"Zasady ustrojowe sądownictwa
wojskowego i prokuratury wojskowej
w Polsce Ludowej", J. Muszyński,
Warszawa 1964 : [recenzja]
Palestra 9/2(86), 66-67
Przegląd, w y d a w n ic tw p ra w n ic zy ch ( Nr 2(86)
dy zapis za w ie ra sk ró co n ą naz w ę ak tu , oznaczenie sym bolem jego ra n g i i ozna czenie organu, w k tó ry m a k t ogłoszono, ze w sk az an iem ro k u , n u m e ru i pozycji. Z e b ra n y w sk o ro w id zu w y k az p rzepisów p ra w n y c h z o k re su m iędzyw ojennego n ie o b ejm u je zaró w n o p rzepisów w y ra ź n ie uch y lo n y ch p ó źniejszym i a k tam i, ja k i przepisów , k tó re — zd a n ie m a u to ra — b ą d ź u tra c iły moc, b ąd ź też sta ły się n ie a k tu a ln e , ja k o sprzeczne z u stro je m P a ń s tw a L udow ego.
S korow idz n ie o b e jm u je ró w n ież ty c h p rzep isó w ogłoszonych w D zienniku U sta w i M onitorze FoLskim, k tó ry c h dalsze zm ian y n ie p o d le g a ją ogłoszeniu w tych o rg an a ch ; n ie o b ejm u je te ż p u b lik o w a n y ch w M onitorze P o lsk im orzeczeń, de cyzji i zarządzeń, m a ją c y c h c h a ra k te r ak tó w a d m in istra c y jn y c h .
W a rto p am iętać, i e o m a w ian y m skorow idzem m ożna się ta k ż e posługiw ać przy k o rz y sta n iu z w y d an y c h ju ż sześciu tom ów U sta w o d a w stw a F o lsk i L udow ej, za w ie ra ją c y c h p rze p isy p ra w n e opu b lik o w an e w D zien n ik u U sta w w la ta c h 1941 — 1956.
J. M u s z y ń s k i : Z a sa d y u stro jo w e są d o w n ictw a w o jsk o w e g o i p ro k u ra tu ry
w o jsk o w e j w Polsce L u d o w e j. W yd . M ON. W a rsza w a 1964 r-., s. 256.
S ąd o w n ictw o w ojskow e, w chodząc w sk ła d jed n o liteg o sy ste m u sądow ego w n a szym p ań stw ie, re a liz u je w ra m a c h ogólnych zad ań w y m ia ru sp raw ied liw o ści te n w ycin ek ow ych zadań, ja k i w y n ik a z ogólnych za d ań Sił Z b ro jn y ch . U tw orzenie je dnolitego S ąd u N ajw yższego podw ażyło w p ew n e j m ie rze dotychczasow ą od ręb n o ść sy stem u są d o w n ic tw a w ojskow ego, a'.e n ie zniosło je j całkow icie. Z resztą c a łk o w ite zn iesienie ty c h o drębności n ie w y d a je się w te j c h w ili an i m ożliw e, ani celow e. K onieczny je s t bo w iem ścisły zw iązek m iędzy z a d a n ia m i w o jsk a a z a d a n ia m i w ojskow ego w y m ia ru sp raw ie d liw o śc i, k tó reg o to zw iązk u n ie m ógłby za p ew n ić pozaw ojskow y w y m ia r sp raw iedliw ości.
C m a w ia n a k sią ż k a je s t w n asze j lite ra tu rz e p ra w n ic z e j jed n y m z nielicznych opraco w ań pośw ięconych u stro jo w i są d o w n ictw a i p r o k u ra tu r y w ojskow ej. P ro b le m a ty k a b ad aw cza te g o p rze d m io tu n ie b y ła bow iem d o sta te czn ie w y o d rę b n io n a, a o rg a n iz a c ja są d o w n ic tw a w ojskow ego b y ła tr a k to w a n a ja k o in te g ra ln a część p ra w a procesow ego. S tą d też zro z u m iała p o trze b a p o ru sze n ia w pierw szym , o b szerniejszym o p rac o w a n iu szeregu za g ad n ień ogólnych, ja k p ojęcie i z a d an ia w ojskow ego w y m ia ru sp raw ie d liw o śc i, sto su n ek w ojskow ego w y m ia ru sp ra w ie d li w ości do pow szechnego w y m ia ru sp raw ied liw o ści, n a u k a o o rg an iz ac ji w y m ia ru sp ra w ie d liw o : ci w w o jsk u .
G łó w n a część k sią żk i pośw ięcona je st c h a ra k te ry sty c e za sa d u s tr o ju sądów w o j skow ych i u s tr o ju p r o k u ra tu ry w ojskow ej. A u to r, poza pojęciem ty c h zasad, om a w ia zasady w yłączności sądów w ojsk o w y ch w sp ra w o w a n iu w y m ia ru sp ra w ie d li w ości w w o jsk u , niezaw isłości sędziów , k olegialności i u d z ia łu czy n n ik a społecz nego w sp raw o w a n iu w y m ia ru sp raw ied liw o ści, o m aw ia d a le j sposób pow oływ a n ia sędziów i ław n ik ó w sądów w ojskow ych, zasad ę h ie ra rc h ic z n o -in sta n c y jn e j o r g an iza cji ty c h sądów , zasad ę n iezależności p ro k u ra tu r y w o jsk o w ej od organów w o jskow ych i zasady c e n tra liz a c ji organów p ro k u ra tu r y w o jsk o w ej oraz je d n o osobow ego k ie ro w n ic tw a w ty c h o rganach, w reszcie sposób p o w o ły w an ia p ro k u ra to ró w i s tr u k tu r ę w e w n ę trz n ą o rganów p ro k u ra tu ry .
W to k u dalszych w yw odów , m a ją c y c h częściowo c h a r a k te r ro zw aż ań h isto ry c z nych, p rz e d sta w io n a je s t o rg a n iz a c ja są d o w n ictw a i p r o k u ra tu r y w o jsk o w ej w P o l sce m ięd zy w o jen n ej oraz w P o ls k ic h . S iłach Z b ro jn y ch w ZSRR. T e u w agi poprze
Nr 2 (86) P rzegląd w y d a m n tc tw p ra w n ic zy ch 07
d za ją sy n te ty c zn e ro zw aż an ia o za sa d ach u stro jo w y ch są d o w n ictw a w ojskow ego i p ro k u ra tu ry w o jsk o w ej w P R L de lege lata i de lege ferenda.
K sią żk ę za m y k a opis u s tro ju są d o w n ictw a w ojskow ego w n ie k tó ry c h p a ń s tw a c h b u rżu a zy jn y c h i socjalisty czn y ch (Anglia, A u stria , E elgia, F ra n c ja , N RF, S zw aj caria, S tan y Zjednoczone, B ułg aria, C zechosłow acja, NRD, ZSRR).
Ł a u m ic y lu d o w i w sądaoh p ow szechnych. U staw a o ła w n ik a c h lu d o w yc h i p rze p isy zw ią zk o w e . W y d . P raw n. W arszaw a l i 64 r., s. 36.
W o sta tn ic h m iesiącach w ojew ódzkie i pow iato w e ra d y n aro d o w e doko n ały w y bo ru ła w n ik ó w lu d o w y ch n a n o w ą trz y le tn ią k ad e n cję, k tó ra tr w a ć będzie do 1967 r. W zw iązk u z ty m , że w sądach zasiądzie w ielu lu d zi p ia stu ją c y c h godność ła w n ik a po ra z pierw szy, a w ięc n ie obeznanych z podstaw ow ym i za d an iam i i u p ra w n ie n ia m i ła w n ik ć w , W ydaw nictw o P ra w n icz e w y d ało te k st u sta w y o ła w nikach, lu dow ych w ra z z n ie k tó ry m i p rze p isam i zw iązkow ym i. Do k sią żk i słowo w stę p n e n a p isa ł M in iste r S p raw ied liw o ści M a ria n R y b i c k i . M in ister R ybicki, p o d k re śla ją c ro lę ła w n ik ó w lu dow ych w so c jalisty c zn y m w y m ia rz e sp raw ie d liw o ści, w sk a z u je n a p ow ażne za d an ia sto jąc e przed są d o w n ictw e m zarów no w z a k re sie sp ra w k a rn y c h , ja k i s p ra w cyw ilnych. Ze szczególnym n ac isk iem p o d k re śla M in ister p o trze b ę zw alczan ia p rz e stę p stw p rzeciw ko w łasności społecznej, przestępczości ch u lig ań sk iej i drogow ej.
P oza u sta w ą o ła w n ik a c h zam ieszczono w z b io rk u p rze p isy z K o n sty tu c ji PRL, z p ra w a u s tro ju sądów pow szechnych, rozp o rząd zen ie w sp ra w ie w ysokości od szkodow ania d la ła w n ik ó w ludow ych n ie b ędących p rac o w n ik am i, u sta w ę o s p r a w ach z osk arżen ia p ry w a tn e g o , w yciągi z k.p.k., k.p.c. (n iestety starego), re g u la m inu czynności sądów i in s tru k c ji sądow ej.
G. I. T u n k i n : Z aga d n ien ia teorii praw a m ięd zyn a ro d o w eg o . P rzed m o w a M.
Lachsa, tłu m a c zy ł W. M oraw iecki. P W N . W arszaw a 1964 r., s. 412.
K siążk a znanego radzieck ieg o te o re ty k a p ra w a m iędzynarodow ego za w ie ra w y b ra n e podstaw ow e za g ad n ie n ia w spółczesnego p ra w a m iędzynarodow ego.
A u to r o m a w iają c now e elem e n ty p ra w a m iędzynarodow ego w ok resie po w ie l kiej R ew olucji S o cjalisty czn ej, w sk a z u je n a p rz e o b ra żen ia podstaw ow ych zasad p ra w a m iędzynarodow ego w ok resie w sp ó łistn ie n ia dw óch system ów , n a p o w sta w an ie now ych za sa d p ra w a m iędzynarodow ego, m ian o w icie zasad: n ie a g re sji, po kojow ego ro z strz y g a n ia sporów , sa m o sta n o w ien ia n arodów , pokojow ego w sp ó łist nien ia, ro z b ro je n ia i zak azu p ro p a g a n d y w o je n n e j, oraz n a um ocnienie i rozw ój sta ry c h d em o k ra ty cz n y ch za sa d tego p raw a.
W iele m ie jsc a pośw ięcono w książce procesow i tw o rz e n ia n o rm p ra w a m ięd zy narodow ego. A u to r w y ja ś n ia procesy p o w sta w a n ia n o rm tra k ta to w y c h i zw ycza jow ych, w za jem n y sto su n e k poszczególnych źródeł p ra w a , o m aw ia szczególnie dziś a k tu a ln e ze g ad n ien ie m ocy p ra w n e j u ch w a ł o rg an izacji m iędzynarodow ych, z a j m u je się isto tą po ro zu m ien ia m iędzynarodow ego.
D alsze ro zw aż an ia pośw ięcone są w za jem n ej zależności polityki, d yplom acji i p ra w a (ze szczególnym w sk azan iem konieczności z a p ew n ie n ia te m u o sta tn ie m u należnego m ie jsc a i ro li w k sz ta łto w a n iu polityki), p roblem ow i odpow iedzialności p a ń stw a oraz zasadom i norm om p ra w a m iędzynarodow ego m iędzy p ań stw am i socjalistycznym i, szczególnie now ym form om i now ej treści, k sz ta łtu ją c y m się w e w zajem n y ch sto su n k a c h m iędzy ty m i p ań stw am i.
