472,6

534,7 554,7

19,8 41,0

53,7 49,1 39,0 30,7 59,0

25,5 21,0 18,5

59,0 67,7 76,4 88,5 99,3

55,4 79,9 92,1 103,9 111,0 115,9 120,9 122,0

Liczba wyprodukowanych samochodów w tys. sztuk

Lata

PRODUKCJA SAMOCHODÓW W POLSCE (DANE WG. KPMG, GUS) Samochody osobowe i lekkie dostawcze

Samochody ciężarowe

W Polsce produkuje się głównie samochody osobowe i lekkie dostawcze.

Powstają one m.in. w:

Tychach(Fiat, Abarth, Lancia produkowane przez Fiat-Chrysler Automobiles),

Gliwicach(Opel należący do Grupy PSA),

Poznaniu i Wrześni(Volkswagen), Lublinie (Ursus).

Samochody ciężarowe wytwarzane są w:

Niepołomicachk. Krakowa (MAN Trucks),

Jelczu-Laskowicach (Jelcz Komponenty).

Fiat-Chrysler Automobiles w Tychach jest producentem takich samochodów jak: Fiat 500, Abarth 500, Lancia Ypsilon, Ford Ka (produkcja zakończona w 2016).

Obecnie zatrudnia on około 3,3 tys. osób.

W 2016 roku wyprodukowano tu 273,8 tysięcy samochodów, w tym:

Fiatów 500 – 175,9 tys. szt., Lancii Ypsilon – 67,4 tys. szt., Abartów 500 – 17,8 tys. szt. oraz Fordów Ka – 12,6 tys. szt.

Niemal wszystkie samochody (około 99%) zostały wyeksportowane na rynki 67 krajów świata – najwięcej do Włoch (ponad 100 tys.

szt., Wielkiej Brytanii (ponad 45 tys.), Francji, Niemiec, a nawet Japonii i Australii.

Dokonany w grudniu 2015 r. audyt potwierdził po raz kolejny przynależność zakładu w Tychach do grona najlepszych fabryk przemysłu motoryzacyjnego w Europie, cieszących się certyfikatem Gold Level wg „World Class Manufacturing”.

W 2015 r. na liście „500” Rzeczpospolitej – rankingu największych firm pod względem obrotów i wyników FCA Poland zajęła 10. miejsce, zaś na liście „2000” spółka miała 3. miejsce wśród największych eksporterów polskiej gospodarki.

Fabryka Volkswagen Poznań posiada obecnie swoje fabryki zlokalizowane w Poznaniu (powstała w 1993 roku) i we Wrześni (funkcjonująca od października 2016 roku).

Spółka koncernu Volkswagen AG jest również producentem wersji specjalnych dla poczty, policji czy ratownictwa.

Obecnie zatrudnia on ponad 11 tys. osób.

W 2017 roku wyprodukowano tu 238 tysięcy samochodów lekkich dostawczych lub dostawczych, w tym:

Caddy – 164 668 szt., Transporter – ponad 33 137 szt. i Crafter – 36 348 szt.

Większość produkcji trafia na eksport, głównie do krajów Unii Europejskiej oraz na inne rynki (np. Meksyk, RPA, Australia).

Fabryka ceniona jest przez właściciela Volkswagena głównie ze względu na niskie koszty (głównie niskie płace: w w niemieckich fabrykach samochodów godzina pracy robotnika kosztuje średnio 52 euro, a w Polsce – poniżej 10 euro) oraz bardzo wysoką jakość produkcji, wynikającą z dużego zaangażowania (pracowitości) i wysokich kwalifikacji polskich pracowników.

W Gliwicach, na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, znajduje się fabryka Opel Manufacturing Poland należąca do Grupy PSA będącego właścicielem marek Peugeot, Citroën, DS oraz teraz także Opel i Vauxhall;

do marca 2017 roku Opel i fabryka należała do amerykańskiego koncernu General Motors.

Obecnie zatrudnia on ponad około 3,5 tys. osób.

W 2016 roku wyprodukowano tu rekordową liczbę 201,2 tysięcy samochodów osobowych (o ponad 18% więcej niż w 2015 roku), w tym:

Astra K – 142,6 tys. szt., Astra J – 44,2 tys. szt., Cascada – 14,5 tys. szt.

Większość produkcji trafia na eksport:

model Opel Astra piątej generacji – głównie do krajów Unii Europejskiej,

kabriolet Opel Cascada – głównie do krajów Ameryki Północnej (głównie USA) oraz Australii i Nowej Zelandii oraz także na rynek UE.

Polska jest także ważnym producentem pojazdów do transportu publicznego.

Są to przede wszystkim autobusy i busy – obecnie stawiamy na nowoczesne i bardzo ekologiczne konstrukcje.

Obecnie corocznie produkujemy ich około 5 mln sztuk.

0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0

1980 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 13,1

8,0

3,9

1,4

2,0 1,6 1,7 1,8

4,2

5,4

6,1

3,6

4,6 4,8

4,5

5,1

4,1 4,1

5,0 5,1 5,3

Liczba wyprodukowanych samochodów w tys. sztuk

Lata

PRODUKCJA POJAZDÓW DO TRANSPORTU PUBLICZNEGO W POLSCE (DANE WG. KPMG, GUS) Pojazdy do transportu publicznego

Polska zajmuje czołowe miejsce wśród producentów autobusów miejskich, międzymiastowych i turystycznych.

Powstają one m.in. w:

Starachowicach – MAN Bus (do 2016 r. produkowane w Sadach k.

Poznania),

Bolechowie koło Poznania (Solaris Bus & Coach),

Wrocławiu(Volvo Polska),

Słupsku (Scania Production Słupsk), Sanoku (Autosan),

Solcu Kujawskim (Solbus), Włynkowie (Kapena), Lublinie (Ursus).

Firma Ursus (słynąca z produkcji ciągników) z Lublina w swojej nowej odsłonie jest w Polsce fabryką produkującą najbardziej innowacyjne produkty od podstaw w Polsce (design, oprogramowanie i montaż):

elektryczne autobusy Ursus Bus dla miast Zielona Góra, Środa Śląska i Warszawa, elektryczny lub elektryczno-wodorowy autobus Ursus Hydrogen Bus,

elektryczny samochód dostawczy Ursus Elvi (w opcjach chłodni, skrzyni, wywrotki i kontenera).

Głównym celem firmy jest produkcja pojazdów bezemisyjnych o napędzie elektrycznym lub elektryczno-wodorowym.

Wraz z rozwojem krajowego przemysłu samochodowego następował stopniowy wzrost produkcji w zakładach kooperujących z zakładami montażowymi.

W ostatnich latach Polska stała się europejskim zagłębiem produkcji

silników oraz niektórych części samochodowych wielu światowych marek, m.in.:

Fiat-Chrysler Automobiles w Bielsko-Białej (FCA Powertrain Poland) produkuje silniki wysokoprężne i benzynowe – w latach 2003-2016 wyprodukowano tu ich już ponad 6 mln sztuk;

Grupa PSA prowadzi produkcję silników w Tychach (Opel Astra i Corsa);

Toyota Motor Manufacturing Poland w Wałbrzychu oraz Jelczu-Laskowicach produkuje silniki (dla Toyoty, Citroena i Peugeota) benzynowe i Diesla oraz skrzynie biegów do samochodów osobowych eksportowane do Czech,

Wielkiej Brytanii, Francji i Rosji oraz poza Europą: Turcji, RPA i Japonii (od 2020 roku produkowane będą silniki hybrydowe);

Volkswagen Poznań produkuje głowice do silników i obudowy przekładni kierowniczej;

Magneti Marelli (należąca także do koncernu FCA) w czterech fabrykach w Sosnowcu produkuje oświetlenie samochodowe, układy wydechowe, systemy zasilania paliwem, zbiorniki, deski rozdzielcze i zderzaki, zaś w jednej w Bielsko Białej – zawieszenia i amortyzatory.

Nasz kraj produkuje obecnie także wiele innych części i akcesoriów samochodowych, m.in.:

Formpol w Tychach wytwarza części karoserii

samochodowych, podzespoły, komponenty i moduły do nadwozi Opla, Volkswagena i Audi;

Valeo zajmuje się produkcją w Skawinie (chłodnic, skraplaczy, wycieraczek), Chorzowie (lampy), Czechowicach-Dziedzicach (rozruszniki, zawory recyrkulacji spalin, generatory

elektryczne do samochodów hybrydowych);

Lear Corporation – siedzenia i elementy siedzeń samochodowych (Tychy), poszyć siedzeń (Jarosław),

konstrukcje siedzeń (Legnica) i wiązki elektryczne (Mielec);

Grupa Boryszew wytwarza produkty z sektora produkcji przewodów i plastykowych elementów wyposażenia (Tychy, Chełmek, Ostaszewo);

ZF TRW – w fabrykach w Częstochowie, Czechowicach-

Dziedzicach i Gliwicach produkuje systemy bezpieczeństwa i wspomagania kierowcy;

Brembo w Dąbrowie Górniczej i Częstochowie wytwarza hamulce do różnych pojazdów.

Polska jest także ważnym producentem:

przyczep i naczep oraz nadwozi wytwarzanych m.in. w:

Andrychowie, Wieluniu, Nysie,

Bełchatowie,

Szczercowie k. Bełchatowa, Środzie Wielkopolskiej, Kutnie,

we Wrocławiu;

akumulatorów produkowanych np. w:

Mielcu, Warszawie,

szyb samochodowych wytwarzanych w:

Sandomierzu, Gdańsku, Lublinie.

Dobrze rozwinięta jest także produkcja opon, które powstają, m.in. w:

Dębicy (Firma Oponiarska Dębica należąca do Goodyear), Olsztynie (Michelin Polska),

Poznaniu (Bridgestone; opony do samochodów osobowych), Stargardzie (Bridgestone; opony do samochodów ciężarowych).

W 2016 r. wg GUS-u fabryki w Polsce wyprodukowały 47,2 mln szt. opon (31,5 mln szt. do pojazdów osobowych).

Wśród samochodów wytwarzanych w naszym kraju dominują tanie w produkcji auta małe i średnie, które cieszą się powodzeniem wśród klientów z zachodniej Europy.

Ze względu na dużą popularność większość wyprodukowanych w Polsce samochodów trafia na eksport.

Niestety, przyczynia się to do wahań produkcji, wynikających z koniunktury na rynkach europejskich, np.:

znaczne zmniejszenie wielkości produkcji na skutek spadku sprzedaży aut obserwowane w latach ostatniego kryzysu (lata 2009- 2013) w Niemczech, we Włoszech i Francji.

Zdaniem wielu specjalistów warunkiem dalszego rozwoju przemysłu samochodowego w naszym kraju (lub choćby utrzymania jego obecnej pozycji) jest zwiększenie przez producentów atrakcyjności pojazdów - zarówno pod względem cenowym, jak i technologicznym.

W 2016 roku byliśmy na 7. miejscu w produkcji samochodów w UE (za Niemcami, Hiszpanią, Francją, Czechami i Słowacją) – z produkcją 682 tys. pojazdów.

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

1980 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 417,8 340,1

308,9

398,1

593,0

391,1

310,7 354,3

585,2 613,1

714,5

781,1

945,6

879,0 869,4 837,8

647,7

590,2 593,5

660,7 682,0

Liczba wyprodukowanych samochodów w tys. sztuk

Lata

PRODUKCJA POJAZDÓW W POLSCE (DANE WG. KPMG, GUS) Kolumna1

Kolejną dynamicznie rozwijającą się gałęzią przemysłu w Polsce jest przemysł elektroniczny, obejmujący produkcję m.in.:

urządzeń radiowych, telewizyjnych i

telekomunikacyjnych, maszyn biurowych, Komputerów,

Wyrobów gospodarstwa domowego – AGD.

W naszym kraju wytwarza się głównie telewizory: LCD, LED i plazmowe.

Szacuje się, że ok. 60% telewizorów nowej generacji wyprodukowanych w Europie pochodzi z Polski.

W Polsce w 2016 r. wyprodukowano 20,1 mln telewizorów (w 2015 – 20,1 mln, a w 2010 – 26,3 mln).

Niestety zajmujemy się (podobnie jak Słowacja, Czechy, Węgry) głównie ich montażem (tylko część części pochodzi w Polski).

Montownie ulokowane są w Polsce z kilku powodów:

posiadamy stosunkowo tanią i bardzo dobrze wykwalifikowaną siłę roboczą (jest ona znacznie tańsza niż w krajach Europy Zachodniej), transport telewizorów nie jest łatwy (odbiorniki mają spore gabaryty) i obarczony jest cłem, nakładanym na produkty importowane spoza UE – tym samym nie opłaca się transportować całych telewizorów z daleko leżących krajów Azji Południowo-Wschodniej.

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0

1960 1970 1980 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 0,2

0,6

0,9 0,6 0,7 1,1

6,3 7,5 7,8

6,8 7,0 6,7

9,4

15,9

17,6

21,6

26,3

20,7 20,5

18,7 19,6 20,1 20,1

Liczba wyprodukowanych samochodów w mln sztuk

Lata

PRODUKCJA TELEWIZORÓW W POLSCE (DANE WG. GUS) Odbiorniki telewizyjne

Nowoczesne telewizory LCD lub OLED powstają z części najczęściej dostarczanych z Chin, m.in. w:

Mławie w woj. mazowieckim i w Biskupicach Podgórnych w gminie Kobierzyce pod Wrocławiem w woj.

dolnośląskim (LG Elektronics), Ostaszewie k. Łysomic pod Toruniem (Sharp należący do

słowackiej firmy UMC – Universal Media Corporation),

Gorzowie Wielkopolskim (TPV Displays Polska Sp. z o.o.; dla Philipsa TPVison),

Żyrardowie (TCL; produkcja

telewizorów pod swoją marką oraz na zlecenie innych firm, np. JVC, Biskupicach Podgórnych w woj.

dolnośląskim (Toshiba; fabryka należy obecnie do Vestel Polska).

Polskie telewizory eksportujemy głównie do Europy Zachodniej do:

Niemiec,

Wielkiej Brytanii, Francji,

Włoch, Hiszpanii.

Część naszej produkcji trafia także do:

Rosji i krajów b. ZSRR, krajów północnej Afryki.

Linia produkcyjna LG Elektronics w Mławie.

Do przemysłu elektronicznego (w szerszym rozumieniu) zalicza się także produkcję artykułów gospodarstwa domowego (chłodziarki i zamrażarki, pralki, odkurzacze, zmywarki, czajniki elektryczne, kuchenki), w której Polska jest europejskim liderem.

Nastąpiło to w wyniku:

przejęcia polskich zakładów i przeprowadzonej modernizacji przez inwestorów zagranicznych,

budowy ponad nowych fabryk (razem jest ok. 30), które dzięki wejściu do UE mogą produkować duże ilości na eksport.

0,0 1,0 2,0 3,0 4,0 5,0 6,0 7,0

1980 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

0,6 0,7 0,6

1,0 1,3

2,0

2,3

1,9 1,9 2,1 2,2

2,9 3,2 3,3

3,2

0,5 0,8

1,5

1,9

2,5

3,2

4,0

4,4

5,0

5,6

6,4 6,5 6,5

0,9 1,2

1,7 1,6

1,4 1,3 1,5

1,2 1,4 1,3

1,0 0,9 1,2 1,1 1,0 1,0

0,7 0,7

Liczba wyprodukowanych samochodów w mln sztuk

Lata

PRODUKCJA SPRZĘTU AGD W POLSCE (DANE WG. GUS) Chłodziarki i zamrażarki

Pralki

Odkurzacze

Atrakcyjność Polski dla inwestorów z obcych państw wiąże się m.in. z:

korzystnym położeniem w centrum Europy (krótszy czas realizacji dostaw do krajów europejskich niż z Chin), dużą wydajnością pracy i wysoką jakością wyrobów,

stosunkowo niewielkie koszty pracy, chłonny rynek wewnętrzny.

Zdecydowana większość produkcji (około 87% w 2016 r.) trafia na eksport, głównie do krajów UE: Niemiec (24%), Francji (12%), Wielkiej Brytanii (12%), Włoch (9%), Hiszpanii, Szwecji i Rosji.

Nowoczesny sprzęt AGD powstaje m.in. w:

Łodzi (Indesit wykupiony przez Whirlpool oraz Bosch i Siemens), Radomsku (Indesit należący do Whirlpoola),

Żarowie, Świdnicy i Oławie w woj.

Dolnośląskim oraz Siewierzu w woj.

śląskim (Electrolux),

Wrocławiu (Whirlpool oraz Bosch i Siemens),

Wronkach w woj. wielkopolskim (Amica, Samsung),

Biskupicach Podgórnych (LG – które zwiększa tu produkcje AGD;

produkcja telewizorów jest

przenoszona w całości do Mławy), Ksawerowie pod Łodzią (Miele),

Rzeszowie (Zelmer wykupiony przez Boscha i Siemensa),

Skarżysku Kamiennym (Mesko-AGD), Szczytnie (MPM),

Rzeszowie (Biazet).

Produkcja mebli należy do najstarszych gałęzi produkcji przemysłowej Polski.

W przemyśle meblarskim w Polsce w 2016 r. działało około 26 tys. firm zatrudniających łącznie około 150 tys. osób.

W ostatnich kilkunastu latach rozwija się ona coraz bardzo dynamicznie.

Produkcja mebli koncentruje się głównie w kilku województwach:

w wielkopolskim, skąd pochodzi niemal 1/3 krajowej produkcji, warmińsko-mazurskim,

dolnośląskim.

Polska należy do największych producentów i eksporterów mebli na całym świecie.

W 2016 roku wartość produkcji sprzedajnej polskiego przemysłu meblarskiego wyniosła 42 mld złotych.

Udział Polski w produkcji mebli w całej Europie wynosi ponad 7%.

Nieco większy udział jedynie posiadają obecnie Niemcy, Włochy i Wielka Brytania.

Cała branża meblowa w latach 2010-2015 zwiększyła się w średniorocznym tempie równym 8,7%.

Najbardziej rozpoznawalnymi polskim markami są:

Kler, Forte, Paged, Klose, BRW, Nowy Styl, VOX czy Ludwik Styl.

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0

2005 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

21,6

26,4 27,7

25,7

30,2 28,8

31,6

35,3

39,1

41,8

Wartość w mld PLN

Lata

WARTOŚĆ PRODUKCJI SPRZEDANEJ MEBLI W POLSCE (DANE WG. KPMG, GUS) Wartość produkcji sprzedanej mebli

Polski przemysł meblarski wykazuje od wielu lat wyraźną nadwyżkę w bilansie handlu zagranicznego tymi produktami – co więcej dodatnie saldo z roku na rok się zwiększa.

Zajmujemy obecnie czwarte miejsce na świecie w eksporcie mebli (wg danych z 2016 roku).

Wyprzedzają nas jedynie cztery kraje:

Chiny (1 miejsce na świecie), Niemcy (2), Włochy (3).

Za nami są takie potęgi jak: Stany Zjednoczone (5 miejsce), Meksyk (6), Kanada (7), Wietnam (8) i Wielka Brytania (9).

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

22,7

26,4 27,3 29,4

33,3

36,3

40,5

3,5 3,9 4,0 4,3 5,4 6,1 7,0

Wartość w mld PLN

Lata

POLSKI IMPORT I EKSPORT MEBLI (DANE WG. KPMG, GUS) Eksport Import

Atrakcyjne wzornictwo mebli oraz „przyjazne”

i dostosowane do szerokiego grona

mieszkańców UE walory spowodowały, że polskie meble stały się międzynarodowym hitem eksportowym.

I tak za granicą szczególnym powodzeniem cieszą się meble przeznaczone do jadalni i salonów (w tym tapicerowane).

Na stan ten największy wpływ ma:

stosunkowo niskie koszty wytworzenia,

przekładające się następnie na niską cenę produktu finalnego (niższe koszty pracy),

dosyć szybka realizacja zamówień i dostaw dostosowanych do wymagań klientów, wysoka jakość,

atrakcyjne wzornictwo (polityka dążąca do budowy marek i odpowiedniego wizerunku firm),

Korzystna lokalizacja Polski i doświadczenie w handlu meblami z partnerami z Europy Zachodniej.

Obecnie przemysł meblarski stanowi jedną z najważniejszych części polskiej gospodarki.

W 2016 r. polskie fabryki wyeksportowały meble w sumie do ponad 140 krajów, a wartość eksportu wyniosła 9 mld dolarów.

Hitami eksportowymi są meble tapicerowane oraz meble do jadalni i salonu.

Największym odbiorcą polskich mebli są kraje UE (90%):

Niemcy (36,2% w 2016 r.), Wielka Brytania (7,8%), Czechy (7,2%),

Francja (6,1), Holandia (5,1%), Szwecja (3,9%),

Stany Zjednoczone (3,5%), Hiszpania (3,0%),

Słowacja, Włochy, Belgia, Dania.

Według opinii polskich ekspertów dalszy rozwój tej branży wymaga utrzymania konkurencyjności cenowej i znacznych nakładów finansowych na działalność

badawczo-rozwojową związaną z ciągłym podnoszeniem jakości mebli i

uatrakcyjnianiem ich wzornictwa.

Niemniej jednak rynek meblarski w Polsce ma przed sobą bardzo optymistyczne

perspektywy dalszego rozwoju.

Funkcjonowanie przemysłu wysokiej technologii opiera się na wynikach najnowszych badań naukowych i zdobyczach technologicznych.

Dlatego tak niezmiernie ważna dla jego rozwoju jest działalność badawczo-rozwojowa (działalność B+R), która z kolei w znacznym stopniu zależy od wielkości nakładów finansowych.

Nasz kraj w latach 2002-2016 zanotował bardzo dużą dynamikę wzrostu nakładów na działalność badawczo-rozwojową.

Niestety środki przeznaczane na działalność B+R w Polsce na tle innych państw europejskich, szczególnie należących do Unii, wciąż są relatywnie niskie.

W 2014 r. wyniosły one tylko 0,94% PKB i były ponad dwa raz niższe niż średnia UE, W 2016 były nieco wyższe – wyniosły 0,97% PKB.

0,0%

0,5%

1,0%

1,5%

2,0%

2,5%

3,0%

3,5%

4,0%

4,5%

5,0%

KOREA PŁD. IZRAEL JAPONIA FINLANDIA SZWECJA DANIA TAJWAN AUSTRIA SZWAJCA… NIEMCY USA BELGIA SŁOWENIA FRANCJA AUSTRALIA CHINY SINGAPUR CZECHY HOLANDIA ISLANDIA NORWEGIA WIELKA … KANADA IRLANDIA ESTONIA WĘGRY WŁOCHY PORTUGA… LUKSEMB… HISZPANIA ROSJA NOWA … BRAZYLIA MALEZJA TURCJA LITWA POLSKA

Wielkość nakładów w relacji do PKB (w %)

NAKŁADY NA B+R PAŃSTW ŚWIATA W RELACJI DO PKB W 2014 ROKU

Wg danych GUS nakłady wewnętrzne na badania i prace rozwojowe w Polsce w 2016 r. wyniosły 17,9 mld zł.

W przeliczeniu na 1 mieszkańca stanowiły one około 467,0 zł.

118,0 119,0 135,0 146,0 154,6 175,1 202,2 237,7 270,4 303,3

372,5 374,6

420,1

469,1 467,0

0 100 200 300 400 500

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Wielkość nakładów w zł/os.

Lata

NAKŁADY NA B+R W POLSCE NA 1 MIESZKAŃCA (DANE WG. GUS)

4,5 4,6 5,2 5,6 5,9 6,7 7,7 9,1 10,4 11,7

14,4 14,4

16,2

18,1 17,9

0 5 10 15 20

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Wielkość nakładów w mld zł

Lata

NAKŁADY NA B+R W POLSCE OGÓŁEM (DANE WG. GUS)

Intensywność prac B+R, czyli udział nakładów wewnętrznych na badania i prace rozwojowe w PKB, w 2016 roku wyniosła 0,97% (ponad dwa razy mniej niż średnia Unii Europejskiej).

Polska klasyfikowana była czwartej dziesiątce od końca na świecie pod względem wskaźnika intensywności prac B+R (jesteśmy jednym z ostatnich państw z UE, za nami są: Słowacja, Malta, Grecja, Chorwacja, Bułgaria, Cypr i Rumunia).

Przed nami znajdują się m.in.: Turcja, Malezja, Brazylia, Rosja i Chiny.

0,58 0,56 0,56 0,57 0,56 0,57 0,60

0,67 0,72 0,75

0,89 0,87

0,94

1,00 0,97

0,00 0,20 0,40 0,60 0,80 1,00 1,20 1,40

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Wielkość nakładów w relacji do PKB (w %)

Lata

NAKŁADY NA B+R W POLSCE W RELACJI DO PKB ( D A N E W G . G U S )

Obecnie w Polsce podejmuje się szereg inicjatyw mających na celu rozwój działalności badawczo-rozwojowej, np.

wspieranie z budżetu państwa inwestycji w zakresie tworzenia i rozbudowy centrów badawczo-rozwojowych (centrów B+R).

Uznaje się bowiem, że tworzone w nich innowacyjne rozwiązania prowadzą do rozwoju poszczególnych branż przemysłu, np. motoryzacyjnej, lotniczej, elektronicznej, telekomunikacyjnej, budowlanej, farmaceutycznej, IT czy biochemicznej.

Centra B+R odgrywają zatem istotną rolę w budowaniu gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach, a także bardzo pozytywnie

wpływają na rozwój regionów, w których są zlokalizowane.

W 2018 r. w naszym kraju funkcjonowały tylko 35 centra B+R.

Największymi aglomeracjami pod względem liczby zatrudnionych w nich osób są:

Warszawa, Kraków, Wrocław, Katowice, Lublin, Łódź,

Trójmiasto.

W Polsce duże szanse na rozwój ma produkcja chemikaliów do urządzeń elektronicznych, a zwłaszcza biotechnologia.

Szczególnie dobrze w naszym kraju rozwinęły się badania w dziedzinie biotechnologii klasycznej oraz weterynaryjnej.

Zacieśnia się także współpraca przemysłu z placówkami badawczymi, a wiele osiągnięć naukowych realizowanych jest w praktyce.

Firmy zlokalizowane w centrach badawczo-rozwojowych często współpracują z regionalnymi ośrodkami akademickimi i innymi jednostkami naukowymi.

Istniejące między nimi powiązania kooperacyjne na linii biznes – nauka bardzo często odbywają się w ramach ośrodków innowacji i przedsiębiorczości, takich jak: klastry, parki technologiczne czy centra transferu technologii (CTT).

W 2012 r. w Polsce funkcjonowało:

182 klastrów,

40 parków technologicznych, 69 centrów transferu technologii.

Podmiot Liczba

podmiotów

Liczba zatrudnionych

małe firmy technologiczne 145 371

pozostałe małe i średnie firmy 419 2852

firmy z kapitałem zagranicznym 60 979

Instytucje naukowo- -badawcze 10 82

inne instytucje 22 543

łącznie 656 4827

Użytkownicy polskich parków technologicznych w 2012 r.

Materiały pomocnicze do nauki

Opracowane w celach edukacyjnych (niekomercyjnych)

Opracowanie i redakcja: Sławomir Dmowski Kontakt: kontakt@geografia24.eu

WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE - KOPIOWANIE ZABRONIONE -