Rafał Nadolny
Konserwacja zabytków architektury i
budownictwa w województwie
poznańskim w latach 1990-1999 oraz
na tym terenie w latach 2000-2001
Ochrona Zabytków 54/4 (215), 439-443
KONSERWACJA ZABYTKÓW ARCHITEKTURY I BU DO W NICTW A W W OJEW ÓDZTW IE
POZNAŃSKIM W LATACH 199 0 -1 9 9 9 ORAZ NA TYM TERENIE
W LATACH 2000-2001
BUK
Kościół parafialny p.w. św. Stanisława bpa
N r rej. 2482/A z 9 III 1931 r. O b ie k t późn o k lasy cy sty czn y , zbudow any w 1. 1 8 3 8 - 1 8 4 6 wg proj. Peipa, restaurowany w 1899 r., spalony w 1945 r., o d b u d o w a n y w 1. 1 9 4 6 - 1 9 5 1 p o d kierunkiem arch. Rogera Sławskiego.
W 1996 r. przeprowadzono re m o n t elewacji zewnętrznych: sku to uszkodzone tynki, założono izo lacje przeciw wilgociowe wzdłuż m u ró w obw o d o w y ch , n a p ra w io no spękanie m u r ó w oraz w z m o c nio n o je. Inwestor: Parafia BYTYŃ (gm. Kaźmierz) Pałac N r rej. 1434/A z 1973 r. O biekt klasycystyczny, z b u d o wany ok. 1785 r. wg proj. B. Le- inwebera, p rzeb u d o w an y w 1. 40. XIX w.; dekoracja arch ite k to n i czna pochodzi z 1. 80. XIX w.
W 1 9 9 2 - 1 9 9 4 w y k o n a n o re m o n t generalny konstrukcji: d o b u d o w a n o boczne skrzydła, w y mieniono stropy, w ykonano nową konstrukcję więźby dachowej oraz pokrycie z blachy miedzianej.
W 1. 1998-2000 kontynuowano prace rem o n to w e we w nętrzach: wymieniono tynki, przeprow adzo no konserwację sztukaterii, p o ł o żono nowe podłogi i posadzki). Ponadto zb u d o w a n o now y taras, w ym ieniono tynki na elewacjach oraz p o m a lo w a n o je.
Inwestor: pryw atny właściciel.
GAJ WIELKI (gm. Kaźmierz) Poczta, tzw. napoleońska, ob. dom mieszkalny
N r rej. 344/A z 29 X 1968 r. Budynek późnoklasycystyczny, zbudow any w 1 poł. X IX w., re staurow any w 1964 r.
W 2 0 0 0 r. p r z e p r o w a d z o n o re m o n t generalny obiektu: n a p r a wiono więźbę dachową (wraz z wy mianą uszkodzonych elem entów
konstrukcyjnych), wymieniono p o krycie dachowe, wyrem ontow ano elewację (skucie u sz k o d z o n y c h ty n k ó w i położenie nowych, o d tw orzenie pierw otnego detalu a r chitektonicznego).
Inw estor: Agencja W łasności Rolnej Skarbu Państwa.
G N IE Z N O
Kanonie przy ul. Łaskiego nr 3, 5, 9
N r rej. 361/A, 362/A, 363/A z 21 XI 1968 r.
O b ie k ty późnoklasycystyczne zb udow ane w 1. 1 8 3 0 - 1 8 3 5 .
W 1 9 9 7 r. w y r e m o n t o w a n o elewacje zewnętrzne (z wymianą
Buk. K ościół parafialny p.w . św. Stanisław a bpa — fasada. Fot. E. L inette, 1 9 62, z A rchi w u m PP PKZ
G rodzisk W ielkopolski. Studzienka św. Bernarda zrekon stru ow an a o d podstaw . Z ty łu ratusz. Fot. R. Banach, 2 0 0 2
ty nków ), p o m a lo w a n o elewacje, w y m ie n io n o pokrycia dachowe, n a p ra w io n o lub w ym ieniono czę ści stolarki okiennej.
Inwestor: Kuria Arcybiskupia, Generalny Konserwator Zabytków.
Sąd powiatowy, ob. budynek mieszkalny, Rynek 8
N r rej. 3 6 6 /A z 22 XI 1968 r. O b ie k t p ó źnoklasycystyczny, zb u d o w an y w 1. 1 8 3 0 - 1 8 3 2 .
W 1996 r. położono nowy dach, a w 1997 r. wymieniono uszkodzo ne tynki, osuszono elewację, w y k o n a n o malow anie elewacji.
Inwestor: Urząd Miasta.
G RODZISK WIELKOPOLSKI Ratusz
N r rej. 2 6 5 7/A z 29 XII 1998 r. O b i e k t p ó ź n o k la s y c y s ty c z n y z b udow any w 1830 r., ro z b u d o w any w 1910 r.
W 1 9 9 7 r. w y r e m o n t o w a n o dach, w ym ieniono pokrycie d a chow e, w y k o n a n o sygnaturki na dachu.
W 1998 r. przeprowadzono ka pitalny re m o n t elewacji p rzyw ra cając budow li dawny wygląd — o d tw o r z o n o detal architektonicz ny na podstawie ikonografii, w y rem ontow ano schody zewnętrzne.
Inwestor: Urząd Miasta
K O ŁACZKO W O Kościół parafialny p.w. św. św. Ap. Szymona i Judy Tadeusza N r rej. 424/A z 28 XI 1968 r. Świątynia późnoklasycystyczna zbudowana w 1. 1 8 3 0 -1 8 3 6 przez b u d o w n iczeg o Jursza wg te o r e tycznego proj. Chrystiana Piotra A ig n era z 1825 r., u k o ń c z o n y w 1850 r.
W 1996 r. wykonano osuszenie m u ró w o b w odow ych, malowanie i remont wnętrza, a w 2001 r. prze p ro w a d z o n o re m o n t tynków ele wacji frontowej oraz jej malowanie. In w esto r: Parafia, G en eraln y K onserw ator Zabytków.
Dwór
N r rej. 2521/A z 7 X 1955 r. B u d y n e k n e o k l a s y c y s t y c z n y wzniesiony w 1 pot. XIX w., prze b u d o w a n y w 1. 20. X X w.
W 1 9 9 5 r. p r z e p r o w a d z o n o im pregnację d rew nianej więźby dachowej, zabezpieczono ją im pregnatami przeciwgrzybicznymi.
W 2 0 0 0 r. w yk o n an o re m o n t ty n k ó w elewacji frontowej, m alo wanie elewacji, re m o n t wnętrz.
Inwestor: Urząd Gminy, Woje w ódzka Biblioteka Publiczna.
PARZĘCZEWO (gm. Kamieniec) Pałac
N r rej. 1670/A z 1 974 r. Budowla klasycystyczno-neore- nesansowa wzniesiona ok. 1820 r., p rz e b u d o w a n a w k. X IX w.
W 2 0 0 0 r. w y k o n a n o napraw ę więźby dachowej wraz z w ym ianą uszkodzonych elementów, w y re m o n to w a n o pokrycie dachu, w y m ien io n o rynny, rury spustow e i opierzenia, osuszono cokół, w y m ieniono na nim tynki, założono drenaż odwadniający.
Inw estor: Agencja W łasności Rolnej Skarbu Państwa.
ROGALIN (gm. Mosina) Kościół parafialny p.w. św. Marcelina
N r rej. 86/A z 1965 r.
O biekt klasycystyczny, z b u d o wany 1820 r., jako kaplica r o d o wa Raczyńskich.
W 1993 r. w y k o n a n o re m o n t elewacji oraz ich m alow anie, n a p raw io n o w nętrza krypty, osuszo no mury obw odow e.
W 1. 1 9 9 8 -2 0 0 1 n a p ra w io n o cokół w okół kościoła (z w ym ianą elem en tó w kam iennych), w y k o nano konserwację żeliwnych ele m e n tó w detalu arch ite k to n ic zn e go (kapitele, bazy, lwy przed ele wacją frontow ą) oraz m alow anie elewacji frontowej.
Inwestor: Generalny Konserwa to r Zabytków.
Pałac
N r rej. 2494/A z 1 952 r. B u d o w la b a r o k o w o - k l a s y c y - styczna wzniesiona ok. 1770 r. wg proj. J. F. Knóbla. W 1788 r. D o m in ik M e rlin i i Jan C h ry stia n Kamsetzer dokonali p rz e b u d o w y w nętrz w stylu neoklasycystycz- nym. Kolejne przebudowy przepro w adzone zostały w 1 ćw. XIX w., m.in. zbrojow nia 1820 r. Pałac re s taurow ano w 1. 1 8 9 2 - 1 8 9 5 wg proj. arch. Zygm unta H endla. Pra ce konserwatorskie prow ad zo n o w 1. 1 9 5 9 - 1 9 6 1 .
W 1. 1 9 9 2 - 1 9 9 3 w y r e m o n t o w an o elewację fro n to w ą, w y k o nano nowe tynki, obróbki blachar skie, p o m a lo w a n o ściany, częścio wo wymieniono stolarkę okienną.
K oła czk o w o . D w ó r — elew acja fro n to w a w trakcie rem ontu. Fot. E. L in ette, 1969, z A rchi w u m PP PKZ
W 1. 1995-1996 przeprowadzo no rem ont części elewacji og ro d o wej (ściana szczytowa i część p ó ł nocna elewacji zachodniej): w y k o n a n o now e tynki, obróbki bla c h a r s k i e , p o m a l o w a n o ściany, częściowo w y m ie n io n o stolarkę okienną.
W 1996 r. d o k o n a n o odkrycia pozostałości p ie rw o tn y c h b a r o kowych polichrom ii na ścianach hollu i klatki schodowej. P ro w a d z o n o p ra c e przy in sta la c ja c h w wielu pomieszczeniach.
W 1. 1 9 9 9 - 2 0 0 0 o d tw o rz o n o pierwotny układ schodów przy ele wacji ogrodow ej oraz salę terrena w przyziemiu przy ryzalicie o g ro dowym.
W 2001 r. w z m o c n io n o k o n strukcję korpusu głów nego przez zastosowanie kotwień oraz ściągów.
Inwestor: właściciel — M in i sterstwo Kultury i Generalny Kon serwator Zabytków.
Siedlec. Pałac — p o rty k k o lu m n o w y e le w a cji fron tow ej. Fot. G. M aćkow iak, 1962, z A rchiw um PP PKZ SIEDLEC (gm. Kostrzyn W lkp.) Pałac N r rej. 2 4 72/A z 1952 r. Budowla barokowo-klasycysty czna wzniesiona w 1. 1 7 7 0 - 1 7 7 5 , uk o ń czo n a w 1. 1 7 8 8 - 1 7 9 0 przez arch. Jana Chrystiana Kamsetze-
ra, restaurow ana po 1959 r. Srebrna Góra. D w ó r — elew acja fron tow a. Fot. T. Łuczak, 1996
Rogalin. D aw n a kaplica rodow a R aczyńskich, ob. kościół parafialny p .w . św. Marcelina. Fot. A rchiw um PP PKZ
W 1. 1999-2001 przeprowadzo no re m o n t konstrukcji więźby da chowej oraz pokrycia dachowego, częściowo w y m ie n io n o stolarkę okienną, a także w yrem ontowano w nętrza wraz z wymianą tynków. W y k o n a n o konserw ację o d k r y tych polichrom ii w dwóch salach.
Inwestor: pryw atny właściciel.
SI ERN I KI (gm. Rogoźno) Pałac
N r rej. A -97/Pi z 17 IX 1955 r. O biekt klasycystyczny, z b u d o wany w 1. 1 7 8 6 -1 7 8 8 wg proj. Jana Chrystiana Kamsetzera.
W 1. 2 0 0 0 - 2 0 0 1 w y r e m o n to w an o wnętrza i p rzep ro w a d zo n o
Srebrna G óra. O ficyn a wschodnia. Fot. T. Łuczak, 1996
Srebrna G óra. O ficyn a zachodnia (spichlerz). Fot. G. M aćkow iak, 1960, z A rchiw um PP PKZ
konserwację wystroju sztukator- skiego.
Inwestor: prywatny właściciel.
SREBRNA GÓRA (gm. Wapno) Zespół dworsko-parkowy N r rej. A - l 17/Pi z 1 VI 1960 r. — dwór, A -1 4 4 /1 2 2 /P i z 1 VI 1968 r. — oficyna. Obiekty klasycystyczne (dwór, o f i c y n ę i b r a m ę ) z b u d o w a n o w 1799 r. W 1997 r., w związku z a d a p tacją oficyny na cele mieszkalne, w ykonano re m o n t dachu i w sta w iono okna połaciowe.
W 2 0 0 0 r. zaad ap to w an o część przyziemia dw o ru na cele re h a b i litacyjne. I n w e s t o r : P a ń s t w o w y D o m Rencisty. ŚREM Ratusz, pl. 20 Października N r rej. 1 0 1 8 /A z 11 III 1970 r. O b ie k t późnoklasycystyczny, z b u d o w a n y w 1. 1 8 3 6 - 1 8 3 8 , w 1876 r. d o b u d o w a n o w y staw kę zegarową. W 1. 1 9 9 2 -1 9 9 3 z a a d a p to w a no w nętrza na cele siedziby Urzę du Miasta, w y k o n an o rew alory zację trzech elewacji — całk o w i cie wymieniono tynki, zrekonstru owano detal architektoniczny, o d tw o rzo n o pierw otną kolorystykę.
Inwestor: Urząd Miasta.
W Ą S O W O (gm. Kuślin)
Pałac, tzw. stary (Sczanieckich)
N r rej. 1101/A z 1970 r. O b iek t b a ro kow o-klasycysty- czny, zbudow any ok. 1 7 8 1 - 1 7 8 6 , przebudow any po 1833 r. i na przełomie X IX i X X w.
W 2000 r. przeprowadzono re m o n t kapitalny budynku: w z m o c niono fundam enty opaską żelbe tową, wykonano drenaż opaskowy, wyremontowano stropy i konstruk cję więźby dachowej, w y m ien io no pokrycie dachowe.
Inwestor: pryw atny właściciel.
W IN N A GÓRA
(gm. Środa Wielkopolska) Pałac
N r rej. 1438/A z 1973 r.
Srebrna G óra. D w ó r — w y stró j p o łu d n io w o -w sc h o d n ie g o narożnika salonu. Fot. E. Kręg le w ska, 1 9 5 6 , z A rchiw um PP PKZ
Obiekt neoklasyczny zbudow a ny w 1910 r. wg proj. Stanisława Boreckiego. W 1995 r. w y r e m o n t o w a n o w ię ź b ę d a c h o w ą , w y m i e n i o n o pokrycie dachowe. W 1 9 9 7 r. p r z e p r o w a d z o n o ren o w ację k o lu m n a d y p o rty k u , a w związku z adaptacją części p o mieszczeń na izbę pamięci gen. Jana H. Dąbrowskiego odnow iono wnętrza: p o m a lo w a n o ściany, za
m o n to w a n o neoklasyczny k o m i nek z XIX w., o d n o w io n o sufity i sztukaterie, odnowiono posadzki.
I n w e s t o r : I n s t y t u t O c h r o n y Roślin PAN, Urząd W ojewódzki w Poznaniu.
R afał N a d o ln y
KONSERWACJA ZABYTKÓW ARCHITEKTURY I BU DO W NICTW A W W OJEW ÓDZTW IE
KALISKIM I W KALISZU W LATACH 1 9 9 0 -1 9 9 9 ORAZ NA TYM TERENIE
W LATACH 2000-2001
A N T O N IN (gm. Przygodzice) Pałac
N r rej. 2/A/Ka z 6 III 1948 r. W zniesiony został w 1. 1 8 2 2 - 1824 dla ks. A ntoniego Radziwił ła, N am iestnika Wielkiego Księ stwa Poznańskiego, a u to ra p ie rw szej muzyki operow ej do „Fausta” G oethego, i jego m ałżonki księż niczki Luizy Pruskiej.
Pałac — wybitne dzieło archi t e k t o n i c z n e K a r l a F r i e d r i c h a Schinkla — zb u d o w a n o na planie krzyża greckiego, w przeważającej części o konstrukcji nośnej d re w nianej z oszalowaniem ścian ze wnętrznych. Wewnątrz znajduje się ośmioboczna, trzykondygnacyjna sala, nakryta ozd o b n y m stropem wspartym na kolum nie, przy k tó rej u lo k o w an o kominki z h e rb a mi R ad ziw iłłó w . N a pierw szej i drugiej kondygnacji sali umiesz czone są d rew niane kom unikacyj ne balkony z o zd o b n ą balustradą, z których prowadzą wejścia do p o koi mieszkalnych w skrzydłach. N ad korpusem głów nym znajduje się dach namiotowy z belwederem i tarasem w id o k o w y m , nad skrzy dłami dachy dwuspadowe, zakoń czone dekoracją z w yobrażeniem elem entów myśliwskich — p o r o ża łosi.
Jest to obiekt o b ardzo w yso kiej wartości zabytkowej, posia dający niespotykane form y archi tektoniczne i cechy m a te r ia ło w o - -konstrukcyjne.
Pałac zap ro jek to w an o jako m y śliwski, to jest przewidziany do cza sowego przebyw ania nielicznych osób, a stał się z woli inw estora rezydencją stałą jego i jego ro d zi
ny. Ponadto obiekt ten jest b e z p o średnio związany z Fryderykiem C h o p in em , który tutaj k o n c e rto wał, nauczał i k o m p o n o w a ł — przebywając w pałacu na z a p ro szenie księcia.
W 1974 r. zaadaptowano obiekt na D o m Pracy Twórczej, m.in. w z m o c n io n o konstrukcję nośną oraz d achow ą budynku, w ym ie niono pokrycie dachu, z a a d a p to w ano piwnice do celów gospo- da rczo-użytkow ych.
Inwestor: Wojewódzki K onser w a to ra Zabytków.
W 1993 r. przeprowadzono re m o n t bieżący, w ramach którego w y k o n an o prace elewacyjne oraz z m i e n i o n o sy ste m o g r z e w a n ia z węglowego na gazowy. W ym ie nio n o stolarkę okienną oraz insta
A ntonin. Pałac. Fot. z A rchiw um W KZ w Kaliszu
lację elektryczną i c.o. Po w y k o n a n y m re m o n c ie k a p ita ln y m i adaptacji współczesne u ż y tk o wanie jest właściwe, zbliżone do funkcji pierwotnej. Obiekt jest n a leżycie zadbany i w ykorzystyw a ny: mieści sie tu ekspozycja m u z e alna poświęcona Fryderykowi C h o pinowi, i p ro w ad zo n a jest działal ność edukacyjna — o rg a n iz o w a ne są tu koncerty.
Inwestor: W ojewoda Kaliski.
BASZKÓW (gm. Zduny) Pałac
N r rej. A/46 z 6 VI 1960 r. O b ie k t — d a w n a rezydencja Mielżyńskich — zaadaptowana na potrzeby D o m u Pomocy Społecz nej. W 1996 r. założono windy.
