Raport okresowy nr XVII z realizacji Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025 w latach

Raport okresowy nr XVII

z realizacji Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025 w latach 2018-2019

www.warmia.mazury.pl

RAPORT OKRESOWY NR XVII

z realizacji

Strategii rozwoju spoĚeczno-gospodarczego województwa warmiक़sko-mazurskiego do roku 2025

w latach 2018-2019

Olsztyn 2020

Agencja Wydawnicza „ARGI” s.c.

www.argi.pl

ISBN 978-83-64630-89-7

Spis treঔci

Wstõp . . . .7

I. Najwa৹niejsze wydarzenia w latach 2018-2019 . . . .8

II. Analiza wska৷nikowa realizacji Strategii w kontekঔcie celu gĚównego i celów strategicznych . . . 10

Cel gĚówny – Spójnoঔࣗ ekonomiczna, spoĚeczna i przestrzenna Warmii i Mazur z regionami Europy . . . 10

Cel strategiczny 1. Wzrost konkurencyjnoঔci gospodarki . . . 15

Cel strategiczny 2. Wzrost aktywnoঔci spoĚecznej . . . 19

Cel strategiczny 3. Wzrost liczby i jakoঔci powiízaक़ sieciowych . . . 21

Cel strategiczny 4. Nowoczesna infrastruktura rozwoju . . . 23

III. Synteza realizacji Strategii . . . 25

IV. Realizacja celów operacyjnych Strategii . . . 29

Cel strategiczny 1. Wzrost konkurencyjnoঔci gospodarki . . . 29

Cel operacyjny 1.1. Wzrost konkurencyjnoঔci regionu poprzez rozwój inteligentnych specjalizacji . . . 29

Cel operacyjny 1.2. Wzrost innowacyjnoঔci ) rm . . . 32

Cel operacyjny 1.3. Wzrost liczby miejsc pracy . . . 35

Cel strategiczny 2. Wzrost aktywnoঔci spoĚecznej . . . 37

Cel operacyjny 2.1. Rozwój kapitaĚu spoĚecznego . . . 37

Cel operacyjny 2.2. Wzrost dostõpnoঔci i jakoঔci usĚug publicznych . . . 40

Cel strategiczny 3. Wzrost liczby i jakoঔci powiízaक़ sieciowych . . . 43

Cel operacyjny 3.1. Doskonalenie administracji . . . 43

Cel operacyjny 3.2. Intensy) kacja wspóĚpracy miõdzyregionalnej . . . 45

Cel strategiczny 4. Nowoczesna infrastruktura rozwoju . . . 48

Cel operacyjny 4.1. Zwiõkszenie zewnõtrznej dostõpnoঔci komunikacyjnej oraz wewnõtrznej spójnoঔci . . . 48

Cel operacyjny 4.2. Dostosowana do potrzeb sieࣗ noঔników energii . . . 51

Cel operacyjny 4.3. Poprawa jakoঔci i ochrona ঔrodowiska . . . 53

V. Komentarze jednostek monitorujícych Strategiõ na temat jej realizacji . . . 55

VI. Podsumowanie realizacji Strategii . . . 59

Wykaz skrótów . . . 64

Spis tabel, wykresów i map . . . 66

Raport zatwierdzony przez Sejmik Województwa WarmiĔsko-Mazurskiego zgodnie

z Uchwaáą Nr XVIII/325/20 Sejmiku Województwa WarmiĔsko-Mazurskiego z dnia 18 sierpnia 2020 r.

poszczególnych celów operacyjnych

Cel gĚówny i cele strategiczne – Departament Polityki Regionalnej Cel strategiczny 1. Wzrost konkurencyjnoঔci gospodarki

Cele operacyjne:

1.1 – Departament Polityki Regionalnej 1.2 – Departament Polityki Regionalnej 1.3 – Departament Polityki Regionalnej

Cel strategiczny 2. Wzrost aktywnoঔci spoĚecznej Cele operacyjne:

2.1 – Biuro Dialogu SpoĚecznego i Po৹ytku Publicznego

2.2 – Regionalny Oঔrodek Polityki SpoĚecznej (departament wiodícy) we wspóĚpracy z Departamentem Zdrowia i Departamentem Kultury i Edukacji

Cel strategiczny 3. Wzrost liczby i jakoঔci powiízaक़ sieciowych Cele operacyjne:

3.1 – Departament Koordynacji Promocji

3.2 – Departament WspóĚpracy Miõdzynarodowej Cel strategiczny 4. Nowoczesna infrastruktura rozwoju Cele operacyjne:

4.1 – Departament Infrastruktury i Geodezji 4.2 – Departament Infrastruktury i Geodezji 4.3 – Departament Ochrony ࡨrodowiska

Koordynator opracowania Raportu – Departament Polityki Regionalnej (Regionalne Obserwatorium Terytorialne)

Podstawowym celem dziaĚaक़ podejmowanych przez Samorzíd Województwa Warmiक़sko-Mazurskiego jest dbaĚoঔࣗ o region i jego mieszkaक़ców realizowana w sposób odpowiedzialny i przemyঔlany. Umo৹liwia jí pla- nowanie strategiczne, które znajduje wyraz w kolejnych wersjach strategii rozwoju województwa warmiक़sko- -mazurskiego, oraz skuteczne realizowanie jej zaĚo৹eक़. Obiektywne okreঔlenie stopnia tej skutecznoঔci umo৹li- wia prowadzony systematycznie monitoring.

Jego najnowsze wyniki zawarte sí w przedkĚadanym Paक़stwu Raporcie okresowym nr XVII. Prezentuje on realizacjõ celów Strategii rozwoju spoĚeczno-gospodarczego województwa warmiࡴsko-mazurskiego do roku 2025 i obejmuje lata 2018-2019.

Zgromadzone dane wskazují na kontynuacjõ wzrostu gospodarczego Warmii i Mazur, a tak৹e zmniejszanie dysproporcji rozwojowych w stosunku do innych regionów Unii Europejskiej. Dziõki inwestycjom infrastruk- turalnym wzrosĚa dostõpnoঔࣗ komunikacyjna województwa. Poprawie ulegĚa sytuacja na rynku pracy, a tak৹e zwiõkszyĚ siõ poziom przedsiõbiorczoঔci, innowacyjnoঔci oraz informatyzacji. W dalszym ciígu dziaĚania kieru- jemy te৹ na walkõ z ubóstwem oraz przeciwdziaĚanie skutkom negatywnych zmian demogra) cznych, z którymi boryka siõ wiõkszoঔࣗ polskich regionów.

Jestem przekonany, ৹e konsekwentna praca i wspólne wysiĚki przyczynií siõ do niwelowania problemów oraz ksztaĚtowania jak najlepszych warunków do dalszego rozwoju województwa warmiक़sko-mazurskiego.

SkĚadam serdeczne podziõkowania wszystkim podmiotom i osobom wspóĚpracujícym w Systemie Moni- toringu Strategii i zachõcam do dalszej aktywnoঔci. Liczõ na to, ৹e informacje przedstawione w niniejszym Raporcie bõdí dla Paक़stwa zarówno interesujíce, jak i przydatne.

Z powa৹aniem Gustaw Marek Brzezin MarszaĚek Województwa Warmiक़sko-Mazurskiego

Wstõp

Strategia rozwoju spoĚeczno-gospodarczego województwa warmiࡴsko-mazurskiego jest gĚównym dokumentem pla- nistycznym regionu, stanowiícym koncepcjõ jego rozwo- ju spoĚeczno-gospodarczego. Nieodzownym elementem jej realizacji jest monitorowanie, które umo৹liwia zwe- ry) kowanie, w jakim stopniu osiígane sí zaĚo৹one cele Strategii. W ramach monitoringu gromadzone sí infor- macje o województwie oraz dziaĚalnoঔci poszczególnych podmiotów i instytucji, przyczyniajíce siõ do realizacji celów strategicznych. Zebrane informacje prezentowane sí w raportach okresowych, które stanowií podstawõ do dyskusji nad kierunkiem przyszĚych dziaĚaक़ rozwojo- wych, jak równie৹ sí elementem promocji regionu.

Przedmiotowy raport jest trzecim dokumentem prezentujícym wyniki monitorowania Strategii rozwo- ju spoĚeczno-gospodarczego województwa warmiࡴsko- -mazurskiego do roku 2025, przyjõtej 25 czerwca 2013 r. UchwaĚí Nr XXVIII/553/13 Sejmiku Województwa Warmiक़sko-Mazurskiego. Zgodnie z jej zapisami raporty sí publikowane w okresach dwuletnich, dlatego niniejszy Raport obejmuje lata 2018-2019. Jednoczeঔnie jest to siedemnasty raport od poczítku monitorowania strategii rozwoju naszego województwa.

Niniejszy Raport, tak jak i poprzednie raporty, opra- cowano z wykorzystaniem narzõdzia udoskonalajícego system monitorowania pn. SMS dla Warmii i Mazur – Sys- tem Monitoringu Strategii. W raporcie wykorzystano po- nadto wyniki badaक़ i analiz dotyczícych rozwoju spo- Ěeczno-gospodarczego kraju i województwa warmiक़sko- -mazurskiego oraz dane GĚównego Urzõdu Statystycz- nego, Urzõdu Statystycznego w Olsztynie i Eurostatu.

RozdziaĚ I Najwaगniejsze wydarzenia w latach 2018- 2019 zawiera syntetyczny przeglíd najwa৹niejszych wydarzeक़, które uĚatwií czytelnikowi umieszczenie in- formacji przedstawionych w kolejnych rozdziaĚach w od- powiednim kontekঔcie historycznym.

RozdziaĚ II Analiza wskaकnikowa realizacji Strategii w kontekࢱcie celu gĚównego i celów strategicznych zawie- ra przeglíd trendów w ksztaĚtowaniu siõ wska৷ników opisujícych cel gĚówny i cele strategiczne w horyzoncie 2011-2019 (w zale৹noঔci od dostõpnoঔci danych w sta- tystyce publicznej). W rozdziale zaprezentowano pozy- cjõ regionu na tle kraju i Unii Europejskiej w odniesieniu do podstawowych mierników sytuacji ekonomicznej, spoĚecznej i powiízaक़ sieciowych.

RozdziaĚ IV Realizacja celów operacyjnych Strategii przedstawia podejmowane w regionie dziaĚania przy- czyniajíce siõ do osiígania celów Strategii, w ramach których realizowane sí projekty i inicjatywy, natomiast rozdziaĚ III Synteza realizacji Strategii jest próbí podsumo- wania wszystkich dziaĚaक़ w badanym okresie.

Zdecydowana wiõkszoঔࣗ zaprezentowanych danych to informacje jednostek zaanga৹owanych w system mo- nitorowania, uzupeĚnionych danymi zbieranymi przez jednostki samorzídu terytorialnego, uczelnie, instytu- cje oraz inne podmioty w województwie. Ocena dziaĚaक़ rozwojowych oraz wskazówki dotyczíce przyszĚoঔci, zawarte sí w rozdziaĚach podsumowujícych: V. Komen- tarze jednostek monitorujícych Strategiõ na temat jej reali- zacji oraz VI. ostatnim rozdziale Raportu Podsumowanie realizacji Strategii.

Najwa৹niejszym wydarzeniem w Polsce w 2018 r. w opi- nii Polaków byĚy obchody stulecia odzyskania przez Pol- skõ niepodlegĚoঔci w 1918 roku¹. Na drugim miejscu, znalazĚy siõ wybory samorzídowe². Inne wydarzenia nie skupiaĚy ju৹ tak du৹ej uwagi. Na liঔcie najwa৹niejszych wydarzeक़ 2018 r. pojawiĚy siõ nieporozumienia i kon* ik- ty rzídu RP z UE, rozwój gospodarczy kraju, szczyt klima- tyczny w Katowicach oraz inne wydarzenia o charakte- rze politycznym, tj. zmiana premiera i rzídu RP, protesty kobiet zwiízane z propozycjami zmian w ustawie o do- puszczalnoঔci przerywania cií৹y („strajk kobiet”, „czarny protest”), czy te৹ decyzja o niewpuszczaniu imigrantów do Polski³. Za najwa৹niejsze miõdzynarodowe wydarze- nie 2018 roku Polacy uznali kolejní odsĚonõ agresji Ro- sji na Ukrainõ – atak rosyjskiej marynarki na ukraiक़skie okrõty na Morzu Azowskim⁴. Na kolejnych miejscach znalazĚy siõ trzy wydarzenia: kwesধ e klimatyczne zwií- zane zarówno z diagnozowanym ociepleniem klimatu, jak i postanowieniami konferencji klimatycznej w Kato- wicach, porozumienie Stanów Zjednoczonych z Koreí PóĚnocní i odsuniõcie gro৷by kon* iktu jídrowego w tej czõঔci ঔwiata oraz kwesধ a wyjঔcia Wielkiej Brytanii z UE, czyli brexit⁵.

Rok 2019, zdaniem Polaków, zdominowaĚy ró৹ne typy demokratycznych gĚosowaक़⁶. Przede wszystkim ba- dani wskazywali na wybory parlamentarne w Polsce oraz wybory do Parlamentu Europejskiego⁷. Drugie i trzecie miejsce zajmují: zniesienie wiz do Stanów Zjednoczo- nych dla Polaków⁸ oraz literacka nagroda Nobla w dzie- dzinie literatury dla Olgi Tokarczuk⁹. Na kolejnych miej- scach znalazĚy siõ obchody i uroczystoঔci z okazji stulecia odzyskania niepodlegĚoঔci przez Polskõ, funkcjonowanie i rozszerzenie programu 500+ tak৹e dla rodzin posiada- jícych jedno dziecko, wprowadzenie 13. i zapowiedzi wprowadzenia 14. emerytury¹⁰. Za najwa৹niejsze wyda- rzenie 2019 roku w wymiarze ঔwiatowym Polacy uznali katastrofy zwiízane ze zmianami klimatycznymi i glo- balnym ociepleniem¹¹. Niemal taki sam odsetek za naj-

1 Na podstawie: Wydarzenie roku 2018 w Polsce i na ࢱwiecie. Komu- nikat z badaक़ nr 1/2019, Centrum Badaक़ Opinii SpoĚecznej, War- szawa, styczeक़ 2019 r. – wymienione przez 40% ankietowanych Polaków.

2 Wymienione przez 6% ankietowanych Polaków.

3 Ka৹de z nich wymienione przez ok. 2% ankietowanych Polaków.

4 Wymienione przez 6% ankietowanych Polaków.

5 Ka৹de z nich wymienione przez ok. 3% ankietowanych Polaków.

6 Na podstawie: Rok 2019 pod znakiem wyborów i obaw przed zmia- nami klimatycznymi. Komunikat z badaक़ nr 14/2020, Centrum Badaक़ Opinii SpoĚecznej, Warszawa, styczeक़ 2020 r.

7 æícznie wymienione przez 20,9% ankietowanych Polaków.

8 Wymienione przez 5,9% ankietowanych Polaków.

9 Wymienione przez 4,3% ankietowanych Polaków.

10 Ka৹de z nich wymienione przez ok. 3% ankietowanych Polaków.

11 Wymienione przez 6,5% ankietowanych Polaków.

wa৹niejsze uznaĚ budzenie siõ wra৹liwoঔci ekologicznej ludzkoঔci, ঔwiadomoঔci tych zmian i próby podejmowa- nia zbiorowych dziaĚaक़ na rzecz powstrzymania dalszej degradacji ঔrodowiska naturalnego¹². Na trzecim miejscu listy najwa৹niejszych dla Polaków wydarzeक़ 2019 roku w wymiarze miõdzynarodowym znalazĚ siõ brexit, czyli wyjঔcie Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej¹³. Wa৹nymi wydarzeniami dla Polaków byĚo jeszcze zniesienie wiz do Stanów Zjednoczonych i ogólnie dobre stosunki z tym krajem, wydarzenia zwiízane z miõdzynarodowym bez- pieczeक़stwem Polski, kon* ikt iraक़sko-amerykaक़ski, kon-

* ikt na Bliskim Wschodzie, wojna w Syrii, tureckie ataki na Kurdów i likwidacja paक़stwa islamskiego¹⁴.

Lata 2018-2019 to kolejna odsĚona zmiany drogowej rzeczywistoঔci w województwie warmiक़sko-mazurskim.

Na terenie województwa powstaĚy wa৹ne szlaki komuni- kacyjne, stanowiíce czõঔࣗ korytarzy miõdzynarodowych, Ěíczícych wa৹ne oঔrodki europejskie¹⁵. Przede wszyst- kim zakoक़czyĚ siõ ostatni etap budowy drogi ekspreso- wej S7 na Warmii i Mazurach¹⁶ oraz caĚoঔciowo oddana do u৹ytku zostaĚa poĚudniowa obwodnica Olsztyna¹⁷.

Podró৹owanie po województwie jest Ěatwiejsze dziõ- ki porozumieniu MarszaĚka Województwa oraz prezesa Przewozów Regionalnych, na podstawie którego lokalni kolejarze ঔwiadczí usĚugi transportowe w wojewódz- twie. Porozumienie na lata 2016-2020 opiewa na blisko 270 mln zĚ, w tym ponad 221 mln zĚ stanowií ঔrodki z bu- d৹etu Województwa Warmiक़sko-Mazurskiego. Z tych ঔrodków bõdzie realizowanych 114 poĚíczeक़, a pociígi przejadí 3 mln kilometrów¹⁸. Ponadto realizowanych byĚo szereg inwestycji kolejowych: na linii Szczytno – Pisz – EĚk (linia nr 219), DziaĚdowo – Olsztynek – Olsztyn (nr 216)¹⁹. Przygotowywane sí kolejne inwestycje na linii z Gutkowa do Braniewa (nr 221), EĚk – Korsze (nr 38)²⁰.

Na uwagõ zasĚuguje rozwój Portu Lotniczego Olsz- tyn-Mazury, który zyskuje coraz wiõksze znaczenie w komunikacji miõdzyregionalnej i miõdzynarodowej.

Co roku obserwuje siõ wzrost liczby pasa৹erów w tego

12 Wymienione przez 6,3% ankietowanych Polaków.

13 Wymienione przez 3,2% ankietowanych Polaków.

14 Ka৹de z nich wymienione przez ok. 2% ankietowanych Polaków.

15 https://www.gddkia.gov.pl/pl/a/35078/Coraz-wiecej-nowocze snych-drog-na-Warmii-i-Mazurach

16 hħ ps://www.gddkia.gov.pl/pl/a/29707/Most-Niepodleglosci-w- Ostrodzie-zwienczeniem-budowy-S7-na-Warmii-i-Mazurach 17 hħ ps://www.gddkia.gov.pl/pl/a/34103/321-obwodnica-Olsztyna

-w-calosci-dla-kierowcow

18 https://olsztyn.wyborcza.pl/olsztyn/7,48726,22857188,jakie- polaczenia-kolejowe-w-2018-roku-podpisano-umowe.html 19 https://www.rynek-kolejowy.pl/mobile/kolejowy-rok-2018-na-

warmii-i-mazurach-pojawia-sie-3-zmodernizowane-en57-85135.

20 http://www.mediagroupinfo.pl/kolejowe-inwestycje-nahtml -warmii-i-mazurach-w-2019-roku/

I. Najwa৹niejsze wydarzenia w latach 2018-2019

typu komunikacji. W latach 2016-2017 port przewiózĚ 226 140 osób, zaঔ w latach 2018-2019 byĚo to ju৹ 272 586 pasa৹erów.

W latach 2018-2019 w naszym województwie odby- Ěo siõ kilka du৹ych wydarzeक़ o charakterze konferencyj- nym. W 2018 r. odbyĚa siõ pierwsza edycja konferencji Mazury to Biznes, nad którí patronat objíĚ MarszaĚek Województwa. Wydarzenie skierowane byĚo do czoĚo- wych ekspertów bran৹y, którzy poruszyli najwa৹niejsze i najbardziej interesujíce tematy zwiízane z biznesem na terenie Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Spotkanie sĚu৹yĚo tak৹e integracji ঔrodowisk zwiízanych z Mazu- rami przedstawicieli wĚadz paक़stwowych i samorzído- wych, lokalnego biznesu oraz pozostaĚych uczestników procesów biznesowych²¹.

We wrzeঔniu 2019 r. odbyĚo siõ III Forum Kultury Warmii i Mazur „po sĚonecznej stronie ulicy”. To spotkanie ludzi kultury, artystów zwiízanych z regionem od lat, ale równie৹ tych, którzy przyjechali tu, by realizowaࣗ swo- je artystyczne i twórcze pasje. Do udziaĚu w Forum za- proszono twórców i ludzi szeroko zwiízanych z kulturí, sztukí, edukacjí, którzy swojí prací rozsĚawiají Warmiõ i Mazury. ByĚ to czas podsumowaक़ i wspomnieक़ wa৹- nych wydarzeक़, inwestycji, a tak৹e zrealizowanych pro- jektów²².

OdbyĚy siõ dwie kolejne edycje Warmiࡴsko-Mazur- skiego Kongresu PrzyszĚoࢱci (II oraz III). ByĚy to najwiõksze wydarzenia nie tylko w regionie, ale tak৹e w póĚnocno- -wschodniej Polsce. WspóĚorganizatorem byĚ Samorzíd Województwa Warmiक़sko-Mazurskiego. Przedsiõwziõ- cie pozytywnie wpĚywa na gospodarcze o৹ywienie re- gionu, w tym na pobudzenie potencjaĚu regionalnych przedsiõbiorców, organizacji pozarzídowych oraz insty- tucji edukacyjnych i kulturalnych, a tak৹e promuje dzie- dzictwo kulturowe regionu²³.

W Olsztynie w czerwcu 2018 r. odbyĚa siõ równie৹ wojewódzka konferencja Perspektywy tworzenia rzeczywi- stoࢱci przyjaznej seniorom, która byĚa zorganizowana z oka- zji ࡨwiatowego Dnia Praw Osób Starszych. Prowadzenie aktywnej polityki senioralnej jest istotnym kierunkiem rozwoju spoĚeczno-gospodarczego województwa. Du৹í rolõ i znaczenie mají wdra৹ane w regionie, w partnerskiej wspóĚpracy Samorzídu Województwa z samorzídami lo- kalnymi, usĚugi teleopiekuक़cze, którymi objõto ju৹ nieco ponad 1 000 seniorów w 51 gminach regionu²⁴.

Wspólna Polityka Rolna 2021-2027 to tytuĚ konferen- cji, która odbyĚa siõ 17 wrzeঔnia 2018 roku w Olsztynie.

21 https://warmia.mazury.pl/rozwoj-regionu/aktualnosci/2952 -jak-prowadzic-biznes-na-warmii-i-mazurach

22 https://warmia.mazury.pl/kultura/aktualnosci/4805-spotkanie -ludzi-swiata-kultury

23 https://warmia.mazury.pl/rozwoj-regionu/aktualnosci/2462- zbliza-sie-ii-warminsko-mazurski-kongres-przyszlosci

24 hħ ps://warmia.mazury.pl/polityka-spoleczna/polityka-senioralna- -wojewodztwa-na-lata-2014-2020/3451-aktualnosci-polityka- -senioralna-na-warmii-i-mazurach

Dyskusja nad ksztaĚtem Wspólnej Polityki Rolnej po 2020, która rozpoczõĚa siõ w ramach instytucji Unii Europejskiej ju৹ w 2016 roku zwiízana jest z nowí, zbli৹ající siõ per- spektywí ) nansowí na lata 2021-2027. Jej gĚównymi celami sí: wspieranie godziwego dochodu, wiõksza kon- kurencyjnoঔࣗ, zmiana rozkĚadu siĚ w Ěaक़cuchu ৹ywnoঔcio- wym, walka ze zmianí klimatu, zrównowa৹one wykorzy- stanie zasobów naturalnych, ochrona bioró৹norodnoঔci, wspieranie wymiany pokoleniowej oraz sprzyjanie wzro- stowi zatrudnienia i wysoka jakoঔࣗ ৹ywnoঔci²⁵.

Rozkrõcamy Powszechny Optymizm – cykliczna im- preza plenerowa, organizowana przez Samorzíd Woje- wództwa Warmiक़sko-Mazurskiego, odbyĚa siõ 7 wrze- ঔnia 2019 roku w Ostródzie. Podczas pikniku (molo, nadbrze৹e jeziora Drwõckiego, am) teatr) przedstawiono przedsiõwziõcia, które dziõki ঔrodkom unijnym powstaĚy na Warmii i Mazurach²⁶.

12 wrzeঔnia 2019 roku w IĚawie, MarszaĚek Woje- wództwa byĚ gospodarzem posiedzenia Prezydium Euro- regionu BaĚtyk. Tematem obrad byĚy m.in. przyszĚoঔࣗ Pro- gramu WspóĚpracy Transgranicznej PoĚudniowy BaĚtyk, projekt Strategii Rady MĚodzie৹owej Euroregionu BaĚtyk, plan pracy Grupy ds. Wody Euroregionu BaĚtyk. Eurore- gion BaĚtyk jest miõdzynarodowí organizacjí wspóĚ- pracy regionalnej zrzeszající partnerów z Polski, Litwy, Danii, Szwecji i Federacji Rosyjskiej. Województwo war- miक़sko-mazurskie jest aktywnym czĚonkiem organizacji od 1999 roku²⁷.

W 2019 roku województwo warmiक़sko-mazurskie po oঔmiu latach przejõĚo przewodnictwo w Konwencie MarszaĚków Województw RP. Przez póĚ roku Konwen- towi przewodniczyĚ MarszaĚek Województwa War- miक़sko-Mazurskiego. Ideí wydarzenia jest wspieranie polityki rozwojowej i spoĚecznej w regionach. Konwent MarszaĚków jest organem opiniodawczo-doradczym, który analizuje i opiniuje propozycje zmian prawnych oraz omawia aktualne problemy samorzídów. Posie- dzenia Konwentu koक़czí siõ wypracowaniem wspól- nych stanowisk, które nastõpnie kierowane sí do wĚa- ঔciwych urzõdów i instytucji centralnych. Na Warmii i Mazurach odbyĚy siõ pod przewodnictwem MarszaĚka Województwa Warmiक़sko-Mazurskiego trzy posiedze- nia: w Olsztynie (lipiec), Ostródzie (pa৷dziernik) i Rynie (listopad). Podczas nich przyjõto 13 stanowisk, wyni- kajícych z potrzeby pilnego uregulowania rozwiízaक़ prawnych majícych istotne znaczenie dla dziaĚalnoঔci samorzídów w Polsce.

25 https://warmia.mazury.pl/obszary-wiejskie/aktualnosci/3054- dyskusje-nad-ksztaltem-wspolnej-polityki-rolnej-po-2020-roku 26 https://warmia.mazury.pl/turystyka-i-promocja/aktualnosc-

i/4621-na-warmii-i-mazurach-koncertujemy-z-unijnymi- funduszami

27 https://warmia.mazury.pl/unia-i-wspolpraca-zagraniczna/

aktualnosci/4689-posiedzenie-prezydium-euroregionu-baltyk

Cel gĚówny – Spójnoঔࣗ ekonomiczna, spoĚeczna i przestrzenna Warmii i Mazur z regionami Europy

Cel gĚówny Strategii rozwoju spoĚeczno-gospodarczego województwa warmiࡴsko-mazurskiego do roku 2025 obej- muje trzy rodzaje spójnoঔci: ekonomiczní, spoĚeczní i przestrzenní. Zatem realizacjõ celu Strategii nale৹y tak-

৹e rozpatrywaࣗ w trzech powy৹szych obszarach, które monitorují nastõpujíce wska৷niki:

x PKB na mieszkaक़ca jako % ঔredniej krajowej (w ce- nach bie৹ícych);

28 Dane za 2018 r.

x UdziaĚ aktywnych zawodowo w wieku produk- cyjnym w ogóle mieszkaक़ców w wieku produk- cyjnym;

x Wska৷nik dostõpnoঔci komunikacyjnej.

Z uwagi na zĚo৹onoঔࣗ problematyki spójnoঔci, oprócz wy৹ej wymienionych wska৷ników celu gĚównego, warto przedstawiࣗ tak৹e inne wska৷niki, które bõdí stanowiĚy kontekstowe tĚo poruszanych zagadnieक़. Dziõki temu ukazany zostanie szerszy obraz zmian ekonomicznych, spoĚecznych i przestrzennych zachodzícych w woje- wództwie warmiक़sko-mazurskim.

29 Dane za 2019 r.

Tabela 1. Wska৷niki celu gĚównego

Wska৷nik Miara 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Wartoঔࣗ

docelowa 2020

Wartoঔࣗ

docelowa 2025 PKB na mieszkaक़ca jako %

ঔredniej krajowej (w cenach bie৹ícych)

% 71,9 71,5 71,5 71,5 70,9 71,3 70,1 b.d. 74,7 77,1

UdziaĚ aktywnych zawodowo w wieku produkcyjnym w ogóle mieszkaक़ców w wieku produkcyjnym

% 66,8 66,5 67,8 68,1 69,7 70,6 71,9 71,6 70,3 71,8

Wska৷nik dostõpnoঔci komunikacyjnej (wska৷nik

zĚo৹ony) min. 167 b.d. b.d. b.d. 155,7 b.d. 151²⁸148,2²⁹ – –

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne / GUS BDL.

83 123 57 228 56 496 53 654 50 001 48 126 47 272 43 150 42 755 41 875 41 080 37 077 36 970 36 306 36 088 35 712

Polska = 51 776

0 10 000 20 000 30 000 40 000 50 000 60 000 70 000 80 000 90 000

Mazowieckie DolnoƑlČskie Wielkopolskie _lČskie Pomorskie Bódzkie Maųopolskie Zachodniopomorskie Lubuskie Kujawsko-pomorskie Opolskie Podlaskie _wiħtokrzyskie Warmiŷsko-mazurskie Podkarpackie Lubelskie

II. Analiza wska৷nikowa realizacji Strategii w kontekঔcie celu gĚównego i celów strategicznych

Wykres 1. PKB per capita wg województw w cenach bie৹ícych – 2017 rok (w zĚ)

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

Spójnoࢱ߱ ekonomiczna

Podstawowym wska৷nikiem obrazujícym stopieक़ rozwoju ekonomicznego jest poziom produktu krajo- wego bruħ o (PKB) w przeliczeniu na jednego mieszkaࡴ- ca. W 2017³⁰ roku wartoঔࣗ PKB per capita na Warmii i Mazurach ksztaĚtowaĚa siõ na poziomie 36 306 zĚ, co stanowiĚo 70,1% ঔredniej krajowej. Wynik ten uplaso- waĚ województwo warmiक़sko-mazurskie na 14. pozycji wঔród wszystkich polskich regionów. Niemniej jednak pozycja Warmii i Mazur pod tym wzglõdem jest staĚa i nie zmienia siõ znaczíco. PKB przypadajíce na jedne- go mieszkaक़ca jako procent ঔredniej krajowej na prze- strzeni ostatnich lat plasuje bowiem nasz region miõdzy 13. a 14. miejscem w Polsce. Jednoczeঔnie wartoঔࣗ PKB per capita w województwie warmiक़sko-mazurskim jest porównywalna z takimi województwami jak ঔwiõtokrzy- skie, podlaskie, podkarpackie i lubelskie, czyli regionami stanowiícymi obszar Polski Wschodniej.

Wartoঔࣗ PKB per capita w województwie warmiक़- sko-mazurskim w cenach bie৹ícych z roku na rok wzra- sta, aczkolwiek stopniowo maleje jego relacja do ঔred- niej krajowej. Na przykĚad w 2017 roku wartoঔࣗ PKB w przeliczeniu na jednego mieszkaक़ca w cenach bie৹í- cych w porównaniu do 2011 wzrosĚa o ponad 7 tys. zĚ, tj.

o 24,1% (z 29 257 zĚ w 2011 roku do 36 306 zĚ w 2017 roku). Jednoczeঔnie w tym okresie relacja PKB per ca- pita w stosunku do ঔredniej krajowej zmalaĚa (z 71,9%

30 W Analizie wskaकnikowej realizacji Strategii w kontekࢱcie celu gĚów- nego i celów strategicznych posĚu৹ono siõ jak najbardziej aktual- nymi danymi statystycznymi publikowanymi przez GUS. Podczas sporzídzania raportu dostõpne byĚy gĚównie dane za 2018 r., aczkolwiek w przypadku produktu krajowego bruħ o oraz warto- ঔci dodanej bruħ o najbardziej aktualne byĚy dane za rok 2017.

Bardziej aktualne informacje statystyczne bõdí publikowane sukcesywnie przez GUS w IV kwartale 2020 r. Okresem analizy sí lata 2016-2018, czyli okres uzupeĚniajícy dane przedstawione w poprzednim Raporcie z realizacji Strategii. W niektórych przypad- kach odwoĚano siõ do 2011 roku, okreঔlonego w Strategii jako rok bazowy.

w 2011 r. do 70,1% w 2017 r.). Na sytuacjõ tõ wpĚywa polaryzacja polskich województw – regiony bogatsze, o lepszej infrastrukturze i bazie produkcyjnej rozwijají siõ szybciej od sĚabszych województw, które mají gorszí sytuacjõ wyjঔciowí i muszí nadrabiaࣗ zalegĚoঔci rozwo- jowe z poprzednich lat. Nale৹y tak৹e mieࣗ na uwadze, i৹ ponad 1/5 (tj. 22,4%) krajowego PKB generowana jest w województwie mazowieckim i to przede wszystkim bardzo dynamiczny rozwój tego regionu powoduje, i৹ w innych województwach maleje udziaĚ PKB per capita w relacji do ঔredniej krajowej.

W Strategii przyjõto, i৹ wartoঔࣗ docelowa wska৷nika PKB na mieszkaࡴca jako % ࢱredniej krajowej (w cenach bie- गícych) w 2020 roku wyniesie 74,7%. Majíc jednak na uwadze bardziej dynamiczny rozwój regionów lepiej roz- winiõtych oraz obserwowane w ostatnich latach pogĚõ- biajíce siõ zró৹nicowania w relacji PKB per capita woje- wództwa warmiक़sko-mazurskiego do ঔredniej krajowej,

osiígniõcie zaĚo৹onej wartoঔci docelowej w 2020 jest celem bardzo ambitnym.

Warmia i Mazury sí integralní czõঔcií Unii Europej- skiej, dlatego te৹ analizujíc regionalní spójnoঔࣗ ekono- miczní warto odnieঔࣗ sytuacjõ w naszym województwie do innych regionów Unii Europejskiej. Województwo warmiक़sko-mazurskie charakteryzuje siõ jední z najni৹- szych w skali kraju relacjí PKB per capita w stosunku do UE-28 wedĚug parytetu siĚy nabywczej waluty. W wo- jewództwie warmiक़sko-mazurskim w 2017 roku udziaĚ ten stanowiĚ 49% wartoঔci ogóĚem dla UE-28, przy ঔred- niej ogólnopolskiej wynoszícej 69%. Pod tym wzglõdem nasz region wspólnie z województwem podkarpackim zajíĚ przedostatnie miejsce w kraju. Ni৹szí wartoঔࣗ od- notowano jedynie w województwie lubelskim (48%).

Tym samym województwo warmiक़sko-mazurskie pozo- staje jednym z najmniej zamo৹nych regionów caĚej Unii Europejskiej.

29 257 30 232 30 776 31 957 33 186 34 532 36 306

71,9 71,5 71,5 71,5 70,9 71,3 70,1

0 10 20 30 40 50 60 70 80

-5 000 5 000 15 000 25 000 35 000 45 000

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 %

zų

PKB per capita (ceny bieǏČce) PKB per capita (Polska=100)

Wykres 2. PKB per capita w województwie warmiक़sko-mazurskim (w zĚ) i jego relacja do ঔredniej krajowej (Polska=100) w latach 2011-2017

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

W ostatnich latach wojewódz- two warmiक़sko-mazurskie dyna- micznie nadrabia jednak dystans rozwojowy, poniewa৹ sukcesywnie wzrasta relacja PKB per capita na Warmii i Mazurach w stosunku do ঔredniej europejskiej. UdziaĚ ten w 2017 roku ksztaĚtowaĚ siõ na po- ziomie 49% ঔredniej unijnej, nato- miast jeszcze w 2004 roku wartoঔࣗ

PKB per capita w województwie warmiक़sko-mazurskim stanowiĚa za- ledwie 37% wartoঔci odnotowanej ঔrednio w Unii Europejskiej. Ozna- cza to, ৹e od momentu przystípienia Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku nasz region zmniejszyĚ dys- proporcje w relacji PKB per capita w stosunku do UE-28 o 12 punktów procentowych. Przeciõtnie w kraju nadrabianie zalegĚoঔci rozwojowych miaĚo nieco wiõksze tempo, gdy৹ dy- stans miõdzy PKB per capita Polski

i UE w analizowanym okresie zmniejszyĚ siõ o 19 punktów procentowych. Niemniej jednak malejíce ró৹nice w re- lacji PKB per capita w regionie w odniesieniu do UE-28 ঔwiadczí o systematycznie postõpujícym procesie kon- wergencji w województwie warmiक़sko-mazurskim. Mamy zatem do czynienia z upodobnianiem siõ Warmii i Mazur pod wzglõdem gospodarczym do pozostaĚych regionów UE. Tym samym w województwie warmiक़sko-mazurskim nastõpuje poprawa warunków ৹ycia ludnoঔci, które coraz bardziej zbli৹ají siõ do standardów europejskich.

Spójnoࢱ߱ spoĚeczna

W Strategii rozwoju spoĚeczno-gospodarczego wojewódz- twa warmiࡴsko-mazurskiego do roku 2025 spójnoঔࣗ spo- Ěeczní monitoruje wska৷nik udziaĚu aktywnych zawodowo w wieku produkcyjnym w ogóle mieszkaࡴców regionu w wie- ku produkcyjnym³¹. Wska৷nik ten pokazuje, jak ksztaĚtuje siõ udziaĚ osób, które pracují (pracujícy) bíd৷ chcí praco- waࣗ (bezrobotni), w ogólnej liczbie ludnoঔci województwa

31 WedĚug GUS, jest to wspóĚczynnik aktywnoঔci zawodowej ludno- ঔci w wieku produkcyjnym.

Mapa 1. Relacja PKB per capita do UE-28 wedĚug parytetu siĚy nabywczej waluty w 2017 roku (UE-28=100)

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych Eurostat.

37% 37% 38% 39% 40% 43% 45% 46% 47% 48% 48% 49% 49% 49%

50% 50% 51% 53% 55% 59% 62% 65% 67% 67% 67% 68% 68% 69%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Warmiŷsko-Mazurskie Polska

Wykres 3. Relacja PKB per capita do UE-28 wedĚug parytetu siĚy nabywczej waluty w latach 2004-2017 (UE-28=100)

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych Eurostat.

w wieku produkcyjnym (tj. 18-59/64 lat). W 2018 roku wartoঔࣗ niniejszego wska৷nika wynosiĚa 71,6% i w po- równaniu do 2016 roku zwiõkszyĚa siõ o 1 punkt pro- centowy. W analogicznym okresie w Polsce odnotowano nieco szybszy wzrost, który wyniósĚ 1,4 punktu procen- towego – z 75,2% w 2016 roku do 76,6% w roku 2018.

Jednoczeঔnie wartoঔࣗ tego wska৷nika w naszym regionie jest najni৹sza spoঔród wszystkich województw.

W Strategii przyjõto, i৹ w 2020 roku wartoঔࣗ wska৷nika udziaĚ aktywnych zawodowo w wieku produkcyjnym w ogóle mieszkaࡴców w wieku produkcyjnym wyniesie 70,3%. Cel ten zostaĚ jednak osiígniõty ju৹ w 2016 roku (70,6%). W 2018 r.

wartoঔࣗ wska৷nika wzrosĚa do 71,6%. Niemniej jednak przy- szĚoঔࣗ nie napawa optymizmem ze wzglõdu na spodziewaní recesjõ gospodarczí spowodowaní epidemií koronawirusa.

Tym samym, wyzwaniem w najbli৹szych latach bõdzie utrzy- manie niniejszego wska৷nika na obecnym poziomie.

Szczególnie wa৹ne jest utrzymanie wysokiej aktywnoঔci zawodowej wঔród kobiet, które z powodu macierzyक़stwa i tradycyjnego modelu rodziny, w tym sprawowania funkcji opiekuक़czych, wcií৹ charakteryzují siõ ni৹szí aktywno- ঔcií zawodowí ni৹ mõ৹czy৷ni. W 2018 udziaĚ aktywnych zawodowo kobiet w wieku produkcyjnym wyniósĚ zaled- wie 65,8% i byĚa to najni৹sza wartoঔࣗ, którí odnotowano w 2018 r. wঔród wszystkich polskich województw. W kra- ju odsetek aktywnoঔci zawodowej wঔród kobiet wyniósĚ 72,3% i byĚ o 6,5 punktu procentowego wy৹szy ni৹ na War- mii i Mazurach. Jednoczeঔnie ró৹nice miõdzy aktywnoঔcií zawodowí kobiet i mõ৹czyzn w województwie warmiक़sko- -mazurskim sí bardziej rozpiõte ni৹ przeciõtnie w kraju. Na Warmii i Mazurach w 2018 r. odsetek aktywnych zawodo- wo kobiet byĚ o blisko o 11 punktów procentowych ni৹szy ni৹ w przypadku mõ৹czyzn. Przeciõtnie w kraju ró৹nica ta byĚa ni৹sza i wyniosĚa ok. 8 punktów procentowych.

66,8 66,5 67,8 68,1 69,7 70,6 71,9 71,6

61,1 61,9 63,6 63,8 65,4

64,4 66,0 65,8 71,8

70,5 71,2 72,0 73,4

76,0 77,0 76,6

50,0 55,0 60,0 65,0 70,0 75,0 80,0

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

ogóųem kobiety mħǏczyǍni

Wykres 4. UdziaĚ aktywnych zawodowo w wieku produkcyjnym w ogóle mieszkaक़ców w wieku produkcyjnych w województwie warmiक़sko-mazurskim w latach 2011-2018 (w %)

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

12,5 13,4 13,4

11,4

9,7 8,2

6,6 5,8 5,2

20,2 21,3 21,6

18,7

16,2

14,2

11,7

10,4

9,0

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Polska Warmiŷsko-Mazurskie

Wykres 5. Stopa bezrobocia w województwie warmiक़sko-mazurskim na tle kraju w latach 2011-2019 (w %)

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

Innym miernikiem, którego zmiana wskazuje na po- prawõ spójnoঔci spoĚecznej województwa, jest stopa bezrobocia rejestrowanego, która przedstawia stosunek liczby zarejestrowanych bezrobotnych do ludnoঔci ak- tywnej zawodowo (tj. sumy pracujícych i bezrobot- nych). W 2019 roku stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie warmiक़sko-mazurskim ksztaĚtowaĚa siõ na poziomie 9,0% i byĚa blisko dwukrotnie wy৹sza ni৹ przeciõtnie w Polsce (5,2%). Pod tym wzglõdem Warmia i Mazury nieprzerwanie od lat zajmují ostatnie miejsce w kraju. Jednak w porównaniu do 2016 roku stopa bez- robocia w województwie warmiक़sko-mazurskim zmalaĚa o 5,2 punktu procentowego i byĚ to zdecydowanie wy৹- szy spadek, ni৹ przeciõtnie w kraju, gdzie stopa bezrobo- cia zmniejszyĚa siõ o 3 punkty procentowe.

W latach 2011-2019 bardzo pozytywní tendencjí wystõpující na warmiक़sko-mazurskim rynku pracy jest systematyczne zmniejszanie siõ dystansu miõdzy stopí bezrobocia odnotowywaní w kraju i w województwie.

Jeszcze w 2011 roku dystans ten wynosiĚ 7,7 punktu procentowego, kiedy to stopa bezrobocia w kraju wy- nosiĚa 12,5%, a w województwie 20,2%. Tymczasem w 2019 roku rozbie৹noঔࣗ ta zmniejszyĚa siõ do 3,8 punk- tu procentowego.

Pomimo zaobserwowanego w ostatnim czasie wzro- stu wartoঔci aktywnoঔci zawodowej ludnoঔci i spadku bezrobocia, Warmia i Mazury pozostají jednym z naj- ubo৹szych regionów w skali caĚego kraju. Tendencjõ tõ obrazuje miõdzy innymi wartoঔࣗ stopy ubóstwa usta- wowego³². W 2018 roku wyniosĚa ona 18,9% i byĚa o 0,3 punktu procentowego wy৹sza ni৹ w 2016 roku.

Tymczasem jej wartoঔࣗ w kraju zmniejszyĚa siõ o 1,8

32 De) nicja GUS: tzw. ustawowa granica ubóstwa – kwota, która zgodnie z obowiízující ustawí uprawniado ubiegania siõ o przy- znanie ঔwiadczenia z pomocy spoĚecznej.

punktu procentowego, z 12,7% w 2016 roku do 10,9%

w roku 2018. Pod tym wzglõdem nasz region w 2018 roku zajíĚ ostatnie miejsce w kraju, w 2016 roku byĚo to natomiast miejsce 14. Innym wska৷nikiem przedsta- wiajícym ubóstwo jest stopa ubóstwa relatywnego³³. Jej wartoঔࣗ w ostatnim czasie równie৹ wzrosĚa, z 20,3%

w 2016 roku (15. miejsce w kraju) do 22,4% w 2018 roku (16. miejsce w kraju). Oznacza to, ৹e stopa ubó- stwa relatywnego na Warmii i Mazurach na przestrzeni lat 2016-2018 zwiõkszyĚa siõ o 2,1 punktu procento- wego. W kraju wzrost ten byĚ mniejszy i wyniósĚ zaled- wie 0,3 punktu procentowego. Poziom ubóstwa mierzy tak৹e wska৷nik minimum egzystencji³⁴. W 2018 roku na Warmii i Mazurach jego wartoঔࣗ wyniosĚa 9,6%, co oznacza wzrost w stosunku do 2016 roku o 0,6 punk- tu procentowego. Podobní skalõ wzrostu odnotowano równie৹ w kraju, gdzie w latach 2016-2018 wska৷nik minimum egzystencji zwiõkszyĚ siõ o 0,5 punktu pro- centowego. Jednoczeঔnie na przestrzeni ostatnich lat wartoঔࣗ tego wska৷nika w województwie warmiक़sko- -mazurskim pozostaje najwy৹sza w skali caĚego kraju.

Z przedstawionych danych wynika, i৹ ubóstwo w wo- jewództwie warmiक़sko-mazurskim nadal pozostaje istotnym problemem spoĚeczno-gospodarczym, który dosiõga wielu mieszkaक़ców regionu.

Spójnoࢱ߱ przestrzenna

W ostatnich latach na Warmii i Mazurach widoczna jest poprawa spójnoঔci przestrzennej, co obrazují wska৷- niki zwiízane z czasem dojazdów. W Strategii przyjõto i৹ spójnoঔࣗ przestrzenní monitoruje wskaकnik dostõpnoࢱci komunikacyjnej województwa (wska৷nik zĚo৹ony). Przed-

33 De) nicja GUS: Relatywna granica ubóstwa – 50% ঔrednich wydat- ków (ekwiwalentnych) gospodarstw domowych.

34 De) nicja GUS: Poziom minimum egzystencji obliczany przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych (IPiSS) – jako granica ubóstwa skrajnego. Minimum egzystencji wyznacza poziom zaspokojenia potrzeb, poni৹ej którego wystõpuje biologiczne zagro৹enie ৹ycia oraz rozwoju psycho) zycznego czĚowieka.

11,4

13,5 13,2 14,8

12,5

9,0 8,7 9,6

10,5

13,8

20,2 21,0 21,1

18,6

17,2 18,9

24,6 24,7 25,4 26,0 25,0

20,3 20,7 22,4

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Minimum egzystencji Ustawowa granica ubóstwa Relatywna granica ubóstwa Wykres 6. Wska৷niki ubóstwa w województwie warmiक़sko-mazurskim w latach 2011-2018 (w %)

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

stawia on sumõ ঔrednich czasów dojazdu do Olsztyna z miast powiatowych województwa drogami oraz kolejí.

W 2019 roku jego wartoঔࣗ ulegĚa poprawie i wyniosĚa 148,2 minuty. Warto zwróciࣗ uwagõ, ৹e czas dojazdu tyl- ko w ujõciu rocznym zmniejszyĚ siõ o 2,8 minuty. W odnie- sieniu do 2011 roku spadek ten wyniósĚ natomiast a৹ 18,8 minuty – ze 167 minut w 2011 r. do 148,2 minuty w roku 2019. Tym samym inwestycje komunikacyjne realizowane w województwie warmiक़sko-mazurskim przyczyniĚy siõ do skrócenia czasu dojazdu do Olsztyna z miast powiato- wych regionu prawie o 1/3 godziny.

Dziõki inwestycjom na gĚównych szklakach komuni- kacyjnych regionu skróciĚ siõ tak৹e ঔredni czas dojazdu z Olsztyna do stolic sísiadujícych województw (w trans- porcie drogowym i kolejowym). W 2018 roku wyniósĚ on 328 minut, tymczasem w 2016 roku byĚo to jeszcze 336 minut. W analizowanym okresie czas dojazdu zmniejszyĚ siõ zatem o 8 minut, co ঔwiadczy o malejícej skali wy- kluczenia komunikacyjnego Warmii i Mazur wzglõdem stolic najbli৹szych regionów.

Cel strategiczny 1.

Wzrost konkurencyjnoঔci gospodarki

Strategia zakĚada, ৹e szeroko rozumiany wzrost kon- kurencyjnoঔci gospodarki województwa warmiक़sko- -mazurskiego bõdzie wynikiem rozwoju inteligentnych specjalizacji, wzrostu innowacyjnoঔci ) rm oraz wzrostu liczby miejsc pracy.

Wzrost konkurencyjnoঔci regionu przede wszystkim mierzy wskaकnik wartoࢱci dodanej bruħ o (w cenach bieगí- cych) na 1 pracujícego wedĚug faktycznego miejsca pra- cy, który jest jednoczeঔnie jednym ze wska৷ników mo- nitorujícych Cel strategiczny 1. Wzrost konkurencyjnoࢱci

gospodarki. Przedstawia on, jaka czõঔࣗ produkcji wytwo- rzonej w okreঔlonym czasie przy pominiõciu ponoszo- nych kosztów przypada na jednego pracujícego. Innymi sĚowy wska৷nik ten mierzy wydajnoঔࣗ pracy, a zarazem pokazuje jak konkurencyjna i zamo৹na jest gospodarka regionu.

W województwie warmiक़sko-mazurskim w 2017 roku wartoঔࣗ dodana bruħ o (WDB) w przeliczeniu na jednego pracownika ksztaĚtowaĚa siõ na poziomie 103 880 zĚ (12. miejsce w kraju). Jest to najwy৹sza war- toঔࣗ ze wszystkich województw Polski Wschodniej, przy czym wartoঔࣗ niniejszego wska৷nika na Warmii i Ma- zurach w 2017 roku byĚa zaledwie o ok. 1% ni৹sza ni৹ w województwie maĚopolskim. Jednoczeঔnie w 2017 roku wartoঔࣗ dodana bruħ o w przeliczeniu na jednego pracownika w województwie warmiक़sko-mazurskim sta- nowiĚa 88% ঔredniej krajowej. Podobní wartoঔࣗ odno- towano tak৹e w 2015 roku. Warto podkreঔliࣗ, i৹ w 2017 roku osiígniõto ju৹ ponad 98% wartoঔci celu zaĚo৹onego na 2020 rok (105 470 zĚ) w Strategii rozwoju spoĚeczno- -gospodarczego województwa warmiࡴsko-mazurskiego do roku 2025.

W porównaniu do 2015 roku wartoঔࣗ dodana brut- to w przeliczeniu na jednego pracujícego wzrosĚa na Warmii i Mazurach o 3,8%. W kraju wzrost ten byĚ minimalnie wy৹szy i wyniósĚ 3,9%. Dane te oznaczají, ৹e w województwie warmiक़sko-mazurskim wydajnoঔࣗ pra- cy w latach 2015-2017 wzrastaĚa w podobnym stopniu jak przeciõtnie w kraju. Niemniej jednak, aby nadrobiࣗ

zalegĚoঔci rozwojowe i poprawiࣗ znaczíco jakoঔࣗ ৹ycia mieszkaक़ców, produktywnoঔࣗ na Warmii i Mazurach po- winna wzrastaࣗ znacznie szybciej, aczkolwiek bioríc pod uwagõ zaszĚoঔci historyczne oraz stopieक़ rozwoju woje- wództwa wzglõdem bogatszych regionów jest to zadanie bardzo trudne.

Tabela 2. Wska৷niki celu strategicznego 1. Wzrost konkurencyjnoঔci gospodarki Wska৷nik

Miara

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Wartoঔࣗ

docelo- wa 2020

Wartoঔࣗ

docelo- wa 2025 Wartoঔࣗ dodana

bruħ o (w cenach bie৹ícych) na 1 pracujícego (wg faktycznego miejsca pracy)

zĚ 86 635 91 332 94 320 97 251 100 049 101 239 103 880 b.d. 105 470 155 077

NakĚady na dzia- Ěalnoঔࣗ B+R jako

% PKB (GERD)

% 0,48 0,48 0,36 0,27 0,32 0,33 0,51 b.d. 1,4 2,1

Pracujícy w go- spodarce regionu wg faktycznego miejsca pracy

oso-

by 422 880 418 071 419 637 426 348 433 237 443 287 452 840 457 002 424 164 411 155

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

Analizujíc wzrost konkurencyjnoঔci gospodarki re- gionu warto zwróciࣗ uwagõ na udziaĚ poszczególnych sek- torów w wytworzeniu wartoࢱci dodanej bruħ o. Najwy৹szy udziaĚ w wytwarzaniu wartoঔci dodanej bruħ o w 2017 roku miaĚ sektor usĚugowy, który generowaĚ 59,5% ogó- Ěu jej wartoঔci (w kraju 63,4%). Na drugim miejscu znalazĚ siõ przemysĚ, który wytwarzaĚ 26,9% caĚkowitej wartoঔci dodanej bruħ o regionu. ByĚ to nieznacznie wy৹szy od- setek ni৹ ঔrednio w kraju, gdzie przemysĚ odpowiadaĚ za wytworzenie 26,3% ogólnej wartoঔci dodanej bruħ o.

Na trzeciej pozycji uplasowaĚo siõ zaঔ budownictwo, któ- re odpowiadaĚo za 7,0% wartoঔci dodanej bruħ o wytwa- rzanej w województwie (w kraju 7,2%). Na Warmii i Ma-

zurach szczególnie wysoki jest udziaĚ wartoঔci dodanej bruħ o wytwarzanej przez sektor rolniczy. W 2017 roku wyniósĚ on 6,6% (w kraju 3,1%). Taki stan rzeczy wyni- ka z konkurencyjnoঔci produkcji rolnej, która w regionie Warmii i Mazur jest jední z najwy৹szych w kraju. Jedno- czeঔnie charakteryzuje siõ bardzo wysokí wydajnoঔcií.

Analizujíc zmiany w strukturze WDB w wojewódz- twie warmiक़sko-mazurskim w latach 2015-2017 do- strzec mo৹na interesující tendencjõ, którí jest spadek wartoঔci dodanej bruħ o wytwarzanej w sektorach usĚu- gowym, przemysĚowym oraz budownictwie na rzecz wzrostu wartoঔci dodanej bruħ o w sektorze rolniczym.

W 2017 roku odsetek WDB wytwarzanej w rolnictwie

152 714 132 184 127 362 120 231 117 915 115 691 112 299 112 014 107 544 106 394 105 047 103 880 93 333 88 477 87 409 85 591

Polska =118 027

0 40 000 80 000 120 000 160 000

Mazowieckie DolnoƑlČskie _lČskie Pomorskie Zachodniopomorskie Wielkopolskie Lubuskie Opolskie Bódzkie Kujawsko-pomorskie Maųopolskie Warmiŷsko-mazurskie Podlaskie _wiħtokrzyskie Podkarpackie Lubelskie

Wykres 7. Wartoঔࣗ dodana bruħ o na 1 pracujícego w cenach bie৹ícych w 2017 roku (w zĚ) wedĚug województw

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

3,1

26,3

7,2

63,4

6,6

26,9

7,0

59,5

0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0

rolnictwo, leƑnictwo, ųowiectwo i rybactwo

przemysų budownictwo usųugi

Polska Warmiŷsko-Mazurskie

Wykres 8. Struktura wartoঔci dodanej bruħ o w województwie warmiक़sko-mazurskim i Polsce w 2017 r. (w %)

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

wyniósĚ 6,6% i w porównaniu do 2015 roku zwiõkszyĚ siõ o 1,2 punktu procentowego. Powy৹sze dane ঔwiad- czí o wzroঔcie produkcji rolnej w naszym regionie, która jest jední z najbardziej konkurencyjnych w skali kraju.

Jednak৹e w porównaniu do 2011 roku o 2,3 punktu pro- centowego wzrósĚ odsetek WDB wytwarzanej w sekto- rze przemysĚowym. Jest to bardzo pozytywne zjawisko,

gdy৹ przemysĚ znajduje siõ na pierwszym planie w no- wym modelu wzrostu dla gospodarki UE, jaki przedsta- wiono w strategii Europa 2020.

Wzrost wydajnoঔci pracy niewítpliwie powiízany jest ze wzrostem innowacyjnoঔci, a to wií৹e siõ z wysokoঔcií nakĚadów na dziaĚalnoࢱ߱ badawczo-rozwojowí (B+R) wy- raगoní jako procent PKB (GERD³⁵). Dlatego te৹ GERD jest

35 GERD (Gross Domesধ c Expenditure on R&D) – NakĚady krajowe na dziaĚalnoঔࣗ badawczí i rozwojowí.

7,0 6,5 6,5 6,1 5,4 5,7 6,6

24,6 25,0 25,5 26,4 27,3 28,1 26,9

8,6 8,1 7,5 7,5 7,6 7,0 7,0

59,7 60,3 60,5 60 59,7 59,2 59,5

0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

rolnictwo, leƑnictwo, ųowiectwo i rybactwo przemysų budownictwo usųugi

1,85 1,78

1,08 1,03

0,91 0,88 0,72

0,63 0,63 0,60

0,51 0,50 0,46 0,45 0,38

0,31 Polska=1,03

0,0 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8 2,0

Maųopolskie Mazowieckie Pomorskie Podkarpackie DolnoƑlČskie Lubelskie Bódzkie _lČskie Wielkopolskie Podlaskie Warmiŷsko-mazurskie Kujawsko-pomorskie Opolskie Zachodniopomorskie Lubuskie _wiħtokrzyskie

Wykres 9. Zmiany w strukturze WDB w województwie warmiक़sko-mazurskim w latach 2011-2017 (w %)

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

Wykres 10. NakĚady na dziaĚalnoঔࣗ B+R jako % PKB w 2017 r. (w %)

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

jednym ze wska৷ników monitorujícych Cel strategiczny 1. Wzrost konkurencyjnoࢱci gospodarki. W województwie warmiक़sko-mazurskim nakĚady te w 2017 roku stanowi- Ěy 0,51% PKB, co plasowaĚo region na 11. miejscu kraju.

Warto jednak zwróciࣗ uwagõ, i৹ w 2015 r. byĚo to miejsce dopiero 14 (0,32%). Tym samym na przestrzeni ostatnich lat nasz region znaczíco poprawiĚ swojí pozycjõ w sto- sunku do innych województw wzglõdem ponoszonych wydatków na dziaĚalnoঔࣗ badawczo-rozwojowí w relacji do PKB. W 2017 r. najwiõkszy odsetek wska৷nika GERD odnotowano w województwie maĚopolskim (1,85%) oraz mazowieckim (1,78%). Najni৹sze wartoঔci niniejszego wska৷nika odnotowano natomiast w województwie ঔwiõ- tokrzyskim (0,31%) oraz lubuskim (0,38%). Dla porówna- nia w 2017 roku ঔrednio w skali kraju udziaĚ nakĚadów na

B+R w relacji do PKB ksztaĚtowaĚ siõ na poziomie 1,03%.

Wartoঔࣗ nakĚadów na dziaĚalnoঔࣗ B+R w relacji do PKB, którí osiígniõto w 2017 r., byĚa najwy৹szí war- toঔcií jakí odnotowano na przestrzeni ostatnich lat.

W stosunku do 2011 roku wzrosĚa ona o 0,03 punktu procentowego (z 0,48% w 2011 roku do 0,51% w 2017 roku). Jednak w porównaniu do 2015 roku wska৷nik GERD w 2017 roku zwiõkszyĚ siõ a৹ o 0,19 punktu pro- centowego. Przyrost wartoঔci niniejszego wska৷nika jest bardzo po৹ídany, gdy৹ jego wartoঔࣗ docelowa na 2020 r. zostaĚa okreঔlona w Strategii na poziomie 1,4% (przy 0,51% wartoঔci odnotowanej w województwie warmiक़- sko-mazurskim w 2017 roku i ঔredniej ogólnopolskiej wynoszícej 1,03%).

0,48 0,48

0,36

0,27

0,32 0,33

0,51

0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

422 880

418 071 419 637

426 348

433 237

443 287

452 840

457 002

400 000 410 000 420 000 430 000 440 000 450 000 460 000

2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Wykres 11. NakĚady na dziaĚalnoঔࣗ B+R jako % PKB (GERD) w województwie warmiक़sko-mazurskim w latach 2011-2017 (w %)

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

Wykres 12. Liczba pracujícych w województwie warmiक़sko-mazurskim w latach 2011-2018 (w osobach)

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

Konkurencyjnoঔࣗ gospodarki przekĚada siõ na zwiõk- szenie liczby pracujícych. W Strategii przyjõto, ৹e wska৷- nik pracujícy w gospodarce regionu wg faktycznego miejsca pracy bõdzie kolejnym miernikiem odpowiedzialnym za mierzenie efektów realizacji Celu strategicznego 1. Wzrost konkurencyjnoࢱci gospodarki. Pozytywní tendencjí ob- serwowaní w regionie od 2012 roku jest systematyczny wzrost wartoঔci tego wska৷nika. W 2018 roku na War- mii i Mazurach pracowaĚy bowiem 457 002 osoby, czyli o 13,7 tysiíca osób (tj. o 3,1%) wiõcej ni৹ w 2016 roku.

Od 2011 r. liczba pracujícych zwiõkszyĚa siõ natomiast a৹ o blisko 35 tys., tj. o 8,1%. Liczba pracujícych w wo- jewództwie warmiक़sko-mazurskim, którí osiígniõto w 2018 roku (457 002 osób), z nawiízkí przewy৹szyĚa zaplanowany cel zarówno na rok 2020 (424 164 osób), jak i na rok 2025 (411 155 osób). Utrzymanie wzrostu liczby pracujícych w naszym regionie w najbli৹szych latach mo৹e okazaࣗ siõ jednak zadaniem trudnym ze wzglõdu na obecne zawirowania w ঔwiatowej gospodar- ce, które spowodowaĚa pandemia koronawirusa. Nale৹y spodziewaࣗ siõ zatem nie zahamowania wzrostu liczby pracujícych, a jej spadku. Zadaniem wĚadz publicznych w najbli৹szych latach bõdzie natomiast to, aby spadek ten byĚ jak najbardziej Ěagodny.

Cel strategiczny 2. Wzrost aktywnoঔci spoĚecznej

Zgodnie ze Strategií wzrost aktywnoঔci spoĚecznej do- konywany jest przez rozwój kapitaĚu spoĚecznego, a tak-

৹e wzrost dostõpnoঔci i jakoঔci usĚug publicznych. Stíd te৹ realizacjõ drugiego celu strategicznego monitorují dwa wska৷niki: wskaकnik syntetyczny aktywnoࢱci spoĚecz- nej oraz wska৷nik dostõpnoࢱci usĚug publicznych.

Wskaकnik syntetyczny aktywnoࢱci spoĚecznej skĚada siõ z nastõpujícych wska৷ników skĚadowych:

x dynamika liczby ludnoঔci,

x odsetek ludnoঔci w wieku do 25 lat, x odsetek studentów,

x odsetek gospodarstw domowych wyposa৹onych w komputer osobisty z dostõpem do Internetu.

Im wartoঔࣗ wska৷nika syntetycznego bli৹sza zeru, tym mniejsze ró৹nice w poziomie aktywnoঔci spoĚecznej w województwie i kraju. W 2016 roku wartoঔࣗ niniejsze-

go wska৷nika wyniosĚa -0,098, natomiast w 2018 roku ksztaĚtowaĚa siõ na poziomie -0,100. Oznacza to, ৹e nie- znacznie zwiõkszyĚy siõ rozbie৹noঔci pomiõdzy krajem i województwem. Jednoczeঔnie wartoঔࣗ wska৷nika syn- tetycznego aktywnoঔci spoĚecznej w 2018 roku (-0,100) pozostaje odlegĚa od przewidzianej wartoঔci docelowej na 2020 rok (-0,043).

Pogorszenie wartoঔci wskaकnika syntetycznego ak- tywnoࢱci spoĚecznej spowodowane jest tym, i৹ ostatnio obserwowane negatywne procesy spoĚeczne zachodzí szybciej w województwie warmiक़sko-mazurskim ni৹ przeciõtnie w kraju. Na Warmii i Mazurach bowiem wi- doczne jest szybsze tempo depopulacji ni৹ przeciõtnie w Polsce, a tak৹e bardziej zmniejsza siõ odsetek ludnoঔci w wieku do 25 lat. Na Warmii i Mazurach szybciej ni৹ przeciõtnie w kraju zmniejsza siõ tak৹e udziaĚ studentów w ogólnej liczbie mieszkaक़ców. Jedynie pod wzglõdem informatyzacji widoczna jest poprawa poĚo৹enia War- mii i Mazur wzglõdem kraju. Na problemy te wskazuje analiza wartoঔci wska৷ników czístkowych wchodzícych w skĚad wska৷nika syntetycznego:

x Dynamika liczby ludnoࢱci. Zarówno w kraju, jak i w re- gionie widoczny jest ubytek ludnoঔci. W 2018 roku w ujõciu rocznym liczba mieszkaक़ców województwa warmiक़sko-mazurskiego zmniejszyĚa siõ bowiem o 0,35% (tj. o 4 962 osoby), a w kraju spadek ten wy- niósĚ 0,06%. Oznacza to, ৹e dynamika spadku liczby ludnoঔci w regionie jest wy৹sza ni৹ przeciõtnie w kra- ju, a przez to na Warmii i Mazurach ludnoঔci ubywa szybciej ni৹ ঔrednio w Polsce. Jednoczeঔnie proces depopulacji zarówno w regionie, jak i w kraju w 2018 roku nasilaĚ siõ. W 2016 roku roczne tempo spadku ludnoঔci byĚo bowiem ni৹sze ni৹ w 2018 roku i na Warmii i Mazurach wyniosĚo 0,23%, a w kraju 0,01%.

x Odsetek ludnoࢱci w wieku do 25 lat. Ludnoঔࣗ wo- jewództwa na tle kraju pozostaje relatywnie mĚo- da, co przedstawia odsetek ludnoঔci w wieku do 25 lat. W 2018 roku wyniósĚ on 26,4% i byĚ o 0,9 punktu procentowego wy৹szy ni৹ w przeciõtnie w kraju. Niemniej jednak maleje przewaga wo- jewództwa wobec kraju pod wzglõdem odsetka mĚodych osób. W 2016 roku ró৹nica pomiõdzy odsetkiem ludnoঔci do 25 lat, ৹yjícych na Warmii i Mazurach a Polskí byĚa bowiem wy৹sza i wy- Tabela 3. Wska৷niki celu strategicznego 2. Wzrost aktywnoঔci spoĚecznej

Wska৷nik Miara 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Wartoঔࣗ

docelowa 2020

Wartoঔࣗ

docelowa 2025 Wska৷nik syntetyczny

aktywnoঔci spoĚecznej – -0,074 -0,084 -0,094 -0,097 -0,105 -0,098 -0,094 -0,100 -0,043 -0,042 Dostõpnoঔࣗ usĚug

publicznych – 0,070 0,065 0,124 0,085 0,086 0,136 0,111 0,115 0,025 0,004

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL, CKE oraz OKE w æom৹y.

niosĚa 1,2 punktu procentowego. Jednoczeঔnie w regionie i przeciõtnie w kraju spada udziaĚ osób w wieku do 25 lat w ogólnej populacji mieszkaक़- ców. W latach 2016-2018 odsetek osób do 25 roku ৹ycia na Warmii i Mazurach zmniejszyĚ siõ bowiem o 0,8 punktu procentowego, a w kra- ju o 0,5 punktu procentowego. Niniejsze dane ঔwiadczí zatem o postõpujícym procesie starze- nia siõ spoĚeczeक़stwa.

x Odsetek studentów w ludnoࢱci ogóĚem. Zarów- no w województwie warmiक़sko-mazurskim, jak i w kraju, maleje udziaĚ studentów w ogólnej liczbie ludnoঔci. W 2018 roku studenci na Warmii i Ma- zurach stanowili 1,9% mieszkaक़ców i w porówna- niu do 2016 roku wartoঔࣗ ta zmniejszyĚa siõ o 0,2 punktu procentowego. W analizowanym okresie odsetek studentów w kraju zmniejszyĚ siõ o 0,3 punktu procentowego, z 3,5% w 2016 roku do 3,2%

w roku 2018. Niemniej jednak wartoঔࣗ niniejsze- go wska৷nika odnotowana na Warmii i Mazurach w 2016 roku stanowiĚa 60,0% wartoঔci ogólnopol- skiej, natomiast w roku 2018 relacja ta zmniejszyĚa siõ do 59,4%.³⁶

x Odsetek gospodarstw domowych wyposaगonych w komputer osobisty z dostõpem do Internetu. Na Warmii i Mazurach wartoঔࣗ niniejszego wska৷ni- ka w 2018 roku wyniosĚa 73,6% (w Polsce 75,6%) i w porównaniu do 2016 roku zwiõkszyĚa siõ o 2,2 punktu procentowego. W kraju wzrost ten byĚ ni৹szy i ksztaĚtowaĚ siõ na poziomie 1,6 punk- tu procentowego. Jednoczeঔnie zmniejszyĚa siõ ró৹nica w relacji pomiõdzy wartoঔcií niniejszego wska৷nika w regionie i w kraju. W 2016 r. war- toঔࣗ niniejszego wska৷nika odnotowana na War- mii i Mazurach stanowiĚa 96,5% wartoঔci ogól- nopolskiej, natomiast w 2018 roku byĚo to ju৹

36 W statystyce publicznej od 2018 r. pozycjõ komputer osobisty z dostõpem do Internetu zastípiono pozycjí urzídzenie z dostõpem do Internetu (np. komputer, laptop, tablet, smarĤ on i inne urzídzenia posiadajíce dostõp do Internetu).

97,4%. Powy৹sze dane ঔwiadczí o tym, i৹ proces informatyzacji w naszym regionie jest szybszy ni৹ przeciõtnie w kraju.

Drugim miernikiem obrazujícym realizacjõ celu stra- tegicznego Wzrost aktywnoࢱci spoĚecznej jest wska৷nik dostõpnoࢱci usĚug publicznych, który skĚada siõ z nastõ- pujícych wska৷ników czístkowych:

x odsetek dzieci w wieku 3-5 lat objõtych wychowa- niem przedszkolnym,

x ঔrednie wyniki egzaminu gimnazjalnego w czõঔci matematyczno-przyrodniczej,

x liczba uczniów szkóĚ podstawowych i gimnazjalnych przypadajíca na 1 komputer z dostõpem do Inter- netu przeznaczony do u৹ytku ucznia³⁷,

x liczba lekarzy na 10 tys. mieszkaक़ców,

x liczba osób przypadajíca na 1 zakĚad opieki zdro- wotnej,

x zgony niemowlít na 1000 urodzeक़ ৹ywych, x miejsca w placówkach stacjonarnych pomocy spo-

Ěecznej na 10 tys. mieszkaक़ców,

x ludnoঔࣗ przypadajíca na 1 miejsce w teatrach i in- stytucjach muzycznych.

Je৹eli wartoঔࣗ niniejszego wska৷nika pozostaje bli৹- sza zeru, tym mniejsze zró৹nicowanie i wiõksza spójnoঔࣗ

miõdzy województwem i krajem w dostõpie do usĚug pu- blicznych.

W 2018 roku wartoঔࣗ wska৷nika dostõpnoঔci usĚug publicznych wyniosĚa 0,115. W 2016 roku jego wartoঔࣗ

byĚa nieznacznie wy৹sza i ksztaĚtowaĚa siõ na poziomie 0,136. Na zmianõ poziomu niniejszego wska৷nika syn- tetycznego wpĚywají zmiany wartoঔci poszczególnych wska৷ników czístkowych, wchodzícych w jego skĚad.

SzczegóĚowe informacje na ten temat przedstawiono w poni৹szej tabeli.

37 Od 2013 roku dane dotyczíce wska৷nika czístkowego Liczba uczniów szkóĚ podstawowych i gimnazjalnych przypadajíca na 1 kom- puter z dostõpem do Internetu przeznaczony do uगytku uczniów nie sí agregowane w statystyce publicznej. Zatem od 2013 roku do wyliczania wartoঔci wska৷nika syntetycznego wykorzystywano 7 zamiast 8 wska৷ników czístkowych.

Tabela 4. Wska৷niki czístkowe wchodzíce w skĚad syntetycznego wska৷nika aktywnoঔci spoĚecznej w 2016 r.

i 2018 r.

Wyszczególnienie Rok Polska Warmiक़sko-Mazurskie

Wartoঔࣗ Polska = 100 Dynamika liczby ludnoঔci

(w stosunku do roku poprzedniego) w %

2016 -0,01 -0,23 x

2018 -0,06 -0,35 x

Odsetek ludnoঔci w wieku do 25 lat 2016 26,0 27,2 104,6

2018 25,5 26,4 103,5

Odsetek studentów w ludnoঔci ogóĚem 2016 3,5 2,1 60,0

2018 3,2 1,9 59,4

Odsetek gospodarstw domowych wyposa৹onychw komputer osobisty z dostõpem do Internetu³⁶

2016 74,0 71,4 96,5

2018 75,6 73,6 97,4

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.

Cel strategiczny 3.

Wzrost liczby i jakoঔci powiízaक़ sieciowych

Wzrost liczby i jakoঔci powiízaक़ sieciowych, które odgrywají szczególní rolõ w rozwoju, monitorují dwa wska৷niki: odsetek przedsiõbiorstw wykorzystujícych Internet w kontaktach z administracjí publiczní oraz synte- tyczny wskaकnik efektów wspóĚpracy sieciowej.

W województwie warmiक़sko-mazurskim wzrasta odsetek przedsiõbiorstw wykorzystujícych Internet w kon- taktach z administracjí publiczní. W 2018 roku wynosiĚ on 94,7% i byĚ o 1,4 punktu procentowego ni৹szy od war- toঔci krajowej (95,7%). Pod wzglõdem odsetka przedsiõ- biorstw wykorzystujícych Internet w kontaktach z admi- nistracjí publiczní Warmii i Mazury w 2018 roku zajõĚy 14. miejsce w kraju. Ni৹szy odsetek przedsiõbiorstw wystõpowaĚ jedynie w województwie wielkopolskim (94,3%) oraz zachodniopomorskim (92,8%). Niemniej wartoঔࣗ odsetka, którí odnotowano w województwie warmiक़sko-mazurskim 2018 roku, byĚa niewiele ni৹sza

ni৹ wartoঔci wystõpujíce w bardziej rozwiniõtych regio- nach, tj. województwie ঔlískim (95,2%) oraz pomorskim (95,6%).

W porównaniu do 2016 roku wartoঔࣗ odsetka przedsiõbiorstw wykorzystujícych Internet w kontak- tach z administracjí publiczní w województwie wzro- sĚa jedynie o 0,1 punktu procentowego. W kraju wzrost ten wyniósĚ natomiast 1,1 punktu procentowego. Nie- mniej proces informatyzacji kontaktów przedsiõbiorstw z administracjí publiczní systematycznie postõpuje, a wartoঔࣗ odsetka sukcesywnie zwiõksza siõ, aby zgod- nie z zaĚo৹eniami Strategii przyjíࣗ w 2020 roku wartoঔࣗ

100%.

Drugim wska৷nikiem mierzícym realizacjõ celu stra- tegicznego Wzrost liczby i jakoࢱci powiízaࡴ sieciowych jest syntetyczny wskaकnik efektów wspóĚpracy sieciowej skĚa- dajícy siõ z trzech wska৷ników czístkowych:

x saldo migracji zagranicznych,

x liczba podmiotów z udziaĚem kapitaĚu zagraniczne- go na 10 tys. mieszkaक़ców,

x liczba turystów zagranicznych korzystajícych z noc- legów na 1 000 mieszkaक़ców.

Tabela 5. Wska৷niki czístkowe wchodzíce w skĚad wska৷nika dostõpnoঔci usĚug publicznych w 2016 r. i 2018 r.

Wyszczególnienie Rok Polska Warmiक़sko-Mazurskie

Wartoঔࣗ Polska = 100 Odsetek dzieci w wieku 3-5 lat objõtych wychowaniem

przedszkolnym

2016 81,1 70,7 87,2

2018 87,3 78,6 90,0

ࡨrednie wyniki egzaminu gimnazjalnego w czõঔci matematyczno-przyrodniczej

2016 50,0 47,0 94,0

2018 54,0 51,5 95,4

Liczba uczniów szkóĚ podstawowych i gimnazjalnych przypadajíca na 1 komputer z dostõpem do Internetu przeznaczony do u৹ytku ucznia

2016 b.d. b.d. b.d.

2018 b.d. b.d. b.d.

Liczba lekarzy na 10 tys. mieszkaक़ców 2016 23,9 21,5 90,0

2018 23,3 19,7 84,5

Liczba osób przypadajíca na 1 zakĚad opieki zdrowotnej 2016 1 804,5 1 651,0 91,5

2018 1 755,5 1 669,4 95,1

Zgony niemowlít na 1000 urodzeक़ ৹ywych 2016 4,0 5,0 125,0

2018 3,8 4,2 110,5

Miejsca w placówkach stacjonarnych pomocy spoĚecznej na 10 tys. mieszkaक़ców

2016 29,8 36,5 122,5

2018 30,9 37,5 121,4

Ludnoঔࣗ przypadajíca na 1 miejsce w teatrach i instytucjach muzycznych

2016 408,3 753,6 184,6

2018 392,1 722,4 184,2

ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL, CKE oraz OKE w æom৹y.

Tabela 6. Wska৷niki celu strategicznego 3. Wzrost liczby i jakoঔci powiízaक़ sieciowych

Wska৷nik Miara 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Wartoঔࣗ

docelowa 2020

Wartoঔࣗ

docelowa 2025 Odsetek przedsiõbiorstw

wykorzystujícych Internet w kontaktach z administracjí publiczní

% 88,7 84,2 87,5 89,8 91,8 94,6 94,6 94,7 100 100

Wska৷nik syntetyczny efektów

wspóĚpracy sieciowej – -0,251 -0,280 -0,278 -0,283 -0,327 -0,277 -0,349 -0,441 -0,211 -0,205 ࢮródĚo: opracowanie wĚasne na podstawie danych GUS BDL.